منجی نزد مسیحیان کیست؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
بنابراین مهمترین باوری که در دین مسیحیت وجود دارد اعتقاد به رستاخیز و آرمان بازگشت عیسی در آخرالزمان است که زیربنای اندیشهمسیحی و تبلیغ مبلغان مسیحی بوده است. مسیحیان، کریسمس را جشن میلاد خداوند و نجات دهندۀ خود میدانند. سال مسیحی در فضایی آکنده از امید و انتظار و دعا برای بازگشت حضرت عیسی (ع) آغاز میشود. به آنان توصیه شده است که: کمرهای خود را بسته، چراغهای خود را افروخته دارید و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را میکشند که چه وقت از عروسی مراجعت میکند، تا هر وقت که آید و در را بکوبد، بیدرنگ برای او باز کنند[۲]»[۳].
پاسخها و دیدگاههای متفرقه
۱. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید نذیر حسنی، در کتاب «مصلح کل» در اینباره گفته است:
«ایمان به این نظریه- ظهورمصلحموعود- منحصر به یهودیان نبوده بلکه مسیحیان نیز با بشارتهای انجیل به آن ایمان دارند. از جمله انجیلهایی که صریحا به این بشارتها اشاره داشتهاند، میتوان موارد زیر را نام برد:
انجیلیوحنا: در آن آمده است: حقیقت را به شما میگویم او زمانی میآید و آن هنگامی است که مردگان صدای پسر خدا را میشنوند و شنوندگان زنده میشوند ... از آن شگفتزده نشوید، او در زمانی میآید که تمام کسانی که در قبرها خفتهاند، صدایش را میشنوند و نیکوکاران از قبرها، برای زندگی جاودانی بیرون میآیند و بدکاران نیز برای رستاخیز خارج میشوند تا به حساب آنها رسیدگی شود[۴].
انجیل متی: در این انجیل نیز در چند جا و در چند بخش، سخن از این موضوع گفته شده است:
متن اول: پس از فشار آن روزگار، خورشید تیره و تار میشود و ماه بینور میگردد و ستارگان از آسمان فرو خواهند ریخت. در این هنگام تمام مردم به ناله درمیآیند. فرزندانسان را میبینند که سوار بر ابر با قدرت و بزرگی بسیار میآید و فرشتگانش را با شیپور بزرگی میفرستد و آنها برگزیدگان را از چهار سوی جهان، از دورترین جای فلک تا نزدیکترین آن جمع میکنند. با این بیان نامفهوم و مبهم، برخی نشانهها که اندیشهاسلامی هم در مورد مسئله مهدی (ع) بر آن صحه گذاشته است، به ذهن خطور میکند؛ مانند ظلمی که از آن به در تنگنا قرار گرفتن در آن روزگار، تعبیر شده است و کسوف که با تاریکیخورشید از آن تعبیر شده، همچنین ماه و ستارگان و صیحهای که در متن بالا آمده با "شیپور بلند" از آن تعبیر شده و دیگر نشانههای ظهوری که ادیان آسمانی آنرا نقل کردهاند.
متن دوم: شما نیز آماده باشید زیرا زمانی که تصور نمیکنید فرزندانسان میآید[۶]. انجیلهای مسیحیت به این مقدار بسنده ننموده، بلکه نشانههای ظهور را نیز که زمینهساز و بشارتدهنده ظهور منجی و مصلح است بیان کردهاند. در انجیلمرقس آمده است: وقتی او- یعنی مسیح- روی کوه زیتون مقابل معبد سلیمان نشسته بود، پطرس و یعقوب و یوحنا و اندراوس هریک پرسیدند: این چه زمانی است؟ (یعنی ظهور شما) و نشانه پنهانی آن چیست؟ مسیح پاسخ داد و گفت: بسیاری به نام من میآیند و ادعا میکنند که مسیحاند و بسیاری را گمراه میکنند. هنگامی که صدا و اخبارجنگ را شنیدید پریشان نشوید زیرا حتمی است و ناگزیر باید آن روی بدهد، اما انجام کار هنوز نرسیده است، زیرا ملتی علیه ملت دیگر به پا میخیزد و حکومتی علیه حکومت دیگر، در مناطق مختلف زلزله رخ میدهد، خشکسالی و هراس اتفاق میافتد. اینها ابتدای درد و مصیبت است. شما احتیاط کنید زیرا به مجالسی کشانده میشوید که در آنجا مجبور به مقاومت هستید و به خاطر من رودرروی حاکمان و امیران قرار میگیرید. هرگاه آن آلودگی که دانیالنبی (ع) از آن سخن گفته را دیدید آن آلودگی در جایی شایسته نیست به وجود آمد، در این هنگام کسانی که یهودی هستند، بایستی به کوهها پناه ببرند و کسی که روی پشتبام است به داخل خانه نمیرود و حتی چیزی از خانه برنمیدارد و کسی که در دشت است به پشت سر بازنمیگردد تا حتی لباسش را بردارد، وای بر زنان آبستن و شیرده در آن روزگار. اگر آن موقع کسی به شما گفت: "مسیح اینجاست" یا "او آنجاست" باور نکنید، زیرا مسیحهای دروغین و پیامبران دروغین زیادی میآیند تا مردم را گمراه کنند و حتی برخی دست به کارهای عجیب و شگفتانگیز میزنند، آگاه باشید و دقت کنید، اکنون من همهچیز را پیشتر به شما میگویم"[۷].
