تواصی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = خیر | |||
| عنوان مدخل = [[خیر]] | |||
| مداخل مرتبط = [[تواصی در قرآن]] - [[تواصی در حدیث]] - [[تواصی در معارف دعا و زیارات]] - [[تواصی اخلاق اسلامی]] - [[تواصی در جامعه‌شناسی اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = تواصی (پرسش) | |||
}} | |||
== [[سفارش به نیکی‌ها]] == | |||
یکی از [[وظایف اجتماعی]] [[مؤمنان]]، توصیه یکدیگر و بلکه عموم [[انسان‌ها]] اعم از [[مؤمن]] و غیرمؤمن به [[حق]] [[اعمال نیک]] (تواصی) است. [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر]] “[[تواصی به حق]]” می‌نویسد: “تواصی به حق” این است که یکدیگر را به حق سفارش کنند، سفارش کنند به اینکه از حق [[پیروی]] نموده و در [[راه]] حق [[استقامت]] و [[مداومت]] کنند؛ پس [[دین حق]] چیزی جز پیروی [[اعتقادی]] و عملی از حق و تواصی به حق نیست و تواصی به حق عنوانی است وسیع‌تر از عنوان [[امر به معروف و نهی از منکر]]، چون [[امربه معروف و نهی از منکر]] شامل اعتقادیات و مطلق [[ترغیب]] و [[تشویق]] بر [[عمل صالح]] نمی‌شود، ولی تواصی به حق، هم شامل [[امر به معروف]] می‌شود و هم شامل عناوین مذکور. [ذکر تواصی بعد از [[عمل صالح]] [[ذکر خاص]] بعد از عام است و معنای آن این است که] [[خدای تعالی]] از میان همه [[اعمال صالح]] به تواصی به حق [[عنایت]] بیشتر داشته است<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۶۱۱.</ref>. | |||
=== [[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط === | |||
# توصیه به [[گزینش اسلام]] و [[ایمان]] به آن، از [[تعالیم]] همه [[پیامبران الهی]]: {{متن قرآن|وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ}}<ref>«و ابراهیم آن را به پسران خود سفارش کرد و یعقوب نیز: که ای فرزندان من! خداوند برای شما این دین را برگزیده است پس، جز در فرمانبرداری (از او) از این جهان نروید» سوره بقره، آیه ۱۳۲.</ref>. | |||
# [[توصیه به حق]] و [[توصیه به صبر]] رویه مؤمنان و [[صالحان]]: {{متن قرآن|وَالْعَصْرِ * إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ * إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ}}<ref>«سوگند به روزگار * که آدمی در زیانمندی است * جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و یکدیگر را به راستی پند داده‌اند و همدیگر را به شکیبایی اندرز داده‌اند» سوره عصر، آیه ۱-۳.</ref>. | |||
# توصیه به [[تقوا]] و [[پرهیزکاری]]: {{متن قرآن|وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ...}}<ref>«و آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن خداوند است؛ و ما به کسانی که به آنان پیش از شما کتاب (آسمانی) داده شده است و به شما، سفارش کرده‌ایم که از خداوند پروا کنید» سوره نساء، آیه ۱۳۱.</ref>. | |||
# توصیه به [[شکر گزاری]] از [[خداوند]] و [[والدین]]<ref>{{متن قرآن|وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ}} «و به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم- مادرش او را با سستی در پی سستی بارداری کرد و زمان شیر خوارگی وی دو سال بود- که مرا و پدر و مادرت را سپاس بگزار (که) بازگشت (همه) به سوی من است» سوره لقمان، آیه ۱۴.</ref>، توصیه به [[نیکوکاری]]<ref>{{متن قرآن|وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ}} «و به آدمی سپرده‌ایم به پدر و مادرش نکویی کند و اگر در تو کوشیدند تا چیزی را که دانشی درباره آن نداری شریک من سازی، از آن دو فرمان نبر! بازگشتتان به سوی من است آنگاه من شما را از آنچه انجام می‌دادید آگاه خواهم کرد» سوره عنکبوت، آیه ۸.</ref>، توصیه به [[محبت‌ورزی]] و [[مهربانی]]<ref>{{متن قرآن|ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ * أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ}} «آنگاه، از کسانی خواهد بود که ایمان آورده‌اند و یکدیگر را به شکیبایی و یکدیگر را به مهرورزی سفارش می‌کنند * آنان، خجستگانند» سوره بلد، آیه ۱۷-۱۸.</ref> و توصیه به [[نماز]] و [[زکات]]<ref>{{متن قرآن|وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا}} «و هر جا باشم مرا خجسته گردانیده و تا زنده‌ام به نماز و زکاتم سفارش فرموده است» سوره مریم، آیه ۳۱.</ref> نیز در آیاتی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۳۷۸.</ref> | |||
===[[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط=== | |||
#توصیه به [[گزینش | |||
#توصیه به حق و توصیه به | |||
#توصیه به [[تقوا]] و [[پرهیزکاری]]: {{متن قرآن|وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ...}}<ref>«و آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن خداوند است؛ و ما به کسانی که به آنان پیش از شما کتاب (آسمانی) داده شده است و به شما، سفارش کرده‌ایم که از خداوند پروا کنید» سوره نساء، آیه ۱۳۱.</ref>. | |||
