اهداف قیام سفیانی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
اهداف قیام سفیانی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی / خروج سفیانی
مدخل اصلیاهداف خروج سفیانی
تعداد پاسخ۲ پاسخ

اهداف قیام سفیانی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

نصرت‌الله آیتی

حجت الاسلام و المسلمین نصرت‌الله آیتی در کتاب «تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور» در این باره گفته است:

«درباره انگیزه سفیانی، علاوه بر ارضای غریزه قدرت طلبی و سلطه جویی که در طبیعت چنین انسان جنایت‌کار و پلیدی است، دو احتمال وجود دارد که این دو را می‌توان از نوع اقدامات او به دست آورد:

  1. کشتار شیعیان: در روایات متعددی به این انگیزه اشاره شده است. امام باقر (ع) در روایت معتبری فرموده‌اند: "فَإِنَّ حَنَقَهُ وَ شَرَهَهُ إِنَّمَا هِيَ عَلَى شِيعَتِنَا "[۱]. کشتار شیعیان و اقدامات خشن و بی‌رحمانه سفیانی در سرزمین‌های شیعه‌نشین، دست‌کم به یکی از این دو انگیزه می‌تواند باشد:
    1. تعصبات کور مذهبی که براساس آن، شیعه فرقه‌ای کافر، بدعت‌گذار و منحرف تلقی می‌شود.
    2. از آن‌جا که تفکر شیعی یکی از جدّی‌ترین موانع در مقابل منافع استکبار جهانی است و مقاومت جدّی در برابر زیاده‌خواهی‌های آنان از این تفکر نشأت می‌گیرد، و از سوی دیگر، این تفکر در حال گسترش به سایر مناطق دنیاست، حرکت سفیانی به تحریک دنیای استکبار شکل می‌گیرد تا این مانع بزرگ برداشته شود. این تحلیل در میان روایات معتبر شاهدی ندارد، اما روایت ضعیفی که به رفتن سفیانی به سمت روم، برای مقابله با حرکت خراسانی و آمدن او از آن‌جا اشاره دارد، می‌تواند مؤیّد این فرضیه باشد؛ امام صادق (ع) در این باره فرمودند: " وَ يُذْهِبْ الَىَّ الرُّومِ لِدَفْعِ الْمَلِكِ الْخُرَاسَانِيُّ وَ يَرْجِعُ مِنْهَا مُنْتَصِراً فِي عُنُقِهِ صَلِيبُ‏ "[۲]. اگر ما انگیزه اصلی سفیانی را مقابله با شیعیان بدانیم، حمله او به عراق پیش از حمله به مکه و مدینه، کاملاً معقول و موجه خواهد بود[۳].
  2. جلوگیری از نهضت جهانی امام مهدی (ع): فرضیه دوم این که انگیزه سفیانی از قیام، پیش‌گیری از شکل‌گیری نهضت امام مهدی (ع) است. براین اساس، باید به این سؤال پاسخ داد که اگر انگیزه اصلی او پیش‌گیری از حرکت جهانی امام مهدی (ع) است، او از کجا به نزدیک بودن زمان ظهور پی برده است؟ به سؤال یاد شده دو پاسخ می‌توان داد:
    1. با خبر شدن سفیانی از نزدیک شدن زمان ظهور، به این دلیل است که امام مهدی (ع) اندکی پیش از ظهور، به صورت نیمه علنی، فعالیت‌هایی محدود می‌کنند. عوامل اطلاعاتی سفیانی از حضور نیمه‌علنی امام (ع) در میان مردم با خبر می‌شوند و سفیانی برای دستگیری و قتل حضرت، حرکت خود را آغاز می‌کند. فعالیت نیمه‌علنی امام مهدی (ع) پیش از ظهور، در تعدادی از روایات[۴] که برخی از آنها معتبرند، گزارش شده است؛ از جمله امام باقر (ع) در حدیث معتبری در این‌باره فرموده‌اند: "وَ يَبْعَثُ السُّفْيَانِيُّ بَعْثاً إِلَى الْمَدِينَةِ فَيَنْفِرُ الْمَهْدِيُّ مِنْهَا إِلَى مَكَّةَ فَيَبْلُغُ أَمِيرَ جَيْشِ السُّفْيَانِيِّ أَنَّ الْمَهْدِيَّ قَدْ خَرَجَ إِلَى مَكَّةَ "[۵]. روایت یاد شده به قرینه ذیل آن، از حوادث پیش از ظهور گزارش می‌دهد، و با صراحت، به اطلاع یافتن سفیانی از حضور امام مهدی (ع) در مدینه پیش از ظهور، و در نتیجه، به فعالیت‌های حداقل نیمه علنی امام مهدی (ع) دلالت دارد. براساس تحلیل یاد شده، حمله سفیانی به عراق، ممکن است به منظور در هم‌ کوبیدن شیعیانی باشد که در آینده نزدیک، سپاهیان و هم‌راهان امام مهدی (ع) خواهند بود.
  3. قیام سفیانی برای مقابله با حرکت امام مهدی (ع)، نه به دلیل علم او به ظهور نیمه‌ علنی امام (ع) بلکه تنها به دلیل احتمال نزدیک بودن ظهور است. شیوع زمزمه‌های نزدیک بودن ظهور منجی در میان تمامی انسان‌های معتقد به موعود آخرالزمان (اعم از مسلمان و غیر مسلمان) از یک‌سو، و عظمت تهدیدی که از ناحیه امام مهدی (ع) متوجه جبهه کفر می‌شود، از سوی دیگر، سفیانی را بر آن می‌دارد تا به انگیزه ممانعت از حرکت جهانی آن حضرت، به گمان خود آن را پیش از تحقق در نطفه خفه کند. او با این انگیزه، حرکت خود را آغاز می‌کند و به کشتار شیعیانی می‌پردازد که سپاهیان مهدی موعودند. وی پس از آغاز قیام و حمله به عراق، به منظور کنترل حجاز که محل شروع حرکت جهانی مهدی موعود (ع) است، درصدد تصرف حجاز برمی‌آید و سپاهی را به سوی عربستان گسیل می‌دارد. در برابر هر یک از دو تحلیل یاد شده، این سؤال بی پاسخ می‌ماند که: اگر تحلیل اوّل درست باشد و سفیانی از ظهور نیمه علنی امام مهدی (ع) آگاه باشد، باید سفیانی در ابتدا به سمت حجاز و نه عراق یورش برد؛ در حالی که براساس روایات - که به زودی خواهد آمد - او پیش از حمله به حجاز، به عراق یورش خواهد برد. و اگر تحلیل دوم درست باشد و سفیانی از فعالیت‌های نیمه علنی امام (ع) آگاه نباشد، او باید پس از حمله به عراق به مکه (محل آغاز حرکت امام مهدی (ع)) یورش برد؛ در حالی که روایات - چنان که به زودی می‌آید - از حمله او به مدینه پیش از مکه گزارش می‌دهند.
    1. با جمع میان فرضیه‌های یاد شده، می‌توان تحلیل سومی نیز ارائه کرد که از دو تحلیل پیشین، معقول‌تر و با روایات هم‌آهنگ‌تر است، به این توضیح که: سفیانی برای کشتار شیعیان و پیش‌گیری از نشر فرهنگ شیعی با هدف مقابله با حرکت احتمالی امام مهدی (ع) قیام خود را آغاز می‌کند و به عراق که از مراکز مهم شیعه و در آینده مرکز حکومت جهانی امام مهدی (ع) است، حمله می‌کند. پس از حمله به عراق، از حضور حضرت مهدی (ع) در مدینه اطلاع می‌یابد، و به همین دلیل، برای دستگیری و قتل آن حضرت سپاهی را به مدینه گسیل می‌دارد، و با حرکت امام (ع) به سوی مکه، وی نیز سپاه خود را به جانب مکه می‌فرستد»[۶].

