راویان غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۰ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۱۹

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

راویان غدیر در حدیث - راویان غدیر در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل راویان غدیر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

حادثۀ غدیر خم و خطبۀ غدیریّۀ حضرت رسول (ص) و نصب امیر المؤمنین(ع) به خلافت از سوی پیامبر در آن روز و تعبیر «من کنت مولاه فهذا علیّ مولاه»، از نقل‌های متواتری است که در روایات شیعه و اهل سنت و منابع هر دو فرقه نقل شده است. حدیث غدیر و آیه اکمال دین و آیه ابلاغ، در منابع بیشماری آمده و امیر مؤمنان (ع) و ائمه دیگر و علمای شیعه به آن استناد و احتجاج کرده‌اند^[۱].

علمای شیعه در ردّ سخن اهل تسنن که با قبول اصل روایت، منکر تواتر آن شده‌اند، به ارائۀ منابع و اسنادی دست زده‌اند که تواتر آن را اثبات می‌کند. علامه سیّد شرف الدین در المراجعات، تواتر آن را از منابع شیعی و اهل سنت اثبات کرده است^[۲]. علامه میرحامد حسین نیز در عبقات الأنوار ناقلان و راویان حدیث غدیر را معرفی کرده و به شبهات هم پاسخ داده است^[۳]. با وجود آن همه چهره‌های سرشناس از صحابه و تابعین که واقعۀ غدیر و سخنان پیامبر اکرم(ص) را شاهد بوده و آن را نقل کرده‌اند، شبهه‌ای در این روایت و دلالتش بر امامت حضرت علی(ع) باقی نمی‌ماند، آشنایی با اسامی آنان خالی از فایده نیست.

علامه امینی در جلد نخست الغدیر، نام و مشخصات ۱۱۰ نفر از صحابۀ پیامبر را که حدیث غدیر را روایت کرده‌اند، نام می‌برد، از این قرار است^[۴]:

علامه امینی می‌افزاید: این ۱۱۰ نفر از بزرگان صحابه‌اند که روایتشان نسبت به واقعۀ غدیر را یافتیم و شاید بسیار بیش از اینها باشد و طبع قضیه هم ایجاب می‌کند راویان حدیث غدیر چندین برابر باشند، چون شنوندگان بیش از صدهزار نفر بودند و طبعا هرکدام به وطن خود برگشته‌اند، مثل هر مسافری از حوادث شگفتی که در مسافرت دیده‌اند خبر داده‌اند، مگر اندکی که به خاطر کینه‌هایشان از نقل آن پرهیز کرده‌اند و همین مقدار، برای اثبات تواتر حدیث غدیر کافی است^[۵].

وی سپس راویان غدیر از "تابعین" را نیز به ترتیب الفبا برمی‌شمارد که شمار آنان ۸۴ نفرند و نام‌هایشان از این قرار است:

سپس ۳۶۰ نفر از علمای راوی حدیث را به ترتیب قرن‌های بعدی (از قرن ۲ تا قرن ۱۴) نام می‌برد^[۶]، همچنین نام شماری از آنان که به نقل حدیث غدیر بسنده نکرده، بلکه دربارۀ آن به تألیف مستقلّ پرداخته‌اند برمی‌شمرد، از قبیل محمد بن جریر طبری، ابن عقده، جعابی، عبید اللّه بن احمد انباری، احمد بن محمد زاری، شیبانی، دارقطنی، نیشابوری، غضایری، سجستانی، کراجکی، مهلبی، منصور رازی، ذهبی، جزری دمشقی، قزوینی، میرحامد حسین هندی، غریفی بحرانی، شیخ عباس قمی، سید مرتضی خسروشاهی و دیگران^[۷]. این همه نقل و روایت و تألیف واقعۀ غدیر و امامت امیر المؤمنین(ع) و تواتر حدیث غدیر را اثبات می‌کند و به قول "ضیاء الدین مقبلی" پس از نقل اسناد حدیث: اگر حدیث غدیر، مسلّم نباشد، پس هیچ امر مسلّمی در اسلام وجود ندارد^[۸].^[۹]

