راویان غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '''']].' به '''']]') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | ||
'''راویان غدیر''' حادثۀ [[غدیر خم]] و خطبۀ غدیریّۀ [[پیامبر|حضرت رسول]] و نصب [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} به [[خلافت]] از سوی [[پیامبر]] در آن روز و تعبیر {{عربی|من کنت مولاه فهذا علیّ مولاه}}، از نقل‌های متواتری است که در روایات [[شیعه]] و [[اهل سنت]] و منابع هردو فرقه نقل شده است. [[حدیث غدیر]] و [[آیه اکمال دین]] و [[آیه ابلاغ]]، در منابع بیشماری آمده و [[امام علی|امیر مؤمنان]] و [[ائمه]] دیگر و علمای [[شیعه]] به آن استناد و احتجاج کرده‌اند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۷۹.</ref>. | '''راویان غدیر''' حادثۀ [[غدیر خم]] و [[خطبۀ غدیریّۀ]] [[پیامبر|حضرت رسول]] و [[نصب]] [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} به [[خلافت]] از سوی [[پیامبر]] در آن روز و تعبیر {{عربی|من کنت مولاه فهذا علیّ مولاه}}، از نقل‌های متواتری است که در [[روایات]] [[شیعه]] و [[اهل سنت]] و منابع هردو [[فرقه]] [[نقل]] شده است. [[حدیث غدیر]] و [[آیه اکمال دین]] و [[آیه ابلاغ]]، در منابع بیشماری آمده و [[امام علی|امیر مؤمنان]] و [[ائمه]] دیگر و علمای [[شیعه]] به آن استناد و [[احتجاج]] کرده‌اند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۷۹.</ref>. | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*علمای شیعه برای ردّ سخن آنان که با قبول اصل | * [[علمای شیعه]] برای ردّ سخن آنان که با قبول اصل [[روایت]]، منکر [[تواتر]] آن شده‌اند، به ارائۀ منابع و اسنادی دست زده‌اند که [[تواتر]] آن را [[اثبات]] می‌کند. [[علامه سیّد شرف الدین]] در [[المراجعات (کتاب)|المراجعات]]، [[تواتر]] آن را از منابع [[شیعی]] و [[اهل سنت]] [[اثبات]] کرده است.<ref>المراجعات، نامۀ ۵۶(ص ۱۸۴). در حواشی تحقیقی حسین الراضی بر المراجعات، نام ۱۱۶ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین که این حدیث را نقل کرده‌اند، آمده است (المراجعات، ص ۴۱۴، تعلیقۀ ۶۴۲) و افزوده است که علمای [[سنت]] نیز در تألیفات خود آن را روایت کرده‌اند و عدد آنان را از قرن ۲ تا ۱۴ هجری ۳۶۰ نفر می‌داند که علامۀ امینی در الغدیر (ج ۱ ص ۷۳ تا ۱۵۱) نقل کرده است.</ref> [[علامه میرحامد حسین]] نیز در [[عبقات الأنوار (کتاب)|عبقات الأنوار]] ناقلان و [[راویان حدیث غدیر]] را معرفی کرده و به [[شبهات]] هم پاسخ داده است.<ref>ر. ک: «فیض القدیر» (خلاصۀ عبقات دربارۀ حدیث غدیر)، شیخ عباس قمی، «نفحات الازهار» (خلاصه عبقات الأنوار) ج ۱۵ و ۱۶، نیز در کتاب «علیّ من المهد الی اللّحد» قزوینی، ص ۱۹۶ نام راویان غدیر آمده است، نیز «بحار الأنوار»، ج ۳۷ ص ۱۸۱</ref> با وجود آن همه چهره‌های سرشناس از [[صحابه]] و [[تابعین]] که [[واقعۀ غدیر]] و سخنان [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} را [[شاهد]] بوده و آن را [[نقل]] کرده‌اند، شبهه‌ای در این [[روایت]] و دلالتش بر [[امامت]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} باقی نمی‌ماند، آشنایی با [[اسامی]] آنان خالی از فایده نیست. | ||
