روز ظهور امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مهدویت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل...» ایجاد کرد) |
|||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | ||
== [[اختلاف]] در روز [[ظهور]] == | |||
یکی از موضوعات مورد توجّه در [[مباحث مهدویت]]، مسئلۀ [[زمان ظهور]] است، به گونهای که سال‌‌ها پیش از [[ولادت حضرت مهدی]]{{ع}}، دربارۀ این مسئله از [[معصومین]]{{ع}} سؤال میشده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص ۳۶۸، ح ۲.</ref>. یکی از سوالهایی که از ائمه میشده است این بوده که حضرت مهدی{{ع}} در کدام روز ظهور میکنند. در [[روایات]]، روزهای مختلفی به عنوان روز [[ظهور]] بیان شده است: | یکی از موضوعات مورد توجّه در [[مباحث مهدویت]]، مسئلۀ [[زمان ظهور]] است، به گونهای که سال‌‌ها پیش از [[ولادت حضرت مهدی]]{{ع}}، دربارۀ این مسئله از [[معصومین]]{{ع}} سؤال میشده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص ۳۶۸، ح ۲.</ref>. یکی از سوالهایی که از ائمه میشده است این بوده که حضرت مهدی{{ع}} در کدام روز ظهور میکنند. در [[روایات]]، روزهای مختلفی به عنوان روز [[ظهور]] بیان شده است: | ||
# '''[[روز جمعه]]:''' [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «[[قائم]] ما [[اهل بیت]] در [[روز جمعه]] [[ظهور]] خواهد کرد»<ref>.«یخرج قائمنا اهل البیت یوم الجمعه»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ح ۲، ص ۳۹۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص ۱۰۸ـ ۱۰۹.</ref> و در دعای مخصوص [[روز جمعه]] آمده است: «این [[روز جمعه]] است همان روزی که [[انتظار]] میرود در آن [[ظهور]] فرمایی و برای [[مؤمنین]] در آن [[گشایش]] حاصل گردد و با [[شمشیر]] تو کافرها به سزای [[اعمال]] خویش برسند»<ref>{{متن حدیث|هَذَا یَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ هُوَ یَوْمُکَ الْمُتَوَقَّعُ فِیهِ ظُهُورُکَ وَ الْفَرَجُ فِیهِ لِلْمُؤْمِنِینَ عَلَی یَدِکَ وَ قَتْلُ الْکَافِرِینَ بِسَیْفِکَ}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۹۹، ص ۲۱۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۴۶.</ref> [[روایات]] [[ظهور]] در [[روز جمعه]] که برخی بزرگان از جمله [[شیخ صدوق]] در کتبشان ذکر کرده‌اند، از روایاتی هستند که دارای سندی صحیح بوده و از نظر دلالت نیز در کمال اتقان و استحکام هستند<ref>ر.ک: [[میرتقی حسینی گرگانی|حسینی گرگانی، میرتقی]]، [[نزول مسیح و ظهور موعود (کتاب)|نزول مسیح و ظهور موعود]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸.</ref>. | # '''[[روز جمعه]]:''' [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «[[قائم]] ما [[اهل بیت]] در [[روز جمعه]] [[ظهور]] خواهد کرد»<ref>.«یخرج قائمنا اهل البیت یوم الجمعه»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ح ۲، ص ۳۹۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص ۱۰۸ـ ۱۰۹.