بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - '}} }}' به '}}') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | | تصویر = 7626626268.jpg | ||
| اندازه تصویر = 200px | | اندازه تصویر = 200px | ||
| | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[عصر ظهور امام مهدی]] / [[کلیات عصر ظهور]] | ||
| مدخل اصلی | | مدخل اصلی = | ||
| | | مدخل وابسته = | ||
| پاسخدهنده = | | پاسخدهنده = | ||
| پاسخدهندگان = | | پاسخدهندگان = 1 پاسخ | ||
}} | }} | ||
'''بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟''' یکی از پرسشهای مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | '''بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟''' یکی از پرسشهای مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | ||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
[[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوینسب]]]] | [[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوینسب]]]] | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوینسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در اینباره گفته است: | ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوینسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«در میان مجموعه روایاتی درباره حضرت [[امام مهدی|صاحب الامر]] {{ع}} و حکومت ایشان نقل شده است دستهای از احادیث به معرفی برخی از ویژگیهای حکومت مهدوی اشاره دارند و یکی از خصوصیات، ارتقاء علمی مردم در آن روزگار میباشد. در یک روایت به اجتهاد اشاره شده است، [[امام باقر]] {{ع}} فرمودهاند که آنقدر حکمت به مردم عطا میشود که زنان در خانههای خود براساس کتاب خدا و سنت پیامبرش قضاوت میکنند<ref>مجلسى، محمد باقر علامه، بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۵۲، حدیث ۱۰۶.</ref> و در چند روایت دیگر فقط رشد علم و تکامل عقول مورد اشاره قرار گرفته است و در یک روایت جمع عقول در کنار اکمال اخلاق آمده است<ref>همان. ص ۳۳۶، حدیث ۷۱.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} در حدیثی دیگر چنین میفرمایند: "تمامی علم بیست و هفت حرف است و تمامی آنچه پیامبران آوردهاند فقط دو حرف از علم است و لذا مردم تاکنون بیش از دو حرف از علم را نمیشناسند و زمانی که قائم ما قیام کند. بیست و پنج حرف دیگر را اخراج کرده و در میان مردم نشر خواهد داد و در کنار دو حرف قبلی علم در بیست و هفت حرف منتشر میشود"<ref>ر.ک: همان، ص ۳۳۶، حدیث ۷۳.</ref>. | ::::::«در میان مجموعه روایاتی درباره [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]] {{ع}} و [[حکومت]] ایشان [[نقل]] شده است دستهای از [[احادیث]] به معرفی برخی از [[ویژگیهای حکومت]] [[مهدوی]] اشاره دارند و یکی از خصوصیات، ارتقاء علمی [[مردم]] در آن روزگار میباشد. در یک [[روایت]] به [[اجتهاد]] اشاره شده است، [[امام باقر]] {{ع}} فرمودهاند که آنقدر [[حکمت]] به [[مردم]] عطا میشود که زنان در خانههای خود براساس [[کتاب خدا]] و [[سنت]] پیامبرش [[قضاوت]] میکنند<ref>مجلسى، محمد باقر علامه، بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۵۲، حدیث ۱۰۶.</ref> و در چند [[روایت]] دیگر فقط رشد [[علم]] و [[تکامل]] [[عقول]] مورد اشاره قرار گرفته است و در یک [[روایت]] جمع [[عقول]] در کنار اکمال [[اخلاق]] آمده است<ref>همان. ص ۳۳۶، حدیث ۷۱.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} در حدیثی دیگر چنین میفرمایند: "تمامی [[علم]] بیست و هفت حرف است و تمامی آنچه [[پیامبران]] آوردهاند فقط دو حرف از [[علم]] است و لذا [[مردم]] تاکنون بیش از دو حرف از [[علم]] را نمیشناسند و زمانی که [[قائم]] ما [[قیام]] کند. بیست و پنج حرف دیگر را اخراج کرده و در میان [[مردم]] نشر خواهد داد و در کنار دو حرف قبلی [[علم]] در بیست و هفت حرف منتشر میشود"<ref>ر.ک: همان، ص ۳۳۶، حدیث ۷۳.</ref>. | ||
