بحث:چه ادعیه و زیاراتی پیرامون امام مهدی می‌باشد؟ (پرسش)

اهمیت ادعیه و زیارات مهدوی

• دعاها و زیارت‌های مربوط‍‌ به ساحت مقدس امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بخش مهمی از فرهنگ شیعه را به خود اختصاص داده است. این گستردگی منشأیی جز این ندارد که آن حضرت، خاتم اوصیا و امید امت‌هاست. جمع‌آوری و تدوین ادعیه و زیارات مربوط‍‌ به آن حضرت به صورت‌های مختلفی تاکنون انجام شده و دایرۀ وسیعی دارد. بخشی از میراث گران سنگ حضرت مهدیS، زیارت‌نامه‌هایی است که به آن حضرت منسوب است. دوره غیبت، دورۀ فتنه‌ها و خطرها و انحراف‌هاست. پیروانِ امام غایب باید در تمام فراز و نشیب‌های عصر غیبت، هم نگهبان عقاید خود باشند و هم مراقب رفتارهای خود که مبادا از چارچوب پیروی از امام، بیرون روند و گرفتار دام‌های شیاطین شوند. یکی از مهم‌ترین وسائل و دستاویزها، دُعا و ارتباط با خدا و نیز ارتباط با امام است تا اینکه او را از یاد نبردند و در قالب ذکر و دعا و زیارت با او پیوند داشته باشند.
• همچنین دعا کردن برای امام مهدیS و توسّل به آن حضرت و زیارتِ آن بزرگوار، زمان و مکان خاصی ندارد. شیعیان و منتظران آن عزیز، در هر زمان و مکانی می‌توانند با او نجوایی داشته و درود و سلام خود را به محضرش تقدیم کنند و عهد و پیمان خود را با او تجدید نمایند؛ گرچه از روزهای هفته، روز جمعه مطابق روایات به امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) اختصاص یافته است. در میان مکان‌ها نیز باید گفت: زیارت امام مهدیS در هر مکانی به ویژه‌ مکان‌های مقدّس مانند مساجد و مشاهد مشرّفه معصومانS مناسب است؛ ولی در سرداب مقدس سامراء به ویژه زیارتی خاص روایت شده است. جمع‌آوری و تدوین ادعیه و زیارات مربوط‍‌ به آن حضرت به صورت‌های مختلفی تاکنون انجام شده و دایرۀ وسیعی دارد. با توجه به اینکه در بسیاری از منابع معتبر ادعیه و زیاراتی از ناحیۀ مقدسه خود حضرت به ما رسیده است و مقدار زیادی ادعیه و زیارات است که از ناحیه معصومینS و یا از اصحاب و یاران خاص حضرت به ما رسیده است آنها را در چند بخش بررسی می‌‌کنیم (بدیهی است به دلیل اقوال و روایات گوناگون، ممکن است بخش‌های مختلف با یکدیگر هم پوشانی داشته باشند). لازم به تذکر است که دعا برای وجود شریف امام زمان S در دعاهای مخصوص به حضرت محدود نمی‌شود؛ بلکه در زیارات ائمه و اعمال شب و روز جمعه و حتی در دعاهای نماز و غیره نیز به چشم می‌خورد.

ادعیه پیرامون حضرت مهدیS از امامان معصومS

• ادعیه و زیاراتی که از معصومانS و دربارۀ امام مهدیS نقل شده است:

1. دعای ندبه: دعای ندبه از اعمال سرداب مقدس امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و نیز از اعمال عید فطر و روز جمعه است. این دعا اگرچه مربوط‍‌ به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است، ولی می‌توان گفت یک دور عقاید تشیع در آن آمده است. در این دعا ابتدا توحید و سپس نبوت انبیاء S و پیامبر و بعد مسأله وصایت امیرالمؤمنین S و فتنه‌های پس از پیامبر (ص) آمده و پس از اشاره‌ای به ائمه S موضوع امام زمان S آورده شده و درباره غیبت و دیگر جوانب مربوط‍‌ به آن حضرت در قالب شکوای دل خطاب به حضرت آمده است و در آخر هم دعاهایی بسیار مختصر و جامع آمده است.
2. دعای عهد: ابتدا خداوند را به اسامی و صفات می‌خواند و بعد صلوات بر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. سپس دعاهایی در مورد آن حضرت و فرج او و نیز حضور ما در زمان حضرت و دیدار روی حضرت دارد.
3. دعاهای ایام هفته
4. دعاهای هر ماه
5. ادعیه بعد از نمازها مانند دعای بعد از نماز صبح و... .
6. دعای فرج
7. دعای عظیم الشأن
8. دعای سمات
9. دعای معرفت در زمان غیبت
10. دعا برای حضرت در شب نیمه شعبان: دعایی است که در شب نیمه شعبان خوانده می‌شود. در این دعا خداوند را به حق مولود نیمه شعبان قسم می‌دهد و القاب و فضایل حضرت و بعد صلوات بر حضرت آمده و دعا برای حضور در ظهور حضرت و از یاران آن حضرت بودن و در آخر صلوات بر ایشان و لعن بر دشمنان ایشان ذکر شده است.
11. دعا برای امام زمانS در روز جمعه: این دعا در اصل صلواتی است که در اعمال روز جمعه وارد شده است.
12. دعا برای امام زمانS در سرداب مقدس: این دعا از امام رضاS نقل شده و در اعمال سرداب مقدس آمده است. ابتدا دعا برای سلامتی حضرت با القاب خاص آمده و حفظ‍‌ از شرور و تأیید آن حضرت از جانب خداوند و دعا برای فرج و ظهور حضرت و انواع دعا علیه دشمنان امام زمان و اقرار به صفات حضرت و دعا برای خود نسبت به حضرت و نیز دعاهایی کلی برای خود انسان و در آخر صلوات بر ائمهS و اقرار به فضایل و خصایص اهل بیت S آمده است.
13. دعا برای امام زمانS در زمان غیبت: دعایی که ابو عمرو، عثمان بن سعید عمری، اولین نایب از نوّاب اربعه در غیبت صغری خوانده و "ابو علی محمد بن همام" شنیده و او را امر نموده که این دعا را بخواند، و سید بن طاووس نیز فرموده که ما این دعا را از فضل خدا می‌دانیم. در ابتدای این دعا جمله «"اللهم عرّفنی نفسک... "» آمده و سپس به پیامبرa و ائمهS شهادت داده و بعد دعا برای سلامتی امام زمانS و دعا برای طول عمر حضرت است و در همه اینها معارف بالایی درباره آن حضرت آورده است.
14. دعا در زمان غیبت: دعایی است که در زمان غیبت خوانده می‌شود و به گفته شهید و ابن مشهدی از ناحیه خود حضرت وارد شده و این دعا بعد از اعمال سرداب نیز خوانده می‌شود.
15. صلوات بر امام زمان: صلواتی است شامل درود بر آن حضرت و دعا برای ظهور او به عبارت‌های مختلف و همچنین دعا برای بعد از ظهور حضرت است که همان کارها و برنامه‌های حضرت است.

زیارات پیرامون حضرت مهدیS از امامان معصومS

• زیارات:

