درسنامه فقه سیاسی (کتاب)
| درسنامه فقه سیاسی | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | سید جواد ورعی |
| موضوع | فقه سیاسی |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ ش |
| تعداد صفحه | ۲۶۶ |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۲۹۸-۱۹۰-۵ |
| شماره ملی | ۵۰۴۵۲۹۶ |
درسنامه فقه سیاسی، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون فقه سیاسی می‌پردازد. این کتاب اثر سید جواد ورعی است و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نشر آن را به عهده داشته است.
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر، مجموعه دروس در حوزه فقه سیاسی شیعه می‌باشد و به‌عنوان منبع درسی برای دانشجویان رشته علوم سیاسی، طلاب و دانشجویان رشته‌های حقوق عمومی فقه و مبانی حقوق قابل‌استفاده است. مفاهیم و کلیات فقه سیاسی، تاریخ ادوار فقه سیاسی امامیه، قواعد فقه سیاسی نظام سیاسی و دولت، حکومت جائر و چگونگی تعامل با آن، حقوق و وظایف شهروندی حقوق اقلیت‌های دینی و مذهبی، منابع مالی دولت اسلامی، نظارت بر دولت اسلامی، فرمانبرداری و نافرمانی مدنی و اصول و قواعد سیاست خارجی مجموعه مباحث این کتاب را شکل می‌دهد. محور مباحث این کتاب، فقه سیاسی شیعه می‌باشد».
فهرست کتاب
- فهرست مطالب
- مقدمه
- درس یکم: مفاهیم و کلیات
- تعریف فقه
- الف) فقه در اصطلاح
- تعریف سیاست
- الف) تعریف سیاست در لغت
- ب) تعریف سیاست در اصطلاح
- تعریف فقه سیاسی
- تعریف فقه حکومتی
- فلسفه فقه سیاسی
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس دوم: اصول، مبانی و منابع فقه سیاسی
- اصول و مبانی فقه سیاسی
- پیوند اسلام با سیاست
- جاودانگی شریعت اسلام
- منابع فقه سیاسی
- عقل
- قرآن
- سنت
- سیره عقلا
- عرف
- تشخیص موضوعات احکام و تطبیق عناوین بر مصادیق
- عرف، فهم آیات و الغای خصوصیت
- عرف و فهم روایات
- عرف و جمع مفاهیم متعارض
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس سوم: تاریخ و ادوار فقه سیاسی امامیه (۱)
- پیشینه فقه سیاسی
- ادوار فقه سیاسی
- دوره حاکمیت تشیع
- دوران فقیه
- دوران (...) با سلاطین شیعه
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس چهارم: تاریخ و ادوار فقه سیاسی امامیه (۲)
- دوران نظارت بر سلاطین شیعه جدید قدرت مطلقه آنان
- دوران حاکمیت و ولایت فقیه عادل
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس پنجم: قواعد فقه سیاسی
- قاعده اصولی، قاعده فقهی
- قاعده فقه سیاسی و کاربرد آن
- یکم: قاعده عدم ولایت (حق تعیین سرنوشت)
- دوم: قاعده مشورت
- لزوم مشورت با کارشناسان
- لزوم تصمیم‌گیری براساس رأی کارشناسان
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس ششم: قواعد فقه سیاسی (۲)
- سوم: قاعده حفظ نظام
- چهارم: قاعده مساوات
- الف) تساوی در حقوق اجتماعی، سیاسی و اقتصادی
- ب) تساوی در برابر احکام و قوانین
- ج) تساوی در مجازات
- پنجم: قاعده مساوات
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس هفتم: قواعد فقه سیاسی (۳)
- ششم: قاعده مصلحت عمومی
- هفتم: قاعده سلطنت
- هشتم: قاعده تقیه
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس هشتم: مسائل فقه سیاسی
- دور نمایی بر میراث فقهی
- نماز جمعه
- جهاد و دفاع
- امر به معروف و نهی از منکر
- همکاری با دولت جائر
- تصدی منصب در دولت جائر
- مبادلات مالی با دولت جائر
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس نهم: نظام سلطنتی و دولت
- ماهیت حکومت در اسلام
- اصول و مبانی حکومت در اسلام
- حکومت در عصر حضور معصوم
- حکومت در عصر غیبت معصوم
- شکل و ساختار حکومت
- شرایط لازم حکومت
- از جهت منبع مشروعیت
- از جهت اهداف
- از جهت کارآمدی
- از جهت شرایط زمامدار
- اختیارات حکومت
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس دهم: حکومت جائر و چگونگی تعامل با آن
- قیام و مبارزه
- دلایل جواز یا وجوب قیام
- تقیه و حفظ هویت شیعیان
- دلایل مشروعیت تقیه
- عقل
- سیره عقلا
- آیات قرآن
- آیه یکم
- آیه دوم
- روایات
- (...) علمای اسلام
- رویکرد پیشوایان دینی
- روایت یکم
- روایت دوم: مقبوله عمر بن حنظله
- منابعی برای مطالع بیشتر
- درس یازدهم: حقوق شهروندی
- حق تعیین سرنوشت
- نظریه یکم
- نظریه دوم
- نظریه سوم
- نظریه چهارم
- حق آزادی
- حق خیرخواهی
- حق بهره مندی مساوی از اموال عمومی
- حق آموزش و پرورش
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس دوازدهم: وظایف شهروندی
- وفاداری به حکومت
- پیروی از قوانین و مقررات
- خیرخواهی در حق دولت
- نظارت بر دولت
- تکلیف مالی
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس سیزدهم: منابع مالی دولت اسلامی
- زکات، خمس، انفال و مالیات
- زکات
- خمس
- انفال
- آیه یکم
- آیه دوم
- مالیات‌های دیگر
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس چهاردهم: نظارت بر قدرت
- حکومت در منطق سلاطین
- حکومت در منطق اسلام
- مبانی حق نظارت مردم بر (...)
