از موضوعات اساسی مربوط به حرکت سفیانی، فاصله زمانی آن با ظهورامام مهدی (ع) است. روایات متعددی بر پیوستگی و نزدیکی این دو حادثه مهم دلالت می‌کنند. روایات یاد شده عبارت‌اند از:
روایاتی که به پیوستگی این دو حادثه تصریح دارد: امام باقر (ع) در حدیث معتبری پس از اشاره به جنگ‌های سفیانی و حمله او به کوفه و مدینه و فرو رفتن سپاه او در سرزمین بیداء فرموده‌اند: «"وَ الْقَائِمُ يَوْمَئِذٍ بِمَكَّةَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْبَيْتِ الْحَرَام"»[۱]. آن حضرت در حدیثی معتبر فرموده‌اند: «"هُمْ وَ اللَّهِ أَصْحَابُ الْقَائِمِ (ع) يَجْتَمِعُونَ وَ اللَّهِ إِلَيْهِ فِي سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ، فَإِذَا جَاءَ إِلَى الْبَيْدَاءِ يَخْرُجُ إِلَيْهِ جَيْشُ السُّفْيَانِيِّ فَيَأْمُرُ اللَّهُ الْأَرْضَ فَتَأْخُذُ أَقْدَامَهُمْ "»[۲]. امام صادق (ع) نیز در حدیث معتبری در پاسخ به این سؤال که فرجشیعیان شما کی خواهد بود، فرموده‌اند: «"وَ ظَهَرَ السُّفْيَانِيُّ وَ أَقْبَلَ الْيَمَانِيُّ وَ تَحَرَّكَ الْحَسَنِيُّ ... وَ يَسْتَأْذِنَ اللَّهَ فِي ظُهُورِهِ فَيَطَّلِعُ عَلَى ذَلِكَ بَعْضُ مَوَالِيهِ فَيَأْتِي الْحَسَنِيُّ فَيُخْبِرُهُ الْخَبَرَ فَيَبْتَدِرُهُ الْحَسَنِيُّ إِلَى الْخُرُوجِ فَيَثِبُ عَلَيْهِ أَهْلُ مَكَّةَ فَيَقْتُلُونَهُ وَ يَبْعَثُونَ بِرَأْسِهِ إِلَى الشَّامِيِّ فَيَظْهَرُ عِنْدَ ذَلِكَ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ "»[۳]. این روایت از همزمانی ظهور با جنبش "شامی" خبر می‌دهد. شامی یاد شده، به دو دلیل همان سفیانی است: دلیل اوّل، سایر روایاتی است که آغاز قیام سفیانی را از شام می‌داند، و بر این اساس، نامیدن سفیانی به شامی توجیه‌پذیر است. دلیل دوم، صدر روایت است که در آن به قیام سفیانی تصریح شده و نامی از شامی نیامده، و در ادامه به فرستادن سر حسنی برای شامی اشاره شده که نشان می‌دهد: شامی، همان سفیانی است. آن حضرت در حدیث دیگری فرموده‌اند: «"السُّفْيَانِيُّ وَ الْقَائِمُ فِي سَنَةٍ وَاحِدَةٍ"»[۴]. سندروایت فوق ضعیف است، و به همین دلیل، ما آن را در انتها آوردیم. اما از آن‌جا که محتوای آن را روایات پیش گفته تأیید می‌کنند، به صدور آن از معصوم می‌توان اطمینان حاصل کرد.
روایاتی که ظهور در پیوستگی این دو رخداد دارند؛ امام باقر (ع) در روایتی فرموده‌اند: «"لَا يَكُونُ مَا تَرْجُونَ حَتَّى يَخْطُبُ السُّفْيَانِيُّ عَلَى أعوادها فاذا كَانَ ذَلِكَ انْحَدِرْ عَلَيْكُمْ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ مِنَ قِبَلِ الْحِجَازِ "»[۵]. آن حضرت در روایت دیگری در پاسخ سؤال از سفیانی فرمودند: «"وَ أَنَّى لَكُمْ بِالسُّفْيَانِيِّ حَتَّى يَخْرُجَ قَبْلَهُ الشَّيْصَبَانِيُّ يَخْرُجُ مِنْ أَرْضِ كُوفَانَ يَنْبُعُ كَمَا يَنْبُعُ الْمَاءُ فَيَقْتُلُ وَفْدَكُمْ فَتَوَقَّعُوا بَعْدَ ذَلِكَ السُّفْيَانِيَّ وَ خُرُوجَ الْقَائِمِ (ع)"»[۶].
