ندای آسمانی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۰ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۲۲ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "ندای آسمانی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ندای آسمانی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

  • ندا، بلند شدن صدا و ظاهر شدن آن است و گاهی فقط به صدا اطلاق می‌‏شود[۱]. این‏جا منظور از ندای آسمانی، صدایی است که در آستانه ظهور حضرت مهدی(ع)‏ همه مردم، آن را از آسمان می‌‏شنوند. روایاتی که درباره مورد این نشانه‌‏ها از طریق شیعه و سنی رسیده فراوان، بلکه‏ متواتر است[۲]. امام باقر(ع) فرمود: " نداکننده‏‌ای از آسمان، نام قائم را ندا می‏‌کند؛ پس هرکس در شرق و غرب است، آن را می‌‏شنود. از وحشت این صدا، خوابیده‌‏ها بیدار، ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می‌‏ایستند. رحمت خدا بر کسی که از این صدا عبرت گیرد و آن را اجابت کند! زیرا صدای نخست، صدای جبرئیل روح الامین است"[۳][۴].
  • از مجموع روایات در این ‏باره می‏‌توان چند نکته را استفاده کرد[۵]:
  1. ندای آسمانی، از نشانه‌‏های حتمی ظهور شمرده شده است و شیخ طوسی، نعمانی، شیخ مفید، شیخ صدوق، و ... به حتمی بودن آن اشاره کرده‌‏اند[۶][۷].
  2. این صدا، از آسمان شنیده می‌‏شود؛ به گونه‏‌ای که همه مردم کره زمین- در شرق و غرب- آن را می‌‏شنوند و به خود می‌‏آیند. از برخی روایات استفاده می‏‌شود هر جمعیتی آن صدا را به زبان خود خواهد شنید[۸][۹].
  3. محتوای این پیام آسمانی، دعوت به حق و حمایت از حضرت مهدی(ع)‏ و بیعت با آن حضرت است[۱۰][۱۱].
  4. هم‏زمان با شنیده شدن این صدا از آسمان یا کمی پس از آن، روی زمین نیز صدایی شنیده می‏‌شود. ندا دهنده آن، شیطان است که مردم را به گمراهی فرا می‌‏خواند و می‌‏کوشد با ایجاد تردید در مردم، آنان را از حمایت مهدی(ع) و اجابت دعوت آسمانی، بازدارد[۱۲].
  5. جبرئیل، مردم را به حق فرا می‌‏خواند و شیطان و نیروهای شیطانی و پیروان سفیانی به باطل[۱۳].
  • از ظاهر روایات، با توجه به ویژگی‌‏هایی که برای آن بیان شده است، فهمیده می‏شود که تحقّق آن، طبیعی نخواهد بود. خداوند سبحانه و تعالی، برای آن‏که شروع این انقلاب جهانی را اعلان کند و به همگان برساند که‏ انقلابی بزرگ در حال شکل‌‏گیری است و حق بودن حضرت مهدی(ع) را بنمایاند و به یاران و دوستان و علاقه‏‌مندان به چنین رستاخیزی خبر بدهد، صیحه آسمانی را معجزه آسا به گوش همگان می‏‌رساند[۱۴].
  • این نشانه در روایات اهل سنت نیز مورد اشاره قرار گرفته است[۱۵][۱۶].

احادیث ندای آسمانی

  • بنابر روایات شیعه، جبرئیل نخستین کسی است که با امام زمان (ع) بیعت و با صدایی بلند به گونه‌ای که به گوش همه جهانیان برسد، این آیه را تلاوت می‌کند: ﴿أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ[۱۷][۱۸] آیه ﴿وَاسْتَمِعْ يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ[۱۹] نیز درباره این حادثه، تأویل شده است[۲۰][۲۱].