[[علامه امینی]] در جلد نخست [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]]، نام و مشخصات ۱۱۰ نفر از صحابۀ [[پیامبر]] را که حدیث غدیر را روایت کرده‌اند، نام می‌برد، از این قرار:<ref> الغدیر، ج ۱ ص ۱۴ تا ۶۱</ref> | [[علامه امینی]] در جلد نخست [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]]، نام و مشخصات ۱۱۰ نفر از صحابۀ [[پیامبر]] را که [[حدیث غدیر]] را [[روایت]] کرده‌اند، نام می‌برد، از این قرار:<ref> الغدیر، ج ۱ ص ۱۴ تا ۶۱</ref> | ||
{{پرسش‌های وابسته}} | {{پرسش‌های وابسته}} | ||
{{ستون-شروع|4}} | {{ستون-شروع|4}} | ||
*[[ابو هریره دوسی]]؛ | * [[ابو هریره دوسی]]؛ | ||
*[[ابو لیلی انصاری]]؛ | * [[ابو لیلی انصاری]]؛ | ||
*[[ابو زینب بن عوف]]؛ | * [[ابو زینب بن عوف]]؛ | ||
*[[ابو فضالۀ انصاری]]؛ | * [[ابو فضالۀ انصاری]]؛ | ||
*[[ابو قدامه]]؛ | * [[ابو قدامه]]؛ | ||
*[[ابو عمرة بن عمرو]]؛ | * [[ابو عمرة بن عمرو]]؛ | ||
*[[ابو الهیثم بن تیهان]]؛ | * [[ابو الهیثم بن تیهان]]؛ | ||
*[[ابو رافع قبطی]]؛ | * [[ابو رافع قبطی]]؛ | ||
*[[ابو ذویب خویلد]]؛ | * [[ابو ذویب خویلد]]؛ | ||
*[[ابو بکر بن ابی قحافه]]؛ | * [[ابو بکر بن ابی قحافه]]؛ | ||
*[[اسامة بن زید]]؛ | * [[اسامة بن زید]]؛ | ||
*[[براء بن عازب]]؛ | * [[براء بن عازب]]؛ | ||
*[[بریدة بن حصیب اسلمی]]؛ | * [[بریدة بن حصیب اسلمی]]؛ | ||
*[[ثابت بن ودیعه]]؛ | * [[ثابت بن ودیعه]]؛ | ||
*[[جابر بن سمرة]]؛ | * [[جابر بن سمرة]]؛ | ||
*[[جابر بن عبد اللّه انصاری]]؛ | * [[جابر بن عبد اللّه انصاری]]؛ | ||
*[[جبلة بن عمرو]]؛ | * [[جبلة بن عمرو]]؛ | ||
*[[جبیر بن مطعم]]؛ | * [[جبیر بن مطعم]]؛ | ||
*[[جریر بن عبد اللّه بجلی]]؛ | * [[جریر بن عبد اللّه بجلی]]؛ | ||
*[[جندب بن جناده]] (ابو ذر غفاری)؛ | * [[جندب بن جناده]] ([[ابو ذر غفاری]])؛ | ||
*[[جندع بن عمرو]]؛ | * [[جندع بن عمرو]]؛ | ||
*[[حبّۀ عرنی]]؛ | * [[حبّۀ عرنی]]؛ | ||
*[[حبشی بن جناده]]؛ | * [[حبشی بن جناده]]؛ | ||
*[[حبیب بن بدیل بن ورقاء]]؛ | * [[حبیب بن بدیل بن ورقاء]]؛ | ||
*[[حذیفه بن اسید]]؛ | * [[حذیفه بن اسید]]؛ | ||
*[[حذیفة بن یمان]]؛ | * [[حذیفة بن یمان]]؛ | ||
*[[حسان بن ثابت]]؛ | * [[حسان بن ثابت]]؛ | ||
*[[امام حسن|حسن بن علی]]؛ | * [[امام حسن|حسن بن علی]]؛ | ||
*[[امام حسین|حسین بن علی]]؛ | * [[امام حسین|حسین بن علی]]؛ | ||
*[[خالد بن زید]] (ابو ایّوب انصاری)؛ | * [[خالد بن زید]] (ابو [[ایّوب]] [[انصاری]])؛ | ||
*[[خالد بن ولید]]؛ | * [[خالد بن ولید]]؛ | ||
*[[خزیمة بن ثابت]]؛ | * [[خزیمة بن ثابت]]؛ | ||
*[[خویلد بن عمرو]]؛ | * [[خویلد بن عمرو]]؛ | ||
*[[رفاعة بن عبد المنذر]]؛ | * [[رفاعة بن عبد المنذر]]؛ | ||
*[[زبیر بن عوام]]؛ | * [[زبیر بن عوام]]؛ | ||
*[[زید بن ارقم]]؛ | * [[زید بن ارقم]]؛ | ||
*[[زید بن ثابت]]؛ | * [[زید بن ثابت]]؛ | ||
*[[زید بن شراحیل]]؛ | * [[زید بن شراحیل]]؛ | ||
*[[زید بن عبد اللّه انصاری]]؛ | * [[زید بن عبد اللّه انصاری]]؛ | ||
*[[سعد بن ابی وقاص]]؛ | * [[سعد بن ابی وقاص]]؛ | ||
*[[سعد بن جناده]]؛ | * [[سعد بن جناده]]؛ | ||
*[[سعد بن عباده]]؛ | * [[سعد بن عباده]]؛ | ||
*[[سعد بن مالک]]؛ | * [[سعد بن مالک]]؛ | ||
*[[سعید بن زید]]؛ | * [[سعید بن زید]]؛ | ||
*[[سعید بن سعد بن عباده]]؛ | * [[سعید بن سعد بن عباده]]؛ | ||
*[[سلمان فارسی]]؛ | * [[سلمان فارسی]]؛ | ||
*[[سلمة بن عمرو]]؛ | * [[سلمة بن عمرو]]؛ | ||
*[[سمرة بن جندب]]؛ | * [[سمرة بن جندب]]؛ | ||
