آیا عبيدالله مهدی مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا عبيدالله مهدی مدعی مهدویت‌ بود؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / کلیاتی از مهدویت / مدعیان دروغین مهدویت
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا عبیدالله مهدی مدعی مهدویت‌ بود؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «چه کسانی ادعای مهدویت کرده یا در حق آنها ادعای مهدویت شده است؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

احمد عابدی

حجت‌ الاسلام‌ و المسلمین دکتر احمد عابدی، در مقاله «مدعیان و منکران بابیت و مهدویت» در این‌باره گفته است:

«عبدالله یا عبیدالله مهدی: یکی از کسانی که ادعای مهدویت داشت و شهرت فراوان به دست آورد، بنیانگذار سلسلة فاطمیان (عبیدیان) شمال آفریقاست. درباره نَسب وی اختلاف بسیار است؛ برخی وی را فرزند حسن بن هادی (ع) دانسته‌اند [۱]، گروهی او را فرزند محمد بن اسماعیل بن جعفر شمرده‌اند و جمعی یهودی زاده‌اش خوانده‌اند.[۲]. ابوعبدالله شیعی در شمار پیروان عبید الله مهدی جای داشت؛ به سود وی تبلیغ می‌کرد و همواره مردم را به نزدیک بودن ظهور مهدی بشارت می‌داد. او معمولا چنان ادعا می‌کرد که مهدی از مغرب (تونس) ظهور می‌کند. مهدی و ابوعبدالله مدتی زندانی شدند. ابوعبدالله پس از آزادی آشکارا عبیدالله را همان مهدی موعود خواند. عبید الله، با این ادعا، در سال ۲۹۷ هجری قمری حکومت "فاطمیان" را بنیان نهاد. فاطمیان مصر با قرمطیان ارتباط نداشتند؛ هر چند بنی عباس، برای تضعیف فاطمیان قرامطه، کردار آنان را به فاطمیان نسبت می دادند.[۳] عبیدالله در نامه‌ای به قرمطیان، آنان را نکوهش کرد و گفت: "کردار زشت شما سبب شده، نام کفر و الحاد بر شیعیان و دوستان ما روا باش" آن گاه آنها را تهدید کرد، تا حجرالاسود را به محل اصلی‌اش بازگردانند.[۴] وقتی ادعای مهدویت عبید الله با موفقیت روبه رو شد، شهر "مهدیه" را در نزدیک اقیروان برپا ساخت. مهدیه در سراسر آفریقا بی‌نظیر می‌نمود و بسیار مستحکم بود.[۵] به تدریج، موفقیت های عبیدالله فزونی یافت و مردم بسیار پیرامونش گرد آمدند. او سرانجام در ۳۴۴ هجری قمری درگذشت. پس از عبیدالله، فرزندش خود را "القائم بأمر الله" نامید و با ادعای مهدویت بر تخت فرمانروایی تکیه زد. پس از او، فرزندش اسماعیل با ادعای مهدویت حکومت پدر را استمرار بخشید. چون اسماعیل در گذشت، ابوتمیم معز بن منصور بن قائم بن مهدی بر تخت مهدویت نشست. وقتی ابو تمیم مصر را فتح کرد، علمای مصر نزدش شتافته، نسبش را پرسیدند. معز دست بر شمشیرش نهاد و گفت: "این جد من است" آن گاه مقداری زر نزد آنان ریخت و ادامه داد: "این هم دلایل من" به نوشته برخی پژوهشگران، وقتی شیخ مشایخ مصر به حضور مهدی (ابوتمیم) رسید، به او گفت: "ما درباره مهدویت تو سخت تردید داریم. معجزه ای کن تا ایمانمان محکم گردد!" مهدی بی‌درنگ شمشیر از نیام کشید؛ سرشیخ را بر زمین افکند و گفت: "این معجزه من است".[۶] در سال ۳۸۶ قمری، ابوعلی منصور حاکم بامر الله بن عزیز بن معز در یازده سالگی به حکومت رسید. [۷] او که ادعا می کرد از علم غیب بهره می برد،[۸] سرگذشتی شگفت دارد و هر روز دستوری جدید صادر می‌کرد. در سال ۳۹۵هجری قمری اعلام کرد در تمام مساجد و خیابانها صحابه را سب کنند و حتی بر دیوارها بنویسند. در سال ۳۹۷ قمری سب صحابه را ممنوع ساخت و کیفر سبّ یاران پیامبر را قتل دانست. در یک سال فرمان داد تمام سگها کشته شوند. سال دیگر خرید و فروش کشمش را ممنوع ساخت؛ حتی فرمان نابودی تاکستان ها را صادر کرد. زمانی به دستور وی عسل‌ها را جمع کردند و در رود نیل ریختند. او هم چنین فرمان داد کلیمیان و مسیحیان عمامه سیاه بر نهند؛ مسیحیان صلیب پنج رطلی برگردن آویزند و یهودیان نیز چیزی به همان وزن در گردن قرار دهند. منصور، که در آغاز ادعای مهدویت داشت، در اواخر عمر مدعی الوهیت شد[۹]. او سرانجام روزی بر الاغ نشست، از مصر بیرون رفت و دیگر بازنگشت. پیروانش ادعا کردند او به آسمان عروج کرده است، هر چند پس از مدتی پیراهن خون آلودش یافت شد»[۱۰].

