صفحهٔ اصلی

به نسخهٔ آزمایشی دانشنامهٔ امامت و ولایت (امامت‌پدیا) خوش‌ آمدید

این دانشنامه وابسته به مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت و زیر نظر حضرت آیت الله محسن اراکی است.

با ۴۶٬۹۹۷ نوشتار به زبان فارسی

مدخل برگزیده

امام رضا (ع) دهمین نفر از چهارده معصوم(ع) و هشتمین پیشوای مسلمانان، ۱۱ ذی قعده سال ۱۴۸ه. ق. در مدینه به دنیا آمد. پدر ارجمندش موسی بن جعفر(ع) و مادر آن حضرت خیزران نامیده می‌شد.

در دوران امامت حضرت رضا مکتب اهل بیت(ع) از جهت علمی و اجتماعی به حدّی رشد کرده و گسترش یافته بود که می‌توانست قدرت سیاسی را تجربه نماید. برخلاف شروع امامت پدرش، امامت آن جناب به طور علنی و با قدرت شروع شد. خلفای عباسی معاصر آن امام معصوم(ع) سه نفر بودند: هارون، محمد امین و عبدالله مأمون. واگذاری منصب ولایت‌عهدی به امام رضا(ع) از چاره‌هایی‌ بود که برای گریز از خطر شیعه یافتند. بدین‌سان، دوران امامت امام رضا(ع) را به دو دوره پیش و پس از ولایت‌عهدی تقسیم کرد. دوره نخست از سال ۱۸۳ تا ۲۰۱ یعنی از آغاز امامت تا سفر به خراسان و دوره دوم از سال ۲۰۱ تا ۲۰۳ (شهادت حضرت).

مشهور است که برجستگی‌های اخلاقی آن امام همام(ع) عبارت بوده‌اند از:

زهد و بندگی: علی بن موسی(ع) در بی‌رغبتی به دنیا و بندگی خدا، جهد فراوان داشت.
فروتنی: در برابر مردم بسیار فروتن بود. هیچ گاه با کسی تندی نکرد و کلام کسی را نبُرید و پایش را هنگام نشستن پیش کسی دراز نکرد یا به دیوار تکیه نداد.
علم و آگاهی: دانش امام رضا(ع) را نمی‌توان با کسی از مردمان زمانه‌اش به قیاس نهاد. فضل و برتری علمی‌اش همواره در مناظراتی که با علما و بزرگان دیگر ادیان و فِرَق برگزار می‌شد، آشکار بود.
سخاوت و بخشش: امام رضا(ع) همچون پدران پاک خویش در این صفت شهره دوست و دشمن بود..
فصاحت و بلاغت: چون امام رضا(ع) در تشریح و بیان موضوعی لب به سخن می‌گشود، هر شنونده‌ای را به سکوت وا می‌داشت و بر هر کسی اثر می‌نهاد.

مأمون که با ولایت‌عهدی امام رضا(ع) کار را بر خویش سخت کرده و به اهداف خویش نیز نرسیده بود، تصمیم بر قتل امام رضا(ع) گرفت و در آخر ماه صَفر سال ۲۰۳ ه. آن امام همام را در پنجاه و پنج سالگی به شهادت رساند. مرقد مطهر امام رضا(ع) در طوس در قریه‌ای به نام سناباد از نوقان در مکانی معروف به مشهد است که در آن زمان جزء زمین "حمید بن قحطبه" بوده است

ادامه

پرسش برگزیده

ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)

ارکان جمع رکن است و به پایه و بخش اصلی هر چیزی گفته می‌شود که سبب پایندگی آن می‌شود. مراد از ارکان انتظار، عناصر اصلی و پایه‌های اساسیِ انتظار ظهور و فرج امام مهدی(ع) است که نبودن هر یک از آنها سبب انحراف در معنای راستین انتظار می‌گردد. به دیگر سخن، ارکان انتظار، بینش‌ها و کنش‌هایی هستند که تحقق ماهیتِ انتظار راستین وابسته به آنهاست و هر مسلمانی بدون داشتن آنها منتظِر شمرده نمی‌شود.

