ارتباط آیه ۸۱ از سوره اسراء با امام مهدی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
ارتباط آیه ۸۱ از سوره اسراء با امام مهدی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / مهدویت در اسلام / مهدویت در قرآن
تعداد پاسخ۱ پاسخ

ارتباط آیه ۸۱ از سوره اسراء با امام مهدی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

محمد علی رضایی اصفهانی

حجت الاسلام و المسلمین محمد علی رضایی اصفهانی، در کتاب «مهدویت» در این‌باره گفته است:

«قرآن مجید تنها کتابی است که جامع مطالب و معارفی است که انسان در هدایت و سعادت به آن نیاز دارد و در به‌دست آوردن همه معارف الهی باید به آن تمسک نمود. یکی از مباحث مهم که می‌توان از قرآن به‌دست آورد مباحث مربوط به مهدویت می‌باشد. که مفسرین گرانقدر در حدود ۲۴۹ آیه از قرآن را در مورد حضرت مهدی و مباحث مربوط به آن حضرت تفسیر یا تأویل نموده‌اند.

از جمله آیه‌ ۸۱ سوره‌ اسراء می‌باشد که می‌فرماید: ﴿وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا[۱]؛ "و بگو: "حق آمد، و باطل نابود شد؛ [چرا] که باطل نابود شدنی است." شأن نزول آیه: جابر بن عبدالله می‌گوید: بعد از فتح مکه با رسول خدا (ص) وارد مکه شدیم و به مسجدالحرام آمدیم در حالتی که ۳۶۰ بت در آنجا بود و پیامبر (ص) دستور دادند: "همه بت‌ها را از خانه‌ خدا بیرون بیاورند و بشکنند." یک بت بزرگ به نام هبل بود که پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی (ع) فرمودند: بر روی شانه‌ من سوار شو و این بت بزرگ را بشکن! حضرت علی (ع) به پیامبر اکرم (ص) عرضه داشتند که شما پای خود را بر پشت من بگذارید و آن بت بزرگ را بشکنید، اما وقتی پیامبر (ص) پای مبارک خود را بر پشت حضرت علی (ع) نهادند حضرت علی (ع) می‌فرمایند: من تحمل سنگینی نبوت و رسالت پیامبر (ص) را نداشتم! و به پیامبر (ص) گفتم: اجازه دهید من بر شانه شما قرار بگیرم و بت را بشکنم. وقتی روی شانه پیامبر (ص) قرار گرفتم و در حال شکستن بت بزرگ هبل بودم خداوند آیه‌ ﴿جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا[۲] را نازل فرمود. پیامبر (ص) بعد از آن هر چه بت‌ها را می‌شکستند این آیه را تکرار می‌نمودند.

در تفسیر این آیه می‌خوانیم: مطلب این آیه یک قانون کلی است چرا که به هر امر ثابت و باقی "حق" می‌گویند، و "باطل" بر خلاف حق است؛ یعنی چیزی که ذاتاً دوام و بقاء و ثبات ندارد، و "باطل" اگر چه، چند روزی هم جولانی دارد اما از بین خواهد رفت ولی "حق" اگر چه چند صباحی هم کم رنگ شود اما بالاخره ثبات و قوام خود را پیدا می‌کند و باقی خواهد ماند. دین مبین اسلام -قرآن مجید- رسالت پیامبر اکرم (ص) –ولایت ائمه هدی (ع)- احکام شریعت اسلام و اموری از این قبیل همه "حق" و ثابت و پایدار هستند و در مقابل، ادیان باطل ـ شرک ـ کفر ـ اخلاق فاسد و حکومت ظالمین و قوانین بشری و بدعت‌گونه و اموری از این قبیل همه باطل و نابودشدنی هستند[۳]. یکی دیگر از نمونه‌ها و مصادیق آمدن "حق" و نابود شدن "باطل"، برپا شدن دولت حضرت مهدی (ع) می‌باشد چنانچه از امام باقر (ع) در تفسیر این آیه حکایت شده: وقتی قائم قیام کند دولت باید از بین می‌رود[۴].

و در روایتی دیگر حکایت شده: وقتی حضرت مهدی (ع) متولد شدند بر بازوی مبارک ایشان نوشته شده بود: ﴿جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا[۵]

یادآوری: البته مفهوم این احادیث معنای وسیع آیه را به این مصداق منحصر نمی‌کند بلکه قیام حضرت مهدی (ع) از بارزترین و روشن‌ترین مصداق‌های این آیه می‌باشد چرا که نتیجه‌اش پیروزی "حق" بر "باطل" در سراسر جهان می‌باشد.

