علم و عالم (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
علم و عالم
از مجموعهاز چشم‌انداز امام علی
زبانفارسی
نویسندهسید محمد واسعی
موضوعامام علی، معرفت، علم، عالم
مذهبشیعه
ناشرانتشارات کانون اندیشه جوان
وابسته بهمؤسسه کانون اندیشه جوان تهران
محل نشرتهران، ایران
سال نشر1384 ش
تعداد صفحه۹۶
شابک‫‬‭۹۶۴-۸۷۱۱-۷۵-۵
شماره ملی۷۴۶۳۴۸

این کتاب، جلد چهلم از مجموعهٔ چهل جلدی از چشم‌انداز امام علی است که به بررسی مقوله معرفت‌شناسی می‌پردازد. پدیدآورنده این کتاب سید محمد واسعی است و انتشارات کانون اندیشه جوان انتشار آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «در این کتاب از مجموعه کتاب‌های از چشم‌انداز امام علی (ع) مقوله معرفت‌شناسی با استناد به نهج‌البلاغه بررسی و تبیین شده است. مباحث کتاب بدین قرار است: قابلیت معرفت، منبع معرفت، ابزار معرفت، ارزش علم و معرفت و مراتب آن، شرایط و موانع معرفت و عالم و عارف از دیدگاه امام علی (ع)».

فهرست کتاب

  • پیشگفتار
  • مقدمه

فصل اول: ماهیت معرفت

فصل دوم: منبع معرفت

  • امام علی (ع) و واقعیت خارجی
  • امام علی (ع) و امکان معرفت
  • امام علی (ع) و منابع معرفت
  1. الله تعالی
  2. کتاب الهی
  3. انبیای الهی
  4. اوصیای الهی
  5. عارفان و دانشوران
  6. طبیعت (کتاب تکوینی)
  7. تاریخ

فصل سوم: ابزار معرفت

فصل چهارم: ارزش علم و معرفت و مراتب آن

  • ملاک معرفت صحیح
  • معیار احراز معرفت صحیح
  1. معیار احراز معرفت عقلی صحیح
  2. معیار احراز معرفت قلبی صحیح
  • ارزش علم و معرفت
  1. معرفت حسی
  2. معرفت تجربی
    1. فرق تجربه و استقرای ناقص
  3. معرفت عقلی
  4. ارزش معرفت شهودی

فصل: پنجم: شرایط و موانع معرفت

  • شرایط و زمینه‌های علم و معرفت
  1. ایمان
  2. تقوا
  3. صبر و شکر
  4. اخلاص
  5. زهد
  6. یاد خدا
  7. توبه
  8. دعا و طلب توفیق از خداوند
  9. خوراک حلال
  10. فزونی سکوت بر کلام
  11. انگیزه
  12. هوشمندی
  13. تعلم و تربیت
  14. مذاکره و مشورت علمی
  • موانع و مشورت علمی
  1. هواپرستی
  2. خود دوستی افراطی
  3. غفلت و بی‌خبری
  4. نفاق و دورویی
  5. جدال و ستیزه‌جویی
  6. آرزوی دور و دراز
  7. بدبینی
  8. عجله و سطحی نگری
  9. تقلید کورکورانه
  10. راحت‌طلبی
  11. گناه
  12. پرخوری
  13. شوخی ناپسند و بسیار
  14. عالم بدون عمل

فصل ششم: عالم و عارف از دیدگاه امام علی (ع)

  • جایگاه عالم
  1. زندگی و حیات حقیقتی دارد
  2. از بالاترین رتبه و درجه برخوردار است
  3. بهترین همنشین است
  4. بهترین مشاور است
  5. نزدیک‌ترین انسان به انبیای الهی است
  6. حاکم مردم است
  7. مورد نیاز همگان است
  8. مرگش شکاف در اسلام است
  9. یادش جاودان است
  1. یقین استوار
  2. خوف و غم
  3. اسوه اخلاق
  4. اخلاص و هماهنگی با عمل در عمل
  5. دعا و یاد خداوند
  6. تخصص علمی
  7. ظرفیت علمی بی‌پایان
  8. قدرشناسی خود
  9. هدایت کننده جامعه
  • سیمای عالم‌نما
  1. جهل و انحراف فکری
  2. گزافه‌گویی
  3. تکبر
  4. تضاد علم و عمل
  5. دنیا‌طلبی
  6. حسادت
  7. نفاق و دورویی
  8. ترویج بی‌تفاوتی
  9. یاوری ستمگران
  1. اخلاص
  2. عمل به علم
  3. تعلم و تعلیم
  4. گزینش دانش‌پژوه
  5. پرهیز از غرور و تکبر
  6. پرهیز از اظهار نظر غیرآگاهانه
  7. بردباری
  8. سکوت حکیمانه
  9. حکومت
  1. بزرگداشت وی
  2. پذیرش حکم او
  3. نصیحت پذیری
  4. خدمت
  5. همنشینی و معاشرت
  6. سؤال نیکو و در حد کفایت
  7. تواضع

دربارهٔ پدیدآورنده

سید محمد واسعی
حجت الاسلام و المسلمین سید محمد واسعی، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد فاضل لنکرانی، میرزا علی آقا فلسفی، حسین وحید خراسانی، میرزا جواد تبریزی و محمد تقی بهجت پیگیری کرد. او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «جایگاه عرف در فقه»، «اسلام و حقوق عرف»، «علم و عالم» و «فقه و عرف» برخی از این آثار است[۱].

کتاب‌های وابسته

پانویس