1. زیارت صاحب الامر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در سرداب مقدس سامراء. زیارتی است که شهید در مزار و ابن مشهدی در المزار الکبیر آورده‌اند که هنگام داخل شدن در سرداب خوانده می‌شود و بعد از زیارت دوازده رکعت نماز دارد و بعد دعای «"الهی عظم البلاء... "» خوانده می‌شود. این زیارت هم سلام‌هایی بسیار جامع و کامل دارد که غیر از معصوم S دیگری نمی‌تواند آن کلمات را بیان فرماید و در آخر حضرت را بر عقاید قلبی خود شاهد می‌گیرد و دعایی کوتاه در آخر دارد، و پس از آن نماز و صلواتی با عباراتی سنگین برای حضرت آمده است.
2. زیارت آل یس: یکی از زیارت‌های مشهور حضرت صاحب الامر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. این زیارت توقیعی است که از ناحیه مقدس امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) صادر گشته و حضرت می‌فرمایند: هرگاه خواستید به ما توجه پیدا کنید همان‌گونه که خداوند فرمود بگویید: «"سَلَامٌ عَلَی آلِ یَاسِین‏..."». این زیارت بسیار معتبر و پرمحتوی است و می‌توان گفت: خلاصه‌ای از عقیده هر شیعه در زمان غیبت است و آنچه یک شیعه باید در زمان غیبت بداند در آن آمده است. در این زیارت ابتدا سلام‌های متعددی با مضامین بالا، خطاب به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) آمده و سپس حضرت را برای عقاید قلبی خود از اقرار به ائمهS و دیگر عقاید شیعه شاهد می‌گیرد. در دعای بعد از زیارت آل یاسین هم پس از صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دعاهایی در مورد دعاکننده دارد و بعد صلوات بر حضرت حجتS با القاب مخصوص است و بعد دعاهایی در مورد حفظ‍‌ و فرج و تأیید و ظهور حضرت و درباره شیعیان آمده است.
3. زیارت حضرت در حرم سامرا: زیارتی است که شهید در مزار خود و نیز ابن مشهدی در المزار الکبیر آورده‌اند: هنگامی که از زیارت دو امام در سامرا فارغ شدی بر در حرم امام زمانS بایست و بگو: «"السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا خَلِیفَةَ الله"» و.... این زیارت ابتدا سلام‌های متعددی با مضامینی بسیار سنگین دارد که حاوی فضائل و خصایص حضرت و پاره‌ای از اعتقادات شیعه است و بعد شهادت به جوانب مختلف حضرت و مطالبی در مورد ظهور و بعد از ظهور خطاب به آن حضرت است و در آخر صلوات بر پیامبرa و آل آن حضرت و دعا برای تعجیل فرج به چند شکل و برای یاری خداوند به وسیله حضرت و احیای دین توسط‍‌ حضرت و ایجاد امنیت توسط‍‌ حضرت و برپایی عدل و برطرف شدن ظلم توسط‍‌ حضرت است و به صلوات ختم می‌شود.
4. زیارت حضرت پس از نماز صبح: زیارتی است که هر روز پس از نماز صبح خوانده می‌شود. در این زیارت از خدا طلب صلوات بر حضرت از سوی جمیع مؤمنین می‌نماید و همچنین تجدید بیعت با حضرت و دعا برای خود که از یاران حضرت و اطرافیان و نگهبانان و شهیدان در رکاب حضرت باشیم.
5. زیارت امام زمان S در روز جمعه: زیارتی است که در روز جمعه (که روز ظهور امام زمان S خواهد بود) وارد شده است. در این زیارت ابتدا سلام‌هایی است متعدد که همه حاوی صفات و خصایص و فضایل حضرت و گاهی حاوی دعا برای فرج و دیگر جوانب حضرت است و سپس ذکر صلوات آمده و دعا برای خود که از منتظران و یاران و شهیدان و دوستان حضرت باشیم. بعد از آن خطاب به حضرت درددل و شکوایی دارد.

برداشتی از ادعیه و زیارات مورد توجه در زمان غیبت

• برداشتی از ادعیه و زیارات مربوط‍‌ به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که بیانگر محتوای آنهاست و آنچه ما بر زبان جاری می‌کنیم و باید به معنای آن توجه کنیم.

