افضلیت امام حسن

افضلیت امام حسن(ع) براساس آیاتی همچون آیه تطهیر و آیه اولی الامر و روایاتی مانند حدیث ثقلین و غیره قابل اثبات است؛ موضوعی که منابع شیعه و اهل سنت بدان اعتراف دارند.

مقدمه

بنا بر آیات قرآن کریم مانند آیه سؤال و آیه تطهیر و آیه اولی الامر و احادیث متواتر مانند حدیث ثقلین افضلیت در علم و مرجعیت علمی اهل بیت(ع) از جمله امام حسن(ع) ثابت است و در مقام عمل نیز این منزلت مورد اعتراف همه قرار گرفته است. بنا بر روایات تفسیری قریب به ۴۰ آیه قرآن درباره امام مجتبی آمده است^[۱]. جایگاه و مکانت علمی امام مجتبی در حدی است که امیرالمؤمنین(ع) برای پاسخ به مسائل به وی ارجاع داده و پس از آنکه امام حسن(ع) حکم تمام شقوق و احتمالات مسأله را تبیین کردند امیرالمؤمنین(ع) با تبسم فرمود: "صدقت یا بُنی"، آنگاه این آیه شریفه را تلاوت نمود: ﴿ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ﴾^[۲]. بنابر نقل منابع عامه، آن حضرت در سن نوجوانی در مسجد مدینه می‌نشست و مردم دور او گرد آمده و سؤالات و مشکلات دینی آنان را حل می‌فرمود و برتری وی بر دیگران آشکار بود^[۳].

امام مجتبی(ع) هفت سال از دوران رسول خدا(ص) را درک نمود و جایگاه امام حسن و امام حسین و منزلت والای آنان از همان دوران کودکی نزد رسول خدا(ص) از مسلمات مسلمانان است. احمد حنبل روایاتی از اصحاب رسول خدا(ص) در زمینه جایگاه امام حسن(ع) نزد رسول خدا(ص) نقل کرده است^[۴].

اعلام افضلیت امام حسن(ع) و امام حسین(ع) به‌وسیله رسول خدا(ص):

پیامبر اکرم(ص) در جمع مردم در یک سخنرانی درباره برتری و افضلیت امام حسن و امام حسین فرمودند: "ای مردم، آیا شما را با گرامی‌ترین آدمیان از حیث عمو و عمه آشنا سازم؟ عرض کردند: آری رسول خدا فرمود: بر شما باد، حسن و حسین، عموی ایشان جعفر است که با دو بال در بهشت پرواز می‌کند و عمه آنها، ام هانی دختر ابوطالب است. ای مردم: آیا می‌خواهید کسانی را که شریفترین دایی و خاله را دارند، بشناسید؟ گفتند: آری رسول خدا(ص) فرمود: آنها حسن و حسین هستند، دایی آنها قاسم فرزند محمّد و خاله ایشان زینب دختر پیامبر خداست. ای مردم شما را آگاه سازم که جد، مادر بزرگ، پدر، مادر، عمو، عمه، دایی و خاله آنها همگی در بهشتند هر کس این دو فرزند من و پدر و مادرشان را دوست بدارد فردا در بهشت با ما خواهد بود و هر که با آنها دشمنی ورزد، در آتش است. از منزلت ایشان به نزد خدا، این است که آنها را در تورات به نام شبّر و شبیر خوانده است.^[۵]

علاوه بر فضائلی که مشترک بین امام حسن و امام حسین بود از نبی اکرم(ص) در خصوص امام حسن(ع) فضایلی نقل شده که به چند مورد بسنده می‌شود:

ابن عساکر دمشقی می‌نویسد: رسول خدا(ص) فرمودند: مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى سَيِّدِ شَبَابِ أَهْلِ اَلْجَنَّةِ فَلْيَنْظُرْ إِلَى اَلْحُسَينِ بْنِ عَلِيٍّ^[۶].
بنابر نقل بخاری برَاء صحابی رسول خدا(ص) می‌گوید: رأیت النبی(ص) و الحسن علی عاتقه یقول: اللهم إنی أحبه فأحبه^[۷].
مسلم از طرق مختلف به سند خود از رسول خدا(ص) نقل کرده که درباره امام حسن(ع) فرمود: اللهم إنی أحبه فأحبه و أحبب من یحببه^[۸].
حموی شافعی می‌گوید: رسول خدا(ص) درباره امام حسن(ع) فرمودند: فإنه ابنی و ولدی و منی و قرة عینی و ضیاء قلبی و ثمرة فؤادی و هو سیّد شباب أهل الجنّة و حجّة الله علی الأمة أمره أمری و قوله قولی، من تبعه فإنه منّی و من عصاه فإنه لیس منّی. آنگاه رسول خدا(ص) مصائب امام حسن(ع) را پیشگویی و ثواب زیارت قبرش را بیان می‌فرماید^[۹].^[۱۰]

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵

پانویس

↑ ر.ک: الامام المجتبی(ع) مهجة قلب المصطفی، ص۱۷.
↑ سوره آل عمران، آیه ۴۳. ر.ک: تهذیب الأحکام، ج ۵، ص۳۵۵. إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۴، ص۸.
↑ ر.ک: الکشف و البیان (تفسیر ثعلبی)، ج ۱۰، ص۱۶۵.
↑ ر.ک: مسند احمد، ج ۱، ص۷۷.
↑ کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص۹۸؛ نهج الحق و کشف الصدق، ص۳۹۰.
↑ تاریخ مدینه دمشق، ج ۱۳، ص۲۰۹ و إعلام الوری بأعلام الهدی (ط – القدیمة)، ص۲۱۱.
↑ صحیح بخاری، ج ۴، ص۲۱۷.
↑ صحیح مسلم، ج ۷، ص۱۲۹.
↑ و إنی إذا نظرت إلیه تذکرت ما یجری علیه من الذلّ بعدی و لا یزال الأمر به حتی یقتل بالسمّ ظلما و عدوانا فعند ذلک تبکی الملائکة و السبع الشداد لموته و یبکیه کل شیء حتی الطیر جوّ السماء و الحیتان فی جوف الماء،قدمه علی الصراط یوم تزل فیه الأقدام فرائد السمطین، الحموی الشافعی، ج ۲، ص۳۵.
↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، جلد ۲ ص۲۱.

[1] ر.ک: الامام المجتبی(ع) مهجة قلب المصطفی، ص۱۷.

[2] سوره آل عمران، آیه ۴۳. ر.ک: تهذیب الأحکام، ج ۵، ص۳۵۵. إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۴، ص۸.

[3] ر.ک: الکشف و البیان (تفسیر ثعلبی)، ج ۱۰، ص۱۶۵.

[4] ر.ک: مسند احمد، ج ۱، ص۷۷.

[5] کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص۹۸؛ نهج الحق و کشف الصدق، ص۳۹۰.

[6] تاریخ مدینه دمشق، ج ۱۳، ص۲۰۹ و إعلام الوری بأعلام الهدی (ط – القدیمة)، ص۲۱۱.

[7] صحیح بخاری، ج ۴، ص۲۱۷.

[8] صحیح مسلم، ج ۷، ص۱۲۹.

[9] و إنی إذا نظرت إلیه تذکرت ما یجری علیه من الذلّ بعدی و لا یزال الأمر به حتی یقتل بالسمّ ظلما و عدوانا فعند ذلک تبکی الملائکة و السبع الشداد لموته و یبکیه کل شیء حتی الطیر جوّ السماء و الحیتان فی جوف الماء،قدمه علی الصراط یوم تزل فیه الأقدام فرائد السمطین، الحموی الشافعی، ج ۲، ص۳۵.

[10] زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، جلد ۲ ص۲۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]