ندای آسمانی در ۲۳ رمضان

نشانه های پیش از اين ندا

واکنش مردم درباره این ندا

مفاد این ندا

صیحه آسمانی در موعودنامه

  • منظور از صیحه آسمانی، ظاهرا صدایی است که در آستانه ظهور حضرت مهدی (ع) از آسمان شنیده می‌شود[۲۲] و همه مردم آن را می‌شنوند. در روایات، تعبیرهای "نداء" و "فزعة" و "صوت" نیز به کار رفته که ظاهر آن‌ها نشان می‌دهد که هریک از آن‌ها نشانه جداگانه‌ای است که پیش از ظهور واقع می‌شود[۲۳]، لکن به نظر می‌رسد که این‌ها تعبیرهایی گوناگون از یک حادثه و یا دست‌کم، اَشکال گوناگون یک حادثه باشند. مراد از همه آن‌ها، بلند شدن صدایی در آسمان است. ولی به اعتبار این‌که صدای عظیم، بیدارباشی است که همه را متوجه خود می‌کند و نیز موجب وحشت عمومی و ایجاد دلهره و اضطراب می‌گردد، به آن صیحه، فزعة، صوت و نداء که هریک بیانگر ویژگی از آن حادثه‌اند، اطلاق شده است. این احتمال هم وجود دارد که آن‌ها سه حادثه جدای از هم باشند که در یک زمان رخ نمی‌دهند، بلکه ابتدا صدایی عظیم همه را متوجه خود می‌کند (صیحه)، به دنبال آن صدایی هولناک، مردم را به وحشت می‌اندازد (فزعه) و آن‌گاه صدایی از آسمان شنیده می‌شود که مردم را به سوی مهدی (ع) فرا می‌خواند (نداء).
  • امام باقر (ع) می‌فرماید: "نداکننده‌ای از آسمان نام قائم را ندا می‌کند، پس هرکس در شرق و غرب است، آن را می‌شنود. از وحشت این صدا، خوابیده‌ها بیدار، ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می‌ایستند. رحمت خدا بر کسی که از این صدا عبرت بگیرد و ندای وی را اجابت کند؛ زیرا صدای نخست، صدای جبرئیل روح الامین است. آن‌گاه می‌فرماید: این صدا در شب جمعه ۲۳ ماه رمضان خواهد بود. در این هیچ شک نکنید و بشنوید و فرمان برید. در آخر روز، شیطان فریاد می‌زند که "فلانی مظلومانه کشته شد" تا مردم را بفریبد و به شک اندازد"[۲۴].
  • البته روایات دیگری نیز به همین مضمون وجود دارد. از مجموع روایات می‌توان استفاده کرد:
  1. "صیحه" از نشانه‌های حتمی ظهور است،
  2. این صدا از آسمان شنیده می‌شود، به گونه‌ای که همه مردم زمین از شرق و غرب آن را می‌شنوند،
  3. محتوای این پیام آسمانی، دعوت به حق و حمایت و بیعت با مهدی (ع) است،
  4. هم‌زمان با آن یا کمی پس از آن، در روی زمین نیز صدایی شنیده می‌شود. ندا دهنده شیطان است که مردم را به گمراهی فرا می‌خواند،
  5. جبرئیل، مردم را به حق فرا می‌خواند[۲۵].
  • مطلب دیگر این‌که در برخی روایات، سخن از "نداء" در کنار کعبه به میان آمده است. امام صادق (ع) می‌فرماید: "گویا می‌بینیم که حضرت قائم (ع) در روز شنبه، عاشورا، هنگام ظهر، بین رکن و مقام، در کنار کعبه ایستاده است و در پیش او، جبرئیل صدا می‌زند: بیعت برای خداست..."[۲۶].
  • گویا این ندا غیر از ندای آسمانی و صیحه است که به‌عنوان نشانه ظهور بیان شده، زیرا این ندا در زمین و پس از ظهور است و ندا در آسمان و در آغاز روز صورت می‌گیرد. ولی احتمال هم دارد که همان صدای آسمانی، توسط‍‌ سخن‌گوی حق، جبرئیل، از کنار کعبه بلند شود و در تمام جهان شنیده شود[۲۷]. از امام صادق (ع) درباره ندای آسمانی پرسیدند، فرمود: "هرجامعه و مردمی به زبان و فرهنگ خود، آن ندای آسمانی را می‌شنود"[۲۸][۲۹].

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. راغب، المفردات، ماده ندا
  2. ر. ک: لطف اللّه صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۴۵۹
  3. امام باقر علیه السّلام" يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ الْقَائِمِ (ع) فَيَسْمَعُ مَنْ بِالْمَشْرِقِ وَ مَنْ بِالْمَغْرِبِ لَا يَبْقَى رَاقِدٌ إِلَّا اسْتَيْقَظَ وَ لَا قَائِمٌ إِلَّا قَعَدَ وَ لَا قَاعِدٌ إِلَّا قَامَ‏ عَلَى‏ رِجْلَيْهِ‏ فَزِعاً مِنْ‏ ذَلِكَ‏ الصَّوْت‏‏‏‏... هُوَ صَوْتُ جَبْرَئِيلَ الرُّوحِ الْأَمِينِ (ع)‏"، نعمانی، الغیبة، ص ۲۵۳، ح ۱۳
  4. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۱ - ۴۴۳.
  5. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۱ - ۴۴۳.
  6. ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۳۵، ح ۴۲۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۳۷۰
  7. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۱ - ۴۴۳.
  8. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۰، ح ۸
  9. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۱ - ۴۴۳.
  10. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۲، ح ۱۴
  11. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۱ - ۴۴۳.
  12. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۱ - ۴۴۳.
  13. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۱ - ۴۴۳.
  14. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۱ - ۴۴۳.
  15. ر. ک: مقدسی شافعی، عقد الدرر، ص ۱۳۵، فرائد السمطین، ج ۲، ص ۳۱۶، ح ۵۶۶ و ۵۶۹؛ متقی هندی، کنز العمال، ح ۱۴، ص ۵۸۸، ح ۳۹۶۶۵
  16. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۱ - ۴۴۳.
  17. فرمان خدا رسید؛ پس دیگر شتاب مکنید؛ سوره نحل، آیه ۱.
  18. عیاشی، ج‌۲، ص‌۲۵۴.
  19. و آنان را (به کیفر کفرشان) پیشوایانی کردیم که (مردم را) به سوی آتش دوزخ فرا می‌خوانند و روز رستخیز یاری نخواهند شد و در این جهان، لعنتی بدرقه آنان کردیم و در روز رستخیز، آنان از زشت چهرگانند؛ سوره ق، آیه ۴۱ - ۴۲.
  20. نورالثقلین، ج‌۵‌، ص‌۱۱۸ و ۱۱۹.
  21. دائرة المعارف قرآن کریم، ص ۱۱۴-۱۲۴.
  22. وافی، ج ۲، ص ۴۴۳.
  23. غیبة نعمانی، ص ۲۵۷.
  24. همان، ص ۲۵۴.
  25. برترین‌های فرهنگ مهدویت در مطبوعات، ص ۲۳۰.
  26. غیبة طوسی، ص ۴۵۳؛ منتخب الاثر، ص ۴۶۴.
  27. برترین‌های فرهنگ مهدویت در مطبوعات، ص ۲۳۳.
  28. غیبة طوسی، ص ۲۶۶؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۸.
  29. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۴۶۴.

پیوند به بیرون