آیا در کتاب‌های آسمانی به مسئله ظهور منجی جهان اشاره‌ای شده است یا اینکه این عقیده اختصاص به مسلمانان دارد؟ (پرسش)
| آیا در کتاب‌های آسمانی به مسئله ظهور منجی جهان اشاره‌ای شده است یا اینکه این عقیده اختصاص به مسلمانان دارد؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / مهدویت در ادیان و مکاتب / اندیشه منجی در ادیان |
| مدخل اصلی | عهد عتیق |
| تعداد پاسخ | ۴ پاسخ |
آیا در کتاب‌های آسمانی به مسئله ظهور منجی جهان اشاره‌ای شده است یا اینکه این عقیده اختصاص به مسلمانان دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- اعتقاد به منجی عالم در چه کتاب‌هایی از ادیان دیگر آمده است؟
پاسخ نخست
آیت الله ابراهیم امینی، در کتاب «دادگستر جهان» در این‌باره گفته است:
«عقیده مذکور به مسلمانان اختصاص ندارد بلکه تمام ادیان و مذاهب آسمانی در این عقیده شرکت دارند. پیروان همه ادیان عقیده دارند که در یک عصر تاریک و بحرانی جهان، که فساد و بیدادگری و بی‌دینی همه‌جا را فراگیرد یک نجات‌دهنده بزرگ جهانی طلوع می‌کند و به واسطه نیروی فوق العاده غیبی اوضاع آشفته جهان را اصلاح می‌کند و خداپرستی را بر بی‌دینی و مادیگری غلبه می‌دهد. این نوید خوش را نه تنها در تمام کتاب‌هایی که به‌عنوان کتاب آسمانی باقی مانده مانند کتاب زند و پازند و کتاب جاماسبنامه که از کتاب‌های مقدس زردشتیان می‌باشند، کتاب تورات و ملحقات آنکه کتاب مقدس یهود شمرده می‌شود و کتاب انجیل عیسویان، می‌توان پیدا کرد، بلکه در کتاب‌های مقدس براهمه و بودائیان نیز کم‌وبیش دیده می‌شود.
همه ارباب ملل و ادیان این عقیده را دارند و در انتظار چنین موعود نیرومند غیبی بسر می‌برند. هر ملتی او را با لقب مخصوصی می‌شناسد. زردشتیان او را بنام سوشیانس (نجات‌دهنده جهان) جهودان بنام سرور میکائیلی، عیسویان بنام مسیح موعود، مسلمانان بنام مهدی منتظر می‌نامند. لکن هر ملتی آن نجات‌دهنده غیبی را از خودش محسوب می‌دارد. زردشتیان او را ایرانی و از پیروان زردشت می‌دانند، جهودان، از بنی اسرائیل و پیروان موسی می‌شمارند، عیسویان او را همکیش خودشان می‌دانند و مسلمانان، از دودمان بنی هاشم و فرزند پیغمبرش می‌شمارند. در اسلام به‌طور کامل معرفی شده لکن در سایر ادیان چنین نیست.
نکته قابل‌توجه اینست که علائم و مشخصاتی که در سایر ادیان برای آن نجات‌دهنده بزرگ ذکر شده، در مورد مهدی موعود اسلام یعنی فرزند بلافصل امام حسن عسکری نیز قابل انطباق است. می‌توان او را از نژاد ایرانی شمرد زیرا مادر حضرت سجاد که جد امام زمان است، یک شاهزاده خانم ایرانی بوده بنام شهربانو دختر یزدگرد پادشاه ساسانی. از دودمان و خاندان بنی اسرائیل نیز شمرده می‌شود، زیرا بنی هاشم و بنی اسرائیل هردو از نسل حضرت ابراهیم بوجود آمده‌اند، بنی هاشم از فرزندان اسماعیل هستند و بنی اسرائیل از اولاد اسحاق.
پس بنی هاشم و بنی اسرائیل در واقع از یک خاندان محسوب می‌شوند. به عیسویان نیز نسبت دارد زیرا بر طبق بعض روایات، مادر حضرت صاحب الامر یک شاهزاده خانم رومی بوده بنام نرجس (نرگس) که به صورت یک داستان شگفت‌انگیزی در کتاب‌ها دیده می‌شود.