روایاتی که شیعیان را به حرکت و یا حرکت به سمت مکه پس از خروجسفیانیدعوت کرده است؛ امام باقر (ع) در روایت معتبری می‌فرمایند: «"كَفَى بِالسُّفْيَانِيِّ نَقِمَةً لَكُمْ مِنْ عَدُوِّكُم ... مَنْ أَرَادَ مِنْهُمْ أَنْ يَخْرُجَ يَخْرُجْ إِلَى الْمَدِينَةِ أَوْ إِلَى مَكَّةَ أَوْ إِلَى بَعْضِ الْبُلْدَانِ ثُمَّ قَالَ مَا تَصْنَعُونَ بِالْمَدِينَةِ وَ إِنَّمَا يَقْصِدُ جَيْشُ الْفَاسِقِ إِلَيْهَا وَ لَكِنْ عَلَيْكُمْ بِمَكَّةَ فَإِنَّهَا مَجْمَعُكُمْ "»[۷]. امام صادق (ع) نیز در حدیث معتبری فرمودند: «"إِذَا كَانَ رَجَبٌ فَأَقْبِلُوا عَلَى اسْمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنْ أَحْبَبْتُمْ أَنْ تَتَأَخَّرُوا إِلَى شَعْبَانَ فَلَا ضَيْرَ وَ إِنْ أَحْبَبْتُمْ أَنْ تَصُومُوا فِي أَهَالِيكُمْ فَلَعَلَّ ذَلِكَ أَنْ يَكُونَ أَقْوَى لَكُمْ وَ كَفَاكُمْ بِالسُّفْيَانِيِّ عَلَامَةً"»[۸]. در این روایات به ظهورامام مهدی (ع) تصریح نشده است، لکن به نظر می‌رسد سفارش شیعیان به حرکت به سوی مکه، آن‌هم بلافاصله پس از خروجسفیانی که از نشانه‌های ظهور است، و تذکر این نکته که: آن‌جا محل اجتماع شماست، اشاره به حادثه ظهور است که در مکه رخ خواهد داد.
روایاتی که شیعیان را به حرکت به سوی اهل بیت (ع) پس از خروجسفیانیدعوت کرده است؛ امام صادق (ع) در روایت معتبری فرموده‌اند: «"يَا سَدِيرُ، الْزَمْ بَيْتَكَ، وَ كُنْ حِلْساً مِنْ أَحْلَاسِهِ، وَ اسْكُنْ مَا سَكَنَ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ، فَإِذَا بَلَغَكَ أَنَّ السُّفْيَانِيَّ قَدْ خَرَجَ، فَارْحَلْ إِلَيْنَا وَ لَوْ عَلى رِجْلِك"»[۹]؛ آن حضرت در حدیث دیگری فرمودند: «"لَا تَبْرَحِ الْأَرْضَ يَا فَضْلُ حَتَّى يَخْرُجَ السُّفْيَانِيُّ فَإِذَا خَرَجَ السُّفْيَانِيُّ فَأَجِيبُوا إِلَيْنَا يَقُولُهَا ثَلَاثاً وَ هُوَ مِنَ الْمَحْتُوم"»[۱۰]. این روایات به وضوح بر این مطلب دلالت دارند که پس از قیام سفیانی - که از علائم ظهورامام مهدی (ع) است - مردی از اهل بیت (ع) در میان مردم حضور دارد. این مرد ظاهرا کسی جز امام مهدی (ع) نمی‌تواند باشد.
روایاتی که بر درگیری سفیانی با امام مهدی (ع) و یا کشته شدن وی به دست آن حضرت دلالت دارند. این روایات نیز دلیل دیگری بر پیوستگی و قرب زمانی این دو رخداد مهم است - تفصیل این روایات در بخش‌های آینده خواهد آمد.
بنابراین، به نظر می‌رسد براساس روایات پیش گفته، به پیوستگی حرکت سفیانی و حرکت امام مهدی (ع) می‌توان رأی داد. فاصله زمانی این دو حادثه، در بخش‌های آینده، روشن خواهد شد»[۱۱].
↑و قائم (ع) در آن روز در مکه است و به کعبه تکیه کرده؛ الغیبة للنعمانی، ص۲۸۸ باب ۱۴، ح۶۷.
↑ به خداوند سوگند آنان یاران قائمند؛ به خدا سوگند در یک لحظه اطرافش گرد می‌آیند و چون به بیدا می‌رسد سپاه سفیانی به سویش حرکت می‌کند. پس خداوند به زمین دستور می‌دهد و زمین پای آنان را می‌گیرد؛ تفسیر القمی، ج۲، ص۲۰۵. سند این روایت به این صورت است: ابی، عن ابن‌ابی‌عمیر، عن منصور بن یونس، عن ابی خالد الکابلی. درباره وثاقت ابراهیم بن هاشم، نک: معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۹۱؛ درباره وثاقت ابن ابی عمیر، نک: الفهرست، ص۴۰۴؛ درباره وثاقت منصور بن یونس، نک: رجال النجاشی، ص۴۱۳؛ درباره وثاقت ابوخالد الکابلی، نک: معجم رجال الحدیث، ج۲۲، ص۱۵۲.