انجیل لوقا در فراز دیگری، مسیحیان را به فعالیتهای دینمدارانه و روشن نگه داشتن ارزشهای دینی فرا میخواند تا زمینه برای ظهور دوم مسیحمنجی فراهم گردد: کمرهای خود را بسته، چراغهای خود را افروخته بدارید، شما مانند کسانی باشید که انتظار آمدن آقای خود را میکشند... پس شما نیز مستعد باشید؛ زیرا در ساعتی که گمان نمیبرید، پسر انسان میآید[۱۱].
«در اناجیل اربعه خبر آمدن پسر انسان و به مردم نیز دستورانتظار آمدن آن شخص داده شده است. در اینجا به بعضی از آن موارد اشاره میکنیم:
در انجیلمتی (باب ۲۴، آیات ۴۰ تا ۴۵) چنین میخوانیم: "همچنین ظهورپسر انسان نیز خواهد بود... لهذا شما نیز حاضر باشید، زیرا در ساعتی که گمان نبرید، پسر انسان میآید".
و در انجیلمرقس (باب ۱۳، آیه ۲۷) چنین میخوانیم: "آنگاه پسر انسان را ببینید که با قوت و جلال عظیم بر ابرها میآید".
در انجیل لوقا (باب ۱۳، آیات ۳۷ تا ۴۱) چنین میخوانیم: "و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را میکشد که چه وقت از عروسی بر میگردد تا هر وقت آید و در را بکوبد، بیدرنگ برای او باز کنند. خوشا به حال آن غلامان که آقایشان چون آید، ایشان را بیدار یابد... پس شما نیز مستعد باشید، زیرا در ساعتی که گمان نمیبرید پسر انسان میآید". همچنین در باب ۲۱، آیه ۲۸ چنین میخوانیم: "و آنگاه پسر انسان را خواهند دید که بر ابری سوار شده و با قوت و جلال عظیم میآید".
در انجیلیوحنا (باب ۱۴، آیه ۳۰) چنین میخوانیم: "و الان قبل از قوع به شما گفتم تا وقتی که واقع گردد، ایمان آورید. بعد از این بسیار با شما نخواهم گفت، زیرا که رئیس این جهان میآید و در من چیزی ندارد".
در کلمات حضرت مسیح کلمه "فرزندانسان" زیاد به چشم میخورد، در انجیل متّی آمده است: "به حق میگویم که از میان حاضرین در این مکان کسانی هستند که مرگ را نمیچشند تا اینکه فرزندانسان را مشاهده نموده که در ملکوتش میآید"[۱۷] و نیز میخوانیم: "همان گونه که برق از مشرق طلوع کرده و همه را روشن میکند آمدن فرزندانسان نیز این چنین است"[۱۸] و نیز میخوانیم: "به همین جهت آماده باشید، در ساعتی که انتظار آن را نمیکشید فرزندانسان خواهد آمد"[۱۹].
«در آیین مسیحیت، و کتابهای مقدس این آیین نیز، بشارتهای بیشتر و روشنتری، درباره موعود آخر الزمان، رسیده است. و علت آن، یکی قرب زمان است، زیرا با ظهورحضرت مسیح (ع)، زمان در مقیاس کلی، به ظهور حضرت مهدی (ع) نزدیکتر شده است. علت دیگر، تحریف کمتری است که در این آثار پدید آمده است. و این نیز از جهتی به زمان مربوط میشود، زیرا از دوره نزول و صدور آثار مقدسیهود، زمان بسیار بیشتری میگذرد، تا دوره نزول و صدور آثار مقدسمسیحیت. این امر باعث شده است، تا دست تحریف و پوشیدهداری، در این آثار، به اندازه آثار یهودفرصت کار نیابد، اگرچه علمای مسیحی نیز در این باره کوشش بسیار کردند، و در تأیید یا رد انجیلها، به این مسائل نیز توجه داشتند، و "انجیلبرنابا" را کمتر تأیید میکردند.
بههر حال، در آثار دینیمسیحیت نیز، این بشارتها آمده است. در اینجا، به چند کتاب، که در آنها بشارتها و اشارتهایی درباره ظهورآخر الزمان آمده است، اشاراتی میکنیم:
بنابراین مهمترین باوری که در دین مسیحیت وجود دارد اعتقاد به رستاخیز و آرمان بازگشت عیسی در آخر الزمان است که زیربنای اندیشهمسیحی و تبلیغ مبلغان مسیحی بوده است. مسیحیان، کریسمس را جشن میلاد خداوند و نجاتدهندۀ خود میدانند. سال مسیحی در فضایی آکنده از امید و انتظار و دعا برای بازگشت حضرت عیسی (ع) آغاز میشود. به آنان توصیه شده است که: "کمرهای خود را بسته، چراغهای خود را افروخته دارید و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را میکشند که چه وقت از عروسی مراجعت میکند، تا هر وقت که آید و در را بکوبد، بیدرنگ برای او باز کنند"[۲۵]»[۲۶].
↑شایان ذکر است که در متون مقدس یهودیان، واژه "هارمجدون" یا "آرماگدون" فقط یک بار آمده (انجیل یوحنا، باب ۱۶، بند ۱۷) و محل وقوع این جنگ نیز، غرب رودخانه اردن، در دشت جزرال، میان جلیله و سامریه ذکر شده است. اما درباره این که در جنگ نهایی آرماگدون، چه کسانی با هم میجنگند، در متون مقدس چیزی بیان نشده است؛ ولی در ادبیات سیاسی مسیحیت معاصر، برخی، بر اساس مکاشفه یوحنای رسول، نبرد نهایی را همان "نبرد هستهای" میدانند و برخی از افراطیون مسیحی تلاش میکنند آرماگدون یا نبرد نهایی خیر و شر را در دوران بعد از جنگ سرد و به نبرد دنیای غرب با جهان اسلام تفسیر کنند.