اصولا این مطلب درست نیست که مهدی نجات‌دهنده جهان را به یک ملت معینی اختصاص دهیم. او می‌آید که با عناوین اختلاف‌انگیز از قبیل: این نژاد و آن نژاد، این دین و آن دین، این ملت و آن ملت، این کشور و آن کشور، مبارزه کند. بنابراین باید او را مهدی موعود جهانیان شمرد. نجات‌دهنده و حمایت‌کننده حزب خداپرستان می‌باشد. پیروزی او پیروزی تمام انبیاء و پیمبران و مردان صالح است. از دین اسلام یعنی دین تکامل‌یافته آئین حضرت ابراهیم و موسی و عیسی و سایر ادیان آسمانی حمایت می‌کند و از دین واقعی موسی و عیسی که به وجود محمد و نبوت او بشارت داده‌اند طرفداری می‌نماید.
ناگفته نماند که ما نمی‌خواهیم برای اثبات مهدی موعود، به بشارت‌های کتب قدیم استدلال کنیم و اصولا احتیاجی بدانها نداریم. بلکه می‌خواهیم بگوئیم که عقیده به ظهور یک نجات‌دهنده فوق العاده جهانی، یک عقیده مشترک دینی است که از مصدر وحی سرچشمه گرفته و همه پیمبران بدان بشارت داده‌اند. و همه ملل در انتظار آن هستند لکن در تطبیق آن خطا شده است»[۱].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین طبسی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد مروجی طبسی، در کتاب «بامداد بشریت» در این‌باره گفته است:
«این عقیده اختصاص به مسلمانان ندارد، بلکه تمام ادیان و کتاب‌های الهی -و برخی آیین‌ها- مژده داده‌اند که منجی جهان در فرجام تاریخ خواهد رسید و جهان را پر از عدل و داد خواهد ساخت. در قرآن آمده است: ﴿وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ﴾[۲]. مفسران قرآن در تفسیر واژه "ذکر" اختلاف نظر دارند؛ برخی گفته‌اند به تمام کتاب‌های آسمانی که از سوی خداوند بر پیامبران نازل گشته است، ذکر گفته می‌شود[۳]. برخی دیگر گفته‌اند: مراد از ذکر، تورات است[۴]. بنابراین، کتاب‌های آسمانی مژده داده‌اند که سرانجام صالحان و بندگان شایسته خداوند، به فرمانروایی جهان خواهند رسید. استاد حکیمی می‌نویسد: "از روزگاران کهن، داستان ظهور مصلح در آخر الزمان، اصلی اساسی بوده است. پیشینیان بشر، پیوسته آنها به یادها می‌آورند. اکنون نیز پس از گذشت قرن‌ها، در خلال یادگارهای انسان‌های قدیم، آثاری هست که ما را به گفته بالا رهنمون می‌کند"[۵]. یکی از دانشمندان معاصر می‌نویسد: "اصولاً فتوریسم، یعنی اعتقاد به دوره آخر الزمان و انتظار ظهور منجی، عقیده‌ای است که در کیش‌های آسمانی یهودیت، زردشتی و مسیحیت در سه مذهب عمده آن: کاتولیک، پروتستان و ارتدوکس. و مدعیان نبوت عموماً، و دین مقدس اسلام خصوصاً، به مثابه یک اصل مسلّم قبول شده است و درباره آن در مباحث تئولوژیک مذاهب آسمانی، رشته تئولوژی بیبلیکال کاملاً شرح و بسط داده شده است"[۶]. استاد حکیمی می‌نویسد: "در کتاب‌ها و آثار زردشت و زردشتی درباره آخر الزمان و ظهور موعود مطالب بسیاری آمده، از جمله در این کتاب‌ها: کتاب اوستا، کتاب زند، کتاب جاماسب نامه، داتستان دینیک، کتاب زرتشت نامه. و نیز در کتاب‌های تحریف شده یهودیت و عهد عتیق همانند: کتاب دانیال پیامبر. کتاب حجی پیامبر، کتاب صفنیای پیامبر، همچنین در کتاب‌های مسیحیت همانند: انجیل