1. تعجیل فرج و ظهور حضرت: این مضمون بیش از مضامین دیگر در ادعیه و زیارات آمده است. در دعاها و زیارت‌های مربوط‍‌ به امام زمان S، آن‌چه بیش از همه به چشم می‌خورد دعا برای تعجیل فرج و مقرر گشتن امر ظهور حضرت از جانب خداوند به عبارت‌های مختلف است. دعا برای تعجیل فرج گاهی به صورت تصریح و گاهی به صورت کنایه است مانند: عزّت مؤمنان و ذلت جباران، منافقان، کفار، معاندان، دشمنان، سلاطین، رقیبان حضرت و آنان که سعی در خاموش نمودن نور حضرت و از یاد بردن ذکر او دارند.
2. دعا برای سلامتی حضرت: در دعا برای سلامتی امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز گاهی تصریح به سلامتی و حفظ‍‌ حضرت شده و گاهی به صورت‌های دیگر آمده است. از نمونه این دعاها دفع حسد و شر حیله‌گران و ظالمان و جباران از حضرت است. سلام‌هایی که به حضرت داده شده بسیار زیاد است و همه حاوی مضامین بالا از عقاید شیعه، در مورد آن حضرت و صفات و خصائص و دیگر جوانب او است. این سلام‌ها همه به منزله دعا برای سلامتی حضرت بوده و نیز ادای احترام و عرض ادب خدمت اوست. در این سلام‌ها اشاره شده که تحیتی از جانب خود انسان و نیز درخواست از خداوند است که سلام جمیع مؤمنین و مؤمنات از شرق و غرب عالم را به او برساند. صلوات‌هایی که در ادعیه و زیارات نسبت به حضرت آمده به عبارات مختلف است و اکثرا همواره با صلوات بر پیامبر (ص) و دیگر معصومین S آمده است.

• همچنین می‌‌توان به دعاهایی که در ارتباط‍‌ غیرمستقیم با حضرت است اشاره کرد:

1. دعا برای دوستان و یاوران و خدام آن حضرت: دعا برای دوستان و یاوران و زائرین حضرت نیز در ادعیه و زیارات به چشم می‌خورد. مضامینی از قبیل کمک خواستن از خداوند و یاری حق تعالی برای آنها و دعا برای اینکه خداوند آنها را دوست بدارد.
2. دعاهای شخصی که در رابطه با حضرت برای خود دعا می‌نماییم: در ادعیه و زیارات مضامینی آمده که دعا برای خود انسان در رابطه با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. از نمونه‌های آن موارد زیر است: از اعوان و انصار و یاران و ملازمان و محافظان و تابعین و دوستان و خونخواهان و خالصان و پیشروان در ادای اوامر حضرت و راضی و تسلیم بودن نسبت به آن حضرت، از منتظران ظهور و فرج حضرت بودن، محشور گشتن در زمره آن حضرت و زیر پرچم حضرت، در قیامت از یاران حضرت بودن، توفیق ادای حقوق آن حضرت، درک ظهور و زمان پس از ظهور حضرت و بازگشت و زنده شدن در صورت مرگ قبل از ظهور.
3. دعا علیه دشمنان حضرت: در ادعیه و زیارات دعا علیه دشمنان و خوارکنندگان حضرت نیز آمده است. مضامینی از قبیل خوار شدن خوارکنندگان (خاذلین) حضرت، دعا علیه انواع دشمنان حضرت، دعا برای اینکه خداوند دشمنانش را دشمن بدارد.

• در ادعیه و زیارات مربوط‍‌ به حضرت مضامین دیگری نیز آمده که به آنها اشاره می‌شود: شکوای دل با خداوند و امام زمان S از دشواری‌های زمانه و طولانی شدن غیبت و استغاثه به آنها، که اکثرا با مضامین بالا و به صورت خطابی است، و گاهی کلماتی از قبیل "الغوث" و "ادرکنی" و "العجل" آمده استغ بیان فضائل و خصائص مظلومیت اهل بیت S و به خصوص امام زمان S؛ شهادت به اعتقادات درباره حضرت؛ از قبیل طول عمر حضرت، رجعت و عدل جهانی که به دست او تحقق می‌یابد و تجدید بیعت و اعلام آمادگی برای جانفشانی و اطاعت از اوامر آن حضرت.

