آیا آیه ۵ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا آیه ۵ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / مهدویت در اسلام / مهدویت در قرآن
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا آیه ۵ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

علی رضا امامی میبدی

حجت الاسلام و المسلمین علی رضا امامی میبدی، در کتاب «آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی» در این‌باره گفته است:

«﴿وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ، و روزهای خدا را به آنان یادآوری کن؛ که در این یادآوری نشانه‌‌هایی برای هر صبور شکرگزاری است[۱]. در روایات متعددی که در صدد بیان «ایام الله» می‌‌باشد، روزگار ظهور حضرت مهدی (ع) به عنوان یکی از مصادیق این آیه و «ایام الله» شمرده شده است.

مراد از "ایام الله": علامه در توضیح «ایام الله» بیان می‌کند که شکی نیست مراد از ایام، ایام مخصوصی است و نسبت دادن ایام مخصوص به خدا با این که همه ایام و همه موجودات از خداست، حتماً به خاطر حوادثی است که در آن ایام مخصوص به وجود آمده و امر خدای تعالی را ظاهر ساخته است، که در دیگر ایام چنین ظهوری رخ نداده است؛ پس به طور مسلم مقصود از ایام خدا آن زمان‌‌هایی است که امر خدا و آیات وحدانیت و سلطنت او ظاهر شده و یا ظاهر می‌‌شود؛ مانند روز مرگ، که در آن روز سلطنت آخرتی خدا هویدا می‌گردد و اسباب دنیوی از سببیت و تأثیر می‌افتند. و نیز مانند روز قیامت که هیچ‌کس برای دیگری مالک چیزی نیست و برای کسی کاری نمی‌تواند بکند، و همه امور تنها به دست خداست. همچنین مانند ایامی که قوم نوح و عاد و ثمود در آن ایام به هلاکت رسیدند، چون این گونه ایام ایامی هستند که قهر و غلبه الهی در آن ظاهر گشته و عزت خدایی خودنمایی کرده است.

البته ممکن است مقصود، ایام ظهور رحمت و نعمت الهی باشد، البته آن ایامی که نعمت‌های الهی آن چنان ظهوری یافته که در دیگر ایام به آن روشنی نبوده است، مانند روزی که حضرت نوح (ع) و یارانش از کشتی بیرون آمدند و مشمول سلام و برکات خدا شدند، و روزی که ابراهیم (ع) از آتش نجات یافت، و امثال اینها؛ زیرا اینگونه ایام در حقیقت نسبتی به غیر خدا نداشته، بلکه ایام خدا و منصوب به اویند، همچنانکه ایام امت‌ها و اقوام را به آنها نسبت داده، که از آن جمله از ایام عرب، مانند: روز ذی قار، و روز فجار، و روز بعاث، و امثال اینها[۲].

نقد و بررسی دیدگاه دیگر مفسرین درباره "ایام الله": بعضی از مفسرین[۳] ﴿أَيَّامِ اللَّهِ را به ایام ظهور نعمت‌های خدا اختصاص داده، و آیات بعدی سوره را که درباره نعمت‌های خدا است، دلیل خود گرفته‌‌اند؛ عده دیگری از مفسرین[۴] نیز ایام مذکور را به ایام عذاب‌های خدا اختصاص داده‌‌اند. ولی این مفسرین راه درستی نرفته‌اند؛ چون هیچ وجهی برای این دو اختصاص نیست، و همانطور که گفته شد، سیاق کلام، سیاه بیانی است که عزت خدا اقتضا دارد و مقتضای عزت خدا، هم نعمت دادن و هم عذاب کردن است[۵].

تطبیق "ایام الله" در دوران ظهور: چنانچه در ابتدای بحث گفته شد، بر اساس احادیث، یکی از مصادیق «ایام الله» دوران ظهور می‌‌باشد. علامه نیز در تفسیر المیزان به این روایات پرداخته بعضی از آنها را نقل می‌کند؛[۶] از جمله از تفسیر قمی نقل می‌‌کند که امام (ع) فرمود: ایام الله سه روز است: روز ظهور قائم (ع) و روز مرگ و روز قیامت[۷].