</ref> و در دعای مخصوص [[روز جمعه]] آمده است: «این [[روز جمعه]] است همان روزی که [[انتظار]] میرود در آن [[ظهور]] فرمایی و برای [[مؤمنین]] در آن [[گشایش]] حاصل گردد و با [[شمشیر]] تو کافرها به سزای [[اعمال]] خویش برسند»<ref>{{متن حدیث|هَذَا یَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ هُوَ یَوْمُکَ الْمُتَوَقَّعُ فِیهِ ظُهُورُکَ وَ الْفَرَجُ فِیهِ لِلْمُؤْمِنِینَ عَلَی یَدِکَ وَ قَتْلُ الْکَافِرِینَ بِسَیْفِکَ}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۹۹، ص ۲۱۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۴۶.</ref> [[روایات]] [[ظهور]] در [[روز جمعه]] که برخی بزرگان از جمله [[شیخ صدوق]] در کتبشان ذکر کرده‌اند، از روایاتی هستند که دارای سندی صحیح بوده و از نظر دلالت نیز در کمال اتقان و استحکام هستند<ref>ر.ک: [[میرتقی حسینی گرگانی|حسینی گرگانی، میرتقی]]، [[نزول مسیح و ظهور موعود (کتاب)|نزول مسیح و ظهور موعود]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸.</ref>. | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۱: | ||
# '''شنبۀ مصادف با [[عاشورا]]:''' [[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: «گویا [[قائم]]{{ع}} را می‌بینم که در [[روز عاشورا]]، روز [[شنبه]] بین [[رکن و مقام]] [[ایستاده]] است، در حالی که [[جبرئیل]] در مقابلش قرار گرفته، ندا می‌‌کند: {{متن حدیث|الْبَیْعَةُ لِلَّهِ}}، که با [[قیام]] خود، [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] می‌‌کند، همان‌‌گونه که پر از [[ظلم و جور]] شده بود»<ref> {{متن حدیث|کَأَنِّی بِالْقَائِمِ یَوْمَ عَاشُورَاءَ یَوْمَ السَّبْتِ قَائِماً بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ بَیْنَ یَدَیْهِ جَبْرَئِیلُ{{ع}} یُنَادِی الْبَیْعَةَ لِلَّهِ فَیَمْلَأُهَا عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً}}؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص ۴۵۳.</ref>،<ref>ر.ک: [[میرتقی حسینی گرگانی|حسینی گرگانی، میرتقی]]، [[نزول مسیح و ظهور موعود (کتاب)|نزول مسیح و ظهور موعود]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸؛ [[سید مجتبی السادة|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۶۵-۱۶۸.</ref> و [[انتخاب]] چنین روزی از طرف [[خداوند متعال]] شاید برای [[انتقام]] خونِ به ناحق ریختۀ [[امام]] باشد؛ چون [[امام حسین]]{{ع}} همان "[[وتر]] [[موتور]]" است که باید ذات باریتعالی از [[ظلم]] و ستمی که بر آن بزرگوار و [[فرزندان]] و همراهانش روا داشته شده، [[انتقام]] بگیرد. پس [[خدای بزرگ]] به وسیلۀ [[مهدی موعود]]{{ع}} از او [[دادخواهی]] می‌‌کند<ref>ر.ک: [[میرتقی حسینی گرگانی|حسینی گرگانی، میرتقی]]، [[نزول مسیح و ظهور موعود (کتاب)|نزول مسیح و ظهور موعود]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸.</ref>. | # '''شنبۀ مصادف با [[عاشورا]]:''' [[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: «گویا [[قائم]]{{ع}} را می‌بینم که در [[روز عاشورا]]، روز [[شنبه]] بین [[رکن و مقام]] [[ایستاده]] است، در حالی که [[جبرئیل]] در مقابلش قرار گرفته، ندا می‌‌کند: {{متن حدیث|الْبَیْعَةُ لِلَّهِ}}، که با [[قیام]] خود، [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] می‌‌کند، همان‌‌گونه که پر از [[ظلم و جور]] شده بود»<ref> {{متن حدیث|کَأَنِّی بِالْقَائِمِ یَوْمَ عَاشُورَاءَ یَوْمَ السَّبْتِ قَائِماً بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ بَیْنَ یَدَیْهِ جَبْرَئِیلُ{{ع}} یُنَادِی الْبَیْعَةَ لِلَّهِ فَیَمْلَأُهَا عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً}}؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص ۴۵۳.