ادعیه و زیارات منسوب به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

• ادعیه و زیاراتی که از جانب خود حضرت به ما رسیده است:

1. دعای افتتاح‌: یکی از دعاهایی که از محمد بن عثمان بن سعید عمری برای هر شب ماه رمضان نقل شده، دعای افتتاح است. در آغاز این دعا، این‌گونه می‌خوانیم: «"اَللّهُمَّ اِنّی اَفْتَتِحُ الثَّنآءَ بِحَمْدِکَ..."».
2. دعای سمات‌: این دعا از عَمری نقل شده است؛ اما به دلیل جایگاه او که نایب خاص حضرت مهدیS است می‌توان نسبت این دعا به آن حضرت را قوی دانست. شیخ طوسی در مصباح المتهجد با عنوان "دعاء السمات مروی عن العمری یستحب الدعاء به آخر ساعة من نهار یوم الجمعة" آورده است. در آغاز این دعا چنین می‌خوانیم: «"اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِاِسْمِکَ الْعَظیمِ الْأَعْظَمِ..."»..
3. دعای «"اللهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ..."»: کفعمی در مصباح با عنوان "مروی عن المهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)" این دعا را به آن حضرت منسوب دانسته است این دعا، از دعاهای بسیار ارزشمندی است که مداومت بر خواندن و عمل به مضامین آن، اهمیت والایی دارد.
4. دعای فرج «"اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ"»: سید بن طاووس در جمال الاسبوع این دعا را در پی نماز امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ذکر کرده است؛ اما آنجا اشاره‌ای به صدور این دعا از حضرت مهدی S نشده است.
5. ادعیه آن حضرت در ثنای الهی]] و درخواست حوایج از او.
6. ادعیه آن حضرت دربارۀ‌‌ نماز و آنچه به نماز ارتباط دارد.
7. ادعیه آن حضرت در رفع شداید و سختی‌‌‌ها.
8. ادعیه آن حضرت در برآمدن حوایج.
9. ادعیه آن حضرت در محفوظ ماندن از شرّ دشمنان.
10. ادعیه آن حضرت در ماه‌های مختلف.
11. ادعیه آن حضرت در زیارات اجداد طاهرینش مانند زیارت حضرت علیS در روز یکشنبه و زیارت امام حسینS در روز عاشورا و زیارت ناحیه مقدسه.
12. دعای علوی مصری که حضرت به او تعلیم فرمودند.
13. دعای روزهای ماه رجب‌:شیخ طوسی در مصباح المتهجد با عنوان توقیعی صادر شده از محمد بن عثمان بن سعید از ناحیه مقدسه این دعا را آورده است. ابتدای این دعا چنین است: «"اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَعَانِی جَمِیعِ مَا یَدْعُوکَ بِهِ..."».

دعای دیگری نیز در روزهای ماه رجب از آن حضرت نقل شده که آغاز آن این‌گونه است: «"اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِالْمَوْلُودَیْنِ فِی رَجَبٍ..."».

1. دعای «"اللَّهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظِیمِ وَ رَبَّ الْکُرْسِیِّ الرَّفِیعِ وَ رَبَّ الْبَحْرِ الْمَسْجُورِ..."»: کفعمی در البلد الامین این دعا را در شمار دعاهای صادر شده از حضرت مهدی S شمرده است.
2. دعای ابو الحسن ضراب‌: شیخ طوسی در مصباح المتهجد دعایی را به آن حضرت منسوب کرده که برای ابو الحسن ضراب اصفهانی صادر شده است. در آغاز این دعا، این‌گونه می‌خوانیم: «"بِسْمِ اللَّهِ ‏الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الْمُرْسَلینَ وَ خاتَمِ النَّبِیّینَ و حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ، الْمُنْتَجَبِ فِی الْمیثاقِ، الْمُصْطَفی فِی‏الظِّلالِ، الْمُطَهَّرِ مِنْ کُلِّ آفَةٍ، الْبَریءِ مِنْ کُلِّ عَیْبٍ، الْمُؤَمَّلِ لِلنَّجاةِ، الْمُرْتَجی لِلشَّفاعَةِ، الْمُفَوَّضِ اِلَیْهِ دینُ اللَّهِ..."». افزون بر دعاهای پیشین، برخی نیایش‌های آن حضرت - به ویژه قنوت - و نیز برخی دعاهای پیشوایان قبل توسط آن حضرت، در کتاب‌های ادعیه مفصل آمده است.