جستارهای وابسته

منابع

محدثی، جواد، فرهنگ غدیر

پانویس

↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۷۹.
↑ المراجعات، نامۀ ۵۶(ص ۱۸۴). در حواشی تحقیقی حسین الراضی بر المراجعات، نام ۱۱۶ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین که این حدیث را نقل کرده‌اند، آمده است (المراجعات، ص ۴۱۴، تعلیقۀ ۶۴۲) و افزوده است که علمای سنت نیز در تألیفات خود آن را روایت کرده‌اند و عدد آنان را از قرن ۲ تا ۱۴ هجری ۳۶۰ نفر می‌داند که علامۀ امینی در الغدیر (ج ۱ ص ۷۳ تا ۱۵۱) نقل کرده است.
↑ ر. ک: «فیض القدیر» (خلاصۀ عبقات دربارۀ حدیث غدیر)، شیخ عباس قمی، «نفحات الازهار» (خلاصه عبقات الأنوار) ج ۱۵ و ۱۶، نیز در کتاب «علیّ من المهد الی اللّحد» قزوینی، ص ۱۹۶ نام راویان غدیر آمده است، نیز «بحار الأنوار»، ج ۳۷ ص ۱۸۱
↑ الغدیر، ج ۱ ص ۱۴ تا ۶۱
↑ الغدیر، ج ۱ ص ۶۰
↑ الغدیر، ج ۱ ص ۷۳ تا ۱۵۱
↑ الغدیر، ج ۱ ص۱۵۲
↑ الغدیر، ج ۱ ص ۳۰۷، حماسۀ غدیر، ص ۳۴
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۷۹.

[1] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۷۹.

[2] المراجعات، نامۀ ۵۶(ص ۱۸۴). در حواشی تحقیقی حسین الراضی بر المراجعات، نام ۱۱۶ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین که این حدیث را نقل کرده‌اند، آمده است (المراجعات، ص ۴۱۴، تعلیقۀ ۶۴۲) و افزوده است که علمای سنت نیز در تألیفات خود آن را روایت کرده‌اند و عدد آنان را از قرن ۲ تا ۱۴ هجری ۳۶۰ نفر می‌داند که علامۀ امینی در الغدیر (ج ۱ ص ۷۳ تا ۱۵۱) نقل کرده است.

[3] ر. ک: «فیض القدیر» (خلاصۀ عبقات دربارۀ حدیث غدیر)، شیخ عباس قمی، «نفحات الازهار» (خلاصه عبقات الأنوار) ج ۱۵ و ۱۶، نیز در کتاب «علیّ من المهد الی اللّحد» قزوینی، ص ۱۹۶ نام راویان غدیر آمده است، نیز «بحار الأنوار»، ج ۳۷ ص ۱۸۱

[4] الغدیر، ج ۱ ص ۱۴ تا ۶۱

[5] الغدیر، ج ۱ ص ۶۰

[6] الغدیر، ج ۱ ص ۷۳ تا ۱۵۱

[7] الغدیر، ج ۱ ص۱۵۲

[8] الغدیر، ج ۱ ص ۳۰۷، حماسۀ غدیر، ص ۳۴

[9] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۷۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 [[علامه امینی]] در جلد نخست [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]]، نام و مشخصات ۱۱۰ نفر از صحابۀ [[پیامبر]] را که [[حدیث غدیر]] را [[روایت]] کرده‌اند، نام می‌برد، از این قرار است<ref> الغدیر، ج ۱ ص ۱۴ تا ۶۱</ref>:
-{{پرسش‌های وابسته}}
+{{پرسش‌ وابسته}}
 {{ستون-شروع|4}}
 * [[ابو هریره دوسی]]؛
@@ خط ۱۲۳: / خط ۱۲۳: @@
 وی سپس راویان غدیر از "[[تابعین]]" را نیز به ترتیب الفبا برمی‌شمارد که شمار آنان ۸۴ نفرند و نام‌هایشان از این قرار است:
-{{پرسش‌های وابسته}}
+{{پرسش‌ وابسته}}
 {{ستون-شروع|4}}
 * [[ابو راشد حبرانی]]؛