بحث:یاران خاص امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
نویسنده: آقای پورانزاب
پاسخ اجمالی
یاران امام
- حکومت مهدوی، حکومت کامل عدل الهی بر روی زمین خواهد بود و امام مهدی(ع) در دوران پس از ظهور با همراهی یاران خویش، پرچم عدالت را در سراسر گیتی به اهتزاز درمی آورد. در بررسی روایات با دوگونه از یاران برای حضرت روبرو می‌‌شویم، یاران خاص و یاران عام که به بررسی آنها می‌‌پردازیم:
- دستۀ اول یاران خاص هستند که ستاد فرماندهی آن حضرت را تشکیل می دهند و تعدادشان طبق روایات ۳۱۳ نفر است و همان‌ها هستند که قرآن کریم در آیۀ ۸ سورۀ هود از آنان به عنوان "امت معدوده" یاد می‌کند[۱].
- دستۀ دوم یاران عام که پس از جمع شدن پرچمداران و ستاد فرماندهی، به یاری ایشان میآیند و طبق روایات ۱۰، ۱۲ یا ۱۵ هزار نفرند. این عده اگرچه پس از پیوستن سیصد و سیزده نفر، به امام(ع) ملحق شدهاند، اما جلوتر از دیگران بوده و وجود آنها برای علنی کردن نهضت و خروج از مکه لازم است[۲].
یاران خاص امام در روایات
- روایاتی که دربارۀ یاران خاص حضرت مهدی(ع) وجود دارند در حد تواتر بوده و همگی حاکی از عظمت و بزرگواری و شخصیت والای آنان هستند. برخی از این روایات عبارت‌اند از:
- امام سجاد(ع) فرمودند: «وقتی در ابتدای امر مردم جمع می‌شوند تا حضرت را به قتل برسانند، این ۳۱۳ نفر قهرمانانه در نهایت فداکاری از آن حضرت دفاع کنند و آنان را در راه رسیدن به هدف شومشان ناکام می‌گذارند»[۳].[۴]
- امام باقر(ع) فرمودند: «سیصد و چند نفر به شمار اهل بدر با قائم بین رکن و مقام بیعت می‌کنند، در بین آنان نجبا از اهل مصر، ابدال از اهل شام و اخیار از اهل عراق هستند»[۵].[۶]
- همچنین فرمودند: «این ۳۱۳ نفر پس از جبرئیل، اول کسانی هستند که با امام زمان(ع)بیعت می‌کنند»[۷].
- و نیز فرمودند: «امام قائم دارای ۳۱۳ یاور است که این افراد از نژاد عجم هستند. بعضی از آنها در روز بر روی ابر سوار شده و راه می‌روند و به نام و پدر و اوصاف معروفند و بعضی از آنها در بستر خود خوابیده‌اند و بدون وعده قبلی در مکه به حضور امام شرفیاب می‌شوند»[۸] و...[۹].
ویژگی‌های یاران خاص امام مهدی(ع)
- برخی از ویژگی‌های خاص یاران خاص امام قائم(ع) عبارت‌اند از: امام عصر در انتظار آنان به سر میبرد؛ از اقصی نقاط عالم جمع می‌شوند؛ نخستین بیعتکنندگان با امام زمانند؛ مدافعان مخصوص و حافظان ویژه امام زمانند؛ پرچمداران و حاکمان روی زمین‌اند؛ به دلیل اینکه دست خدا بالا سر آنهاست، همیشه پیروز و ثابت قدماند[۱۰] و...[۱۱].
پاسخ تفصیلی
یاران امام
- حکومت مهدوی، حکومت کامل عدل الهی بر روی زمین خواهد بود و امام مهدی(ع) در دوران پس از ظهور با همراهی یاران خویش، پرچم عدالت را در سراسر گیتی به اهتزاز درمی آورد. در بررسی روایات با دوگونه از یاران برای حضرت روبرو می‌‌شویم، یاران خاص و یاران عام که به بررسی آنها می‌‌پردازیم:
- یاران امام زمان(ع) دو دستهاند:
- دستۀ اول یاران خاص و ستاد فرماندهی آن حضرت هستند، تعدادشان طبق روایات ۳۱۳ نفر است و همان‌ها هستند که قرآن کریم در آیۀ ۸ سورۀ هود از آنان به عنوان "امت معدوده" یاد می‌کند[۱۲] و این دسته، مجاهدانی مانند مالک اشتر و ابودجانه انصاریاند و فرماندهی صدها و گاه هزاران نفر را به عهده دارند و یا وزیرانی مانند مؤمن خاندان فرعون و یوشع وصی حضرت موسی(ع) هستند[۱۳].[۱۴] هرگاه زمان ظهور برسد، خداوند این افراد را در اندک زمانی در مکّه ظاهر می‌کند و بدون حضور اینان قیام مهدی(ع) شروع نمی‌شود.