• زیارات منسوب به حضرت قائم (عجل الله تعلی فرجه الشریف):

1. زیارت آل یس‌: راوی و ناقل این زیارت، ابو جعفر محمد بن عبد الله بن جعفر حمیری است که همه عالمان رجال و حدیث، از او به بزرگی و قداست یاد کرده‌اند. این زیارت، با بیست و سه سلام آغاز شده است: سلام اول به آل یس (عترت پاک پیامبر (ص)) و سلام‌های بعدی، هریک خطاب به حضرت مهدی S با القاب و عناوین خاص آن حضرت می‌باشد. سپس با اظهار و اقرار به اصول اعتقادی صحیح و گواه گرفتن امام بر آنها و تجدید عهد وفاداری برای اولیای دین، زیارت به پایان می‌رسد. این زیارت، به تصریح برخی از عالمان، جامع و کامل و بهترین زیارت‌های آن حضرت است و در همه اوقات می‌شود آن را خواند. سندهای این زیارت، صحیح و معتبر بوده و در مجامع مهم حدیثی و دعایی نقل شده است. جمع فراوانی از شیعیان به خواندن این زیارت و دعای پس از آن مداومت دارند و برای خواندن آن به طور گروهی در شهرهای گوناگون شیعه‌نشین جلسات خاصی برگزار می‌گردد.
2. زیارت ناحیه مقدسه‌: زیارت‌نامه‌ای است که به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نسبت داده شده است. مضامین بلند و نیز تأیید برخی از عالمان شیعه، این نسبت را تقویت می‌کند. اگرچه برخی نیز به انتساب آن به حضرت ولی عصر S تردید کرده، آن را از تألیفات سید مرتضی دانسته‌اند. ممکن است گفته شود اصل زیارت از حضرت مهدی S نقل شده؛ اما سید مرتضی بخش‌هایی را به تناسب به آن افزوده است. متن زیارت، خطاب به سید الشهدا S و شهیدان کربلا است و نام یکایک آنان، اغلب با ذکر اوصاف و خصوصیاتشان و نیز اسامی قاتلان آن شهیدان در آن آمده است. آغاز زیارت، این‌گونه است: «"السَّلَامُ عَلَیکَ یا أَوَّلَ قَتِیلٍ مِنْ نَسْلِ خَیرِ سَلِیلٍ..."». این زیارت در کتاب مفاتیح الجنان ذکر نشده است؛ ولی این، چیزی از آن کم نکرده و همچنان مورد توجه بزرگان شیعه بوده است. زیارت ناحیه مقدسه، همانند زیارت عاشورا برای روز عاشورا وارد شده و در غیر عاشورا نیز خوانده می‌شود. در این رابطه، شیخ مفید در جایگاه نخستین ناقل زیارت ناحیه و شیخ محمد بن مشهدی فرموده‌اند: زیارت ناحیه مقدسه، مخصوص روز عاشورا است؛ ولی بزرگان دیگر نظیر سید مرتضی، سید بن طاووس و علامه مجلسی، این زیارت را مطلقه دانسته‌اند؛ یعنی، در هر زمان دیگر نیز می‌توان آن را قرائت کرد.
3. زیارت رجبیه‌: این زیارت، توسط ابوالقاسم حسین بن روح از آن حضرت نقل شده است.

