آیا آیه ۳۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)

آیا آیه ۳۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / مهدویت در اسلام / مهدویت در قرآن
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

آیا آیه ۳۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

محمد علی رضایی اصفهانی

حجت الاسلام و المسلمین محمد علی رضایی اصفهانی، در کتاب «مهدویت» در این‌باره گفته است:

«قرآن کریم در آیه ۳۵ سوره نور، با مثالی زیبا، نور خدا را توضیح می‌دهد و می‌فرماید: ﴿اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لّا شَرْقِيَّةٍ وَلا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاء وَيَضْرِبُ اللَّهُ الأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ﴾.

• نکات و اشارات:

1. نور پدیده‌ای است که آن را اینگونه تعریف کرده‌اند: "چیزی که در ذات خود آشکار است و ظاهرکننده دیگر چیزهاست".
2. نور دارای ویژگی خاصی است که به برخی آنها اشاره می‌کنیم: نور زیبا و سرچشمه زیبایی‌هاست. بالاترین سرعت حرکت از آن نور است. نور وسیله مشاهده موجودات است. نور پرورش دهنده گیاهان و گل‌هاست. پیدایش رنگ نتیجه تابش نور است. انرژهای موجود در محیط زمین غالباً از نور سرچشمه می‌گیرد. نور نابود کننده میکرب‌هاست. نور هدایتگر مسافران و گمشدگان است. و...
3. در قرآن کریم به چند چیز نور گفته شده است که عبارتند از:
   1. خدا نور است همانطور که در آیه فوق آمده بود.
   2. ایمان به خدا نور است.
   3. خود قرآن نوری از جانب خدا است.
   4. هدایت الهی نور است.
   5. آیین اسلام نور است.
   6. شخص پیامبر (ص) چراغی نور بخش است. از احادیث نیز استفاده می‌شود که امامان معصوم (ع) و علم نور هستند.
4. مقصود از اینکه خدا نور است، هدایتگری یا روشنگری یا زینت بخشی خدا به جهان است. یعنی خدا نور است و هر موجودی به هر اندازه که با او ارتباط دارد از نوارنیت برخوردار می‌شود. و از این روست که ایمان، قرآن، اسلام، پیامبر، امامان و علم نور هستند، چون همه در ارتباط با او و سبب آشنائی مردم با نور خدا می‌شوند. آری این ویژگی نور است که به همه چیز جان تازه و حرکت می‌دهد و آنها را پرورش داده و به سر منزل مقصود هدایت می‌کند. و موانع را از سرراهشان بر می‌دارد.
5. در برخی احادیث از اهل بیت:حکایت شده است که: مقصود از نور بودن خدا، هدایتگری او برای اهل آسمان‌ها و اهل زمین است. البته هدایتگری یکی از خواص نور الهی است اما منحصر در آن نیست و هر کدام از تفسیرهای نور خدا، به یکی از ابعاد این نور اشاره دارد.
6. واژه "مِشکاة" به معنای محفظه‌ای برای چراغ است که آن را در برابر باد و طوفان حفظ می‌کند و غالباً در دیوار ایجاد می‌شده تا نور چراغ را متمرکز ساخته و منعکس نماید. و واژه "زُجاجَه" در اصل به معنای سنگ شفاف است و از آنجا که شیشه از سنگ ساخته می‌شود و شفاف است به آن نیز گفته می‌شود. و در اینجا مقصود حبابی است که بر روی چراغ می‌گذارند تا شعله را محافظت کند و گردش هوا را تنظیم نماید. و بر نور چراغ بیفزاید. و "مصباح" به معنای خود چراغ است.
7. درخت زیتون درختی پربرکت است. که روغن آن یکی از بهترین روغن‌ها برای اشتعال است. به‌ویژه که اگر درخت وسط باغ باشد و در طرف شرق و غرب باغ و کنار دیوارها نباشد. که نور آفتاب به همه جای درخت بتابد و برخی قسمت‌های آن نارس نگردد. و روغنش ناصاف نشود.
8. نور خدا که به صورت شعله‌های ایمان در مصباح قلب مؤمن آشکار می‌شود و حباب قلب او ایمان را در درون خود تنظیم می‌کند و مشکات سینه او که همان مجموعه شخصیت مؤمن است ایمانش را از گزند حوادث حفظ می‌کند و درخت مبارک وحی الهی که عصاره آن قرآن است، ایمان مؤمنان را شعله‌ور و پر بار می‌سازد و وجود مؤمنان را روشن می‌نماید و هنگامی که با دلایل عقلی همراه می‌شود نور علی نور می‌شود. البته وقتی این نور الهی در قلب روشن می‌شود که قلب انسان با خودسازی و اخلاق آماده شود و نور وحی از آلودگی گرایش‌های انحرافی شرقی و غربی بر کنار بماند.
9. در احادیث اهل بیت (ع) مشکات را به نور علم پیامبر (ص) و زُجاجه را به سینه علی و نور علی نور را به امام معصوم که با نور علم تأیید می‌شود. و درخت مبارک را به ابراهیم خلیل که ریشه است و لا شرقیه ولا غربیه را به نفی گرایش‌های یهود و مسیحیت تفسیر کرده‌اند.