- دستۀ دوم یاران عام که پس از جمع شدن پرچمداران و ستاد فرماندهی، به یاری ایشان میآیند و طبق روایات ۱۰، ۱۲ یا ۱۵ هزار نفرند. این عده اگرچه پس از پیوستن سیصد و سیزده نفر به امام(ع) ملحق شدهاند، اما جلوتر از دیگران بوده و وجود آنها برای علنی کردن نهضت و خروج از مکه لازم است[۱۵].
یاران خاص امام در روایات
- روایاتی که دربارۀ یاران خاص حضرت مهدی(ع) وجود دارند در حد تواتر بوده و همگی حاکی از عظمت و بزرگواری و شخصیت والای آنان هستند. برخی از این روایات عبارت‌اند از:
- امام سجاد(ع) فرمودند: «وقتی در ابتدای امر مردم جمع می‌شوند تا حضرت را به قتل برسانند، این ۳۱۳ نفر قهرمانانه در نهایت فداکاری از آن حضرت دفاع کنند و آنان را در راه رسیدن به هدف شومشان ناکام می‌گذارند»[۱۶].[۱۷]
- امام باقر(ع) فرمودند: «سیصد و چند نفر به شمار اهل بدر با قائم بین رکن و مقام بیعت می‌کنند، در بین آنان نجبا از اهل مصر، ابدال از اهل شام و اخیار از اهل عراق هستند»[۱۸].[۱۹]
- همچنین فرمودند: «این ۳۱۳ نفر پس از جبرئیل، اول کسانی هستند که با امام زمان(ع)بیعت می‌کنند»[۲۰].
- و نیز فرمودند: «امام قائم دارای ۳۱۳ یاور است که این افراد از نژاد عجم هستند. بعضی از آنها در روز بر روی ابر سوار شده و راه می‌روند و به نام و پدر و اوصاف معروفند و بعضی از آنها در بستر خود خوابیده‌اند و بدون وعده قبلی در مکه به حضور امام شرفیاب می‌شوند»[۲۱].
- همچنین حضرت ذیل آیۀ شریفۀ ﴿ِأَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَميعاً﴾ فرمودند: «منظور یاران قائم‌اند(ع) که ۳۱۳ نفرند، به خدا سوگند منظور از امت معدوده (که در آیه ۸ سوره هود آمده) آنها هستند به خدا سوگند در یک ساعت همگی همچون پاره‌های ابر پاییزی که بر اثر باد جمع و متراکم می‌گردند، جمع می‌شوند»[۲۲].
- و نیز فرمودند: «هنگام ظهور حضرت مهدی(ع)، وقتی حضرت می‌خواهد به طرف خانه کعبه بیاید و به دیوار کعبه تکیه کرده و صدای دلربایش را به گوش جهانیان برساند در مکانی به نام "ذی طوی" در حدود یک فرسخی مکه در راه تنعیم در انتظار ۳۱۳ نفر از یاران خاصش توقف می‌کند تا اینکه آنها میآیند و به حضرت میپیوندند و از آنجا با هم به کنار کعبه میآیند»[۲۳].
- همچنین فرمودند: «این ۳۱۳ نفر از اطراف جهان و اقصی نقاط عالم به دور حضرت جمع می‌شوند»[۲۴].
- امام صادق(ع) فرمودند: «وقتی که امام قائم از سوی خدا اجازۀ خروج و ظهور بگیرد، خدا را به اسم اکبر در لغت عبرانی بخواند و ۳۱۳ نفر از اصحابش که از افراد نخستین در مورد قبول ولایت امام هستند مانند پاره‌های ابر پاییزی به سوی او میشتابند، جمعی شبانگاه از بستر خود ناپدید شوند و صبحگاه در مکه باشند و جمعی در روز دیده شوند و صبحگاه در مکه باشند و جمعی در روز دیده می‌شوند که بر روی ابر حرکت می‌کنند... و در حق آنان آیۀ شریفه ﴿ِأَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَميعاً﴾ نازل شده است[۲۵].
- همچنین فرمودند: «به زودی خداوند متعال ۳۱۳ نفر را در همین مسجد حاضر کند. همراه آنان شمشیرهایی است که بر هر شمشیری نام شخص و نام پدر و اوصاف و نسبتش نوشته شده و سپس به دستور امام، شخصی اعلام می‌کند: این مهدی(ع) همچون داود و سلیمان قضاوت و حکم می‌کند و گواهی نمیخواهد»[۲۶].