پاسخ‌های دیگر

۱. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛
حجت الاسلام و المسلمین قنبر علی صمدی، در کتاب «آخرین منجی» در این‌باره گفته است:
۲. آقای کریمی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛
آقای محمد علی کریمی، در کتاب «آیا ظهور نزدیک است» در این‌باره گفته است:

«یکی از اساسی‌ترین اهداف قیام سفیانی، حمله به مناطق شیعه‌نشین و کشتار شیعیان است. انگیزه سفیانی از قیام، علاوه بر ارضای غریزه قدرت‌طلبی و سلطه‌جویی ممکن است عوامل زیر باشد:

کشتار شیعیان: انگیزه سفیانی از کشتار شیعیان و اقدامات بی‌رحمانه در سرزمین‌های شیعه‌نشین ممکن است یکی از موارد زیر باشد. تعصباتِ کور مذهبی که شیعه را فرقه‌ای انحرافی و کافر می‌داند. از آنجا که تفکر شیعه یکی از جدی‌ترین موانع در مقابل منافع استکبار است و این تفکر مقاومت در برابر زیاده‌خواهی‌های آنان در دنیا در حال گسترش است، حرکت سفیانی به تحریک دنیای استکبار برای برداشتن این مانع بزرگ است.

جلوگیری از نهضت جهانی امام مهدی (ع) : سفیانی برای کشتن شیعیان و پیش‌گیری از نشر فرهنگ شیعی با هدف مقابله با حرکت احتمالی امام مهدی (ع) قیام خود را آغاز می‌کند و به عراق که از مراکز مهم شیعه و در آینده، مرکز حکومت جهانی امام مهدی (ع) است، حمله می‌کند. او پس از حمله به عراق، از حضور حضرت مهدی (ع) در مدینه اطلاع مییابد، و به همین دلیل، برای دستگیری وقتل آن حضرت، سپاهی را به مدینه گسیل میدارد و با حرکت امام به سوی مکه، سفیانی نیز سپاه خود را به جانب مکه میفرستد»[۹].