دعاهای مربوط به فرج امام زمان S

• دعاهایی که برای برای فرج حضرت مهدی S ذکر شده است. این دعاها را در دو بخش کلی می‌‌توان ذکر کرد:

1. دعاها و زیارات مربوط به فرج آل محمد a و تعجیل در ظهور حضرت حجت S: در توقیع شریفی از حضرت مهدی S وارد شده است: «برای تعجیل در فرج من بسیار دعا کنید؛ زیرا گشایش کارهای شما در آن است». امام صادق S در دعایی برای تعجیل در نصرت و یاری آل محمد و ولیّ آنان دعا می‌کند و از خداوند خواری و زبونی سریع دشمنانشان را طلب می‌نماید: «عَجِّلْ‏ نَصْرَ آلِ‏ مُحَمَّدٍ وَ وَلِیِّهِمْ‏ وَ اخْزَ عَدُوَّهُمْ‏ عَاجِلًا».
2. ادعیه یا زیاراتی برای فرج اهل بیت S و حضرت مهدی S پس از ذکر صلوات. این قسم از دعاها را نیز می‌توان به دو صورت زیر معرفی کرد:
   1. ادعیه و زیاراتی برای زمان یا مکانی خاص مانند:
      1. دعا برای تعجیلِ فرج در عید قربان و روز جمعه؛ امام سجاد S در دعای چهل و هشتم صحیفه برای عید قربان و روز جمعه، پس از اشاره به غصب حق وصایت و امامت اهل بیت S ابتدا بر دشمنان آنان لعن و نفرین خدا را طلب می‌کند و سپس با ذکر صلوات بر محمد و آل محمد S خواستار تعجیل در فرج و نصرت اهل بیتS می‌شود: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ... وَ عَجِّلِ الْفَرَجَ وَ الرَّوْحَ وَ النُّصْرَةَ وَ التَّمْکِینَ وَ التَّأیِیدَ لَهُمْ».
      2. سجدۀ شکر تعقیبات نماز ظهر: در باب کیفیت خواندن ۵۱ رکعت در یک شبانه روز آمده است: نمازگزار بعد از نماز ظهر پس از صلوات، حوایج خود را بخواهد و دو سجده شکر بجا آورد و در سجده شکر بگوید: «خدایا، به تو رو کرده‌ام و به دامن رحمت تو چنگ می‌زنم... خدایا، بر محمد و آل محمد درود فرست و در فرج آنها تعجیل فرما!».
      3. ادعیۀ سحرگاهان: کفعمی برای سحرها دعایی به نام "حریق" ذکر کرده است که بعد از جملات نخستین آن، پس از هر چند جمله، ذکر صلوات تکرار شده است. در جملات آخر دعا صلوات و دعای برای فرج اهل بیت S و همۀ مؤمنان یکجا نقل می‌شود: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّیِّبِینَ وَ عَجِّلِ اللَّهُمَّ فَرَجَهُمْ وَ فَرَجِی وَ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَهْمُومٍ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ» و....
   2. ادعیه و زیارات کلی، بدون اختصاص به زمان یا مکانی خاص. با نگاهی گذرا به کتب روایی، می‌توان احادیثی را دید که در آنها دعا برای فرج، همراه با ذکر شریف صلوات آمده است و به مکان یا زمان خاصی محدود نمی‌شوند. برخی از این ادعیه عبارتند از:
      1. دعای جامع خیر دنیا و آخرت: عمرو بن أبی المِقدام می‌گوید: امام صادق S دعایی که جامع خیر دنیا و آخرت است را به من تعلیم فرمود. حضرت در این دعا با ذکر صفات حضرت حق، پس از بیان چند دعا ـ همچون طلب آمرزش ـ بعد از ذکر صلوات، فرج و آسایش و سرور اهل بیت S را از درگاه الهی مسئلت می‌نماید و سپس دعا می‌کند خداوند متعال طعم و حلاوت این فرج را بر ایشان نیز بچشاند و دشمنانشان را نابود گرداند: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلی‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَ رَوْحَهُمْ وَ رَاحَتَهُمْ وَ سُرُورَهُمْ، وَ أَذِقْنِی طَعْمَ فَرَجِهِمْ، وَ أَهْلِکْ أَعْدَاءَهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ»
      2. دعای بعد از نماز امام زمانS: در بابی از وسائل الشیعه ـ که نماز مخصوصِ هر امام را جداگانه آورده ـ بعد از نماز امام زمان S این دعا را ذکر کرده است: «اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ... اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الَّذِینَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَتِهِمْ وَ عَجِّلِ اللَّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقَائِمِهِمْ وَ أَظْهِرْ إِعْزَازَهُ». در این دعا پس از صلوات، به صراحت فرج آل محمد، ظهور حضرت قائم S بیان شده و پس از آن نیز آشکار شدن عزت و سربلندی دولت مهدوی مسئلت شده است.
      3. دعای مخزون: در فقراتی از این دعا، پس از ذکر صلوات، فرج آل محمد مسئلت شده است: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا اللَّهُ... اللَّهُمَّ صَلِ‏ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ‏ مُحَمَّدٍ... اللَّهُمَّ عَجِّلِ‏ الرَّوْحَ وَ الْفَرَجَ‏ لِآلِ مُحَمَّدٍ»
      4. دعای کنزالعرش: در دعای "کنز العرش‏" که از حضرت رسول a نقل شده است، پس از اینکه خداوند را به چهارده معصوم و انبیای الهی و مقرّبانِ درگاهش قسم می‌دهد، بعد از صلوات در جملاتی ـ که شبیه به دعای مشهور سلامتی حضرت حجت S است ـ عرضه می‌دارد: «یَا رَبِّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَاةً کَثِیرَةً دَائِمَةً... اللَّهُمَّ وَ کُنْ لِوَلِیِّکَ فِی أَرْضِکَ وَ حُجَّتِکَ عَلَی عِبَادِکَ وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیْناً حَتَّی تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِیهَا طَوِیلًا وَ عَجِّلْ فَرَجَهُ وَ اجْعَلْنَا مِنْ شِیعَتِهِ وَ أَوْلِیَائِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ أَنْصَارِهِ وَ مُحِبِّیهِ وَ أَتْبَاعِهِ» و....