::::::با این توضیح روشن شد که آنچه در روایات آمده، یکی تکامل علم تا حد نهایی آن است و دیگری بهرهمندی اکثر مردم از | ::::::با این توضیح روشن شد که آنچه در [[روایات]] آمده، یکی [[تکامل]] [[علم]] تا حد نهایی آن است و دیگری بهرهمندی اکثر [[مردم]] از [[علم]]، به گونهای که زنان نیز به [[مقام]] [[اجتهاد]] و افتاء میرسند. | ||
::::::در پاسخ به بخش دوم پرسش نیز، ابتدا لازم است به برخی از فواید و دلایل ارسال انبیاء اشاره شود و از آنجا که [[ائمه]] {{عم}} جانشین و ادامهدهنده و مکمل طریقه انبیاء میباشند، هدف از نصب [[ائمه]] نیز روشن میشود. | ::::::در پاسخ به بخش دوم پرسش نیز، ابتدا لازم است به برخی از فواید و [[دلایل]] ارسال [[انبیاء]] اشاره شود و از آنجا که [[ائمه]] {{عم}} [[جانشین]] و ادامهدهنده و مکمل طریقه [[انبیاء]] میباشند، [[هدف]] از [[نصب]] [[ائمه]] نیز روشن میشود. | ||
::::::یکی از فوایدی که متکلمین در بحث بعثت انبیاء ذکر کردهاند، شناخت نیکیها و بدیها و یا حسن و قبحها این است که عقل بشر بدانها دسترسی ندارند<ref>ر.ک: حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر (علامه)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: جعفر سبحانى، ص ۱۵۲.</ref>. توضیح آنکه برخی از معارف بهگونهای هستند که هیچگاه حس و عقل | ::::::یکی از فوایدی که [[متکلمین]] در بحث [[بعثت]] [[انبیاء]] ذکر کردهاند، [[شناخت]] نیکیها و بدیها و یا [[حسن]] و قبحها این است که [[عقل]] [[بشر]] بدانها دسترسی ندارند<ref>ر.ک: حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر (علامه)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: جعفر سبحانى، ص ۱۵۲.</ref>. توضیح آنکه برخی از [[معارف]] بهگونهای هستند که هیچگاه [[حس]] و [[عقل]] [[بشر]]، توان [[درک]] آنها را ندارند و تنها راه [[شناخت]] آنها [[وحی]] و در برخی موارد مشهود میباشد. زیرا دایره نفوذ هر یک از [[حس]] و [[عقل]] محدود است و [[عقل]] فقط کلیات را [[درک]] میکند و از [[فهم]] ادراکات جزئی عاجز است و لذا حتی با فرض اینکه [[عقل]] [[بشر]] از وهم او جدا شده و [[عقلی]] عالی و [[ناب]] باشد باز هم معارفی هست که خارج از قلمرو [[عقل]] قرار میگیرند که بسیاری از ملاکات [[احکام]] بهخصوص در عرصه [[عبادات]] از همین سنخاند. و حتی اگر این فرض محال را بپذیریم که [[عقل]] همه چیز را [[درک]] میکند به فایده دیگر [[هدایت الهی]] میرسیم و آن تأیید [[احکام]] [[عقلی]] توسط [[وحی]] است<ref>ر.ک: همان.</ref>. چنانکه برخی از [[متکلمان]] بزرگ همین نکته را برای [[بعثت]] [[انبیاء]] کافی دانستهاند<ref>ر.ک: همان، ص ۱۶۶.</ref>. چرا که [[تأیید الهی]] باعث [[شوق]] و [[اطمینان]] بیشتر [[انسان]] نسبت به داشتههای [[عقلی]] خود میشود و میدانیم که آنچه در [[روایات]] آمده بیانگر این نیست که یکایک افراد به کمال [[عقلی]] برسند تا دیگر نیازی به [[معصوم]] نباشد بلکه همیشه انسانهای دارای مراتب مختلف از جهت [[علم]] و [[کمالات]] [[اخلاقی]] میباشند و لذا همیشه نیاز به [[وحی]] وجود دارد و همین تفاوت افراد نیز مورد توجه علمای [[علم کلام]] قرار گرفته و [[هدایت]] افراد ضعیف را جزو فواید [[بعثت]] برشمردهاند<ref>ر.ک: همان، ص ۱۵۳.</ref>. [[علامه طباطبایی]] براساس [[آیه]] ۲۱۳ سوره بقره که میفرماید: {{متن قرآن|فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ...}}<ref>«مردم در آغاز یک دسته بودند، خداوند پیامبران را برانگیخت تا مردم را بشارت و بیم دهند و کتاب آسمانی که به سوی حق دعوت میکرد با آنها نازل نمود تا در میان مردم، در آنچه اختلاف داشتند داوری کنند».</ref>، چنین میگویند که [[جوامع بشری]] در قرون ابتدایی به گونهای از ساخت و سادگی برخوردار بودهاند که مشکلات خود را با [[فهم]] بشری خود حل میکردند و برای همین [[انبیاء الهی]] تا زمان [[حضرت نوح]] {{ع}} بدون [[شریعت]] و [[احکام عملی]] خاص بودهاند و هرچه که [[جوامع]] پیشرفتهتر و پیچیدهتر شدهاند، محتاج [[قوانین]] کاملتری برای حل معضلات خود شدهاند و لذا [[خداوند]] شرایع را نیز نازل فرمود و البته شرایع منحصر در شریعتهای پنج [[پیامبر اولوالعزم]] میباشند<ref>ر.ک: طباطبایى، سید محمد حسین، المیزان، ج ۲، ص ۱۲۸.</ref>. | ||