*[[سهل بن حنیف]]؛ | * [[سهل بن حنیف]]؛ | ||
*[[سهل بن سعد]]؛ | * [[سهل بن سعد]]؛ | ||
*[[صدی بن عجلان]]؛ | * [[صدی بن عجلان]]؛ | ||
*[[ضمیره اسدی]]؛ | * [[ضمیره اسدی]]؛ | ||
*[[طلحة بن عبید اللّه]]؛ | * [[طلحة بن عبید اللّه]]؛ | ||
*[[عامر بن عمیر نمیری]]؛ | * [[عامر بن عمیر نمیری]]؛ | ||
*[[عامر بن لیلی بن ضمره]]؛ | * [[عامر بن لیلی بن ضمره]]؛ | ||
*[[عامر بن لیلی غفاری]]؛ | * [[عامر بن لیلی غفاری]]؛ | ||
*[[عامر بن واثله]]؛ | * [[عامر بن واثله]]؛ | ||
*[[عایشه]]؛ | * [[عایشه]]؛ | ||
*[[عباس بن عبد المطلب]]؛ | * [[عباس بن عبد المطلب]]؛ | ||
*[[عبد الرحمان بن عبد رب]]؛ | * [[عبد الرحمان بن عبد رب]]؛ | ||
*[[عبد الرحمان بن عوف]]؛ | * [[عبد الرحمان بن عوف]]؛ | ||
*[[عبد الرحمان بن یعمر]]؛ | * [[عبد الرحمان بن یعمر]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن ابی عبد الأسد]]؛ | * [[عبد اللّه بن ابی عبد الأسد]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن بدیل]]؛ | * [[عبد اللّه بن بدیل]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن بشیر]]؛ | * [[عبد اللّه بن بشیر]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن ثابت]]؛ | * [[عبد اللّه بن ثابت]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن جعفر بن ابی طالب]]؛ | * [[عبد اللّه بن جعفر بن ابی طالب]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن حنطب]]؛ | * [[عبد اللّه بن حنطب]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن ربیعه]]؛ | * [[عبد اللّه بن ربیعه]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن عباس]]؛ | * [[عبد اللّه بن عباس]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن ابی أوفی]]؛ | * [[عبد اللّه بن ابی أوفی]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن عمر]]؛ | * [[عبد اللّه بن عمر]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن مسعود]]؛ | * [[عبد اللّه بن مسعود]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن یامیل]]؛ | * [[عبد اللّه بن یامیل]]؛ | ||
*[[عثمان بن عفان]]؛ | * [[عثمان بن عفان]]؛ | ||
*[[عبید بن عازب]]؛ | * [[عبید بن عازب]]؛ | ||
*[[عدی بن حاتم]]؛ | * [[عدی بن حاتم]]؛ | ||
*[[عطیة بن بسر]]؛ | * [[عطیة بن بسر]]؛ | ||
*[[عقبة بن عامر جهنی]]؛ | * [[عقبة بن عامر جهنی]]؛ | ||
*[[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}}؛ | * [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}}؛ | ||
*[[عمّار یاسر]]؛ | * [[عمّار یاسر]]؛ | ||
*[[عمارۀ خزرجی]]؛ | * [[عمارۀ خزرجی]]؛ | ||
*[[عمر بن ابی سلمه]]؛ | * [[عمر بن ابی سلمه]]؛ | ||
*[[عمر بن خطاب]]؛ | * [[عمر بن خطاب]]؛ | ||
*[[عمران بن حصین]]؛ | * [[عمران بن حصین]]؛ | ||
*[[عمرو بن حمق خزاعی]]؛ | * [[عمرو بن حمق خزاعی]]؛ | ||
*[[عمرو بن شراحیل]]؛ | * [[عمرو بن شراحیل]]؛ | ||
*[[عمرو بن عاصی]]؛ | * [[عمرو بن عاصی]]؛ | ||
*[[عمرو بن مره]]؛ | * [[عمرو بن مره]]؛ | ||
*[[فاطمه زهرا]]{{عم}}؛ | * [[فاطمه زهرا]]{{عم}}؛ | ||
*[[فاطمه بنت حمزه]]؛ | * [[فاطمه بنت حمزه]]؛ | ||
*[[قیس بن ثابت]]؛ | * [[قیس بن ثابت]]؛ | ||
*[[قیس بن سعد بن عباده]]؛ | * [[قیس بن سعد بن عباده]]؛ | ||
*[[کعب بن عجره]]؛ | * [[کعب بن عجره]]؛ | ||
*[[مالک بن حویرث لیثی]]؛ | * [[مالک بن حویرث لیثی]]؛ | ||
*[[مقداد بن عمرو کندی]]؛ | * [[مقداد بن عمرو کندی]]؛ | ||
*[[ناجیة بن عمرو خزاعی]]؛ | * [[ناجیة بن عمرو خزاعی]]؛ | ||
*[[فضلة بن عتبه اسلمی]]؛ | * [[فضلة بن عتبه اسلمی]]؛ | ||
*[[نعمان بن عجلان]]؛ | * [[نعمان بن عجلان]]؛ | ||
*[[هشام مرقال]]؛ | * [[هشام مرقال]]؛ | ||
*[[وحشی بن حرب]]؛ | * [[وحشی بن حرب]]؛ | ||
*[[وهب بن حمزه]]؛ | * [[وهب بن حمزه]]؛ | ||
*[[وهب بن عبد اللّه]]؛ | * [[وهب بن عبد اللّه]]؛ | ||
*[[یعلی بن مرة ثقفی]]؛ | * [[یعلی بن مرة ثقفی]]؛ | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[علامه امینی]] می‌افزاید: این ۱۱۰ نفر از بزرگان صحابه‌اند که روایتشان نسبت به واقعۀ غدیر را یافتیم و شاید بسیار بیش از اینها باشد و طبع قضیه هم ایجاب می‌کند که راویان حدیث غدیر چندین برابر باشند، چون شنوندگان | [[علامه امینی]] می‌افزاید: این ۱۱۰ نفر از بزرگان صحابه‌اند که روایتشان نسبت به [[واقعۀ غدیر]] را یافتیم و شاید بسیار بیش از اینها باشد و طبع قضیه هم ایجاب می‌کند که [[راویان حدیث غدیر]] چندین برابر باشند، چون شنوندگان ### [[313]]### بیش از صدهزار نفر بودند و طبعا هرکدام به [[وطن]] خود برگشته‌اند، مثل هرمسافری از حوادث شگفتی که در [[مسافرت]] دیده‌اند خبر داده‌اند، مگر اندکی که به خاطر کینه‌هایشان از [[نقل]] آن [[پرهیز]] کرده‌اند و همین مقدار، برای [[اثبات]] [[تواتر حدیث غدیر]] کافی است.<ref>الغدیر، ج ۱ ص ۶۰</ref> وی سپس راویان غدیر از "[[تابعین]]" را نیز به ترتیب الفبا برمی‌شمارد که شمار آنان ۸۴ نفرند و نام‌هایشان از این قرار است: | ||
{{پرسش‌های وابسته}} | {{پرسش‌های وابسته}} | ||
{{ستون-شروع|4}} | {{ستون-شروع|4}} | ||
*[[ابو راشد حبرانی]]؛ | * [[ابو راشد حبرانی]]؛ | ||
*[[ابو سلمه]]؛ | * [[ابو سلمه]]؛ | ||
*[[ابو سلیمان مؤذن]]؛ | * [[ابو سلیمان مؤذن]]؛ | ||
*[[ابو صالح سمان]]؛ | * [[ابو صالح سمان]]؛ | ||
*[[ابو عنفوانه مازنی]]؛ | * [[ابو عنفوانه مازنی]]؛ | ||
*[[ابو عبد الرحیم کندی]]؛ | * [[ابو عبد الرحیم کندی]]؛ | ||
*[[ابو لیلی کندی]]؛ | * [[ابو لیلی کندی]]؛ | ||
*[[اصبغ بن نباته]]؛ | * [[اصبغ بن نباته]]؛ | ||
*[[ایاس بن نذیر]]؛ | * [[ایاس بن نذیر]]؛ | ||
*[[جمیل بن عماره]]؛ | * [[جمیل بن عماره]]؛ | ||
*[[حارثة بن نصر]]؛ | * [[حارثة بن نصر]]؛ | ||
*[[حبیب بن ابی ثابت]]؛ | * [[حبیب بن ابی ثابت]]؛ | ||
*[[حرث بن مالک]]؛ | * [[حرث بن مالک]]؛ | ||
*[[حسین بن مالک]]؛ | * [[حسین بن مالک]]؛ | ||
*[[حکم بن عتیبه]]؛ | * [[حکم بن عتیبه]]؛ | ||
*[[حمید بن عماره]]؛ | * [[حمید بن عماره]]؛ | ||
*[[حمید طویل]]؛ | * [[حمید طویل]]؛ | ||
*[[خیثمة بن عبد الرحمان]]؛ | * [[خیثمة بن عبد الرحمان]]؛ | ||
*[[ربیعۀ جرشی]]؛ | * [[ربیعۀ جرشی]]؛ | ||
*[[ریاح بن حارث]]؛ | * [[ریاح بن حارث]]؛ | ||
*[[زاذان بن عمر]]؛ | * [[زاذان بن عمر]]؛ | ||
*[[زر بن حبیش]]؛ | * [[زر بن حبیش]]؛ | ||
*[[زیاد بن ابی زیاد]]؛ | * [[زیاد بن ابی زیاد]]؛ | ||
*[[زید بن یثیع]]؛ | * [[زید بن یثیع]]؛ | ||
*[[سالم بن عبد اللّه بن عمر]]؛ | * [[سالم بن عبد اللّه بن عمر]]؛ | ||
*[[سعید بن جبیر]]؛ | * [[سعید بن جبیر]]؛ | ||
*[[سعید بن ابی حدان]]؛ | * [[سعید بن ابی حدان]]؛ | ||
*[[سعید بن مسیب]]؛ | * [[سعید بن مسیب]]؛ | ||
*[[سعید بن وهب]]؛ | * [[سعید بن وهب]]؛ | ||
*[[سلمة بن کهیل]]؛ | * [[سلمة بن کهیل]]؛ | ||
*[[سلیم بن قیس هلالی]]؛ | * [[سلیم بن قیس هلالی]]؛ | ||
*[[سلیمان بن مهران]]؛ | * [[سلیمان بن مهران]]؛ | ||
*[[سهم بن حصین]]؛ | * [[سهم بن حصین]]؛ | ||
*[[شهر بن حوشب]]؛ | * [[شهر بن حوشب]]؛ | ||
*[[ضحاک بن مزاحم]]؛ | * [[ضحاک بن مزاحم]]؛ | ||
*[[طاووس بن کیسان]]؛ | * [[طاووس بن کیسان]]؛ | ||
*[[طلحة بن مصرف]]؛ | * [[طلحة بن مصرف]]؛ | ||
*[[عمر بن سعد بن ابی وقاص]]؛ | * [[عمر بن سعد بن ابی وقاص]]؛ | ||
*[[عایشه بنت سعد]]؛ | * [[عایشه بنت سعد]]؛ | ||
*[[عبد الحمید بن منذر بن جارود]]؛ | * [[عبد الحمید بن منذر بن جارود]]؛ | ||
*[[عبد خیر بن یزید]]؛ | * [[عبد خیر بن یزید]]؛ | ||
*[[عبد الرحمان بن ابی لیلی]]؛ | * [[عبد الرحمان بن ابی لیلی]]؛ | ||
*[[عبد الرحمان بن سابط]]؛ | * [[عبد الرحمان بن سابط]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن اسعد]]؛ | * [[عبد اللّه بن اسعد]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن زیاد]]؛ | * [[عبد اللّه بن زیاد]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن شریک]]؛ | * [[عبد اللّه بن شریک]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن محمد]]؛ | * [[عبد اللّه بن محمد]]؛ | ||
*[[عبد اللّه بن یعلی]]؛ | * [[عبد اللّه بن یعلی]]؛ | ||
*[[عدی بن ثابت]]؛ | * [[عدی بن ثابت]]؛ | ||
*[[عطیة بن سعد]]؛ | * [[عطیة بن سعد]]؛ | ||
*[[علی بن زید]]؛ | * [[علی بن زید]]؛ | ||
*[[عمارة بن جوین]]؛ | * [[عمارة بن جوین]]؛ | ||
*[[عمر بن عبد العزیز]]؛ | * [[عمر بن عبد العزیز]]؛ | ||
*[[عمر بن عبد الغفار]]؛ | * [[عمر بن عبد الغفار]]؛ | ||
*[[عمر بن علی بن ابی طالب]]؛ | * [[عمر بن علی بن ابی طالب]]؛ | ||
*[[عمرو بن جعده]]؛ | * [[عمرو بن جعده]]؛ | ||
*[[عمرو بن مره]]؛ | * [[عمرو بن مره]]؛ | ||
*[[عمرو بن عبد اللّه سبیعی]]؛ | * [[عمرو بن عبد اللّه سبیعی]]؛ | ||
*[[عمرو بن میمون]]؛ | * [[عمرو بن میمون]]؛ | ||
*[[عمیرة بن سعد]]؛ | * [[عمیرة بن سعد]]؛ | ||
*[[عیسی بن طلحه]]؛ | * [[عیسی بن طلحه]]؛ | ||
*[[فطر بن خلیفه]]؛ | * [[فطر بن خلیفه]]؛ | ||
*[[قبیصة بن ذؤیب]]؛ | * [[قبیصة بن ذؤیب]]؛ | ||
*[[قیس ثقفی]]؛ | * [[قیس ثقفی]]؛ | ||
*[[محمد بن عمرو بن علی]]؛ | * [[محمد بن عمرو بن علی]]؛ | ||
*[[مسلم بن صبیح]]؛ | * [[مسلم بن صبیح]]؛ | ||
*[[مسلم ملائی]]؛ | * [[مسلم ملائی]]؛ | ||
*[[مطلب بن عبد اللّه]]؛ | * [[مطلب بن عبد اللّه]]؛ | ||
*[[مطر وراق]]؛ | * [[مطر وراق]]؛ | ||
*[[معروف بن خربوذ]]؛ | * [[معروف بن خربوذ]]؛ | ||
*[[منصور بن ربیعی]]؛ | * [[منصور بن ربیعی]]؛ | ||
*[[مهاجر بن مسمار]]؛ | * [[مهاجر بن مسمار]]؛ | ||
*[[موسی بن اکتل]]؛ | * [[موسی بن اکتل]]؛ | ||
*[[میمون بصری]]؛ | * [[میمون بصری]]؛ | ||
*[[نذیر ضبی]]؛ | * [[نذیر ضبی]]؛ | ||
*[[هانی بن هانی]]؛ | * [[هانی بن هانی]]؛ | ||
*[[یحیی بن سلیم فزاری]]؛ | * [[یحیی بن سلیم فزاری]]؛ | ||
*[[یحیی بن جعده]]؛ | * [[یحیی بن جعده]]؛ | ||
*[[یزید بن ابی زیاد]]؛ | * [[یزید بن ابی زیاد]]؛ | ||
*[[یزید بن حیان]]؛ | * [[یزید بن حیان]]؛ | ||
*[[یزید بن عبد الرحمان]]؛ | * [[یزید بن عبد الرحمان]]؛ | ||
*[[یسار ثقفی]]؛ | * [[یسار ثقفی]]؛ | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
سپس ۳۶۰ نفر از علمای راوی حدیث را به ترتیب قرن‌های بعدی (از قرن ۲ تا قرن ۱۴) نام می‌برد،<ref>الغدیر، ج ۱ ص ۷۳ تا ۱۵۱</ref> نیز نام شماری از آنان که به نقل حدیث غدیر بسنده نکرده، بلکه دربارۀ آن به تألیف مستقلّ پرداخته‌اند برمی‌شمرد، از قبیل [[محمد بن جریر طبری]]، [[ابن عقده]]، [[جعابی]]، [[عبید اللّه بن احمد انباری]]، [[احمد بن محمد زاری]]، [[شیبانی]]، [[دارقطنی]]، [[نیشابوری]]، [[غضایری]]، [[سجستانی]]، [[کراجکی]]، [[مهلبی]]، [[منصور رازی]]، [[ذهبی]]، [[جزری دمشقی]]، [[قزوینی]]، [[میرحامد حسین هندی]]، [[غریفی بحرانی]]، [[شیخ عباس قمی]]، [[سید مرتضی خسروشاهی]] و دیگران.<ref>الغدیر، ج ۱ ص۱۵۲</ref> این همه نقل و روایت و تألیف، واقعۀ غدیر و [[امامت]] [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} و تواتر حدیث غدیر را اثبات می‌کند و به قول ضیاء الدین مقبلی پس از نقل اسناد حدیث: اگر حدیث | سپس ۳۶۰ نفر از علمای [[راوی حدیث]] را به ترتیب قرن‌های بعدی (از قرن ۲ تا قرن ۱۴) نام می‌برد،<ref>الغدیر، ج ۱ ص ۷۳ تا ۱۵۱</ref> نیز نام شماری از آنان که به [[نقل]] [[حدیث غدیر]] بسنده نکرده، بلکه دربارۀ آن به تألیف مستقلّ پرداخته‌اند برمی‌شمرد، از قبیل [[محمد بن جریر طبری]]، [[ابن عقده]]، [[جعابی]]، [[عبید اللّه بن احمد انباری]]، [[احمد بن محمد زاری]]، [[شیبانی]]، [[دارقطنی]]، [[نیشابوری]]، [[غضایری]]، [[سجستانی]]، [[کراجکی]]، [[مهلبی]]، [[منصور رازی]]، [[ذهبی]]، [[جزری دمشقی]]، [[قزوینی]]، [[میرحامد حسین هندی]]، [[غریفی بحرانی]]، [[شیخ عباس قمی]]، [[سید مرتضی خسروشاهی]] و دیگران.<ref>الغدیر، ج ۱ ص۱۵۲</ref> این همه [[نقل]] و [[روایت]] و تألیف، [[واقعۀ غدیر]] و [[امامت]] [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} و [[تواتر حدیث غدیر]] را [[اثبات]] می‌کند و به قول [[ضیاء]] الدین [[مقبلی]] پس از [[نقل]] اسناد [[حدیث]]: اگر [[حدیث غدیر]]، مسلّم نباشد، پس هیچ امر مسلّمی در [[اسلام]] وجود ندارد.<ref>الغدیر، ج ۱ ص ۳۰۷، حماسۀ غدیر، ص ۳۴</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۷۹.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ ۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۴۳
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل راویان غدیر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
راویان غدیر حادثۀ غدیر خم و خطبۀ غدیریّۀ حضرت رسول و نصب امیر المؤمنین(ع) به خلافت از سوی پیامبر در آن روز و تعبیر من کنت مولاه فهذا علیّ مولاه، از نقل‌های متواتری است که در روایات شیعه و اهل سنت و منابع هردو فرقه نقل شده است. حدیث غدیر و آیه اکمال دین و آیه ابلاغ، در منابع بیشماری آمده و امیر مؤمنان و ائمه دیگر و علمای شیعه به آن استناد و احتجاج کرده‌اند[۱].
مقدمه
- علمای شیعه برای ردّ سخن آنان که با قبول اصل روایت، منکر تواتر آن شده‌اند، به ارائۀ منابع و اسنادی دست زده‌اند که تواتر آن را اثبات می‌کند. علامه سیّد شرف الدین در المراجعات، تواتر آن را از منابع شیعی و اهل سنت اثبات کرده است.[۲] علامه میرحامد حسین نیز در عبقات الأنوار ناقلان و راویان حدیث غدیر را معرفی کرده و به شبهات هم پاسخ داده است.[۳] با وجود آن همه چهره‌های سرشناس از صحابه و تابعین که واقعۀ غدیر و سخنان پیامبر اکرم(ص) را شاهد بوده و آن را نقل کرده‌اند، شبهه‌ای در این روایت و دلالتش بر امامت حضرت علی(ع) باقی نمی‌ماند، آشنایی با اسامی آنان خالی از فایده نیست.
علامه امینی در جلد نخست الغدیر، نام و مشخصات ۱۱۰ نفر از صحابۀ پیامبر را که حدیث غدیر را روایت کرده‌اند، نام می‌برد، از این قرار:[۴]
- ابو هریره دوسی؛
- ابو لیلی انصاری؛
- ابو زینب بن عوف؛
- ابو فضالۀ انصاری؛
- ابو قدامه؛
- ابو عمرة بن عمرو؛
- ابو الهیثم بن تیهان؛
- ابو رافع قبطی؛
- ابو ذویب خویلد؛
- ابو بکر بن ابی قحافه؛
- اسامة بن زید؛
- براء بن عازب؛
- بریدة بن حصیب اسلمی؛
- ثابت بن ودیعه؛
- جابر بن سمرة؛
- جابر بن عبد اللّه انصاری؛
- جبلة بن عمرو؛
- جبیر بن مطعم؛
- جریر بن عبد اللّه بجلی؛
- جندب بن جناده (ابو ذر غفاری)؛
- جندع بن عمرو؛
- حبّۀ عرنی؛
- حبشی بن جناده؛
- حبیب بن بدیل بن ورقاء؛
- حذیفه بن اسید؛
- حذیفة بن یمان؛
- حسان بن ثابت؛
- حسن بن علی؛
- حسین بن علی؛
- خالد بن زید (ابو ایّوب انصاری)؛
- خالد بن ولید؛
- خزیمة بن ثابت؛
- خویلد بن عمرو؛
- رفاعة بن عبد المنذر؛
- زبیر بن عوام؛
- زید بن ارقم؛
- زید بن ثابت؛
- زید بن شراحیل؛
- زید بن عبد اللّه انصاری؛
- سعد بن ابی وقاص؛
- سعد بن جناده؛
- سعد بن عباده؛
- سعد بن مالک؛
- سعید بن زید؛
- سعید بن سعد بن عباده؛
- سلمان فارسی؛
- سلمة بن عمرو؛
- سمرة بن جندب؛
- سهل بن حنیف؛
- سهل بن سعد؛
- صدی بن عجلان؛
- ضمیره اسدی؛
- طلحة بن عبید اللّه؛
- عامر بن عمیر نمیری؛
- عامر بن لیلی بن ضمره؛
- عامر بن لیلی غفاری؛
- عامر بن واثله؛
- عایشه؛
- عباس بن عبد المطلب؛
- عبد الرحمان بن عبد رب؛
- عبد الرحمان بن عوف؛
- عبد الرحمان بن یعمر؛
- عبد اللّه بن ابی عبد الأسد؛
- عبد اللّه بن بدیل؛
- عبد اللّه بن بشیر؛
- عبد اللّه بن ثابت؛
- عبد اللّه بن جعفر بن ابی طالب؛
- عبد اللّه بن حنطب؛
- عبد اللّه بن ربیعه؛
- عبد اللّه بن عباس؛
- عبد اللّه بن ابی أوفی؛
- عبد اللّه بن عمر؛
- عبد اللّه بن مسعود؛
- عبد اللّه بن یامیل؛
- عثمان بن عفان؛
- عبید بن عازب؛
- عدی بن حاتم؛
- عطیة بن بسر؛
- عقبة بن عامر جهنی؛
- علی بن ابی طالب(ع)؛
- عمّار یاسر؛
- عمارۀ خزرجی؛
- عمر بن ابی سلمه؛
- عمر بن خطاب؛
- عمران بن حصین؛
- عمرو بن حمق خزاعی؛
- عمرو بن شراحیل؛
- عمرو بن عاصی؛
- عمرو بن مره؛
- فاطمه زهرا(ع)؛
- فاطمه بنت حمزه؛
- قیس بن ثابت؛
- قیس بن سعد بن عباده؛
- کعب بن عجره؛
- مالک بن حویرث لیثی؛
- مقداد بن عمرو کندی؛
- ناجیة بن عمرو خزاعی؛
- فضلة بن عتبه اسلمی؛
- نعمان بن عجلان؛
- هشام مرقال؛
- وحشی بن حرب؛
- وهب بن حمزه؛
- وهب بن عبد اللّه؛
- یعلی بن مرة ثقفی؛
علامه امینی می‌افزاید: این ۱۱۰ نفر از بزرگان صحابه‌اند که روایتشان نسبت به واقعۀ غدیر را یافتیم و شاید بسیار بیش از اینها باشد و طبع قضیه هم ایجاب می‌کند که راویان حدیث غدیر چندین برابر باشند، چون شنوندگان ### 313### بیش از صدهزار نفر بودند و طبعا هرکدام به وطن خود برگشته‌اند، مثل هرمسافری از حوادث شگفتی که در مسافرت دیده‌اند خبر داده‌اند، مگر اندکی که به خاطر کینه‌هایشان از نقل آن پرهیز کرده‌اند و همین مقدار، برای اثبات تواتر حدیث غدیر کافی است.[۵] وی سپس راویان غدیر از "تابعین" را نیز به ترتیب الفبا برمی‌شمارد که شمار آنان ۸۴ نفرند و نام‌هایشان از این قرار است:
- ابو راشد حبرانی؛
- ابو سلمه؛
- ابو سلیمان مؤذن؛
- ابو صالح سمان؛
- ابو عنفوانه مازنی؛
- ابو عبد الرحیم کندی؛
- ابو لیلی کندی؛
- اصبغ بن نباته؛
- ایاس بن نذیر؛
- جمیل بن عماره؛
- حارثة بن نصر؛
- حبیب بن ابی ثابت؛
- حرث بن مالک؛
- حسین بن مالک؛
- حکم بن عتیبه؛
- حمید بن عماره؛
- حمید طویل؛
- خیثمة بن عبد الرحمان؛
- ربیعۀ جرشی؛
- ریاح بن حارث؛
- زاذان بن عمر؛
- زر بن حبیش؛
- زیاد بن ابی زیاد؛
- زید بن یثیع؛
- سالم بن عبد اللّه بن عمر؛
- سعید بن جبیر؛
- سعید بن ابی حدان؛
- سعید بن مسیب؛
- سعید بن وهب؛
- سلمة بن کهیل؛
- سلیم بن قیس هلالی؛
- سلیمان بن مهران؛
- سهم بن حصین؛
- شهر بن حوشب؛
- ضحاک بن مزاحم؛
- طاووس بن کیسان؛
- طلحة بن مصرف؛
- عمر بن سعد بن ابی وقاص؛
- عایشه بنت سعد؛
- عبد الحمید بن منذر بن جارود؛
- عبد خیر بن یزید؛
- عبد الرحمان بن ابی لیلی؛
- عبد الرحمان بن سابط؛
- عبد اللّه بن اسعد؛
- عبد اللّه بن زیاد؛
- عبد اللّه بن شریک؛
- عبد اللّه بن محمد؛
- عبد اللّه بن یعلی؛
- عدی بن ثابت؛
- عطیة بن سعد؛
- علی بن زید؛
- عمارة بن جوین؛
- عمر بن عبد العزیز؛
- عمر بن عبد الغفار؛
- عمر بن علی بن ابی طالب؛
- عمرو بن جعده؛
- عمرو بن مره؛
- عمرو بن عبد اللّه سبیعی؛
- عمرو بن میمون؛
- عمیرة بن سعد؛
- عیسی بن طلحه؛
- فطر بن خلیفه؛
- قبیصة بن ذؤیب؛
- قیس ثقفی؛
- محمد بن عمرو بن علی؛
- مسلم بن صبیح؛
- مسلم ملائی؛
- مطلب بن عبد اللّه؛
- مطر وراق؛
- معروف بن خربوذ؛
- منصور بن ربیعی؛
- مهاجر بن مسمار؛
- موسی بن اکتل؛
- میمون بصری؛
- نذیر ضبی؛
- هانی بن هانی؛
- یحیی بن سلیم فزاری؛
- یحیی بن جعده؛
- یزید بن ابی زیاد؛
- یزید بن حیان؛
- یزید بن عبد الرحمان؛
- یسار ثقفی؛
سپس ۳۶۰ نفر از علمای راوی حدیث را به ترتیب قرن‌های بعدی (از قرن ۲ تا قرن ۱۴) نام می‌برد،[۶] نیز نام شماری از آنان که به نقل حدیث غدیر بسنده نکرده، بلکه دربارۀ آن به تألیف مستقلّ پرداخته‌اند برمی‌شمرد، از قبیل محمد بن جریر طبری، ابن عقده، جعابی، عبید اللّه بن احمد انباری، احمد بن محمد زاری، شیبانی، دارقطنی، نیشابوری، غضایری، سجستانی، کراجکی، مهلبی، منصور رازی، ذهبی، جزری دمشقی، قزوینی، میرحامد حسین هندی، غریفی بحرانی، شیخ عباس قمی، سید مرتضی خسروشاهی و دیگران.[۷] این همه نقل و روایت و تألیف، واقعۀ غدیر و امامت امیر المؤمنین(ع) و تواتر حدیث غدیر را اثبات می‌کند و به قول ضیاء الدین مقبلی پس از نقل اسناد حدیث: اگر حدیث غدیر، مسلّم نباشد، پس هیچ امر مسلّمی در اسلام وجود ندارد.[۸][۹]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۷۹.
- ↑ المراجعات، نامۀ ۵۶(ص ۱۸۴). در حواشی تحقیقی حسین الراضی بر المراجعات، نام ۱۱۶ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین که این حدیث را نقل کرده‌اند، آمده است (المراجعات، ص ۴۱۴، تعلیقۀ ۶۴۲) و افزوده است که علمای سنت نیز در تألیفات خود آن را روایت کرده‌اند و عدد آنان را از قرن ۲ تا ۱۴ هجری ۳۶۰ نفر می‌داند که علامۀ امینی در الغدیر (ج ۱ ص ۷۳ تا ۱۵۱) نقل کرده است.
- ↑ ر. ک: «فیض القدیر» (خلاصۀ عبقات دربارۀ حدیث غدیر)، شیخ عباس قمی، «نفحات الازهار» (خلاصه عبقات الأنوار) ج ۱۵ و ۱۶، نیز در کتاب «علیّ من المهد الی اللّحد» قزوینی، ص ۱۹۶ نام راویان غدیر آمده است، نیز «بحار الأنوار»، ج ۳۷ ص ۱۸۱
- ↑ الغدیر، ج ۱ ص ۱۴ تا ۶۱
- ↑ الغدیر، ج ۱ ص ۶۰
- ↑ الغدیر، ج ۱ ص ۷۳ تا ۱۵۱
- ↑ الغدیر، ج ۱ ص۱۵۲
- ↑ الغدیر، ج ۱ ص ۳۰۷، حماسۀ غدیر، ص ۳۴
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۷۹.