در روایتی دیگر از جابر بن عبدالله انصاری نقل شده که می‌گوید: در مسجد کوفه داخل شدم در حالی که امیر المؤمنین با انگشتان مبارک خود می‌نوشت و تبسم فرمود، گفتم یا امیر المؤمنین چه چیز شما را به خنده آورد؟ فرمود عجب دارم از آن که این آیه را می‌خواند ولی به حق به آن معرفت ندارد، گفتم کدام آیه؟ فرمود: ﴿اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ...﴾. ﴿مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ﴾ مشکوة محمد (ص) است، ﴿فِيهَا مِصْبَاحٌ﴾ منم مصباح، ﴿زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ﴾ حسن و حسین (ع) هستند، ﴿كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ﴾ علی بن الحسین (ع) است، ﴿يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ﴾ محمد بن علی (ع) است، ﴿زَيْتُونَة﴾ جعفر بن محمد (ع) است، ﴿لا شَرْقِيَّة﴾ موسی بن جعفر (ع) است، ﴿لا غَرْبِيَّة﴾ علی بن موسی الرضا (ع) است، ﴿يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ﴾ محمد بن علی (ع) است، ﴿وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ﴾ علی بن محمد (ع) است، ﴿نُّورٌ عَلَى نُورٍ﴾ حسن بن علی (ع) است و ﴿يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاء﴾ قائم مهدی (ع) است.

در این احادیث مصداق‌های کامل این آیه بیان شده است. اما این بدان معنا نیست که آیه منحصر به این موارد است.

• آموزه‌ها و پیام‌ها:

1. پیام این آیه برای ما آن است که جهان از خدا روشن است.
2. پیام دیگر آیه برای ما آن است که نور الهی چند لایه است.
3. آموزه آیه آن است که بدنبال نور الهی باشید که هدایت به سوی نور الهی، به‌دست خداست.».

پرسش‌های وابسته

1. آیات مهدوی در قرآن کدامند و چگونه باید به آنها استدلال کرد؟ (پرسش)
2. مهمترین آیات قرآن درباره مهدویت کدامند؟ (پرسش)
   1. آیا آیه ۳۹ سوره انفال درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   2. آیا آیه ۳۳ سوره توبه درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   3. آیا آیه ۸۶ سوره هود درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   4. آیا آیات ۳۴ تا ۳۸ سوره حجر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   5. آیا آیه ۵ و ۶ سوره اسراء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   6. ارتباط آیه ۸۱ از سوره اسراء با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   7. آیا آیه ۵۱ و ۶۱ سوره انبیاء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   8. آیا آیه ۳۹ سوره حج درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   9. آیا آیه ۳۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   10. آیا آیه ۵۵ سوره نور درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   11. آیا آیه ۱۰۵ سوره انبیا درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   12. آیا آیه ۶۲ سوره نمل درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   13. آیا آیه ۵ و ۶ سوره قصص درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   14. آیا آیه ۱۴۸ سوره بقره درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   15. آیا آیه ۶۹ و ۷۰ سوره زمر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   16. آیا آیات ۱ تا ۴ سوره شورى‌ درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   17. آیا آیه ۲۸ سوره فتح درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   18. آیا آیات ۴۱ تا ۴۴ سوره ق درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   19. آیا آیه ۸ و ۹ سوره صف درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   20. آیا آیات ۲۸ تا ۳۰ سوره ملک درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   21. آیا آیات ۴۰ تا ۴۴ سوره معارج درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   22. آیا آیه ۴ سوره شعراء درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   23. آیا آیه ۵۵ سوره مائده درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   24. آیا آیه ۲۱۰ سوره بقره درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   25. آیا آیه ۵ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   26. آیا آیه ۵۳ سوره فصلت درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   27. آیا آیه ۴۴ سوره ابراهیم درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   28. آیا آیه ۱۳ سوره صف درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   29. آیا آیه ۲۴ سوره شوری درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
   30. آیا آیه ۱ تا ۳ سوره عصر درباره مهدویت است؟ تفسیر آن چیست؟ (پرسش)
3. آیا مهدویت در قرآن کریم مطرح شده است؟ (پرسش)
4. دیدگاه علامه طباطبایی درباره آیه ۵۵ سوره نور چیست و چگونه بر مهدویت دلالت می‌کند؟ (پرسش)
5. مراد از خنس و کنس چیست؟ (پرسش)