ادعیه و زیارات مهدوی در کتاب مفاتیح الجنان

• در کتاب‌های ادعیه و زیارات که علمای شیعه مانند سید ابن طاووس و علامه مجلسی و شیخ عباس قمی تألیف کرده‌اند، دعاها و زیارات بسیاری برای امام زمانS نقل شده استکه مواردی از آنها مورد توجّه و توصیه خاص آن عالمان بوده و در میان شیعیان شهرت بیشتری یافته است.مناسب است در اینجا فهرست کوتاهی از ادعیه و زیارات مهدوی را که در کتاب مفاتیح الجنان آمده است بیان کنیم تا موجب آشنایی و انس بیشتر علاقه‌مندان، با این مجموعه باشد:
• ادعیه و زیارات مهدوی که در کتاب مفاتیح الجنان آمده است:

1. زیارت امام زمانS در روز جمعه.
2. استغاثه به امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) «"سلام الله الکامل التّام"».
3. دعای فرجِ حضرت حجّت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) «"الهی عظم البلاء"».
4. دعای «""اللَّهُمَ‏ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ‏ الطَّاعَةِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"».
5. دعای سلامتی امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) «"اللَّهُمَ‏ کُنْ‏ لِوَلِیِّک‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"».
6. صلوات بر ولیّ الامر المنتظر (عجل الله تعالی فرجه الشریف).
7. دعای امام رضاS برای امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف).
8. دعای غیبت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف).
9. زیارت آل یاسین.
10. زیارت امام زمانS در سرداب مقدس سامراء.
11. دعای ندبه.
12. دعای عهد.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: