آیا از دیدگاه قرآن کریم عمر طولانی ممکن است؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا از دیدگاه قرآن کریم عمر طولانی ممکن است؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی) / طول عمر امام مهدی / امکان طول عمر
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا از دیدگاه قرآن کریم عمر طولانی ممکن است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

سید محمد کاظم قزوینی

آیت‌الله سید محمد کاظم قزوینی، در کتاب «امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور» در این‌باره گفته است:

«هنگامی که مسئله طول عمر را بر قرآن کریم عرضه می‌کنیم، نمونه‌هایی از انسان‌ها را می‌یابیم که خداوند متعال، مقدر کرده است، آنها صدها سال زندگی کنند و با این وصف، طولانی بودن عمر امام زمان (ع)، امری عادی خواهد بود؛ بلکه طول عمر هر انسانی که خداوند زندگی طولانی برایش مقدر کرده است، امری عادی خواهد بود. هم اکنون نمونه‌هایی از قرآن کریم را برایتان یادآوری می‌کنیم: خداوند متعال می‌فرماید: وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلاَّ خَمْسِينَ عَامًا فَأَخَذَهُمُ الطُّوفَانُ وَهُمْ ظَالِمُونَ[۱]. این آیه کریمه می‌گوید: همانا مدت زمانی که حضرت نوح (ع) به سوی خدای متعال دعوت کرد، نهصد و پنجاه سال بود؛ پس عمر حضرت نوح (ع) روزی که به پیامبری برانگیخته شد، چقدر بوده است؟ و چه مدت بعد از طوفان زندگی کرد؟ امام صادق (ع) فرمود: "حضرت نوح (ع) دو هزار و سیصد سال زندگی کرد؛ از آن مدت، هشتصد و پنجاه سال قبل از بعثت بود و نهصد و پنجاه سال در قومش به تبلیغ پرداخت و پانصد سال بعد از طوفان زندگی کرد و آب فرو نشست و شهرها ساخته شدند و فرزندانش را در شهرها ساکن کرد"[۲]. روایت دیگری است که: "حضرت نوح (ع) دو هزار و پانصد سال زندگی کرد". بنابر هر صورت، واضح است که حضرت نوح (ع)، هزاران سال را به قدرت خدای متعال، زندگی کرده است و از امام زین العابدین، روایت شده است که فرمود: "درباره قائم، سنتی از حضرت نوح (ع) است و آن سنت، طولانی بودن عمر است"[۳]. قدرت الهی در محقق شدن خواسته‌‌اش در به خدمت گرفتن طبیعت در جریان حضرت یونس (ع) نمایان شده است: فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٌ * فَلَوْلا أَنَّهُ كَانَ مِنْ الْمُسَبِّحِينَ * لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ[۴]. پس ظاهر آیه، این است که اگر حضرت یونس (ع) از مسبحین نبود در شکم نهنگ باقی می‌ماند. عده‌ای از مفسران گفته‌اند: شکم ماهی، آرامگاه و محل دفن او می‌شد و تا روز قیامت، بدنش در درون ماهی قرار می‌گرفت. در حالی که این سخن برخلاف ظاهر آیه است. زمخشری در تفسیر کشاف گفته است که ظاهراً منظور از این فرموده خدای متعال، زنده ماندن تا روز قیامت می‌باشد و مثل همین سخن در تفسیر بیضاوی نیز آمده است. شاید معنایش این است که حضرت یونس (ع) در شکم نهنگ به صورت زنده تا روز قیامت، زندانی می‌شد. از این آیه، چنین مطلبی به دست می‌آید که خدای متعال، قادر است انسانی را از مرگ محافظت کند در مکانی که نه در آن هوا، نه غذا و نه چیزی از لوازم زنده بودن و بقاست؛ بلکه او را از هضم شدن در شکم نهنگ تا سال‌های زیادی حفظ کند. آیا خداوند متعال قادر نیست که ولی خود را از مرگ حفظ کند و دویست سال، او را نگاه دارد؟!»[۵].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین رضانژاد؛
حجت الاسلام و المسلمین دکتر عزالدین رضانژاد، در مقاله «حیات امام مهدی (مقاله)
۲. حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حبیب‌الله طاهری در کتاب «سیمای آفتاب» در این‌باره گفته‌است:
  • «با مراجعه به قرآن کریم معلوم می‌شود که بعضی‌ها عمر طولانی برخوردار بوده و هستند؛ به عنوان نمونه درباره حضرت نوح (ع) می‌خوانیم که قبل از توفان، ۹۵۰ سال در بین قوم خود بوده و پس از توفان نیز مدت‌ها زنده بود: فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلاَّ خَمْسِينَ عَامًا[۶]. در تاریخ تا ۲۵۰۰ سال در مورد طول عمر آن حضرت نوشته‌اند.
همچنین درباره حضرت عیسی (ع)، وقتی یهودیان گفتند: ما را به دار آویخته و کشته‌ایم، قرآن کریم نظر آنان را مردود دانسته و فرمود: خداوند او را به آسمان برده است: وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِن شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُواْ فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا بَل رَّفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ[۷]. و اگر در آیه دیگر آمده که: يَا عِيسَى إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ[۸] منظور از توفی، توفی روح و مرگ نیست، بلکه توفی خود حضرت عیسی (ع) است؛ یعنی ما خود عیسی را قبض کرده و به سوی خود بالا برده‌ایم.
لذا در روایات ما وارد شده است که حضرت عیسی زنده در آسمان است و پس از ظهور حضرت مهدی (ع) از آسمان نازل شده و پشت سر حضرت مهدی نماز می‌خواند. از رسول خدا در حدیثی می‌خوانیم:"إِنَّ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ لَمْ يَمُتْ وَ إِنَّهُ رَاجِعٌ إِلَيْكُمْ قَبْلَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ"[۹]. در مورد زندگی حضرت خضر، گرچه در قرآن به تفصیل سخن گفته نشده و حتی نام برده نشده است، ولی در داستان حضرت موسی[۱۰] و پیر مراد و معلم او در روایات گفته شده که آن رجل الهی حضرت خضر بوده و همچنان زنده است.
بنابراین، طبق آیات قرآنی و روایاتی که در تفسیر آن آیات وارد شده، داشتن عمر طولانی امری ممکن و قابل تحقق است، پس چگونه این امر در مورد امام عصر (ع) به عنوان امر عجیب مورد انکار قرار می‌گیرد؟!»[۱۱].
3. آقای کامل سلیمان؛
آقای کامل سلیمان، در کتاب «روزگار رهایی» در این‌باره گفته است:

«طول عمر یک انسان در برابر شگفتی‌های آفرینش او به قدری ساده است، که جای شگفتی نباید قرار بگیرد. آفریدگاری که انسان را از نیستی آفریده است، چگونه ممکن است پس از پوشیدن لباس هستی، از ادامه و اطاله هستی ناتوان باشد؟! قرآن کریم در مورد خلقت انسان می‌فرماید: وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن سُلالَةٍ مِّن طِينٍ ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ [۱۲] و در سوره‌ای دیگر می‌فرماید: لَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ[۱۳]. خداوند قادر متعال که انسان را به عنوان بهترین الگو آفریده، و او را به‌صورت قطره‌ای آب، از صلب پدران به رحم مادران انتقال داده، نه ماه تمام در شکم مادر صورتگری نموده، به هر شکلی که خواسته درآورده، اینهمه جهازها به او داده، آنگاه همه این جهازها را به کار انداخته، که اگر یکی از این جهازها ناقص باشد، پزشکان جهان از تکمیل آن ناتوان هستند، چگونه ممکن است، از اعطای عمر طولانی برای یکی از بندگانش ناتوان باشد؟!!. قرآن کریم در مورد آفرینش انسان از قطره‌ای آب گندیده چنین می‌فرماید: أَيَحْسَبُ الإِنسَانُ أَن يُتْرَكَ سُدًى أَلَمْ يَكُ نُطْفَةً مِّن مَّنِيٍّ يُمْنَى[۱۴] و در سوره‌ای دیگر می‌فرماید: أَلَمْ نَخْلُقكُّم مِّن مَّاء مَّهِينٍ[۱۵] آری، خداوند قادر توانا، انسان را از چند مولکول آب بی‌مقدار آفریده و آن را در جایگاهی محکم قرار داده، تا از حالت نطفه به حالت علقه، مضغه، بافت استخوانی، پوشش عضلانی، خون و رگ و دیگر اندام‌های حیاتی تبدیل شود ... ولی همین انسان زبون و بیچاره که این مراحل مختلف را پشت سر نهاده و توانسته روی پای خود بایستد، همه اینها را فراموش کرده، به انکار صانع برمی‌خیزد!.خَلَقَ الإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٌ مُّبِينٌ [۱۶] وای بر انسان که گذشته خود را فراموش کرده، سرنوشت بعدی خود را هم نادیده می‌گیرد که به‌زودی دیده از این جهان فرو خواهد بست و نزدیکترین علاقمندانش با شتابی فراوان او را در زیر خاک‌ها مدفون خواهند ساخت، تا بوی متعفن لاشه‌اش زیر خاک پنهان شود! ولی او بین این دو مبدء و منتهی، آنقدر بلندپروازی دارد که به آفریدگار آسمان‌ها و زمین اعلام دشمنی می‌کند!! ولی او نباید آنقدر به خودش خوش‌بین باشد که جهان را در محدوده مردمک دیدگان خود محدود ببیند و غفلت کند از اینکه این جهان پهناور در کاسه چشم او نمی‌گنجد، کجا رسد به آفریننده آن؟!. لاَّ تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ[۱۷] انسان امروز علیرغم دانش و بینش وسیع خود، که توانسته از کره خاکی گامی فراتر نهاده، بر فراز کره ماه پیاده شود و هم‌اکنون درصدد تسخیر کره مریخ برآمده است، علیرغم اینهمه پیشرفت سریع او در دانش و تکنیک هنوز هم به آنچه می‌فهمد چشم می‌دوزد و در مورد آنچه در مغز کوچک او نمی‌گنجد به دشمنی برمی‌خیزد و کودکانه انکار می‌کند!. او هر روز با هزاران مجهول روبرو می‌شود و در زندگی روزمره خود وجود هزاران مجهول را اعتراف می‌کند و در صدها موضوع به دلیل این‌که تخصص ندارد، اظهارنظر نمی‌کند، ولی هنگامی که مسائل متافیزیک مطرح‌ می‌شود، به خود اجازه می‌دهد که در اطراف آن به نفی و اثبات بپردازد و آنچه را که با عقل ناقص خود درک نکند، تکذیب نماید!. داستان طول عمر حضرت مهدی (ع) نیز یکی از این مسائل است، که هرکس نتوانسته راز آن را درک کند به انکار آن برخاسته است.