- آزادی مردم از اسارت قدرتمندان
- مساوات مردم با یکدیگر (...) در حقوق عمومی
- دلایل حق نظارت مردم بر دولت
- فسادآور بودن قدرت
- شورایی بودن حکومت در اسلام
- وجوب نهی از منکر
- پرداخت مالیات
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس پانزدهم: فرمانبرداری و نافرمانی مدنی
- مبنای حق آمریت حکومت دینی
- دلایل حق آمریت دولت و لزوم اطاعت مردم
- الف) دلیل عقلی
- ب) دلیل نقلی
- اولویت مطلق پیامبر و امام
- معنا و مفهوم عناوین
- تعیین قلمرو اطاعت
- بغی، محاربه و نافرمانی مدنی
- نافرمانی مدنی و دلایل آن
- دلیل عقلی
- دلیل نقلی
- الف) آیات قرآن
- ب) روایات
- ج) ادله وجوب نهی از منکر
- د) سیره معصوم (ع)
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس شانزدهم: حقوق اقلیت‌های دینی و مذهبی
- حقوق اقلیت‌های دینی
- الف) آیات قرآن کریم
- آیه یکم
- آیه دوم
- ب) سنت
- حقوق اقلیت‌های مذهبی
- روایت یکم
- روایت دوم
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- درس هفدهم: (...) ضد سیاست خارجی
- یکم: قاعده نفی سبیل (استقلال)
- دوم: قاعده دعوت
- سوم: قاعده صلح
- چهارم: قاعده وجوب وفای به پیمان‌ها
- مستثنیات وجوب وفای به عقد و پیمان
- نقض پیمان از طرف مقابل
- خیانت دشمن
- منابعی برای مطالعه بیشتر
- پیوست یکم: شهید مطهری، راز و رمز انعطاف در قوانین اسلامی
- توجه به روح و معنی و بی تفاوتی نسبت به قالب و شکل
- قانون ثابت برای احتیاج ثابت و قانون متغیر برای احتیاج متغیر
- مسئله اهم و مهم
- قوانینی که حق وتو دارند
- اختیارات حاکم
- اصل اجتهاد
- پیوست دوم: حقوق متقابل دولت و ملت در نهج البلاغه
- پیوست سوم: امام خمینی و ضرورت حکومت در عصر غیبت
- دلایل لزوم تشکیل حکومت
- سنت و رویه رسول اکرم (ص)
- ضرورت استمرار اجرای احکام
- امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع)
- ماهیت و کیفیت قوانین اسلام
- پیوست چهارم: فرازی از پاسخ شیخ جعفر کاشف الغطاء به فتحعلی شاه قاجار
- پیوست پنجم: مبارزه علنی امام خمینی با آیت الله حکیم
- پیوست ششم: (...) و حکومت در عصر غیبت از نگاه علامه طباطبایی
- پیوست هفتم: ولایت فقیه از نگاه آیات بروجردی و منتظری
- پیوست هشتم: اقسام سلطنت از نگاه سیدمرتضی علم الهدی
- پیوست نهم: دلایل حق تعیین سرنوشت
- یکم: خلقت انسان به عنوان خلیفه خدا در زمین
- دوم: انسان و بار امانت تکلیف
- سوم: شورایی بودن حکومت
- پیوست دهم: مبانی آزادی در اسلام از دیدگاه شهید بهشتی
- پیوست یازدهم: نائینی، حقیقت استبداد و مشروطیت دولت
- الف) ضرورت قیام حکومت به نوع مردم
- ب) اقسام سلطنت: تملیکیه و ولایتیه
- امتیاز دو نوع سلطنت
- عصمت، حافظ سلطنت ولایتیه
- نظارت بیرونی، جایگزین قوه عاصمه عصمت
- تحقق نظارت بیرونی با: تدوین قانون اساسی و تشکیل مجلس شورای ملی
- پیوست دوازدهم: اهداف اقتصاد اسلامی از نگاه شهید صدر
- منابع و ماخذ
- نمایه‌ها
- نمایه آیات
- نمایه روایات
- نمایه اصطلاحات
دربارهٔ پدیدآورنده
