تفسیر اِعراب: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۱

مقدمه

زرکشی در کتاب البرهان و سیوطی در الإتقان ذیل بحث اِعراب کلمات قرآن، به دو اصطلاح اشاره می‌کنند که گاهی در کلمات نحویان دیده می‌شود: تفسیر معنا و تفسیر اعراب؛ یعنی گاهی تفسیر و معنایی از یک جمله ارائه می‌شود که بر اساس معنا (با توجه به مجموعه قرائن و سیاق جملات) و فارغ از ملاحظات قوانین ادبی و نحوی است، که در این صورت، مخالفت احتمالی این روش تفسیری و معنایی با صناعت ادبی و نحوی ضرری ندارد. اما گاهی در صدد تفسیر عبارت با ملاحظه اِعراب کلمات و ترکیبات موجود در عبارت هستیم. در این صورت، باید بر اساس قوانین ادبی و نحوی عمل کرده، به آ‌ن‌ها ملتزم باشیم؛ مثلاً سیبویه درباره معنای آیه﴿وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لَا يَسْمَعُ﴾^[۱] می‌گوید: "مَثَلُکم و مَثَلُ الذین کفروا...، و شارحان کلام سیبویه اختلاف کرده‌اند؛ برخی کلام وی را از قبیل تفسیر معنا دانسته‌اند؛ لذا نیازی به دخل و تصرف در عبارت و تقدیر چیزی نمی‌بینند، اما برخی دیگر که سخن سیبویه را از قبیل تفسیر اعراب" دانسته‌اند، کوشیده‌اند کلام وی را با تقدیر چند کلمه، با قواعد نحوی سازگار کنند^[۲].^[۳]

جستارهای وابسته

منابع

فرهنگ‌نامه علوم قرآنی

پانویس

↑ «و داستان کافران، چون داستان کسی است که حیوانی را بانگ می‌کند که جز فراخواندن و آوایی نمی‌شنود؛ (اینان) کرند، لالند، نابینایند، از این رو خرد نمی‌ورزند» سوره بقره، آیه ۱۷۱.
↑ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱،صفحه ۳۰۴؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۳۲۰.
↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۱۷۵۹.

[1] «و داستان کافران، چون داستان کسی است که حیوانی را بانگ می‌کند که جز فراخواندن و آوایی نمی‌شنود؛ (اینان) کرند، لالند، نابینایند، از این رو خرد نمی‌ورزند» سوره بقره، آیه ۱۷۱.

[2] زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱،صفحه ۳۰۴؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۳۲۰.

[3] فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۱۷۵۹.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[تفسیر اِعراب در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط  = }}
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = تفسیر | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط  = }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-[[زرکشی]] در کتاب [[البرهان]] و [[سیوطی]] در الإتقان ذیل بحث اِعراب کلمات [[قرآن]]، به دو اصطلاح اشاره می‌کنند که گاهی در کلمات نحویان دیده می‌شود: تفسیر معنا و [[تفسیر]] [[اعراب]]؛ یعنی گاهی تفسیر و معنایی از یک جمله ارائه می‌شود که بر اساس معنا (با توجه به مجموعه قرائن و [[سیاق]] جملات) و فارغ از ملاحظات [[قوانین]] ادبی و نحوی است، که در این صورت، [[مخالفت]] احتمالی این روش [[تفسیری]] و معنایی با [[صناعت ادبی]] و نحوی ضرری ندارد. اما گاهی در صدد تفسیر عبارت با ملاحظه اِعراب کلمات و ترکیبات موجود در عبارت هستیم. در این صورت، باید بر اساس قوانین ادبی و نحوی عمل کرده، به آ‌ن‌ها ملتزم باشیم؛ مثلاً سیبویه درباره معنای [[آیه]]{{متن قرآن|وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لَا يَسْمَعُ}}<ref>«و داستان کافران، چون داستان کسی است که حیوانی را بانگ می‌کند که جز فراخواندن و آوایی نمی‌شنود؛ (اینان) کرند، لالند، نابینایند، از این رو خرد نمی‌ورزند» سوره بقره، آیه ۱۷۱.</ref> می‌گوید: {{عربی|"مَثَلُکم و مَثَلُ الذین کفروا...}}، و شارحان [[کلام]] سیبویه [[اختلاف]] کرده‌اند؛ برخی کلام وی را از قبیل [[تفسیر معنا]] دانسته‌اند؛ لذا نیازی به دخل و [[تصرف]] در عبارت و تقدیر چیزی نمی‌بینند، اما برخی دیگر که سخن سیبویه را از قبیل تفسیر اعراب" دانسته‌اند، کوشیده‌اند کلام وی را با تقدیر چند کلمه، با [[قواعد]] نحوی سازگار کنند<ref>زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)،جلد۱،صفحه ۳۰۴؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن،جلد۱،صفحه ۳۲۰.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۵۹.</ref>
+[[زرکشی]] در کتاب [[البرهان]] و [[سیوطی]] در الإتقان ذیل بحث اِعراب کلمات [[قرآن]]، به دو اصطلاح اشاره می‌کنند که گاهی در کلمات نحویان دیده می‌شود: تفسیر معنا و [[تفسیر]] [[اعراب]]؛ یعنی گاهی تفسیر و معنایی از یک جمله ارائه می‌شود که بر اساس معنا (با توجه به مجموعه قرائن و [[سیاق]] جملات) و فارغ از ملاحظات [[قوانین]] ادبی و نحوی است، که در این صورت، [[مخالفت]] احتمالی این روش [[تفسیری]] و معنایی با [[صناعت ادبی]] و نحوی ضرری ندارد. اما گاهی در صدد تفسیر عبارت با ملاحظه اِعراب کلمات و ترکیبات موجود در عبارت هستیم. در این صورت، باید بر اساس قوانین ادبی و نحوی عمل کرده، به آ‌ن‌ها ملتزم باشیم؛ مثلاً سیبویه درباره معنای [[آیه]]{{متن قرآن|وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لَا يَسْمَعُ}}<ref>«و داستان کافران، چون داستان کسی است که حیوانی را بانگ می‌کند که جز فراخواندن و آوایی نمی‌شنود؛ (اینان) کرند، لالند، نابینایند، از این رو خرد نمی‌ورزند» سوره بقره، آیه ۱۷۱.</ref> می‌گوید: {{عربی|"مَثَلُکم و مَثَلُ الذین کفروا...}}، و شارحان [[کلام]] سیبویه [[اختلاف]] کرده‌اند؛ برخی کلام وی را از قبیل [[تفسیر معنا]] دانسته‌اند؛ لذا نیازی به دخل و [[تصرف]] در عبارت و تقدیر چیزی نمی‌بینند، اما برخی دیگر که سخن سیبویه را از قبیل تفسیر اعراب" دانسته‌اند، کوشیده‌اند کلام وی را با تقدیر چند کلمه، با [[قواعد]] نحوی سازگار کنند<ref>زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱،صفحه ۳۰۴؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۳۲۰.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۱۷۵۹.</ref>
 {{تفسیر}}
@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 {{پانویس}}
-[[رده:تفسیر اِعراب]]
 [[رده:تفسیر]]