بقای حضرت مهدی (ع) در این مدت یازده قرن و نیم به خواست و اراده ما نبود بلکه به مشیت خدای قادر حکیم بود، که همه‌چیز در دست باکفایت اوست. ما اگر بخواهیم فقط یک لحظه بیش از آنچه مقدر است در این جهان زندگی کنیم، قادر نخواهیم بود، ولی اگر او بخواهد به یکی عمر ملیونی بدهد برای او بسیار ساده و آسان است. هم اوست که به حضرت نوح عمر چندین هزارساله داده است، که به تصریح قرآن کریم بعد از بعثت و پیش از طوفان، مدت ۹۵۰ سال در میان قوم خود زندگی کرده، و آنها را به سوی خدا دعوت نموده است[۱۸]. اما کل عمر شریفش خیلی بیش از این بوده، که تا ۲۷۰۰ سال نوشته‌اند.

برای طول عمر حضرت مهدی (ع) حکمت‌هایی است که خدای حکیم آنها را منظور ساخته است، چنانکه برای طول عمر حضرت عیسی و صعودش به آسمان‌ها حکمت‌هایی هست که یکی از آنها ایمان آوردن اهل کتاب به هنگام نزول اوست، که احدی از اهل کتاب در روی زمین باقی نمی‌ماند جز اینکه به او ایمان می‌آورد[۱۹]، و به کمک دولت حضرت مهدی (ع) می‌شتابد.

این نکته را نباید فراموش کرد که عمر طولانی حضرت مهدی (ع) در مقایسه با عمرهای کوتاه عصر ما، طولانی محسوب می‌شود وگرنه در برابر عمرهای چند هزارساله عمر حضرت نوح و لقمان بسیار ناچیز است!. ما اگر حضرت مهدی (ع) را یکی از اولاد حضرت نوح فرض کنیم، پس از هزار و اندی سال اول جوانی او به شمار خواهد آمد و تازه وقت ازدواجش فراخواهد رسید، چنانکه در عصر حضرت نوح بسیار اتفاق می‌افتاد که در هشتصد و نهصد سالگی برای اولین‌بار ازدواج می‌کردند، و احیانا با دختران چند صد ساله!. و نباید از نظر دور داشت که حضرت مهدی (ع) به آخر الزمان بستگی دارد و در آخر الزمان ظهور خواهد کرد تا بدینوسیله خبرهای جد بزرگوارش اثبات شود»[۲۰].