پرسش‌های وابسته

  1. ریشه‌های انحراف مدعیان دروغین مهدویت چیست؟ (پرسش)
  2. چرا مدعیان دروغین مهدویت در زمان نایب اول وجود نداشتند؟ (پرسش)
  3. آغاز پیدایش مدعیان دروغین مهدویت از چه زمانی بود؟ (پرسش)
  4. با توجه به مشخص بودن نسب امام مهدی علت پیدایش مدعیان مهدویت چیست؟ (پرسش)
  5. آیا پدید آمدن مدعیان مهدویت از آثار سوء اعتقاد به مهدویت است؟ (پرسش)
  6. آیا پدید آمدن مدعیان مهدویت بر حتمی بودن ظهور مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)
  7. چه کسانی ادعای مهدویت کرده یا در حق آنها ادعای مهدویت شده است؟ (پرسش)
    1. آیا احمدیه یا قادیانیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    2. آیا کیسانیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    3. آیا زیدیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    4. آیا فطحیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    5. آیا قرامطه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    6. آیا ناووسیه و اسماعیلیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    7. آیا شیخیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    8. آیا بابیت از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    9. آیا بهاییت از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    10. آیا سبئیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    11. آیا عسکریه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    12. آیا مغیریه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    13. آیا ممطوره از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    14. آیا نمیریه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    15. آیا واقفیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    16. آیا واقفه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    17. آیا باقریه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    18. آیا موسویه یا موسائیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    19. آیا محمدیه از فرقه‌های مدعی مهدویت‌‌اند؟ (پرسش)
    20. آیا ابومسلم خراسانی مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    21. آیا محمد بن عبدالله بن جعفر مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    22. آیا عبيدالله مهدی مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    23. آیا محمد بن تومرت مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    24. آیا مهدی سودانی مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    25. آیا غلام احمدخان مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    26. آیا مهدی تهامه‌ مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    27. آیا مهدی سوس‌ مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    28. آیا ابومسلم خراسانی مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    29. آیا مهدی صومالی‌ مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    30. آیا مهدی سنگال مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    31. آیا محمد بن حنفیه مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    32. آیا موسی بن طلحه مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    33. آیا ابوهاشم بن محمد بن حنفیه مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    34. آیا محمد بن عبدالله بن حسن مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    35. آیا مهدی عباسی مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    36. آیا عباس فاطمی مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    37. آیا محمد بن عبد الله محض مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    38. آیا عبید الله مهدی بن محمد مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
    39. آیا محمد بن عبدالله بن تومرت علوی حسنی مدعی مهدویت‌ بود؟ (پرسش)
  8. مدعیان بابیت چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  9. مفهوم باب در لغت و اصطلاح چیست؟ (پرسش)
  10. انگیزه‌های مدعیان بابیت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  11. دلایل اثبات دروغ بودن ادعای بابیت در عصر غیبت چیست؟ (پرسش)
  12. مدعیان دروغین مهدویت در طول تاریخ چه کسانی بودند؟ (پرسش)
  13. راه شناسایی مدعیان دروغین سفارت و نیابت خاص چیست؟ (پرسش)
  14. اگر شخصی ادعا کند که امام مهدی است چگونه باور کنیم و راه شناخت او چیست؟ (پرسش)
  15. چه راه‌هایی برای شناخت مهدی نماها وجود دارد؟ (پرسش)
  16. از چه زمانی عده‌ای به دروغ ادعای مهدویت کردند؟ (پرسش)
  17. چرا با آغاز دوره استعمار ادعای دروغین مهدویت زیاد شد؟ (پرسش)

پانویس

  1. ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۳، ص ۱۱۶
  2. یاقوت حموی، معجم البلدان، ج ۵، ص ۲۳۰
  3. شیخ عباس قمی، تتمة المنتهى، ص ۳۷۱
  4. ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۲، ص ۱۴۸
  5. یاقوت حموی، معجم البلدان، ج ۵، ص ۲۳۱
  6. احمد سروش، مدعیان مهدویت، ص ۳۹
  7. ابن کثیر، البداية و النهایه، ج ۱۱، ص۳۶۵
  8. ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۵، ص ۳۷۴
  9. برای آگاهی فزون تر درباره او،ر ک: ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۲، ص ۱۹۲؛ ج ۳، ص ۱۱۷؛ ج ۵، ص ۲۹۲ و ۳۷۲ و ج ۷، ص۱۵۸
  10. عابدی، احمد؛ مدعیان و منکران بابیت و مهدویت، ص ۴۱۴ - ۴۲۶.