::::::با توجه به اینکه شرایع کمکم به تکامل رسیدهاند و شریعت [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} کاملترین آنهاست و این تکامل با پیچیدگی جوامع همراه بوده است. یعنی هرچه جامعه گستردهتر و مشکلات متراکمتر شدهاند. شریعت کاملتر و جامعتری نازل شده است میتوان نتیجه گرفت که در [[آخرالزمان]] و دوران حاکمیت [[امام مهدی|حضرت حجت]] {{ع}} نیاز به [[امام]] [[معصوم]] بیشتر باشد و لذا این که گمان کنیم که پیشرفت علم و کمال عقل بشری نیاز به وحی کمتر میشود، خلاف این روند ثابت شده تاریخی است. چراکه براساس آنچه گفته شد، کمال دین با کمال عقل رابطه مستقیم دارد نه معکوس. عقیده به [[رجعت]] نیز به نوعی مؤید همین مدعاست چراکه براساس عقاید [[شیعه]]، پس از حکومت [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} نیز، سایر [[ائمه]] به دنیا [[رجعت]] کرده و حکومت خواهند نمود و البته معقول نیست که [[ائمه]] باشند ولی نیازی به آنها نباشد و این خلاف حکمت الهی است. | ::::::با توجه به اینکه شرایع کمکم به [[تکامل]] رسیدهاند و [[شریعت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} [[کاملترین]] آنهاست و این [[تکامل]] با پیچیدگی [[جوامع]] همراه بوده است. یعنی هرچه [[جامعه]] گستردهتر و مشکلات متراکمتر شدهاند. [[شریعت]] کاملتر و جامعتری نازل شده است میتوان نتیجه گرفت که در [[آخرالزمان]] و دوران [[حاکمیت]] [[امام مهدی|حضرت حجت]] {{ع}} نیاز به [[امام]] [[معصوم]] بیشتر باشد و لذا این که گمان کنیم که [[پیشرفت]] [[علم]] و [[کمال عقل]] بشری نیاز به [[وحی]] کمتر میشود، خلاف این روند ثابت شده تاریخی است. چراکه براساس آنچه گفته شد، کمال [[دین]] با [[کمال عقل]] رابطه مستقیم دارد نه معکوس. [[عقیده]] به [[رجعت]] نیز به نوعی مؤید همین مدعاست چراکه براساس [[عقاید]] [[شیعه]]، پس از [[حکومت]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} نیز، سایر [[ائمه]] به [[دنیا]] [[رجعت]] کرده و [[حکومت]] خواهند نمود و البته معقول نیست که [[ائمه]] باشند ولی نیازی به آنها نباشد و این خلاف [[حکمت الهی]] است. | ||
::::::به علاوه طبق روایت [[امام صادق]] {{ع}} همان علم کامل را نیز [[امام مهدی|امام قائم]] {{ع}} به مردم میدهند چنین نیست که انسانها بدون نیاز به امام و بدون یاری او به مقام تکامل عقلی برسند. و بیافزاییم که عقل نیز حجت الهی است و هر چه که عقل انسان به صورت قطعی درک کند همان حجت اوست و باید به آن عمل کند. چنانکه در | ::::::به علاوه طبق [[روایت]] [[امام صادق]] {{ع}} همان [[علم کامل]] را نیز [[امام مهدی|امام قائم]] {{ع}} به [[مردم]] میدهند چنین نیست که [[انسانها]] بدون [[نیاز به امام]] و بدون [[یاری]] او به [[مقام]] [[تکامل عقلی]] برسند. و بیافزاییم که [[عقل]] نیز [[حجت الهی]] است و هر چه که [[عقل انسان]] به صورت قطعی [[درک]] کند همان [[حجت]] اوست و باید به آن عمل کند. چنانکه در [[روایت]]، [[عقل]] [[حجت باطنی]] و در کنار [[رسول]] به عنوان [[حجت]] ظاهری ذکر شده است<ref>کلینى، محمد بن یعقوب، اصول کافى، ج ۱، ص ۱۶، کتاب العقل و الجهل، حدیث ۱۲.</ref>. یعنی هرچه که [[عقل]] قطعی [[بشر]] [[درک]] کند جزو این خواهد بود. | ||
::::::خلاصه آنکه حتی اگر برخی انسانها، بعضی از ملاکات واقعی احکام را بشناسند که بعید هم به نظر نمیرسد اولاً این امر شامل همه احکام نمیشود و ثانیاً دلیل بینیازی از معصوم نیست. | ::::::خلاصه آنکه حتی اگر برخی انسانها، بعضی از ملاکات واقعی [[احکام]] را بشناسند که بعید هم به نظر نمیرسد اولاً این امر شامل همه [[احکام]] نمیشود و ثانیاً [[دلیل]] [[بینیازی]] از [[معصوم]] نیست. | ||