پرسش‌های وابسته

  1. سفیانی که خروجش از نشانه‌های حتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
    1. نام سفیانی چیست؟ (پرسش)
    2. لقب سفیانی چیست؟ (پرسش)
    3. نسب سفیانی چیست؟ (پرسش)
    4. آیا سفیانی نماد است یا به یک شخصیت انسانی اشاره دارد؟ (پرسش)
  2. ویژگی‌های جسمانی سفیانی چیست؟ (پرسش)
  3. روش شناسایی سفیانی چیست؟ (پرسش)
  4. دین سفیانی چیست؟ (پرسش)
  5. آیا روایات سفیانی تنها در منابع شیعه آمده است؟ (پرسش)
  6. سفیانی و دجال چه تفاوت‌هایی دارند؟ (پرسش)
  7. خروج سفیانی در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)
  8. اهداف قیام سفیانی چیست؟ (پرسش)
  9. ماجرای شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
  10. جنایات سفیانی چیست؟ (پرسش)
  11. سپاه سفیانی چه تعداد است؟ (پرسش)
  12. اصهب و ابقع کیستند و چه ارتباطی با خروج سفیانی دارند؟ (پرسش)
  13. آیا ظهور امام مهدی همزمان با قیام سفیانی است؟ (پرسش)
  14. سفیانی در قیام خود چه اقدام‌های انجام می‌دهد؟ (پرسش)
  15. چگونه ممکن است سفیانی چندین کشور را تصرف کند و جامعه بین الملل واکنشی نشان ندهند؟ (پرسش)
  16. حکمرانی سفیانی چقدر به طول می‌انجامد؟ (پرسش)
  17. آیا به قدرت رسیدن سفیانی بر اساس قوانین است یا کودتا؟ (پرسش)
  18. آیا این ادعا که سفیانی در ارتش سوریه دیده شده صحیح است؟ (پرسش)
  19. آیا سفیانی واقعا به جنگ با امام مهدی خواهد پرداخت؟ (پرسش)
  20. از میان قیام‌‏های یمانی و خراسانی و سفیانی کدام قیام مقدم است؟ (پرسش)
  21. وظیفه شیعیان در هنگام شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
  22. رفتار سفیانی با شیعیان اهل بیت چگونه است؟ (پرسش)
  23. پرچم زرد از آن کدام سپاه است و چه ارتباطی با سفیانی دارد؟ (پرسش)
  24. آیا سفیانی در مصر پیروانی خواهد داشت؟ (پرسش)
  25. آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آن‏که متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفه‏ای و اهل کجاست؟ (پرسش)
  26. آیا امکان دارد در زمان‌های مختلف سفیانی‌های متعددی وجود داشته باشد؟ (پرسش)
  27. قرقیسیا کجاست و چه حوادثی در آن اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  28. محدوده جغرافیایی قرقیسیا چه مناطقی است؟ (پرسش)
  29. نبرد قرقیسیا چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  30. سفیانی در چه منطقه‌ای با صاحبان پرچم سیاه و پرچم زرد نبرد می‌کند؟ (پرسش)
  31. سفیانی در کجا به هلاکت می‌رسد؟ (پرسش)
  32. مردمان چه مناطقی سفیانی را یاری می‌کنند؟ (پرسش)
  33. فرمانده سپاه سفیانی چه کسی است؟ (پرسش)
  34. سپاه سفیانی در کجا با سپاه خراسانی نبرد می‌کند؟ (پرسش)
  35. امام مهدی در کجا با سپاه سفیانی روبه‌رو می‌شود و به نبرد می‌پردازد؟ (پرسش)
  36. کدام یک از فرماندهان سپاه امام مهدی سفیانی را دستگیر می‌کند؟ (پرسش)
  37. فرجام سفیانی چیست؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

پانویس

  1. خشم و کینه او تنها متوجه شیعیان ماست و تنها بر کشتن آنها حریص است؛ الغیبة للنعمانی، ص۳۱۱، باب ۱۸، ح۳ (روایات این موضوع همراه با بررسی اسناد آن در بخش حمله به کوفه خواهد آمد).
  2. او برای مقابله با حکومت خراسانی به روم می‌رود و در حالی که به نصرانیت گرویده و صلیبی از طلا بر گردن دارد، از آن‌جا بازمی‌گردد؛ زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (ع)، ص۶۵، به نقل از اربعین خاتون‌آبادی، ص۱۵۳. (این روایت مرسله است)
  3. سیر اقدامات سفیانی در ادامه خواهد آمد.
  4. قرب الاسناد، ص۳۷۴، ح۱۳۲۹ (درباره اعتباراین حدیث، نک: تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۳۰؛ الکافی، ص۲۶۴، ح۳۸۳)
  5. سفیانی سپاهی را به مدینه می‌فرستد. مهدی از آن‌جا می‌گریزد و به مکه می‌رود. به امیر سپاه سفیانی گزارش می‌رسد که مهدی به مکه رفته است؛ الغیبة للنعمانی، ص۲۸۸ باب ۱۴، ح۶۷. (درباره اعتبار این حدیث، نک: تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۸۱)
  6. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۴۶ - ۱۵۰.
  7. " تَخْرُجُ بِالشَّامِ ثَلَاثَ رَايَاتُ الأصهب وَ الْأَبْقَعِ وَ السُّفْيَانِيُّ "؛ معجم الاحادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص ۸۱.
  8. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۶۲.
  9. کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص ۵۸-۵۹.