</ref>،<ref>ر.ک: [[میرتقی حسینی گرگانی|حسینی گرگانی، میرتقی]]، [[نزول مسیح و ظهور موعود (کتاب)|نزول مسیح و ظهور موعود]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸؛ [[سید مجتبی السادة|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۶۵-۱۶۸.</ref> و [[انتخاب]] چنین روزی از طرف [[خداوند متعال]] شاید برای [[انتقام]] خونِ به ناحق ریختۀ [[امام]] باشد؛ چون [[امام حسین]]{{ع}} همان "[[وتر]] [[موتور]]" است که باید ذات باریتعالی از [[ظلم]] و ستمی که بر آن بزرگوار و [[فرزندان]] و همراهانش روا داشته شده، [[انتقام]] بگیرد. پس [[خدای بزرگ]] به وسیلۀ [[مهدی موعود]]{{ع}} از او [[دادخواهی]] می‌‌کند<ref>ر.ک: [[میرتقی حسینی گرگانی|حسینی گرگانی، میرتقی]]، [[نزول مسیح و ظهور موعود (کتاب)|نزول مسیح و ظهور موعود]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸.</ref>. | ||
== جمع بندی [[روایات]] == | |||
اختلاف بین روزهای ذکر شده در روایات را می‌‌توان به این صورت تعبیر کرد که روز [[ظهور]]، [[جمعه]] است و از آنجایی که [[قیام]]، [[پس از ظهور]] است، [[قیام]] آن [[حضرت]] در روز [[شنبه]] اتفاق خواهد افتاد؛ یعنی روز [[ظهور]] با [[روز قیام]] تفاوت دارد و اگر ملاک [[روز عاشورا]] باشد نه روز [[شنبه]]، باید دید [[امام حسین]]{{ع}} در چه روزی به [[شهادت]] رسید و براساس آن، روز [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} را مشخص کرد،لازم بذکر است که چه آنانکه [[روز عاشورا]] را روز ظهور گفتهاند و چه آنان که روز شنبه را مطرح کرده‌اند، روز خروج [[امام زمان]]{{ع}} را روز [[شنبه]] میدانند<ref>ر.ک: [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص ۱۰۸ـ ۱۰۹.</ref>. همچنین در هم‌‌‌زمانی روز [[ظهور]] در [[نوروز]] با [[عاشورا]] اشکالی به نظر نمیرسد زیرا [[نوروز]] طبق سال شمسی و [[عاشورا]] براساس سال قمری [[محاسبه]] می‌شود و یکی شدن این دو روز امکان‌‌‌پذیر است و هم‌‌‌زمانی این دو روز با [[جمعه]] یا [[شنبه]] نیز ممکن است<ref>ر.ک: [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۱۶۲ـ۱۶۳؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۶۱.</ref>. | اختلاف بین روزهای ذکر شده در روایات را می‌‌توان به این صورت تعبیر کرد که روز [[ظهور]]، [[جمعه]] است و از آنجایی که [[قیام]]، [[پس از ظهور]] است، [[قیام]] آن [[حضرت]] در روز [[شنبه]] اتفاق خواهد افتاد؛ یعنی روز [[ظهور]] با [[روز قیام]] تفاوت دارد و اگر ملاک [[روز عاشورا]] باشد نه روز [[شنبه]]، باید دید [[امام حسین]]{{ع}} در چه روزی به [[شهادت]] رسید و براساس آن، روز [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} را مشخص کرد،لازم بذکر است که چه آنانکه [[روز عاشورا]] را روز ظهور گفتهاند و چه آنان که روز شنبه را مطرح کرده‌اند، روز خروج [[امام زمان]]{{ع}} را روز [[شنبه]] میدانند<ref>ر.