تجاوز در جامعه‌شناسی اسلامی
اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث تجاوز است. "تجاوز" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل تجاوز (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
“عدوان” در لغت هر نوع تجاوز و تعدی اعم از جایز و پسندیده یا ممنوع و ناپسند را شامل می‌گردد. این واژه در ظاهر، معنایی نسبتاً وسیع‌تر از ظلم دارد. گاه هر گونه تجاوز و تعدی از حدود الهی را در بر می‌گیرد[۱]. گستره واژه عدوان تا آنجاست که همه اعمال زشتی که ضررش دامنگیر دیگران می‌شود و همه گناهان مربوط به حق‌الناس که مردم از آن متضرر و متأذی می‌شوند، شامل می‌گردد. اثم و عنوان از مصداق‌های معصیت الله هستند[۲]. در کاربردی عام، عدوان همه اعمال شر - در مقابل خیر - را در بر می‌گیرد[۳]. از نظر ایزوتسو نیز، تعدی در موارد بسیار، مرادف تام و تمام “ظلم” است؛ همچنین هر عملی که به قصد تغییر حدود الهی، یعنی تغییر نظام حلال و حرام صورت گیرد، موردی از تجاوز و تخطی به شمار می‌رود؛ همچنین تعدی با عصیان و تکذیب به عنوان یکی از وجوه کفر، قرابت زیاد دارد[۴].[۵]
آیات قرآنی مرتبط
- نهی مؤمنان از تعاون بر گناه و تعدی: ﴿...وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ﴾[۶].
- نکوهش سرعت گرفتن در ظلم و تعدی: ﴿وَتَرَى كَثِيرًا مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾[۷].
- در آیاتی نیز، مؤمنان از برخی مصداق‌های نافرمانی (همچون رازگویی گناه‌آلود و متعدیانه) به طور مشخص برحذر داشته شده‌اند[۸].[۹]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۵۰۶.
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۳۲۴.
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۳۲۵.
- ↑ توشیهیکو ایزوتسو، مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن، ص۲۱۷-۲۱۸.
- ↑ شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۱۹۲.
- ↑ «و در گناه و تجاوز یاری نکنید» سوره مائده، آیه ۲.
- ↑ «و بسیاری از ایشان را می‌بینی که در گناه و ستمبارگی و رشوه‌خواری شتاب می‌ورزند؛ بی‌گمان زشت است آنچه انجام می‌دادند!» سوره مائده، آیه ۶۲.
- ↑ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ﴾ «ای مؤمنان! هنگامی که رازگویی می‌کنید به گناه و دشمنخویی و نافرمانی با پیامبر رازگویی نکنید و به نیکی و پرهیزگاری راز گویید! و از خداوند که نزد او گرد آورده می‌شوید پروا کنید» سوره مجادله، آیه ۹.
- ↑ شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۱۹۲.