::::::مطلب دیگری که اشاره به آن لازم است اجرای قوانین الهی و تحقیق عدالت کامل است چراکه براساس آیه ۲۵ سوره حدید امام قسط و عدل جزو اهداف انبیاء میباشد و نیز در آیه ۴۷ سوره یونس نیز قضاوت با قسط را جزء وظایف پیامبران الهی برمیشمرد. با توجه به آیه فوق نیز هدف | ::::::مطلب دیگری که اشاره به آن لازم است اجرای [[قوانین الهی]] و تحقیق [[عدالت کامل]] است چراکه براساس [[آیه]] ۲۵ سوره حدید [[امام]] [[قسط]] و [[عدل]] جزو اهداف [[انبیاء]] میباشد و نیز در [[آیه]] ۴۷ سوره یونس نیز [[قضاوت]] با [[قسط]] را جزء [[وظایف]] [[پیامبران الهی]] برمیشمرد. با توجه به [[آیه]] فوق نیز [[هدف]] [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] در درجه اول [[حکومت عدل جهانی]] است میتوان نتیجه گرفت که اجرای این [[قوانین]] و رسیدن به [[عدالت]] و [[قسط]] در تمام زمینههای [[اجتماعی]] [[وظیفه]] [[انبیاء]] و [[جانشینان]] ایشان است و [[عقل]] بشری نیز کمک میکند و با وجود [[امام]] [[معصوم]] که [[کاملترین]] [[انسان]] و خلفة اللّه است [[حکومت]] و اجرای [[قوانین]] نیز بر عهده ایشان باشد و دیگران ملزم به [[پیروی]] از [[ائمه]] باشند پس غیر از [[شناخت]] [[احکام الهی]] ما در اجرای آن نیز محتاج [[معصوم]] میباشیم. | ||
::::::و نکته نهایی آنکه یکی از مهمترین فواید نصب حجت و [[امام]]، اثر وجودی اوست چنانکه اگر حجتی نباشد زمین اهل خود را فروخواهد برد<ref>ر.ک: همان، ص ۱۷۹، باب ان الارض لا تخلو من حجة، حدیث ۱۰، ۱۱، ۱۲.</ref> و به برکت وجود [[اهل بیت]] {{عم}} است که آسمان و زمین پابرجاست»<ref>[[سید جعفر موسوینسب|موسوینسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۲۵۲-۲۵۷.</ref>. | ::::::و نکته نهایی آنکه یکی از مهمترین فواید [[نصب]] [[حجت]] و [[امام]]، اثر وجودی اوست چنانکه اگر حجتی نباشد [[زمین]] اهل خود را فروخواهد برد<ref>ر.ک: همان، ص ۱۷۹، باب ان الارض لا تخلو من حجة، حدیث ۱۰، ۱۱، ۱۲.</ref> و به [[برکت]] وجود [[اهل بیت]] {{عم}} است که [[آسمان]] و [[زمین]] پابرجاست»<ref>[[سید جعفر موسوینسب|موسوینسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۲۵۲-۲۵۷.</ref>. | ||
==پرسشهای وابسته== | ==پرسشهای وابسته== | ||
{{پرسمان کلیات عصر ظهور}} | |||
==منبعشناسی جامع مهدویت== | ==منبعشناسی جامع مهدویت== | ||
{{پرسشهای وابسته}} | {{پرسشهای وابسته}} | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
[[رده:(اا): پرسشهایی با ۱ پاسخ]] | [[رده:(اا): پرسشهایی با ۱ پاسخ]] | ||
[[رده:(اا): پرسشهای مهدویت با ۱ پاسخ]] | [[رده:(اا): پرسشهای مهدویت با ۱ پاسخ]] | ||
[[رده:اتمام لینک داخلی]] |
نسخهٔ ۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۵۷
بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / عصر ظهور امام مهدی / کلیات عصر ظهور |
بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارتهای دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوینسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در اینباره گفته است:
- «در میان مجموعه روایاتی درباره حضرت صاحب الامر (ع) و حکومت ایشان نقل شده است دستهای از احادیث به معرفی برخی از ویژگیهای حکومت مهدوی اشاره دارند و یکی از خصوصیات، ارتقاء علمی مردم در آن روزگار میباشد. در یک روایت به اجتهاد اشاره شده است، امام باقر (ع) فرمودهاند که آنقدر حکمت به مردم عطا میشود که زنان در خانههای خود براساس کتاب خدا و سنت پیامبرش قضاوت میکنند[۱] و در چند روایت دیگر فقط رشد علم و تکامل عقول مورد اشاره قرار گرفته است و در یک روایت جمع عقول در کنار اکمال اخلاق آمده است[۲]. امام صادق (ع) در حدیثی دیگر چنین میفرمایند: "تمامی علم بیست و هفت حرف است و تمامی آنچه پیامبران آوردهاند فقط دو حرف از علم است و لذا مردم تاکنون بیش از دو حرف از علم را نمیشناسند و زمانی که قائم ما قیام کند. بیست و پنج حرف دیگر را اخراج کرده و در میان مردم نشر خواهد داد و در کنار دو حرف قبلی علم در بیست و هفت حرف منتشر میشود"[۳].
- با این توضیح روشن شد که آنچه در روایات آمده، یکی تکامل علم تا حد نهایی آن است و دیگری بهرهمندی اکثر مردم از علم، به گونهای که زنان نیز به مقام اجتهاد و افتاء میرسند.
- در پاسخ به بخش دوم پرسش نیز، ابتدا لازم است به برخی از فواید و دلایل ارسال انبیاء اشاره شود و از آنجا که ائمه (ع) جانشین و ادامهدهنده و مکمل طریقه انبیاء میباشند، هدف از نصب ائمه نیز روشن میشود.
- یکی از فوایدی که متکلمین در بحث بعثت انبیاء ذکر کردهاند، شناخت نیکیها و بدیها و یا حسن و قبحها این است که عقل بشر بدانها دسترسی ندارند[۴]. توضیح آنکه برخی از معارف بهگونهای هستند که هیچگاه حس و عقل بشر، توان درک آنها را ندارند و تنها راه شناخت آنها وحی و در برخی موارد مشهود میباشد. زیرا دایره نفوذ هر یک از حس و عقل محدود است و عقل فقط کلیات را درک میکند و از فهم ادراکات جزئی عاجز است و لذا حتی با فرض اینکه عقل بشر از وهم او جدا شده و عقلی عالی و ناب باشد باز هم معارفی هست که خارج از قلمرو عقل قرار میگیرند که بسیاری از ملاکات احکام بهخصوص در عرصه عبادات از همین سنخاند. و حتی اگر این فرض محال را بپذیریم که عقل همه چیز را درک میکند به فایده دیگر هدایت الهی میرسیم و آن تأیید احکام عقلی توسط وحی است[۵]. چنانکه برخی از متکلمان بزرگ همین نکته را برای بعثت انبیاء کافی دانستهاند[۶]. چرا که تأیید الهی باعث شوق و اطمینان بیشتر انسان نسبت به داشتههای عقلی خود میشود و میدانیم که آنچه در روایات آمده بیانگر این نیست که یکایک افراد به کمال عقلی برسند تا دیگر نیازی به معصوم نباشد بلکه همیشه انسانهای دارای مراتب مختلف از جهت علم و کمالات اخلاقی میباشند و لذا همیشه نیاز به وحی وجود دارد و همین تفاوت افراد نیز مورد توجه علمای علم کلام قرار گرفته و هدایت افراد ضعیف را جزو فواید بعثت برشمردهاند[۷]. علامه طباطبایی براساس آیه ۲۱۳ سوره بقره که میفرماید: فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ...[۸]، چنین میگویند که جوامع بشری در قرون ابتدایی به گونهای از ساخت و سادگی برخوردار بودهاند که مشکلات خود را با فهم بشری خود حل میکردند و برای همین انبیاء الهی تا زمان حضرت نوح (ع) بدون شریعت و احکام عملی خاص بودهاند و هرچه که جوامع پیشرفتهتر و پیچیدهتر شدهاند، محتاج قوانین کاملتری برای حل معضلات خود شدهاند و لذا خداوند شرایع را نیز نازل فرمود و البته شرایع منحصر در شریعتهای پنج پیامبر اولوالعزم میباشند[۹].
- با توجه به اینکه شرایع کمکم به تکامل رسیدهاند و شریعت پیامبر اسلام (ص) کاملترین آنهاست و این تکامل با پیچیدگی جوامع همراه بوده است. یعنی هرچه جامعه گستردهتر و مشکلات متراکمتر شدهاند. شریعت کاملتر و جامعتری نازل شده است میتوان نتیجه گرفت که در آخرالزمان و دوران حاکمیت حضرت حجت (ع) نیاز به امام معصوم بیشتر باشد و لذا این که گمان کنیم که پیشرفت علم و کمال عقل بشری نیاز به وحی کمتر میشود، خلاف این روند ثابت شده تاریخی است. چراکه براساس آنچه گفته شد، کمال دین با کمال عقل رابطه مستقیم دارد نه معکوس. عقیده به رجعت نیز به نوعی مؤید همین مدعاست چراکه براساس عقاید شیعه، پس از حکومت امام زمان (ع) نیز، سایر ائمه به دنیا رجعت کرده و حکومت خواهند نمود و البته معقول نیست که ائمه باشند ولی نیازی به آنها نباشد و این خلاف حکمت الهی است.
- به علاوه طبق روایت امام صادق (ع) همان علم کامل را نیز امام قائم (ع) به مردم میدهند چنین نیست که انسانها بدون نیاز به امام و بدون یاری او به مقام تکامل عقلی برسند. و بیافزاییم که عقل نیز حجت الهی است و هر چه که عقل انسان به صورت قطعی درک کند همان حجت اوست و باید به آن عمل کند. چنانکه در روایت، عقل حجت باطنی و در کنار رسول به عنوان حجت ظاهری ذکر شده است[۱۰]. یعنی هرچه که عقل قطعی بشر درک کند جزو این خواهد بود.
- خلاصه آنکه حتی اگر برخی انسانها، بعضی از ملاکات واقعی احکام را بشناسند که بعید هم به نظر نمیرسد اولاً این امر شامل همه احکام نمیشود و ثانیاً دلیل بینیازی از معصوم نیست.
- مطلب دیگری که اشاره به آن لازم است اجرای قوانین الهی و تحقیق عدالت کامل است چراکه براساس آیه ۲۵ سوره حدید امام قسط و عدل جزو اهداف انبیاء میباشد و نیز در آیه ۴۷ سوره یونس نیز قضاوت با قسط را جزء وظایف پیامبران الهی برمیشمرد. با توجه به آیه فوق نیز هدف قیام حضرت مهدی در درجه اول حکومت عدل جهانی است میتوان نتیجه گرفت که اجرای این قوانین و رسیدن به عدالت و قسط در تمام زمینههای اجتماعی وظیفه انبیاء و جانشینان ایشان است و عقل بشری نیز کمک میکند و با وجود امام معصوم که کاملترین انسان و خلفة اللّه است حکومت و اجرای قوانین نیز بر عهده ایشان باشد و دیگران ملزم به پیروی از ائمه باشند پس غیر از شناخت احکام الهی ما در اجرای آن نیز محتاج معصوم میباشیم.
- و نکته نهایی آنکه یکی از مهمترین فواید نصب حجت و امام، اثر وجودی اوست چنانکه اگر حجتی نباشد زمین اهل خود را فروخواهد برد[۱۱] و به برکت وجود اهل بیت (ع) است که آسمان و زمین پابرجاست»[۱۲].
پرسشهای وابسته
- در احادیث دوران نزدیک به ظهور چگونه توصیف شده است؟ (پرسش)
- ویژگیهای عصر ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در سال فرد ظهور میکند؟ (پرسش)
- در روایات چه توصیفهایی برای سال ظهور ذکر شده است؟ (پرسش)
- حضور امام مهدی میان مردم و امرار معاش آن حضرت چگونه است؟ (پرسش)
- چه کسانی از پیامبران الهی با امام مهدی همراه میشوند؟ (پرسش)
- امام مهدی بعد از ظهور چه نوع لباسی میپوشد؟ (پرسش)
- وضعیت افتاء و مرجعیت در جهان تشیع بعد از ظهور امام مهدی چگونه خواهد شد؟ (پرسش)
- محل زندگی امام مهدی بعد از ظهورشان کجا خواهد بود؟ (پرسش)
- امام علی زمان بعد از ظهور را چگونه ترسیم کرده است؟ (پرسش)
- حادثه دهکده افیق چه ارتباطی با ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
- آیا بعد از ظهور امام مهدی نیز عالم برزخ وجود دارد یا خیر؟ (پرسش)
- آیا اجرای انقلاب جهانی توسط یک فرد (امام مهدی) ممکن است؟ (پرسش)
- آیا انگشتر حضرت سلیمان نزد امام مهدی است؟ (پرسش)
- نقش نگین انگشتر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- ایام الله چه روزهایی است؟ (پرسش)
- امام مهدی بعد از خروج در کوفه چه کارهایی انجام میدهد؟ (پرسش)
- آیا از زنان هنگام ظهور امام مهدی زنده میشوند؟ (پرسش)
- چه کسانی هنگام ظهور از همراهان امام مهدی هستند؟ (پرسش)
- سن امام مهدی هنگام ظهور چقدر است؟ (پرسش)
- در عصر ظهور امام مهدی شیعیان چه جایگاهی دارند؟ (پرسش)
- آیا هنگام ظهور جنیان امام مهدی را یاری می کنند؟ (پرسش)
- چه کسانی شاهد خروج امام مهدی هستند؟ (پرسش)
- نخستین رویارویی امام مهدی با چه کسی است؟ (پرسش)
- شیوه داوری و قضاوت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- مردمان چه سرزمینهایی با امام مهدی به نبرد میپردازند؟ (پرسش)
- امام مهدی با چه طوایفی به نبرد میپردازد؟ (پرسش)
- مرکبی که جبرئیل در آستانه ظهور برای امام مهدی میآورد چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی وقتی که میآید اولین کاری که میکند چیست؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی هنگام ظهور اموال ثروتمندان را علیرغم میل باطنی آنها بین فقرا تقسیم میکند؟ (پرسش)
- هنگام ظهور امام مهدی چه کسانی از پیامبران امامان و دیگر افراد ایشان را همراهی میکنند؟ (پرسش)
- چرا امام حسین حضرت عیسی و حضرت خضر در زمان ظهور امام مهدی میآیند؟ (پرسش)
- کشور امام مهدی کدام است؟ آیا ایران کشور امام مهدی است؟ (پرسش)
- کشور ایران تا قبل از ظهور چگونه باید باشد؟ (پرسش)
- روایتی که میفرماید: مردی از قم مردم را به سوی خدا دعوت میکند نسبت به چه کسی میباشد؟ (پرسش)
- حضور ایرانیان در دوره ظهور چگونه است؟ (پرسش)
- آیا ایرانیان در دوران غیبت و ظهور امام مهدی نقشی دارند؟ (پرسش)
- آیا در زمان ظهور حضرت آیت الله خامنهای رهبر ایران است؟ (پرسش)
- کشور عزیزمان ایران چندمین کشوری است که امام مهدی در آن ظهور میکند؟ (پرسش)
- چرا امام مهدی ظهور میکند؟ (پرسش)
- وضعیت شیعه در عصر امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- آس به چه معناست و چه ارتباطی به ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
- آیا ظهور امام مهدی با قیامت همراه است؟ (پرسش)
- علت اینکه ظهور امام مهدی را روز قیامت یا یوم المحشر میخوانند چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوان پس از ظهور امام مهدی به مکه رفت؟ (پرسش)
- چرا امامان قبل از امام مهدی برای تشکیل حکومت قیام مسلحانه انجام ندادند ولی امام مهدی این کار را انجام میدهد؟ (پرسش)
- چگونه امام مهدی در عصری که فساد و تباهی همه عالم را فراگرفته و جز عده کمی بر اصول خود باقی نماندهاند ظهور میکند؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی عصا هم دارند؟ (پرسش)
- آیا امام زمان از وسائل ارتباط جمعی استفاده میکنند یا به گونهای دیگر پیام خود را به مردم میرسانند؟ (پرسش)
- امام مهدی برای برآوردن نیازهای زندگی خود و یارانش در دوران قیام چه کار خواهد کرد؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی هنگام ظهور بر سر قبر مادرش فاطمه حاضر میشود و آن را به مردم نشان میدهد؟ (پرسش)
- آیا صحیح است که مدعیان اسلام و ایمان هنگام ظهور حضرت با مشاهده اسلام راستینی که حضرت برای مسلمین میآورد با ایشان مخالفت میکنند؟ (پرسش)
- در قرآن آمده است که ابلیس از خداوند تا روز قیامت مهلت خواست اما خداوند فرمود الی یوم الوقت المعلوم منظور از آن کدام روز و وقت است؟ (پرسش)
- وضعیت کشاورزی در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
- وضعیت مسکن در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
- وضعیت بیکاری در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
- امام مهدی در آستانه مبارزه خود از کدام یک از امدادهای الهی برخوردار است؟ (پرسش)
- آیا دین ما همان دینی است که پیامبر آورده و امام مهدی به آن معتقد است و آیا در طول زمان تحریف نشده است؟ (پرسش)
- علت ترس بعضی افراد از ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوان فهمید شخص ظهور کرده امام مهدی است؟ (پرسش)
- درباره ظهور امام مهدی چه استدلال عقلی یا آیات و روایاتی وجود دارد؟ (پرسش)
- از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
- امام مهدی چگونه از زمان مناسب ظهور خود آگاهی مییابد؟ (پرسش)
- آیا ممکن است امام مهدی را در شکل و قیافه شخص دیگری ببینیم؟ (پرسش)
- آیا فعالیتهای غرب در روند ظهور تأثیری دارد؟ اصولاً غربیان چه نقشی در جریان ظهور امام مهدی دارند؟ (پرسش)
- امام مهدی با چه هیئتی ظهور میکند؟ (پرسش)
- در روایت آمده است امام مهدی چهار مسجد را تخریب میکند آن مساجد کدامند و چرا تخریب میشوند؟ (پرسش)
- اولین شخص بیعت کننده با امام مهدی چه کسی است؟ (پرسش)
- بیعت جبرئیل با امام مهدی چه معنایی دارد؟ (پرسش)
- رهاورد بیعت جبرئیل هنگام ظهور با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه بیعت امام مهدی با اصحابش چگونه است؟ (پرسش)
- شرایط بیعت با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- در زمان ظهور آیا انسان به محض کوچکترین اشتباه و خطا مجازات میشود؟ اصولاً امام مهدی درباره چه گناهانی اقدام به مجازات میکند؟ (پرسش)
- صدای حضرت در زمان ظهور چگونه به گوش همه میرسد؟ (پرسش)
- چه کسانی مقابل حضرت ایستاده با او به مبارزه مسلحانه بر میخیزند؟ (پرسش)
- آیا زمان ظهور از وسایل پیشرفته استفاده میشود؟ (پرسش)
- آیا با ظهور امام مهدی همه انسانهای کافر کشته خواهند شد و فقط یاران واقعی آن حضرت باقی میمانند؟ (پرسش)
- آیا صحیح است که در عصر ظهور پستی و بلندیهای زمین رفع شده بعد مسافت مانع دید نخواهد شد؟ (پرسش)
- امام مهدی هنگام ظهور با چه موانع و مشکلاتی روبه رو خواهد شد؟ (پرسش)
- ظهور امام مهدی در چه روزی است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی سوار بر ابر میشود؟ (پرسش)
- نظر اهل سنت در مورد ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- در روز ظهور امام مهدی چگونه خود را به جهانیان و اطرافیان معرفی میکند؟ (پرسش)
- آیا در عصر ظهور حضرت حجت باید تمام جهان مسلمان باشند؟ (پرسش)
- باورهای دینی در عصر ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- کارگزاران دولت امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
- برپایه روایات یکی از وقایع بعد از ظهور انتقام امام مهدی از دو خلیفه اول است؛ در ابن باره توضیح دهید؟ (پرسش)
- چرا حضرت در مکه ظهور میکند؟ (پرسش)
- ظهور امام مهدی چه رابطهای با قیامت دارد و زندگی مردم در دوران ظهور چگونه است؟ (پرسش)
- اینکه امام مهدی در نخستین اقدام از یاران خود بیعت میگیرد به چه معناست؟ (پرسش)
- اینکه از جبرئیل نخستین بیعت کننده امام مهدی است به چه معناست؟ (پرسش)
- چه کسانی هنگام ظهور امام مهدی زنده میشوند؟ (پرسش)
- ظهور صغرا و ظهور کبرای امام مهدی چگونه است و چه چیزی پیشدرآمد ظهور کبرا شمرده میشود؟ (پرسش)
- آیا صحیح است که میگویند اگر سیصد و سیزده نفر یاور حضرت داشته باشند ظهور میکنند؟ (پرسش)
- امام مهدی در ظاهر با چه سنی ظهور میکنند؟ (پرسش)
- خصوصیات جسمی امام مهدی هنگام ظهور چگونه است؟ (پرسش)
- یکی از باورهای شیعه این است که در عصر ظهور امام مهدی انسانهایی دوباره زنده خواهند شد آیا این حقیقت دارد؟ (پرسش)
- اول کسی که با امام مهدی بیعت میکند چه کسی است؟ (پرسش)
- امام مهدی کجا ظهور میکند و آیا از همان ابتدا دست به قیام میزند؟ چرا و چه موقع به شهر قم و کوه خضر خواهد آمد؟ (پرسش)
- هنگام ظهور امام مهدی صدای آسمانی چگونه شنیده میشود؟ (پرسش)
- در عصر ظهور کدامین مذهب حاکم است؟ (پرسش)
- آیا جبرئیل بعد از وفات رسول خدا عهد کرده که بر زمین نازل نشود؟ (پرسش)
- مقصود از اصلاح امر امام مهدی در یک شب چیست؟ (پرسش)
- غلبه بر جهان با یاران اندک چگونه ممکن است؟ (پرسش)
- آیا پیروزی امام مهدی بر مخالفان و گسترش حکومتش همراه با اعجاز است؟ (پرسش)
- آیا قاتلان و کشندگان امام حسین به دست امام مهدی کشته خواهند شد؟ (پرسش)
- مطابق روایات شیعه قتلها در چه وقتی خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با ظالمان و دشمنان چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- آیا بیشتر قتلها که توسط امام مهدی انجام میگیرد از مسلمانان است؟ (پرسش)
- اینکه امام مهدی هنگام ظهور بر عرب شدید است به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع میکند؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع میکند؟ (پرسش)
- باورهای دینی در عصر ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- آیا در دولت امام مهدی جز مسلمان روی زمین باقی نمیماند؟ (پرسش)
- آیا در عصر ظهور زندگی بشر سامان مییابد؟ (پرسش)
- سرلوحه برنامههای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در تقسیم اموال چگونه رفتار خواهد کرد؟ (پرسش)
- وضعیت مردم در عصر ظهور از حیث رفاه اقتصادی چگونه است؟ (پرسش)
- کثرت اموال در عصر ظهور از چه راهی حاصل میشود؟ (پرسش)
- در عصر ظهور وضع مساجد چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی بعد از ظهور مسجد الحرام و مسجد النبی را تغییر خواهد داد؟ (پرسش)
- بین ظهور امام مهدی و برپایی قیامت چه مقدار فاصله است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی بعد از ظهور تکنولوژی کنونی را گسترش میدهد؟ (پرسش)
- چگونه یک فرد میتواند عهدهدار یک تحول بسیار بزرگ گردد؟ (پرسش)
- از آنجایی که می دانم امام مهدی انسان های بد را به سزای اعمال شان می رساند آیا باید از ایشان بترسم چون احتمال است من هم جزو آنها باشم؟ (پرسش)
- در روز ظهور امام مهدی چگونه خود را به جهانیان و اطرافیان معرفی میکند؟ (پرسش)
- آیا در عصر ظهور حضرت حجت باید تمام جهان مسلمان باشند؟ (پرسش)
- آیا هنگامی که امام مهدی ظهور میکنند تجهیزات امروزی به همین شکل باقی میمانند؟ (پرسش)
- بعضی میگویند وقتی که امام مهدی ظهور میفرمایند خیلی از علماء به مخالفت با ایشان برمیخیزند آیا سند روایی دارد؟ (پرسش)
- ظهور امام مهدی چه رابطهای با قیامت دارد و زندگی مردم در دوران ظهور چگونه است؟ (پرسش)
- ظرفیت کلی برای ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- کارگزاران دولت امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
- باورهای دینی در عصر ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- خداوند متعال چه عنایتی به جهت پیروزی امام مهدی هنگام ظهور انجام خواهد داد؟ (پرسش)
- بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟ (پرسش)
- مطابق قواعد مدت حیات بشریت بعد از ظهور چه مقداری باید باشد؟ (پرسش)
- چرا هنگام شنیدن نام امام مهدی بلند میشوند؟ (پرسش)
- آیا درست است که پیرزنی امام مهدی را شهید میکند و آیا پیرزن از افراد مدینه فاضله امام است؟ (پرسش)
- چگونه یک فرد میتواند عهده دار یک تحول بسیار بزرگ گردد؟ (پرسش)
- چه کسانی در هنگام قیام امام مهدی از قبر خود برانگیخته میشوند؟ (پرسش)
- چه تحولاتی در زمان امام مهدی رخ میدهد؟ (پرسش)
- چه کسانی هنگام ظهور زنده میشوند؟ (پرسش)
- آیا ایرانیان در دوران غیبت و ظهور امام مهدی نقشی دارند؟ (پرسش)
- امام مهدی از چه کسانی انتقام میگیرد؟ (پرسش)
- چه نشانههایی از پیامبران در امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
- آیا میراث پیامبران نزد امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
- وضعیت جهان در آستانه ظهور چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- سرنوشت حضرت عیسی در زمان ظهور امام مهدی چگونه رقم میخورد؟ (پرسش)
- امام مهدی هنگام ظهور به چه زبانی صحبت میکنند؟ (پرسش)
- امام مهدی هنگام ظهور چه میراثی از انبیاء را به همراه دارد؟ (پرسش)
- اولین ملاقات امام مهدی با یاران پس از ظهور در کجاست؟ (پرسش)
- کیفیت اعلام ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی پس از ظهور چه اصلاحاتی در مکه انجام میدهند؟ (پرسش)
- پس از ظهور امام مهدی چه حوادثی در کوفه اتفاق میافتد؟ (پرسش)
منبعشناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ مجلسى، محمد باقر علامه، بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۵۲، حدیث ۱۰۶.
- ↑ همان. ص ۳۳۶، حدیث ۷۱.
- ↑ ر.ک: همان، ص ۳۳۶، حدیث ۷۳.
- ↑ ر.ک: حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر (علامه)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: جعفر سبحانى، ص ۱۵۲.
- ↑ ر.ک: همان.
- ↑ ر.ک: همان، ص ۱۶۶.
- ↑ ر.ک: همان، ص ۱۵۳.
- ↑ «مردم در آغاز یک دسته بودند، خداوند پیامبران را برانگیخت تا مردم را بشارت و بیم دهند و کتاب آسمانی که به سوی حق دعوت میکرد با آنها نازل نمود تا در میان مردم، در آنچه اختلاف داشتند داوری کنند».
- ↑ ر.ک: طباطبایى، سید محمد حسین، المیزان، ج ۲، ص ۱۲۸.
- ↑ کلینى، محمد بن یعقوب، اصول کافى، ج ۱، ص ۱۶، کتاب العقل و الجهل، حدیث ۱۲.
- ↑ ر.ک: همان، ص ۱۷۹، باب ان الارض لا تخلو من حجة، حدیث ۱۰، ۱۱، ۱۲.
- ↑ موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۲۵۲-۲۵۷.