همچنین از معانی الاخبار نقل می‌‌کند که امام باقر (ع) و امام صادق (ع) فرمودند: ایام الله سه روز است: روزی که قائم ظهور می‌‌کند و روز رجعت و روز قیامت[۸].

علامه پس از ذکر این احادیث می‌‌گوید: مرا در این روایات بیان بعضی از مصادیق روشن ایام الله است، نه اینکه ایام منحصر به همان سه روز باشد؛ با این بیان، علت اختلاف دو روایت روشن می‌‌شود، زیرا هر یک از این روزها یکی از مصداق‌های ایام الله است و روایت درصدد بیان بخشی از آنها است[۹].

در هر صورت یکی از روزهای خداوند که در این آیه، خداوند نسبت به یادآوری آن سفارش می‌‌کند، روزگار ظهور حق و آمدن امام غائب (ع) می‌‌باشد»[۱۰].

پرسش‌های وابسته

  1. آیات مهدوی در قرآن کدامند و چگونه باید به آنها استدلال کرد؟ (پرسش)
  2. مهمترین آیات قرآن درباره مهدویت کدامند؟ (پرسش)
    1. آیا آیه ۳۹ سوره انفال درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    2. آیا آیه ۳۳ سوره توبه درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    3. آیا آیه ۸۶ سوره هود درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    4. آیا آیات ۳۴ تا ۳۸ سوره حجر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    5. آیا آیه ۵ و ۶ سوره اسراء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    6. ارتباط آیه ۸۱ از سوره اسراء با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
    7. آیا آیه ۵۱ و ۶۱ سوره انبیاء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    8. آیا آیه ۳۹ سوره حج درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    9. آیا آیه ۳۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    10. آیا آیه ۵۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    11. آیا آیه ۱۰۵ سوره انبیا درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    12. آیا آیه ۶۲ سوره نمل درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    13. آیا آیه ۵ و ۶ سوره قصص درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    14. آیا آیه ۱۴۸ سوره بقره درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    15. آیا آیه ۶۹ و ۷۰ سوره زمر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    16. آیا آیات ۱ تا ۴ سوره شورى‌ درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    17. آیا آیه ۲۸ سوره فتح درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    18. آیا آیات ۴۱ تا ۴۴ سوره ق درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    19. آیا آیه ۸ و ۹ سوره صف درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    20. آیا آیات ۲۸ تا ۳۰ سوره ملک درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    21. آیا آیات ۴۰ تا ۴۴ سوره معارج درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    22. آیا آیه ۴ سوره شعراء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    23. آیا آیه ۵۵ سوره مائده درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    24. آیا آیه ۲۱۰ سوره بقره درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    25. آیا آیه ۵ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    26. آیا آیه ۵۳ سوره فصلت درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    27. آیا آیه ۴۴ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    28. آیا آیه ۱۳ سوره صف درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    29. آیا آیه ۲۴ سوره شوری درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
    30. آیا آیه ۱ تا ۳ سوره عصر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
  3. آیا مهدویت در قرآن کریم مطرح شده است؟ (پرسش)
  4. دیدگاه علامه طباطبایی درباره آیه ۵۵ سوره نور چیست و چگونه بر مهدویت دلالت می‌کند؟ (پرسش)
  5. مراد از خنس و کنس چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. ابراهیم:۵.
  2. المیزان، جلد ۱۲، صفحه ۱۸.
  3. تفسیر طبری، جلد ۱۳، صفحه ۱۲۳.
  4. تفسیر الکبیر، جلد ۱۹، صفحه ۸۴؛ مجمع البیان، جلد ۶، صفحه ۳۰۴.
  5. المیزان، جلد ۱۲، صفحه ۱۸.
  6. همان، جلد ۱۲، صفحه ۱۹.
  7. تفسیر قمی، جلد ۱، صفحه ۳۶۷.
  8. معانی الاخبار، صفحه ۳۶۵، باب معنی ایام الله، روایت اول.
  9. المیزان، جلد ۱۲، صفحه ۱۹.
  10. امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۱۶۲-۱۶۴.