هشام بن حکم (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۳۴ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

هشام بن حکم
زبانفارسی
نویسندهعلی رضا اسعدی
موضوعمتکلمان شیعه
مذهب[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر[[:رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی|انتشارات انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی]][[رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی]]
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۳۸۸ ش
شابک۹۷۸-۶۰۰-۱۹۵-۰۰۵-۶
شماره ملی ‎1‎7‎7‎3‎2‎2‎1‎‬‬‬ ‭‎‭ ‎۱‎۷‎۷‎۳‎۲‎۲‎۱‎‬‬‬

هشام بن حکم، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون هشام بن حکم یکی از متکلمان شیعه می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر علی رضا اسعدی است و انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «بررسی ابعاد شخصیتی و اندیشه‌‏های کلامی هشام بن حکم یکی از شاگردان امام صادق(ع) است. در این پژوهش ابتدا به بررسی احوال و ابعاد شخصیت هشام بن حکم پرداخته شده و سپس مهم‎ترین آرا و اندیشه‌‏های کلامی، ویژگی‎های اخلاقی و رفتاری وی بررسی گردیده است. نگارنده به دیدگاه‎های هشام بن حکم در مورد خداشناسی، صفات الهی، جهان‌‏شناسی،پیامبرشناسی، امام‏‌شناسی و علم و معرفت پرداخته و برخی از مناظره‌‏های وی را در همین موضوعات منعکس کرده است. بخشی از مناظره‏‌های هشام بن حکم در باب تناهی عالم، حرکت، صفت و ویژگی‌‎های آن خلود و روح با ابوالهندیل علاف یحیی بن خالد برمکی و برخی دیگر از مخالفان شیعه نیز در پایان کتاب آمده است»[۱].

فهرست کتاب

هشام بن حکیم

  • سخنی با خواننده
  • مقدمه

بخش اول: احوال و ابعاد شخصیت هشام فصل اول: بررسی احوال

فصل دوم: بررسی ابعاد شخصیت هشام

  1. شخصیت هشام در احادیث
    1. احادیث مدح و ستایش
    2. احادیث ذم و نکوهش
  2. موقعیت و جایگاه علمی
    1. جامعیت علمی
    2. استادان و شاگردان
    3. مناظره‌ها
    4. آثار
  3. ویژگی‌های اخلاقی ـ رفتاری

بخش دوم: آرا و اندیشه‌های کلامی فصل اول: علم و معرفت

  1. حس
    1. گونه‌های ادراک حسی
    2. محدودیت و امکان خطای ادراک حسی
  2. عقل
    1. اهمیت و جایگاه عقل
    2. محدودیت شناخت عقلی

فصل دوم: خداشناسی

  1. برهان از طریق آیات انفسی
  2. برهان از طریق آیات آفاقی
  1. نحوه اتصاف خداوند به صفات
  2. حدوث و قدم صفات
  • مباحث خاص
  1. صفات ثبوتیه
    1. وحدت
    2. نفی شریک
    3. نفی ترکیب
  2. علم الهی
  1. دلایل عقلی
  2. دلایل نقلی
  1. قدرت
  2. سمع و بصر
  3. کلام
  4. اراده
  5. رضا و سخط
  6. صفات سلبیه
    1. نفی تشبیه و تجسیم
  1. انکار اعتقاد هشام به تجسیم
  2. اعتقاد قبلی
  3. معارضه
  4. اراده معنایی غیر از معنای ظاهری

فصل سوم: جهان‌شناسی

فصل چهارم: انسان‌شناسی

فصل پنجم: پیامبرشناسی

  1. انتصاب از سوی خداوند
  2. وحی
  3. عصمت
  4. معجزه

فصل ششم: امام‌شناسی

  1. از نظر شئون و مناصب
  2. از نظر گستره زمانی
  1. شرایط و ویژگی‌های نَسَبی
    1. شهرت نژاد، قبیله و خاندان
    2. منصوص بودن
  2. شرایط و ویژگی‌های شخصی
  3. عصمت
    1. تعریف و حقیقت عصمت
    2. دلایل عصمت
    3. دامنه و گستره عصمت
  4. علم
  5. سخاوت
  6. شجاعت
  1. ادله عقلی
    1. لزوم نص و عصمت
    2. لزوم افضلیت
    3. تبیین برتری علی(ع)
    4. رد شایستگی دیگر مدعیان خلافت
  2. ادله نقلی
  3. ادله قرآنی
  4. ادله روایی
  1. معاویه و قاسطین
  2. خوارج
  3. حَکَمان
  1. امام سجاد(ع)
  2. امام صادق(ع)
  3. امام موسی بن جعفر(ع)

بخش سوم: مناظره‌ها فصل اول: خداشناسی و توحید

  1. با شخص ملحدی در اثبات توحید
  2. با روحانی زرتشتی در اثبات توحید
  3. با جاثلیق نصرانی در رد تثلیث

فصل دوم: امامت

  1. با یحیی بن خالد
  2. با مرد شامی
  3. با ضرار بن عمرو ضبی
  4. با عبدالله بن یزید اباضی
  5. با جمعی از متکلمان در مجلس یحیی بن خالد
  6. با بیان و ضرار
  7. با جمعی از متکلمان
  8. با یحیی بن خالد برمکی
  9. با خوارج
  10. با ضرار
  11. با ابوعبیده معتزلی
  12. با عمرو بن عبید
  13. با برخی از اهل سنت در مجلس یحیی بن خالد برمکی
  14. با برخی از اهل سنت

فصل سوم: مناظره‌های هشام در تناهی عالم، حرکت، صفت، خلود و روح

  1. با روحانی زرتشتی در اثبات تناهی عالم
  2. با ابوالهذیل در مورد حرکت و صفت
  3. با نظام در خلود
  4. با نظام در مورد روح
  • کتاب‌نامه
  • نمایه‌ها
  1. اصطلاحات
  2. کسان، قبیله‌ها و فرقه‌ها

دربارهٔ پدیدآورنده

علی رضا اسعدی

آقای علی رضا اسعدی (متولد ۱۳۵۰ ش)، عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «سید مرتضی»، «سید رضی»،«هشام بن حکم» و «امام علی و دینداری» برخی از این آثار است.[۲]


پانویس

جستارهای وابسته