#توصیه به [[شکر گزاری]] از [[خداوند]] و [[والدین]]<ref>{{متن قرآن|وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ}} «و به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم- مادرش او را با سستی در پی سستی بارداری کرد و زمان شیر خوارگی وی دو سال بود- که مرا و پدر و مادرت را سپاس بگزار (که) بازگشت (همه) به سوی من است» سوره لقمان، آیه ۱۴.</ref>، توصیه به [[نیکوکاری]]<ref>{{متن قرآن|وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ}} «و به آدمی سپرده‌ایم به پدر و مادرش نکویی کند و اگر در تو کوشیدند تا چیزی را که دانشی درباره آن نداری شریک من سازی، از آن دو فرمان نبر! بازگشتتان به سوی من است آنگاه من شما را از آنچه انجام می‌دادید آگاه خواهم کرد» سوره عنکبوت، آیه ۸.</ref>، توصیه به محبت‌ورزی و [[مهربانی]]<ref>{{متن قرآن|ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ * أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ}} «آنگاه، از کسانی خواهد بود که ایمان آورده‌اند و یکدیگر را به شکیبایی و یکدیگر را به مهرورزی سفارش می‌کنند * آنان، خجستگانند» سوره بلد، آیه ۱۷-۱۸.</ref> و توصیه به [[نماز]] و [[زکات]]<ref>{{متن قرآن|وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا}} «و هر جا باشم مرا خجسته گردانیده و تا زنده‌ام به نماز و زکاتم سفارش فرموده است» سوره مریم، آیه ۳۱.</ref> نیز در آیاتی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۳۷۸.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[امر به معروف و نهی از منکر]] | |||
* [[حق]] | |||
* [[صبر]] | |||
* [[خیر]] | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم''']] | # [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده:تواصی]] | [[رده:تواصی]] | ||
{{ارزش‌های اجتماعی}} | {{ارزش‌های اجتماعی}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۱۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث خیر است. خیر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تواصی در قرآن - تواصی در حدیث - تواصی در معارف دعا و زیارات - تواصی اخلاق اسلامی - تواصی در جامعه‌شناسی اسلامی - پرسش‌های مرتبطسفارش به نیکی‌ها
یکی از وظایف اجتماعی مؤمنان، توصیه یکدیگر و بلکه عموم انسان‌ها اعم از مؤمن و غیرمؤمن به حق اعمال نیک (تواصی) است. علامه طباطبایی در تفسیر “تواصی به حق” می‌نویسد: “تواصی به حق” این است که یکدیگر را به حق سفارش کنند، سفارش کنند به اینکه از حق پیروی نموده و در راه حق استقامت و مداومت کنند؛ پس دین حق چیزی جز پیروی اعتقادی و عملی از حق و تواصی به حق نیست و تواصی به حق عنوانی است وسیع‌تر از عنوان امر به معروف و نهی از منکر، چون امربه معروف و نهی از منکر شامل اعتقادیات و مطلق ترغیب و تشویق بر عمل صالح نمی‌شود، ولی تواصی به حق، هم شامل امر به معروف می‌شود و هم شامل عناوین مذکور. [ذکر تواصی بعد از عمل صالح ذکر خاص بعد از عام است و معنای آن این است که] خدای تعالی از میان همه اعمال صالح به تواصی به حق عنایت بیشتر داشته است[۱].
آیات قرآنی مرتبط
- توصیه به گزینش اسلام و ایمان به آن، از تعالیم همه پیامبران الهی: ﴿وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ﴾[۲].
- توصیه به حق و توصیه به صبر رویه مؤمنان و صالحان: ﴿وَالْعَصْرِ * إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ * إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ﴾[۳].
- توصیه به تقوا و پرهیزکاری: ﴿وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ...﴾[۴].
- توصیه به شکر گزاری از خداوند و والدین[۵]، توصیه به نیکوکاری[۶]، توصیه به محبت‌ورزی و مهربانی[۷] و توصیه به نماز و زکات[۸] نیز در آیاتی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است.[۹]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۶۱۱.
- ↑ «و ابراهیم آن را به پسران خود سفارش کرد و یعقوب نیز: که ای فرزندان من! خداوند برای شما این دین را برگزیده است پس، جز در فرمانبرداری (از او) از این جهان نروید» سوره بقره، آیه ۱۳۲.
- ↑ «سوگند به روزگار * که آدمی در زیانمندی است * جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و یکدیگر را به راستی پند داده‌اند و همدیگر را به شکیبایی اندرز داده‌اند» سوره عصر، آیه ۱-۳.
- ↑ «و آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن خداوند است؛ و ما به کسانی که به آنان پیش از شما کتاب (آسمانی) داده شده است و به شما، سفارش کرده‌ایم که از خداوند پروا کنید» سوره نساء، آیه ۱۳۱.
- ↑ ﴿وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ﴾ «و به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم- مادرش او را با سستی در پی سستی بارداری کرد و زمان شیر خوارگی وی دو سال بود- که مرا و پدر و مادرت را سپاس بگزار (که) بازگشت (همه) به سوی من است» سوره لقمان، آیه ۱۴.
- ↑ ﴿وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾ «و به آدمی سپرده‌ایم به پدر و مادرش نکویی کند و اگر در تو کوشیدند تا چیزی را که دانشی درباره آن نداری شریک من سازی، از آن دو فرمان نبر! بازگشتتان به سوی من است آنگاه من شما را از آنچه انجام می‌دادید آگاه خواهم کرد» سوره عنکبوت، آیه ۸.
- ↑ ﴿ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ * أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ﴾ «آنگاه، از کسانی خواهد بود که ایمان آورده‌اند و یکدیگر را به شکیبایی و یکدیگر را به مهرورزی سفارش می‌کنند * آنان، خجستگانند» سوره بلد، آیه ۱۷-۱۸.
- ↑ ﴿وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا﴾ «و هر جا باشم مرا خجسته گردانیده و تا زنده‌ام به نماز و زکاتم سفارش فرموده است» سوره مریم، آیه ۳۱.
- ↑ شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۳۷۸.