آیا آیه ۸۶ سوره هود درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
| آیا آیه ۸۶ سوره هود درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / مهدویت در اسلام / مهدویت در قرآن |
| تعداد پاسخ | ۴ پاسخ |
آیا آیه ۸۶ سوره هود درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین محمد علی رضایی اصفهانی، در کتاب «مهدویت» در این‌باره گفته است:
«قرآن کریم در آیه ۸۶ سوره هود ادامه سخنان شعیب را در مورد اصلاحات اقتصادی مردم مدین بیان می‌کند و می‌فرماید: ﴿بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَمَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ﴾[۱].
- نکات و اشارات:
- تعبیر "بقیة الله" به معنای "ذخیره الهی" است و این تعبیر یا اشاره به سود حلال و اندک است که به فرمان خدا باقی می‌ماند و یا اشاره به آن است که به‌دست آوردن مال حلال سبب دوام و بقای نعمت است. و یا اشاره به ثواب‌های معنوی است که همیشه باقی می‌ماند[۲].
- جمله "اگر شما مؤمن باشید" اشاره به آن است که این حقایق را تنها کسانی درک می‌کنند که به خدا و حکمت دستوراتش ایمان داشته باشند.
- در حدیثی از امام باقر (ع) حکایت شده که فرمود: نخستین سخنی که مهدی (ع) پس از قیام خود می‌گوید: همین آیه ﴿بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ﴾ است. سپس می‌فرماید: من ذخیره الهی و حجّت او و جانشین او برای شما هستم و هیچ کس بر مهدی (ع) سلام نمی‌کند مگر اینکه می‌گوید: "السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ"[۳].
این گونه احادیث در حقیقت بیان بطن آیه است، یعنی هر چند که این آیه در مورد قوم شعیب است و ذخیره الهی به معنای سرمایه اقتصادی آنان است. اما مفهوم "ذخیره الهی" جامع و وسیع است که در عصرهای بعد مصداق‌های دیگری را شامل می‌شود. و از جمله هر موجود مفیدی را که از طرف خدا برای بشر ذخیره شده، در بر می‌گیرد و از این رو تمام پیامبران و امامان و رهبران راستین و حتی سربازانی که پس از پیروزی در جهاد برای ملت باقی می‌مانند، بقیة الله و ذخیره الهی هستند[۴] و روشن‌ترین و کامل‌ترین مصداق ذخیره الهی، امام مهدی (ع) است که برای پیروزی نهائی حق بر باطل باقی مانده است و از این‌رو "بقیة الله" لقب شایسته اوست.
- آموزه‌ها و پیام‌ها:
- آموزه آیه آن است که سرمایه اندک و حلال و پاداش‌های معنوی بهتر از در آمدهای بسیاری است که حرام باشد.
- پیام دیگر آیه آن است که پیامبران نگهبان مردم نیستند و چیزی را بر آنان تحمیل نمی‌کنند.»[۵].
پاسخ‌های دیگر
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:
«در روایات گوناگونی آمده است: "بقیة الله" تفسیر به وجود امام مهدی (ع) یا برخی دیگر از امامان (ع) شده است. امام باقر (ع) فرمود: "و أول ما ینطق به هذه الآیة ﴿بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ﴾ ثم یقول: أنا بقیة الله فی أرضه"[۶]؛ "نخستین سخنی که مهدی (ع) پس از قیام خود می‌گوید، این آیه است: ﴿بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ﴾؛ سپس می‌فرماید: "منم بقیة الله بر روی زمین". درست است که در آیه مورد بحث، مخاطب قوم شعیب بوده و منظور از "بقیة الله"، سود و سرمایه حلال و یا پاداش الهی است؛ ولی هر موجودی نافع- که از طرف خداوند برای بشر باقی مانده و مایه خیر و سعادت او گردد- "بقیة الله" محسوب می‌شود. بر این اساس تمام پیامبران الهی و پیشوایان بزرگ بقیة الله‌اند. تمام رهبران راستین نیز که پس از مبارزه با یک دشمن سرسخت برای یک قوم و ملت باقی می‌مانند، از این نظر بقیة الله‌اند. سربازانی که پس از پیروزی از میدان جنگ بازمی‌گردند، آنان نیز بقیة الله‌اند. از آنجایی که مهدی موعود (ع)، آخرین پیشوا و بزرگ‌ترین رهبر انقلابی پس از بعثت پیامبر اسلام (ص) است، یکی از روشن‌ترین مصادیق "بقیة الله" و شایسته‌ترین فرد به این لقب است؛ به‌خصوص که تنها باقی مانده بعد از پیامبران و امامان است»[۷]. |
| ۲. آقای هرنجی (کارشناس ارشد فقه)؛ |
|---|
|
آقای منصور هرنجی، در کتاب «انتظار و وظایف منتظران» در این‌باره گفته است:
«بقیة الله (ذخیره الهی) برای شما مردم، اگر مؤمن باشید، از هر چیز و هرکس دیگر بهتر است[۸]. از امام باقر (ع) در حدیثی طولانی از امام عصر (ع) به قائم سخن می‌گوید و در ادامه می‌فرماید: هنگامی که قائم خروج کند، به خانه کعبه تکیه دهد. آنگاه ۳۱۳ نفر نزد او گرد آیند، پس نخستین سخن که گوید، این آیه است: ﴿بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ﴾[۹]؛ من بقیة الله و حجت خدایم. و خلیفه خدایم در میان شما، آنگاه هر مسلمانی که به او سلام دهد گوید: «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ»[۱۰]»[۱۱].