ک: [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص ۱۰۸ـ ۱۰۹.</ref>. همچنین در هم‌‌‌زمانی روز [[ظهور]] در [[نوروز]] با [[عاشورا]] اشکالی به نظر نمیرسد زیرا [[نوروز]] طبق سال شمسی و [[عاشورا]] براساس سال قمری [[محاسبه]] می‌شود و یکی شدن این دو روز امکان‌‌‌پذیر است و هم‌‌‌زمانی این دو روز با [[جمعه]] یا [[شنبه]] نیز ممکن است<ref>ر.ک: [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۱۶۲ـ۱۶۳؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۶۱.</ref>. | ||
نسخهٔ ۱۳ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۳۱
این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
اختلاف در روز ظهور
یکی از موضوعات مورد توجّه در مباحث مهدویت، مسئلۀ زمان ظهور است، به گونهای که سال‌‌ها پیش از ولادت حضرت مهدی(ع)، دربارۀ این مسئله از معصومین(ع) سؤال میشده است[۱]. یکی از سوالهایی که از ائمه میشده است این بوده که حضرت مهدی(ع) در کدام روز ظهور میکنند. در روایات، روزهای مختلفی به عنوان روز ظهور بیان شده است:
- روز جمعه: امام صادق(ع) فرمودند: «قائم ما اهل بیت در روز جمعه ظهور خواهد کرد»[۲].[۳] و در دعای مخصوص روز جمعه آمده است: «این روز جمعه است همان روزی که انتظار میرود در آن ظهور فرمایی و برای مؤمنین در آن گشایش حاصل گردد و با شمشیر تو کافرها به سزای اعمال خویش برسند»[۴].[۵] روایات ظهور در روز جمعه که برخی بزرگان از جمله شیخ صدوق در کتبشان ذکر کرده‌اند، از روایاتی هستند که دارای سندی صحیح بوده و از نظر دلالت نیز در کمال اتقان و استحکام هستند[۶].
- روز عاشورا: امام باقر(ع) ضمن سخنانی دربارۀ روز عاشورا فرمودند: «و روز عاشورا روزی است که در آن قائم قیام خواهد کرد»[۷].[۸] امام رضا(ع) فرمودند: «در شب بیست و سوم ماه رمضان به اسم حضرت قائم(ع) ندا کنند و در روز عاشورا قیام نماید.»..[۹].[۱۰]
- روز نوروز: راوی میگوید: روز نوروز خدمت امام صادق(ع) رفتم ایشان در علت تعظیم عید نوروز فرمودند: «در این روز قائم آل محمد(ص) ظاهر خواهد شد و در این روز امامان دیگر به دنیا رجعت خواهند کرد و در این روز قائم ما ظفر خواهد یافت بر دجال و در کناسه که محلهای است از محلههای کوفه، او را بر دار خواهند کشید و در هیچ روز نوروز نیست مگر آنکه ما انتظار فرج میکشیم؛ زیرا آن روز از روزهای ما و روزهای شیعیان ماست و آن روز را عجمان حفظ کردند و حرمت آن را رعایت کردند و شما عربها آن را ضایع نمودید»[۱۱].[۱۲]
- شنبۀ مصادف با عاشورا: امام باقر(ع) فرمودند: «گویا قائم(ع) را می‌بینم که در روز عاشورا، روز شنبه بین رکن و مقام ایستاده است، در حالی که جبرئیل در مقابلش قرار گرفته، ندا می‌‌کند: «الْبَیْعَةُ لِلَّهِ»، که با قیام خود، زمین را پر از عدل و داد می‌‌کند، همان‌‌گونه که پر از ظلم و جور شده بود»[۱۳]،[۱۴] و انتخاب چنین روزی از طرف خداوند متعال شاید برای انتقام خونِ به ناحق ریختۀ امام باشد؛ چون امام حسین(ع) همان "وتر موتور" است که باید ذات باریتعالی از ظلم و ستمی که بر آن بزرگوار و فرزندان و همراهانش روا داشته شده، انتقام بگیرد. پس خدای بزرگ به وسیلۀ مهدی موعود(ع) از او دادخواهی می‌‌کند[۱۵].