- و نیز فرمودند: «گویا امام قائم(ع) را بالای منبر کوفه می‌‌نگرم که یارانش ۳۱۳ نفر مرد به تعداد جنگ‌جویان مسلمان در جنگ بدر، اطرافش را گرفته‌اند، این یاران پرچمداران و حاکمان خدا بر مردم در زمین‌اند»[۲۷].[۲۸]
ویژگی‌های یاران خاص امام مهدی(ع)
- امام عصر در انتظار آنان به سر میبرد؛
- از اقصی نقاط عالم جمع می‌شوند؛
- نخستین بیعتکنندگان با امام زمانند؛
- مدافعان مخصوص و حافظان ویژه امام زمانند؛
- پرچمداران و حاکمان روی زمین‌اند؛
- همچون پاره‌های ابرهای متراکم هستند؛
- همان امت معدودهای هستند که برای دشمنان عذاب و نقمتاند؛
- کسانی هستند که در یک ساعت از اطراف عالم به محضر امام زمان میرسند؛
- سوار بر ابرها خود را به امام زمان میرسانند؛
- ارکان و پایههای خللناپذیر و پشتیبان محکم حکومت مهدی(ع) هستند؛
- با نام و نسب و نام پدر در نزد اولیای دین معروفند؛
- به دلیل اینکه دست خدا بالا سر آنهاست، همیشه پیروز و ثابت قدماند[۲۹]؛
- جوان و به ندرت، کهنسالاند؛
- در قوت بدن مانند چهل مرد هستند و اگر بر کوه آهن بگذرند، آن را از جا در می‌آورند و اگر بر دشمن بگذرند او را زیر پای خود له می‌کنند؛
- در قوت روح، دلهایشان مانند پاره‌های پولاد و جگرشان جگر شیر است. ایشان تیزتر از نیزه و تندتر و سبکبارتر از ابرند؛
- در عرصۀ نبرد، دلاور و شجاع و سهمناک هستند؛
- از لحاظ معنویت و عبادت در آستان خداوند، شبزندهدارند و مانند راهبان تارک دنیا، سر در گریبان فرو برده و دست تضرع و حاجت به درگاه خدا بلند نمودهاند. نشان سجود بر پیشانیشان، عابد بودنشان و تصمیمها و سیاستهای زیرکانه‌شان، فراست برگرفتشان را از نور الهی نمایان می‌سازد، چندان که وجودشان چراغ فروزان دیگر مشتاقانی میشود که برای پیمودن مسیر ولایت به نهضت میپیوندند. ایشان درندگان زمین و آسمان را نیز به اطاعت در می‌آورند؛ اما خود در برابر امام(ع) از برده در برابر مالکش فرمانبردارترند در یک کلام، ایشان همان اولیای الهی بی خوف و حزن و گنج‌های نهان خدا در زمین اویند که با ولی اعظم خدا، پیمان جان میبندند[۳۰].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۱.
- ↑ «فَیَقُومُونَ إِلَیْهِ لِیَقْتُلُوهُ فَیَقُومُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ یُنِیفُ عَلَی الثَّلَاثِمِائَةِ فَیَمْنَعُونَهُ مِنْه»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص ۳۰۶.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ «یُبَایِعُ الْقَائِمَ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ نَیِّفٌ عِدَّةَ أَهْلِ بَدْرٍ فِیهِمُ النُّجَبَاءُ مِنْ أَهْلِ مِصْرَ وَ الْأَبْدَالُ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ وَ الْأَخْیَارُ مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ»؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۴۷۶، ح ۵۰۲.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامۀ مهدویت، ص۴۰؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۸۰.
- ↑ «أَوَّلُ مَنْ یُبَایِعُهُ جَبْرَئِیلَ ثُمَّ الثَّلَاثُمِائَةِ وَ الثَّلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص۳۱۶.
- ↑ «أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(ع)قَالَ: أَصْحَابُ الْقَائِمِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا أَوْلَادُ الْعَجَمِ بَعْضُهُمْ یُحْمَلُ فِی السَّحَابِ نَهَاراً یُعْرَفُ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِیهِ وَ نَسَبِهِ وَ حِلْیَتِهِ وَ بَعْضُهُمْ نَائِمٌ عَلَی فِرَاشِهِ فَیُرَی فِی مَکَّةَ عَلَی غَیْرِ مِیعَاد»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۰.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۱.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۲۳۳، ح ۱۵۴۲، ۱۵۴۳؛ تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۳۲، ح ۹۰؛ دلائل الامامة، ص ۴۶۳، ح ۴۴۴.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۲۳.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۱.
- ↑ «فَیَقُومُونَ إِلَیْهِ لِیَقْتُلُوهُ فَیَقُومُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ یُنِیفُ عَلَی الثَّلَاثِمِائَةِ فَیَمْنَعُونَهُ مِنْه»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص ۳۰۶.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ «یُبَایِعُ الْقَائِمَ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ نَیِّفٌ عِدَّةَ أَهْلِ بَدْرٍ فِیهِمُ النُّجَبَاءُ مِنْ أَهْلِ مِصْرَ وَ الْأَبْدَالُ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ وَ الْأَخْیَارُ مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ»؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۴۷۶، ح ۵۰۲.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامۀ مهدویت، ص۴۰؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۸۰.