|
| ۳. نویسندگان کتاب نگین آفرینش؛ |
|---|
|
نویسندگان کتاب «نگین آفرینش» در این باره گفته‌اند:
«یکی از معروف‌ترین آیات درباره وجود مبارک امام مهدی آیه ۸۶ سوره هود است که از مشهورترین لقب‌های آن حضرت گردیده است.
|
پرسش‌های وابسته
- آیات مهدوی در قرآن کدامند و چگونه باید به آنها استدلال کرد؟ (پرسش)
- مهمترین آیات قرآن درباره مهدویت کدامند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۳۹ سوره انفال درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۳۳ سوره توبه درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۸۶ سوره هود درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیات ۳۴ تا ۳۸ سوره حجر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۵ و ۶ سوره اسراء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- ارتباط آیه ۸۱ از سوره اسراء با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۵۱ و ۶۱ سوره انبیاء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۳۹ سوره حج درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۳۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۵۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۰۵ سوره انبیا درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۶۲ سوره نمل درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۵ و ۶ سوره قصص درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۴۸ سوره بقره درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۶۹ و ۷۰ سوره زمر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیات ۱ تا ۴ سوره شورى درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲۸ سوره فتح درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیات ۴۱ تا ۴۴ سوره ق درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۸ و ۹ سوره صف درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیات ۲۸ تا ۳۰ سوره ملک درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیات ۴۰ تا ۴۴ سوره معارج درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴ سوره شعراء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۵۵ سوره مائده درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲۱۰ سوره بقره درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۵ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۵۳ سوره فصلت درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۴ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۳ سوره صف درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲۴ سوره شوری درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱ تا ۳ سوره عصر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
- آیا مهدویت در قرآن کریم مطرح شده است؟ (پرسش)
- دیدگاه علامه طباطبایی درباره آیه ۵۵ سوره نور چیست و چگونه بر مهدویت دلالت می‌کند؟ (پرسش)
- مراد از خنس و کنس چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ «ذخیره الهى براى شما بهتر است؛ اگر مؤمن باشید و من بر شما نگهبان نیستم».
- ↑ نمونه، ج ۹، ص ۲۰۳.
- ↑ صافى، ج ۲، ص ۴۶۸.
- ↑ در حدیثى ذیل آیه مى‌خوانیم که شعیب بر بلندى رفت و آیه فوق را قرائت کرد و گفت من بقیة الله هستم. (صافى همان) این مطلب نشان مى‌دهد که خود شعیب نیز مفهوم بقیة الله را اعم از مسایل اقتصادى مى‌دانسته است.
- ↑ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۲۲۹، ۲۳۰.
- ↑ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، باب ۳۳، ح ۱۶.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۴۴.
- ↑ تفسیر نورالثقلین، ج ۲، ص ۳۹۲ و ۳۹۰.
- ↑ «برنهاده خداوند برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید و من بر شما نگهبان نیستم» سوره هود، آیه ۸۶.
- ↑ تفسیر نورالثقلین، ج ۲، ص ۳۹۲ و ۳۹۰.
- ↑ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۷-۳۲.
- ↑ "السَّلَامُ عَلَى الْأَئِمَّةِ الدُّعَاةِ وَ الْقَادَةِ الْهُدَاةِ وَ السَّادَةِ الْوُلَاةِ وَ الذَّادَةِ الْحُمَاةِ وَ أَهْلِ الذِّكْرِ وَ أُولِي الْأَمْرِ وَ بَقِيَّةِ اللَّهِ وَ خِيَرَتِهِ وَ حِزْبِهِ وَ عَيْبَةِ عِلْمِهِ وَ حُجَّتِهِ وَ صِرَاطِهِ وَ نُورِهِ وَ بُرْهَانِهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُه"؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۶۱۱.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، باب ۳۲، ح ۱۶.
- ↑ بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۷۸ - ۷۹.