متی، انجیل لوقا، انجیل مرقس، انجیل برنابا و مکاشفات یوحنا، ضمن توجه به تحریف شدن آنها، از منجی موعود سخن به میان آمده است"[۷]. بدون تردید، اگر این کتاب‌ها تحریف نشده بود، مطالب روشن‌تر و بیشتری درباره مصلح جهانی در آنها دیده می‌شد، این در حالی است که اگر در کتاب‌های آسمانی گذشته، هیچ نام و نشانی از موعود نبود، باز هم می‌گفتیم: خداوند در تمام کتاب‌ها از مهدی موعود سخن گفته است، زیرا در قرآن مجید تصریح کرده که در کتاب‌های آسمانی از منجی بشر سخن گفته است»[۸]. |
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین عباس رحیمی، در کتاب «امید فردا» در این‌باره گفته است:
«از روزگاران کهن، داستان ظهور مصلح در آخرالزمان، اصلی اساسی بوده است. پیشینیان بشر، پیوسته آن را به یاد می‌آورده‌اند. اکنون پس از قرن‌ها در خلال یادگارهای انسان‌های قدیم آثاری هست که ما را به گفته بالا رهنمون می‌کند. مثلاً در آیین زردشت در کتاب‌های اَوسْتا، زند، جاماسْبْ‌نامه، داتِسْتان‌دینیک، زراُتشت‌نامه اشاره‌هایی به موعود شده است. در آیین هندوها سخن از نجات‌دهنده آمده و در کتاب‌های مهابها را تا و پورانه‌ها می‌توان اشاره‌هایی یافت. در آیین یهود نیز منتظر موعودند و در کتاب نَبُوئِتْ هْیِّلدْ (وحی کودک) اشاره‌های فراوانی درباره امام زمان (ع) آمده است. نیز می‌توان در کتاب‌های دانیال پیامبر، حجّی (حکا)ی پیامبر، صفنیای پیامبر، اشعیای پیامبر و نیز زبور داوود اشاره‌هایی یافت. در مسحیت نیز در انجیل متّی، انجیل لوقا، انجیل مَرْقُس، انجیل برنابا و مکاشفات یوحنا به این بشارت‌ها دست یافت. برای اطلاع بیشتر به کتاب خورشید مغرب نوشته محمدرضا حکیمی صص ۵۱- ۵۸ مراجعه کنید»[۹].
|
| ۳. مجتبی تونه‌ای؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
«در کتاب‌های عهد عتیق هم نوید حضرت مهدی (ع) آمده است. در کتب اشعیاء نبی (فصل ۱ و ۴۵)، زکریا نبی (فصل ۱۴)، صفنیاء نبی (فصل ۳)، سلیمان نبی (فصل ۲)، حجی نبی (فصل ۲)، اول سموئیل (فصل ۲)، دوم سموئیل (فصل ۱۲ و ۲۳)، و حزقیل نبی (فصل ۲۱) بشارت منجی و نوید ظهور حضرت مهدی (ع) ذکر شده است»[۱۰].
|
پرسش‌های وابسته
- منجی به چه معناست؟ (پرسش)
- علت اختلاف در منجی جهانی چیست؟ (پرسش)
- راه حل اختلاف در منجی جهانی چیست؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان اثبات کرد که منجی موعود امام مهدی است؟ (پرسش)
- از دیدگاه کلامی و نقلی آیا باور به منجی موعود در همه ادیان وجود دارد؟ (پرسش)
- آیا در کتاب‌های آسمانی به مسئله ظهور منجی جهان اشاره‌ای شده است یا اینکه این عقیده اختصاص به مسلمانان دارد؟ (پرسش)
- آیا عقیده به منجی و مهدویت عقیده‌ای شرقی است؟ (پرسش)
- خاستگاه باور به منجی چیست؟ (پرسش)
- نظر ادیان سه‌گانه آسمانی درباره رهبر موعود الهی چیست؟ (پرسش)
- آیا باور به منجی موعود در همه ادیان وجود دارد؟ (پرسش)
- آیا ایمان به مهدویت یا ظهور منجی نزد ادیان و ملل دیگری غیر از اسلام نیز وجود دارد؟ (پرسش)
- از چه زمانی خطوط کلی برای روز موعود جهانی ترسیم شده است؟ (پرسش)