انتظار راستین دارای سه رکن اساسی است:

نارضایتی نسبت به وضع موجود: اصل انتظار فرج به اعتقاد شیعیان در بایستگی حکومت معصوم پس از پیامبر خدا(ص) برمی‌گردد و از دست رفتن این فرصت در طول تاریخ، تا زمان ولادت آخرین امام معصوم، زمینه‌ساز غیبت صغری و کبرای امام دوازدهم گردیده است. منتظِر واقعی، به سبب محروم بودن از حضور ظاهری امام وضع موجود را نمی‌پذیرد و پیوسته برای کسب آمادگی‌های لازم تلاش می‌کند تا زمینه‌ساز ظهور امام غائب خویش باشد.
اعتقاد به تحقق وضع مطلوب: مراد از این رکن، اعتقاد به این است که سرانجام، این دنیا طعم عدالت و زیبایی‌ها را می‌‌چشد. امید داشتن به وضع مطلوب، غیر از اعتقاد به آیندۀ مطلوب است. این امید، هرچند می‌تواند اثر آن اعتقاد باشد، اما خودش فی‌نفسه حقیقت دیگری دارد؛ چراکه موجب می‌‌شود اعتقاد انسان لذت‌بخش شود.
اقدام برای تحقق وضع مطلوب: آخرین رکن انتظار اقدام عملی برای تحقق وضعیت مطلوب است. عمل و اقدام برای مقدمه‌سازی ظهور و زمینه‌سازی فرج، تا آنجا که مقدور است، هم دلیل صداقت ادعای منتظر است و هم مایه تقویت انتظار خواهد بود. این نکته را نیز باید بدان توجه داشت که اقدام و عمل تنها صرف عمل بیرونی برای از بین بردن فتنه‌ها و نفی طاغوت‌های زمان، مبارزه با ناعدالتی‌ها و ستم‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه شامل اقدامات درونی نیز می‌شود؛ به این معنا که انسان منتظر بایستی نفس خود را مهذّب کند و خود را از هرگونه گناه و رذائل اخلاقی دور کند و پیوسته بر امور معنوی همت گمارد و این نیز شاخه‌ای از اقدام عملی منتظر برای رسیدن به وضع مطلوب است.

ادامه

اثر برگزیده

دانشنامه امام رضا (ع)، مجموعه‌ای است دو جلدی که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون مفاهیم، شخصیت‌ها، مکان‌ها و کتاب‌ها و آثار مرتبط با امام رضا (ع) می‌پردازد. این مجموعه به قلم پژوهشگران سه نهاد جامعة المصطفی العالمیة، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا (ع) نگاشته شده است و انتشارات مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی انتشار آن را به عهده داشته است.

در معرفی این کتاب آمده است: «اثر حاضر، مجموعه‌ای از مدخل‌ها و مقاله‌های است که در موضوع امام رضا (ع) به رشته تحریر درآمده است. این مجموعه دارای استناد و ارجاع‌های پرشماری است که به شیوه الفبایی نگاشته شده است. این کتاب در پی تبیین فرهنگ و معارف رضوی، کتب و آثار و معرفی شخصیت‌های است که از اصحاب امام رضا (ع) بوده‌اند یا از امام رضا (ع) روایت نقل کرده یا امام رضا (ع)، آنان را ستایش یا نکوهش نموده است. مدخل‌های این دانشنامه در سه گروه: مفاهیم، اعلام و اماکن و کتاب‌ها می‌‌باشد. ساختار مقالات در بخش مفاهیم براساس: زبان‌شناسی، سنخ‌سنجی مقاله است. در بخش شخصیت‌ها و مکان‌ها بر دو دسته شخصیت و مکان با محور شرح حال، شخصیت علمی و نقش سیاسی و فرهنگی آن می‌‌پردازد. در بخش کتاب و آثار نیز به نام درست کتاب، کتاب‌های معرفی شده در مقالات و ترجمه‌ها اشاره شده است».

ادامه

مدخل‌های تازه

مدخل‌های پیشنهادی

درختوارهٔ رده‌های دانشنامه

تصویر برگزیده

ضریح امام رضا (ع)