بیعت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


==مقدمه==
==مقدمه==
*به معنای [[پیمان وفاداری]] با [[پیامبر]]{{صل}}، [[امام]]{{ع}} یا [[حاکم اسلامی]] است. این واژه از ریشه "بیع" است. واژه "بیع" در اصل به این معنا است که خریدار و فروشنده کالا برای نشان دادن ایجاب [[عقد]] بیع دست راست یکدیگر را بفشارند<ref>کتاب العین‌، ۲/ ۲۶۵؛ المصباح المنیر، ۱/ ۸۷ و ۸۸.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 164.</ref>.
*[[بیعت]] به معنای [[پیمان وفاداری]] با [[پیامبر]]{{صل}}، [[امام]]{{ع}} یا [[حاکم اسلامی]] است. این واژه از ریشه "بیع" است. واژه "بیع" در اصل به این معنا است که خریدار و فروشنده کالا برای نشان دادن ایجاب [[عقد]] بیع دست راست یکدیگر را بفشارند<ref>کتاب العین‌، ۲/ ۲۶۵؛ المصباح المنیر، ۱/ ۸۷ و ۸۸.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۶۴.</ref>.
*در [[جاهلیت]] رسم بود که پس از خرید و فروش، دو طرف معامله برای نشان دادن قطعیت معامله و تأکید بر [[لزوم]] آن، [[کف دست]] راست خود را بر [[کف دست]] دیگری می‌زدند و این کار را "[[بیعت]]" یا "صفقه" می‌خواندند. همچنین، چون می‌خواستند به [[حاکمان]] و رؤسای [[قبیله]] خویش اعلام [[وفاداری]] و فرمانبرداری کنند، با دست راست خویش، دست راست آنان را می‌فشردند. به [[دلیل]] شباهت این کار، با آنچه در معاملات می‌کردند، نام این را نیز [[بیعت]] نهادند<ref>مقدمه ابن خلدون‌، ۲۰۹.</ref>. اندک اندک معنای [[بیعت]] تحول یافت و از آن، [[پیمان]] و [[تعهد]] [[وفاداری]] و فرمانبرداری را [[اراده]] کردند، نه نشانه ظاهری‌اش را<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 164.</ref>.
*در [[جاهلیت]] رسم بود که پس از خرید و فروش، دو طرف معامله برای نشان دادن قطعیت معامله و تأکید بر [[لزوم]] آن، [[کف دست]] راست خود را بر [[کف دست]] دیگری می‌زدند و این کار را "[[بیعت]]" یا "صفقه" می‌خواندند. همچنین، چون می‌خواستند به [[حاکمان]] و رؤسای [[قبیله]] خویش اعلام [[وفاداری]] و [[فرمانبرداری]] کنند، با دست راست خویش،[[ دست]] راست آنان را می‌فشردند. به [[دلیل]] شباهت این کار، با آنچه در معاملات می‌کردند، نام این را نیز [[بیعت]] نهادند<ref>مقدمه ابن خلدون‌، ۲۰۹.</ref>. اندک اندک معنای [[بیعت]] تحول یافت و از آن، [[پیمان]] و [[تعهد]] [[وفاداری]] و [[فرمانبرداری]] را [[اراده]] کردند، نه نشانه ظاهری‌اش را<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۶۴.</ref>.
*معنای شایع [[بیعت]] در [[قرآن]]، [[روایات]]، [[تاریخ]]، [[کلام]] و [[فقه اسلامی]]، پیمانی است که با [[امام]]، [[حاکم]] یا کسی دیگر می‌بندند تا به گونه خاص یا عام از او [[فرمان]] برند<ref>لسان العرب‌؛ النهایة، ذیل واژه "بیع"؛ الالهیات‌، ۴/ ۶۳، تفسیر نمونه‌، ۱/ ۵۱۷؛ نظام الحکم فی الشریعة، ۱/ ۲۷۳؛ اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ۲۹.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 165.</ref>.
*معنای شایع [[بیعت]] در [[قرآن]]، [[روایات]]، [[تاریخ]]، [[کلام]] و [[فقه اسلامی]]، پیمانی است که با [[امام]]، [[حاکم]] یا کسی دیگر می‌بندند تا به گونه خاص یا عام از او [[فرمان]] برند<ref>لسان العرب‌؛ النهایة، ذیل واژه "بیع"؛ الالهیات‌، ۴/ ۶۳، تفسیر نمونه‌، ۱/ ۵۱۷؛ نظام الحکم فی الشریعة، ۱/ ۲۷۳؛ اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ۲۹.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۶۵.</ref>.
 
==تاریخچه [[بیعت]] در [[اسلام]]==
==تاریخچه [[بیعت]] در [[اسلام]]==
*نخستین [[بیعت]] در [[اسلام]] "بیعة العشیرة" نام دارد که در [[سال سوم بعثت]] در ماجرای یوم الدار انجام گرفت. در این روز، [[علی]]{{ع}} با [[پیامبر]]{{صل}} [[بیعت]] کرد<ref>تاریخ طبری‌، ۲/ ۳۱۹؛ مناقب آل ابی‌طالب‌، ۲/ ۲۱.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 165.</ref>.
*نخستین [[بیعت]] در [[اسلام]] "بیعة العشیرة" نام دارد که در [[سال سوم بعثت]] در ماجرای یوم الدار انجام گرفت. در این روز، [[علی]]{{ع}} با [[پیامبر]]{{صل}} [[بیعت]] کرد<ref>تاریخ طبری‌، ۲/ ۳۱۹؛ مناقب آل ابی‌طالب‌، ۲/ ۲۱.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 165.</ref>.

نسخهٔ ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۴۷

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث بیعت است. "بیعت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل بیعت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

تاریخچه بیعت در اسلام

بیعت با امامان شیعه(ع)

ماهیت بیعت

جایگاه بیعت

نظریه شیعه

منابع

جستارهای وابسته

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. کتاب العین‌، ۲/ ۲۶۵؛ المصباح المنیر، ۱/ ۸۷ و ۸۸.
  2. فرهنگ شیعه، ص۱۶۴.
  3. مقدمه ابن خلدون‌، ۲۰۹.
  4. فرهنگ شیعه، ص ۱۶۴.
  5. لسان العرب‌؛ النهایة، ذیل واژه "بیع"؛ الالهیات‌، ۴/ ۶۳، تفسیر نمونه‌، ۱/ ۵۱۷؛ نظام الحکم فی الشریعة، ۱/ ۲۷۳؛ اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ۲۹.
  6. فرهنگ شیعه، ص۱۶۵.
  7. تاریخ طبری‌، ۲/ ۳۱۹؛ مناقب آل ابی‌طالب‌، ۲/ ۲۱.
  8. فرهنگ شیعه، ص 165.
  9. بحارالانوار، ۱۹/ ۲۳؛ تاریخ طبری‌، ۲/ ۳۶۱.
  10. فرهنگ شیعه، ص 165.
  11. فتح/ ۱۰ و ۱۸.
  12. ممتحنه/ ۱۲.
  13. وسائل الشیعة، ۱۴/ ۱۵۲؛ تاریخ طبری‌، ۳/ ۶۱.
  14. بحارالانوار، ۳۷/ ۱۳۳، ۱۴۲، ۲۰۲، ۲۰۳ و ۲۱۷.
  15. مروج الذهب‌، ۲/ ۳۱۲ و ۳۴۰؛ الفقه الاسلامی و أدلته‌، ۶/ ۶۹۱- ۶۸۹.
  16. فرهنگ شیعه، ص 165.
  17. تاریخ طبری‌، ۴/ ۸ و ۵/ ۱۵۸؛ مروج الذهب‌، ۲/ ۳۵۸.
  18. فرهنگ شیعه، ص 165.
  19. تاریخ طبری‌، ۵۵۴۸؛ مروج الذهب‌، ۳/ ۶۴؛ مناقب آل ابی طالب، ۴/ ۲۹۱.
  20. فرهنگ شیعه، ص 165-166.
  21. الالهیات‌، ۲۶۰؛ دراسات فی ولایة الفقیه‌، ۱/ ۵۲۳.
  22. بحارالانوار، ۱۹/ ۲۶.
  23. ولایة الامر، ۸۶- ۸۰؛ تفسیر نمونه‌، ۱/ ۵۱۹؛ المیزان‌، ۱۸/ ۲۷۴.
  24. تفسیر نمونه‌، ۱/ ۵۱۷.
  25. نهج البلاغه‌، فیض الاسلام‌، ۱۱۴، ۸۸۴، ۹۸۸.
  26. دانشنامه جهان اسلام‌، ۵/ ۲۴۲.
  27. فرهنگ شیعه، ص 166.
  28. التمهید فی الرد علی الملحدة المعطلة والرافضة، ۱۷۸؛ اصول الدین‌، ۲۷۹.
  29. الاحکام السلطانیة، ۲۳ و ۳۴؛ نظام الحکم فی الشریعة، ۱/ ۲۶۷ و ۲۶۹.
  30. فرهنگ شیعه، ص 166-167.
  31. دلائل الصدق‌، ۲/ ۲۵/ ۳۲؛ الالهیات‌، ۴/ ۲۶.
  32. فرهنگ شیعه، ص 167.
  33. سوره مائده/ ۱.
  34. اساس الحکومة الاسلامیة، ۱۶۴؛ حاکمیت در اسلام‌، ۵۸۰؛ الالهیات‌، ۲۶۲؛ تفسیر نمونه‌، ۱/ ۷۳.
  35. فرهنگ شیعه، ص 167.
  36. الالهیات‌، ۴/ ۶۳؛ تفسیر نمونه‌، ۱/ ۵۸۱؛ الشافی فی الامة، ۲/ ۱۵۰؛ دراسات فی ولایة الفقیه‌، ۱/ ۵۲۶؛ ولایة الامر فی عصر الغیبة، ۲۰۰.
  37. نهج البلاغه‌، فیض الاسلام، ۳۱۷، ۴۳۷، ۸۹۳.
  38. فرهنگ شیعه، ص 167.