- ↑ «أَوَّلُ مَنْ یُبَایِعُهُ جَبْرَئِیلَ ثُمَّ الثَّلَاثُمِائَةِ وَ الثَّلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص۳۱۶.
- ↑ «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(ع)قَالَ: أَصْحَابُ الْقَائِمِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا أَوْلَادُ الْعَجَمِ بَعْضُهُمْ یُحْمَلُ فِی السَّحَابِ نَهَاراً یُعْرَفُ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِیهِ وَ نَسَبِهِ وَ حِلْیَتِهِ وَ بَعْضُهُمْ نَائِمٌ عَلَی فِرَاشِهِ فَیُرَی فِی مَکَّةَ عَلَی غَیْرِ مِیعَاد»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۰.
- ↑ «یعْنِی أَصْحَابَ الْقَائِمِ الثَّلَاثَمِائَةٍ وَ الْبِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا وَ هُمْ وَ اللَّهِ الْأُمَّةُ الْمَعْدُودَةُ یَجْتَمِعُونَ وَ اللَّهِ فِی سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ قَزَعاً کَقَزَعِ الْخَرِیفِ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۲.
- ↑ «إِنَّ الْقَائِمَ یَنْتَظِرُ مِنْ یَوْمِهِ ذِی طُوًی فِی عِدَّةِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثِمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا حَتَّی یُسْنِدَ ظَهْرَهُ إِلَی الْحَجَرِ یَهُزُّ الرَّایَةَ الْمِغْلَبَة»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۶.
- ↑ «یَجْمَعُ اللَّهُ تَعَالَی لَهُ مِنْ أَقَاصِی الْبِلَادِ عَلَی عِدَّةِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثِمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۰.
- ↑ «إِذَا أُذِنَ الْإِمَامُ دَعَا اللَّهَ بِاسْمِهِ الْعِبْرَانِیِّ فَأُتِیحَتْ لَهُ صَحَابَتُهُ الثَّلَاثُمِائَةِ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ قَزَعٌ کَقَزَعِ الْخَرِیفِ وَ هُمْ أَصْحَابُ الْأَلْوِیَةِ مِنْهُمْ مَنْ یُفْقَدُ عَنْ فِرَاشِهِ لَیْلًا فَیُصْبِحُ بِمَکَّةَ وَ مِنْهُمْ مَنْ یُرَی یَسِیرُ فِی السَّحَابِ نَهَاراً یُعْرَفُ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِیهِ وَ حِلْیَتِهِ وَ نَسَبِهِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَیُّهُمْ أَعْظَمُ إِیمَاناً قَالَ الَّذِی یَسِیرُ فِی السَّحَابِ نَهَاراً وَ هُمُ الْمَفْقُودُونَ وَ فِیهِمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعا»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۸.
- ↑ «کُنْتُ مَعَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ(ع)فِی مَسْجِدِ مَکَّةَ وَ هُوَ آخِذٌ بِیَدِی وَ قَالَ یَا أَبَانُ سَیَأْتِی اللَّهُ بِثَلَاثِمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا فِی مَسْجِدِکُمْ هَذَا یَعْلَمُ أَهْلُ مَکَّةَ أَنَّهُ لَمْ یُخْلَقْ آبَاؤُهُمْ وَ لَا أَجْدَادُهُمْ بَعْدُ عَلَیْهِمُ السُّیُوفُ مَکْتُوبٌ عَلَی کُلِّ سَیْفٍ اسْمُ الرَّجُلِ وَ اسْمُ أَبِیهِ وَ حِلْیَتُهُ وَ نَسَبُهُ ثُمَّ یَأْمُرُ مُنَادِیاً فَیُنَادِی هَذَا الْمَهْدِیُّ یَقْضِی بِقَضَاءِ دَاوُدَ وَ سُلَیْمَانَ لَا یَسْأَلُ عَلَی ذَلِکَ بَیِّنَة»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۶۹.
- ↑ «کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَی الْقَائِمِ عَلَی مِنْبَرِ الْکُوفَةِ وَ حَوْلَهُ أَصْحَابُهُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا عِدَّةَ أَهْلِ بَدْرٍ وَ هُمْ أَصْحَابُ الْأَلْوِیَةِ وَ هُمْ حُکَّامُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ عَلَی خَلْقِهِ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۶.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ ر.ک: طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۵ ـ ۲۳۸.
- ↑ ر.ک: م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص ۳۶۸ ـ ۳۷۱.