پرسش‌های وابسته

پانویس

  1. ؛ "و همانا نوح را به سوی قومش فرستادیم، آن گاه او بین قومش، نهصد و پنجاه سال ماند؛ پس طوفان آنها را در بر گرفت و حال آنکه آنها ظالم بودند؛ سوره عنکبوت، آیه ۱۴.
  2. "عَاشَ نُوحٍ (ع) أَلْفَيْ سَنَةٍ وَ ثَلَاثُ مِائَةِ سَنَةٍ ، فَمِنْهَا : ثَمَانَ مِائَةُ وَ خَمْسُونَ سَنَةً قَبْلَ أَنْ يُبْعَثَ ، وَ أَلْفُ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عَاماً وَ هُوَ فِي قَوْمِهِ يَدْعُوهُمْ ، وَ خَمْسُ مِائَةَ عَامٍ بَعْدَ مَا نَزَلَ مِنَ السَّفِينَةِ وَ نَضَبَ الْمَاءُ ، فَمَصَّرَ الْأَمْصَارِ ، وَ أَسْكَنَ وُلْدَهُ الْبُلْدَانَ‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ تفسیر برهان؛ بحرانی در تفسیر این آیه از کافی کلینی نقل کرده است. کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۲، ص ۵۲۳.
  3. "فِي‏ الْقَائِمِ‏ سُنَّةٌ مِنْ‏ نُوحٍ‏ (ع) وَ هِيَ طُولُ الْعُمُرِ‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ کمال الدین؛ صدوق؛ ج ۱، صص ۳۲۲-۵۲۴.
  4. نهنگ او را بلعید در حالی که او را ملامت می‌کردند و اگر از تسبیح کنندگان نبود تا روزی که برانگیخته می‌شوند، می‌ماند؛ سوره صافات، آیات ۱۴۲- ۱۴۴.
  5. قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۲۶۳-۲۶۴.
  6. عنکبوت، آیه ۱۴.
  7. و گفتار یهودیان که ما مسیح عیسی بن مریم رسول خدا را کشتیم، صحیح نیست، زیرا آنها نه او را کشتند و نه به دار آویخته‌اند، بلکه بر آنها مشتبه شد و آنان که در مورد وضعیت عیسی مسیح (ع) اختلاف می‌کنند، در تردید بوده و برای آنها علمی در این مورد نیست، بلکه از گمان خود تبعیت می‌کنند و او یقیناً کشته نشده، بلکه خدا او را به سوی خود بالا برده است؛ نساء، آیه ۱۵۷-۱۵۸.
  8. آل عمران، آیه ۵۵.
  9. عیسی بن مریم نمرده است و قبل از قیامت به سوی شما رجوع خواهد کرد؛ مجمع البیان، ج ۲، ص ۴۴۹.
  10. کهف، آیات ۶۵ تا ۸۲.
  11. طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص۱۰۰ -۱۰۱.
  12. ما انسان را از مشتی گل آفریدیم، سپس او را نطفه‌ای ساختیم در جایگاهی محکم، آنگاه نطفه را به‌صورت علقه- خون بسته- درآوردیم، و علقه را تبدیل به مضغه- گوشت جویده- نمودیم. و سپس مضغه را به‌صورت استخوان درآوردیم. آنگاه روی استخوان‌ها را با گوشت پوشانیدیم، سپس او را به گونه‌ای دیگر آفریدیم. پس مبارک است خداوندی که بهترین خالقهاست؛ سوره مؤمنون، آیه: 12 - 14.
  13. که ما انسان را در نیکوترین ساختار آفریده‌ایم؛ سوره تین، آیه: 4.
  14. آیا آدمی می‌پندارد که بیهوده وانهاده می‌شود؟آیا نطفه‌ای نبود از آبی که فرو ریخته می‌شود؟؛ سوره قیامت، آیه: 36 - 37.
  15. آیا شما را از آبی خوارمایه نیافریدیم؟؛ سوره مرسلات، آیه: 20.
  16. انسان را از نطفه‌ای (ناچیز) آفرید ناگاه همو ستیزه‌جویی است آشکار؛ سوره نحل، آیه: 4.
  17. چشم‌ها او را در نمی‌یابند و او چشم‌ها را در می‌یابد و او نازک‌بین آگاه است؛ سوره انعام، آیه: 103.
  18. سوره عنکبوت، آیه ۱۴.
  19. سوره نساء، آیه ۱۵۹.
  20. کامل سلیمان، روزگار رهایی، ج1، ص 150-154.