↑وقتی که سفیانیظهور کند و یمانی آشکار شود و حسنی جنبش خود را آغاز نماید... و مهدی (ع) از خداوند درباره ظهورش اجازه می‌خواهد پس یکی از موالیان آن حضرت از این موضوع آگاه می‌شود و نزد حسنی آمده و او را از خبر آگاه می‌کند و حسنی در قیام بر آن حضرت پیش‌دستی می‌کند، پس مردم مکه بر او شوریده و او را به قتل می‌رسانند و سرش را نزد شامی می‌فرستند، پس در این هنگام صاحب این امر ظهور می‌کند؛ الغیبة للنعمانی، ص۲۷۹، ح۴۳. سند این روایت به صورت زیر است: «حدثنا احمد بن محمد بن سعید عن محمد بن المفضّل، و سعدان بن اسحاق بن سعید، و احمد بن الحسین بن عبدالملک، و محمد بن احمد بن الحسن القطوانی قالو جمیعاً: حدثنا الحسن بن محبوب، عن یعقوب السراج...» درباره وثاقت احمد بن محمد، نک: الفهرست، ص۶۸. درباره وثاقت احمد بن حسین بن عبدالملک، نک: همان، ص۵۸. درباره وثاقت حسن بن محبوب، نک: رجال الطوسی، ص۳۳۴. درباره وثاقت یعقوب السراج، نک: رجال النجاشی، ص۴۵۱.
↑حرکت سفیانی و ظهورقائم (ع) در یک سال است؛ الغیبة للنعمانی، ص۲۷۵ باب ۱۴، ح۳۶. سند این روایت به این صورت است: «حدثنا أحمد بن محمد بن سعید، قال: حدثنا القاسم بن محمد بن الحسن بن حازم قال: حدثنا عبیس بن هشام، عن عبدالله بن جبله، عن محمد بن سلیمان، عن العلاء، عن محمد بن مسلم، عن أبی جعفر محمد بن علی (ع)...»؛ این حدیث به دلیل وجود قاسم بن محمد بن الحسن و... ضعیف است. (نک: مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۶، ص۲۵۷)
↑آن‌چه انتظارش را می‌کشید، رخ نخواهد داد تا این که سفیانی بر منبر خطبه بخواند. وقتی چنین شد قائم آل محمد (ص) از سمت حجاز با شتاب به سوی شما می‌آید؛ اثبات الوصیة، ص۲۶۷.
↑ممکن نخواهد بود شما سفیانی را درک کنید مگر این که پیش از او شیصبانی قیام کند... پس از آن منتظر سفیانی و ظهورقائم (ع) باشید؛ الغیبة للنعمانی، ص۳۱۳، باب ۱۸، ح۸.
↑سفیانی برای عذاب دشمنان شما بس است... شیعیانی که می‌خواهند از دست سفیانی بگریزند به مدینه یا مکه یا دیگر شهرها بروند. سپس فرمودند: به مدینه نروید؛ زیرا سپاه مرد فاسق (سفیانی) به آن‌جا حمله خواهد کرد، بلکه بر شما باد به مکه؛ چرا که آن‌جا محل اجتماع شماست؛ الغیبة للنعمانی، ص۳۱۱، باب ۱۸، ح۳ (درباره اعتبار این حدیث، نک: تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۰۱).
↑چون رجب فرارسید با نام خدا حرکت کنید. اگر خواستید تا شعبان صبر کنید، مانعی ندارد، و باز اگر مایل بودید ماه رمضان را در نزد خانواده خود باشید، شاید برایتان بهتر باشد، و سفیانی به عنوان علامتی برای شما، بس خواهد بود؛ الکافی، ص۲۶۴ ح۳۸۱. سند این روایت به این صورت است: «علی بن إبراهیم، عن أبیه، عن صفوان بن یحیی، عن عیص بن القاسم قال: سمعت أبا عبدالله (ع) یقول... .» درباره وثاقت علی بن ابراهیم، نک: رجال النجاشی، ص۲۶۰. درباره وثاقت ابراهیم بن هاشم، نک: معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۹۱. درباره وثاقت صفوان بن یحیی، نک: رجال النجاشی، ص۱۹۷. درباره وثاقت عیصبن القاسم، نک: همان، ص۳۰۲.
↑ای سدیر، از خانه‌ات بیرون نیا و چون گلیمی از گلیم‌های خانه باش و تا شب و روز آرام است تو نیز ساکت باش. همین‌که خبر قیام سفیانی به تو رسید، به سمت ما کوچ کن، گرچه با پای پیاده باشی؛ الکافی، ص۲۶۴، ح۳۸۳. (درباره اعتبار این حدیث، نک: تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور ص۱۰۲).
↑ای فضل، از جایت حرکت نکن تا این‌که سفیانی قیام کند. هنگامی که او قیام کرد، دعوت ما را پاسخ دهید [این جمله را سه بار تکرار فرمودند] چرا که او از علائم حتمی است؛ الکافی، ص۲۷۴، ح۴۱۲.
