تفسیر شافعیه
مقدمه
شافعیه پیروان ابوعبدالله محمد بن ادریس بن عباس بن عثمان بن شافع از ائمه چهارگانه اهل سنت هستند.
مذهب شافعی، مذهبی بین حنفی و مالکی است و در زمان ظهور امپراتوری عثمانی رواج بسیار یافت و در آغاز قرن دهم هجری دیگر مذاهب اسلامی را تحت‌الشعاع قرار داد.
شافعیه در تفسیر روش خاصی برخلاف روش تفسیری سایر اهل‌سنت نپیمودند؛ جز این که اینان نیز همانند دیگر مذاهب اسلامی کوشیده‌اند تا برای اعتقادات خویش مستنداتی از متن قرآن بیابند[۱].[۲]
تفاسیر شافعیه
پاره‌ای از کتاب‌های تفسیری که به قلم مفسران شافعی مذهب نوشته شده‌اند؛ عبارتند از:
- جامع‌البیان فی تفسیر‌القرآن اثر محمد بن جریر طبری، در دوازده جلد به زبان عربی؛
- تنزیه القرآن عن المطاعن به زبان عربی، نوشته قاضی عبدالجبار ابن احمد بن عبدالجبار بن احمد بن خلیل همدانی اسدآبادی بغدادی شافعی معتزلی، مکنی به ابوالحسن، تفسیر بخش‌هایی از قرآن به صورت موجز در یک جلد؛
- لطائف‌الاشارات به زبان عربی، اثر ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن قشیری در سه جلد؛
- معالم التنزیل (تفسیر بغوی)؛ حسین بن مسعود بغوی، به زبان عربی در چهار جلد؛
- مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر، تفسیر فخر رازی)، تألیف محمد بن عمر بن حسین رازی، به زبان عربی، در ۲۳ جزء و شانزده جلد؛
- تفسیر القرآن الکریم (المنار فی تفسیر القرآن)، بخش اول (از ابتدای قرآن تا آیه ۱۲۶ سوره نساء) با انشای شیخ محمد عبده، و بخش دوم (آیه ۱۲۷ سوره نساء تا آیه ۵۳ سوره یوسف) تألیف شاگردش محمد رشید بن علی رضا قلمونی، معروف به محمد رشید رضا، به زبان عربی، در دوازده جلد؛
- نظم الدرر فی تناسب الآیات و السور، نوشته برهان‌الدین ابوالحسن ابراهیم بن عمر البقاعی، به زبان عربی، در ۲۲ جلد؛
- نیل المرام من تفسیر آیات الاحکام، تألیف ابوالطیب محمد بن علی سید محمد صدیق حسن خان قنوچی، به زبان عربی، در یک جلد؛
- الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور تألیف سیوطی، در هشت جلد؛
- السراج المنیر فی تفسیر القرآن الکریم تألیف خطیب شربینی، در چهار جلد، به زبان عربی[۳].[۴]
جستارهای وابسته
- تفاسیر تابعین تابعین
- تفاسیر تک نگار
- تفاسیر عصر جدید
- تفاسیر عصر کهن
- تفاسیر لغوی
- تفسیر اجتهادی
- تفسیر اجمالی قرآن
- تفسیر اِعراب
- تفسیر قرآن به مقتضای عقل
- تفسیر باطنی
- تفسیر مالکیه
- تفسیر روایی
- تفسیر مسلسل
- تفسیر قرآن به کلام صحابه
- تفسیر قرآن با قول تابعی
- تفسیر قرآن با قرآن
- تفسیر عهد نبوت
- تفسیر عهد رسالت
- تفسیر عهد صحابه
- تفسیر غریب قرآن
- تفسیر عقلی
- تفسیر پلورالیستی قرآن
- تفسیر تبیینی قرآن
- تفسیر تحلیلی
- تفسیر بلاغی
- تفسیر تدبری قرآن
- تفسیر تمسکی قرآن
- تفسیر عصر تابعین
- تفسیر در عصر تدوین
- تفسیر عصر پیامبر خاتم
- تفسیر درایی
- تفسیر زبدة البیان
- تفسیر سکولاریستی قرآن
- تفسیر سیستمی
- تفسیر عبدالله بن عباس
- تفسیر قرآن به قرآن
- تفسیر لفظی قرآن
- تفسیر لیبرالیستی قرآن
- تفسیر مأثور
- تفسیر معتزله
- تفسیر مجمل به مبین
- تفسیر مطلق به مقید
- تفسیر معتزلیان جدید
- تفسیر معنا
- تفسیر معنوی قرآن
- تفسیر نو اعتزالی
- تفسیر وجوه قرآن
- تفسیر ترتیبی
- تفسیر مزجی
- تفسیر موضوعی
- تفسیر اهل بیت
- تفسیر پیامبر خاتم
- تفسیر تابعین
- تفسیر عامه
- تفسیر عصر نهضت
- تفسیر توحیدی
- تفسیر دوران نهضت‌های اصلاحی
- تفسیر صحابه
- تفسیر عصر جدید
- تفسیر باطن قرآن
- تفسیر ظاهر قرآن
- تفسیر اهل‌سنت
- تفسیر باطنیه
- تفسیر ماتریدیه
- تفسیر خوارج
- تفسیر شیعه
- تفسیر متصوفه
- تفسیر اجتماعی
- تفسیر اخلاقی
- تفسیر ادبی
- تفسیر اشاری
- تفسیر به رأی
- تفسیر بیانی
- تفسیر زیدیه
- تفسیر شافعیه
- تفسیر پوزیتیویستی
- تفسیر تاریخی
- تفسیر تربیتی
- تفسیر رمزی
- تفسیر عرفانی
- تفسیر علمی
- تفسیر فقهی
- تفسیر فیضی
- تفسیر فلسفی
- تفسیر کلامی
- تفسیر نقلی
- آداب تفسیر قرآن
- آراء تفسیری
- اسرائیلیات در تفسیر
- اقطاب اسرائیلیات
- اقطاب وضّاعین
- اولین مدون تفسیر
- تأویل قرآن
- تدوین تفسیر قرآن
- تفاسیر قرآن
- تفسیر پذیری قرآن
- تفسیر نگاری
- تنزیل قرآن
- توقیفیت تفسیر قرآن
- جری و تطبیق
- روایات تفسیری
- روش‌های تفسیری
- سیاق عام
- شرافت تفسیر قرآن
- طرق تفسیری
- غرایب تفسیر
- فضیلت تفسیر قرآن
- قواعد تفسیر
- مبادی تفسیر
- مدارس تفسیر قرآن
- مراتب تفسیر
- مراحل تفسیر
- مصادر نقلی تفسیر
- مفسران
- مقدمات تفسیر
- مکاتب تفسیری
- منابع تفسیر
- تأویل قرآن
منابع
پانویس
- ↑ مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، صفحه ۲۵۰؛ مادلونگ، ویلفرد، فرقه‌های اسلامی، صفحه (۵۳-۷۰)؛ ابو زهره، محمد، تاریخ مذاهب اسلامی، صفحه (۴۰۷-۴۴۹)
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۱۷۹۳.
- ↑ ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، صفحه (۸۳۱-۸۳۲)؛ ذهبی، محمد حسین، التفسیروالمفسرون، جلد۲،صفحه ۶۴۸و(۶۳۳-۳۰۶)و۴۸۶
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۱۷۰۵.