آری این قانون تخلف ناپذیر الهی، در هر عصر و زمانی مصداقی دارد و قیام پیامبر (ص) و پیروزی ایشان بر شرک، بت‌پرستی و همچنین قیام حضرت مهدی (ع) بر ستمگران و جباران جهان از چهره‌های روشن و تابناک این قانون کلی دراین آیه است و همین قانون الهی است که رهروان راه حق را در برابر مشکلات امیدوار و نیرومند ساخته و بر استقامت ایشان افزوده است[۶]. به امید آنکه شاهد این پیروزی و آمدن حق و غلبه آن بر باطل باشیم و در راه این هدف عالی انجام وظیفه کنیم. ان شاء الله[۷].

پرسش‌های وابسته

  1. آیات مهدوی در قرآن کدامند و چگونه باید به آنها استدلال کرد؟ (پرسش)
  2. مهمترین آیات قرآن درباره مهدویت کدامند؟ (پرسش)
    1. آیا آیه ۳۹ سوره انفال درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    2. آیا آیه ۳۳ سوره توبه درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    3. آیا آیه ۸۶ سوره هود درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    4. آیا آیات ۳۴ تا ۳۸ سوره حجر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    5. آیا آیه ۵ و ۶ سوره اسراء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    6. ارتباط آیه ۸۱ از سوره اسراء با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
    7. آیا آیه ۵۱ و ۶۱ سوره انبیاء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    8. آیا آیه ۳۹ سوره حج درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    9. آیا آیه ۳۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    10. آیا آیه ۵۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    11. آیا آیه ۱۰۵ سوره انبیا درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    12. آیا آیه ۶۲ سوره نمل درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    13. آیا آیه ۵ و ۶ سوره قصص درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    14. آیا آیه ۱۴۸ سوره بقره درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    15. آیا آیه ۶۹ و ۷۰ سوره زمر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    16. آیا آیات ۱ تا ۴ سوره شورى‌ درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    17. آیا آیه ۲۸ سوره فتح درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    18. آیا آیات ۴۱ تا ۴۴ سوره ق درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    19. آیا آیه ۸ و ۹ سوره صف درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    20. آیا آیات ۲۸ تا ۳۰ سوره ملک درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    21. آیا آیات ۴۰ تا ۴۴ سوره معارج درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    22. آیا آیه ۴ سوره شعراء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    23. آیا آیه ۵۵ سوره مائده درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    24. آیا آیه ۲۱۰ سوره بقره درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    25. آیا آیه ۵ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    26. آیا آیه ۵۳ سوره فصلت درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    27. آیا آیه ۴۴ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    28. آیا آیه ۱۳ سوره صف درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    29. آیا آیه ۲۴ سوره شوری درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    30. آیا آیه ۱ تا ۳ سوره عصر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
  3. آیا مهدویت در قرآن کریم مطرح شده است؟ (پرسش)
  4. دیدگاه علامه طباطبایی درباره آیه ۵۵ سوره نور چیست و چگونه بر مهدویت دلالت می‌کند؟ (پرسش)
  5. مراد از خنس و کنس چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. "زهوق"، صیغه‌ مبالغه از ماده "زهقت" به معنای هلاکت و بطلان می‌باشد وقتی شخص می‌گوید: "زهقت نفسه" یعنی خودش را به هلاکت انداخت. "زهوق" چون، صیغه مبالغه است یعنی چیزی که به طور کامل محو و نابود می‌شود. ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۳، ص ۲۴۳.
  2. نمونه بینات، محمدباقر محقق، در شأن نزول آیات، ص ۵۱۰.
  3. برگزیده از تفسیر اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، ج ۸، ص ۲۹۶.
  4. "إذا قام القائم ذهبت دولة الباطل"(بحارالانوار، ج ۲۴، ص ۳۱۳، ح ۱۸).
  5. تفسیر نورالثقلین، ج ۲، ص ۲۱۲ و تفسیر برهان، ج ۳، ص ۵۷۶.
  6. تفسیر نمونه، ج ۱۲، ص ۲۳۴.
  7. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۲۱۵-۲۱۷.