- هر یک از صاحبان ادیان منجی را از دین خود میداند راه حل این اختلاف چیست؟ (پرسش)
- مشترکات موعودباوری در ادیان الهی چیستند؟ (پرسش)
- تمایزات موعودباوری در اسلام و دیگر ادیان الهی چستند؟ (پرسش)
- چرا قوانین ادیان آسمانی پیشین به نحو اکمل پیاده نشد؟ (پرسش)
- آیا عقیده به ظهور منجی به غیر از ادیان در میان غربیها و سایر اقوام نیز مطرح بوده است؟ (پرسش)
- چگونه با وجود تحریف در تورات و انجیل به آن دو استشهاد می‌شود؟ (پرسش)
- اندیشه نجات موعودگرایانه در ادیان چین چه بازتابی در فرهنگ و رسوم مردم داشته است؟ (پرسش)
- نظریه صلح جهانی و عصر طلایی در فرهنگ دینی چینیان چیست و چه ارتباطی با موعودگرایی دارد؟ (پرسش)
- آیا بهائیان به عنوان یک فرقه منشعب از شیعه به امام مهدی اعتقاد دارند؟ (پرسش)
- آیا جنبش‌های نو پدید دینی منجی‌گرا هستند؟ (پرسش)
- منجی در ادیان غیر آسمانی چه کسی است؟ (پرسش)
- دیدگاه فیلسوفان و دانشمندان غیر مسلمان در مورد منجی چیست؟ (پرسش)
منجی در اندیشه یهودیان
- آیا یهود ظهور منجی آخر الزمان را قبول دارد؟ (پرسش)
- منجی نزد یهود چه کسی است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منجی یهود چیست؟ (پرسش)
- آیا در دین یهود به منجی بشارت داده شده است؟ در چه کتاب‌هایی؟ (پرسش)
- منجی‌باوری در یهود چه جایگاهی دارد؟ (پرسش)
- سیر تاریخی منجی‌باوری در یهود چیست؟ (پرسش)
- آیا برای ماشیح القاب و نام‌های دیگری هم ذکر شده است؟ (پرسش)
- آیا در بین یهودیان هم منکر وجود ماشیح وجود دارد؟ (پرسش)
- در تاریخ قوم یهود توجه به منجی در چه زمان‌هایی شدت می‌یافته است؟ آیا مدعیان دروغین ماشیح هم وجود داشته‌اند؟ (پرسش)
- یهودیان چه نظری درباره وقت آمدن ماشیح دارند و آیا زمانی را برای آن تعیین می‌کنند؟ (پرسش)
- در آیین یهود برای دوران آخر الزمان چه ویژگی‌هایی ذکر شده است؟ علائم ظهور ماشیح چیست؟ (پرسش)
- خصوصیات دوران ظهور ماشیح در آیین یهود چگونه است؟ (پرسش)
- یهودیان از ماشیح چه انتظاری دارند و طول دوران او را چگونه ترسیم می‌نمایند؟ (پرسش)
- عالمان یهودی در کتاب تلمود درباره هویت و خصوصیات ماشیح چه می‌گویند؟ (پرسش)
- چرا یهودیان حکومت حضرت داوود را الگوی حکومت موعود آخر الزمان می‌دانند؟ (پرسش)
- آیا این که می‌گویند موعودگرایی یهودی در اثر ارتباط با اقوام ایرانی پدید آمد درست است؟ (پرسش)
- آیا در تورات به منجی و ظهور او اشاره شده است؟ (پرسش)
- براساس تورات ظهور منجی چه برکاتی دارد؟ (پرسش)
- در تورات چه بشارت‌هایی به آمدن امام مهدی داده شده است؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۶۷.
- ↑ «و در زبور پس از تورات نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد»؛ سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ج ۱۴، ص ۳۳۷.
- ↑ همان، ص ۳۲۹.
- ↑ حکیمی، محمد رضا، خورشید مغرب، ص ۶۶.
- ↑ همان، ص ۶۶ و ۶۷.
- ↑ جهت اطلاع بیشتر، ر.ک: همان، ص ۷۱ - ۷۴.
- ↑ مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۸، ۱۹.
- ↑ رحیمی، عباس، امید فردا، ص۱۱.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۰۹.