جمع بندی روایات
اختلاف بین روزهای ذکر شده در روایات را می‌‌توان به این صورت تعبیر کرد که روز ظهور، جمعه است و از آنجایی که قیام، پس از ظهور است، قیام آن حضرت در روز شنبه اتفاق خواهد افتاد؛ یعنی روز ظهور با روز قیام تفاوت دارد و اگر ملاک روز عاشورا باشد نه روز شنبه، باید دید امام حسین(ع) در چه روزی به شهادت رسید و براساس آن، روز ظهور حضرت مهدی(ع) را مشخص کرد،لازم بذکر است که چه آنانکه روز عاشورا را روز ظهور گفتهاند و چه آنان که روز شنبه را مطرح کرده‌اند، روز خروج امام زمان(ع) را روز شنبه میدانند[۱۶]. همچنین در هم‌‌‌زمانی روز ظهور در نوروز با عاشورا اشکالی به نظر نمیرسد زیرا نوروز طبق سال شمسی و عاشورا براساس سال قمری محاسبه می‌شود و یکی شدن این دو روز امکان‌‌‌پذیر است و هم‌‌‌زمانی این دو روز با جمعه یا شنبه نیز ممکن است[۱۷].
پرسش مستقیم
منابع
پانویس
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص ۳۶۸، ح ۲.
- ↑ .«یخرج قائمنا اهل البیت یوم الجمعه»؛ ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ح ۲، ص ۳۹۴.
- ↑ ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۰۸ـ ۱۰۹.
- ↑ «هَذَا یَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ هُوَ یَوْمُکَ الْمُتَوَقَّعُ فِیهِ ظُهُورُکَ وَ الْفَرَجُ فِیهِ لِلْمُؤْمِنِینَ عَلَی یَدِکَ وَ قَتْلُ الْکَافِرِینَ بِسَیْفِکَ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۹۹، ص ۲۱۵.
- ↑ ر.ک: رحیمی، عباس، امید فردا، ص۴۶.
- ↑ ر.ک: حسینی گرگانی، میرتقی، نزول مسیح و ظهور موعود، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸.
- ↑ «وَ هَذَا الْیَوْمُ الَّذِی یَقُومُ فِیهِ الْقَائِمُ ع»؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۴، ص ۳۰۰.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۱۶۱ ـ ۱۶۲.
- ↑ «ان القائم ینادی باسمه لیلۀ ثلاث و عشرین من شهر رمضان و یقوم یوم عاشورا»؛ میرزا حسین نوری طبرسی، النجم الثاقب، ص۸۲.
- ↑ ر.ک: حسینی گرگانی، میرتقی، نزول مسیح و ظهور موعود، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸.
- ↑ «یَوْمُ النَّیْرُوزِ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی یَظْهَرُ فِیهِ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ وُلَاةَ الْأَمْرِ وَ یُظْفِرُهُ اللَّهُ تَعَالَی بِالدَّجَّالِ فَیَصْلِبُهُ عَلَی کُنَاسَةِ الْکُوفَةِ وَ مَا مِنْ یَوْمِ نَیْرُوزٍ إِلَّا وَ نَحْنُ نَتَوَقَّعُ فِیهِ الْفَرَجَ لِأَنَّهُ مِنْ أَیَّامِنَا حَفِظَتْهُ الْفُرْسُ وَ ضَیَّعْتُمُوه»؛ هدیة الزائرین، ص۶۰۶ ـ ۶۰۷؛ حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة، ج۳، ص۵۷۱؛ آل سیدحیدر کاظمی، سیدمصطفی، بشارة الاسلام، ص۲۹۳؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۰۸.
- ↑ ر.ک: حسینی گرگانی، میرتقی، نزول مسیح و ظهور موعود، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸.
- ↑ «کَأَنِّی بِالْقَائِمِ یَوْمَ عَاشُورَاءَ یَوْمَ السَّبْتِ قَائِماً بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ بَیْنَ یَدَیْهِ جَبْرَئِیلُ(ع) یُنَادِی الْبَیْعَةَ لِلَّهِ فَیَمْلَأُهَا عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً»؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص ۴۵۳.
- ↑ ر.ک: حسینی گرگانی، میرتقی، نزول مسیح و ظهور موعود، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸؛ الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۶۵-۱۶۸.
- ↑ ر.ک: حسینی گرگانی، میرتقی، نزول مسیح و ظهور موعود، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۸.
- ↑ ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۰۸ـ ۱۰۹.
- ↑ ر.ک: موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۱۶۲ـ۱۶۳؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۱۶۱.