نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - '{{عربی|اندازه=100%|' به '{{عربی|')
جز (جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع‌ جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.↵{{پایان منبع جامع}}↵↵==' به '}} ==')
 
(۶۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{پرسش غیرنهایی}}
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی       = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی        = نشانه‌های آخرالزمان چیست؟
| تصویر = 7626626268.jpg
| تصویر             = 7626626268.jpg
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[آخرالزمان]] / [[نشانه‌های آخرالزمان]]
| اندازه تصویر      = 200px
| مدخل اصلی = [[جذام]]
| مدخل بالاتر     = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[عصر غیبت کبری]] / [[آخرالزمان]]  
| مدخل وابسته =
| مدخل اصلی   = [[نشانه‌های آخرالزمان]]
| تعداد پاسخ = ۴
| مدخل وابسته    = ؟
}}
'''[[نشانه‌های آخرالزمان]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
 
== پاسخ نخست ==
[[پرونده:13681056.jpg|100px|راست|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوی‌نسب]]]]
حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
 
«اجمالاً باید دانست که [[آخرالزمان]] به معنای ایام پایانی [[جهان]] و نزدیک شدن به [[روز رستاخیز]] و حدوث [[قیامت]] می‌باشد که در [[قرآن]] نیز از آن یاد شده است<ref>سوره محمد، آیه ۱۸.</ref>؛ که این مطلب به عنوان‌های مختلفی -گاه به عنوان [[علائم الظهور]] و گاهی به عنوان نشانه‌های [[آخرالزمان]] و پیشگویی‌های [[آخرالزمان]]- مورد بحث قرار می‌گیرد؛ و در [[روایات]] [[معصومین]] {{عم}} به‌طور مشروح بیان شده است؛ البته قابل ذکر است وقتی که [[آخرالزمان]] و نشانه‌های آن به‌صورت کلی مطرح می‌شود، [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} یکی از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب می‌آید، برای این‌که به [[عقیده]] همه [[مسلمان‌ها]] قبل از لحظات پایانی [[دنیا]] و برپا شدن [[قیامت]]، [[ظهور]] آن [[حضرت]] حتمی و قطعی است چنانچه این مطلب از [[روایات]] فراوان استفاده می‌شود؛ در یکی از [[روایات]] به [[نقل]] از [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} چنین آمده است: {{عربی|"لو لم يبق من الدنيا إلّا يوم، لطوّل اللّه ذلك اليوم حتى يلي المهدي"}}؛ اگر [[عمر]] [[دنیا]] جز یک روز باقی نماند [[خداوند]] آن روز را آن‌‌‌قدر طولانی می‌کند که [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} در پی آید<ref>صافى گلپایگانى، امامت و مهدویت، قم حضرت معصومه {{س}}، سوم، ۱۳۷۸، ج ۳، ص ۳۶، سنن ترمذى، ص ۸۹، ب ۲، ح ۳، به نقل از کتاب امامت و مهدویت.</ref>.
 
عصر کنونی دوره [[آخرالزمان]] و [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} [[پیامبر]] [[آخرالزمان]] می‌باشد، برای این‌که [[قیام]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] یکی از [[علائم]] [[آخرالزمان]] به حساب آمده است؛ در اینجا البته این سؤال پیش می‌آید که چگونه [[قیام]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} از نشانه‌های [[آخرالزمان]] شمرده شده در حالی که ۱۵ قرن می‌گذرد هنوز از نقطه پایانی [[جهان]] و حدوث [[قیامت]] خبری نیست؟ جواب این سؤال را [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} ضمن خطبه‌ای به یارانش بیان نموده و فرموده است: "[[سوگند]] به کسی که [[جان]] [[پیامبر خاتم|محمد]] به دست اوست آنچه از [[دنیا]] گذشته نسبت به آنچه باقی مانده مانند مقداری است که از امروز شما گذشته نسبت به آنچه باقی مانده است و می‌بینید که جز مقدار کمی باقی نمانده است<ref>مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چهاردهم، ۱۳۷۵، ج ۲۱، ص ۱۶۵ و ۴۵۰.</ref>. به هرحال در [[روایات]] [[نشانه‌ها]] و [[علائم]] [[آخرالزمان]] به طور مشروح بیان شده است که از جمله [[نشانه‌ها]] موارد ذیل می‌باشد، که خود به دو دسته تقسیم می‌شود: علامات [[آخرالزمان]] و علامات [[ظهور]]. ابتدا می‌پردازیم به [[علائم]] [[آخرالزمان]].
 
۱. '''فتنه‌های [[آخرالزمان]]:''' نابسامانی اوضاع [[اجتماعی]] و [[فتنه]] و فسادهای [[اجتماعی]] یکی از [[علائم]] [[آخرالزمان]] است که در حدیثی از [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} چنین بیان شده است.
# تضییع [[نماز]]: [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} فرمود: از نشانه‌های [[آخرالزمان]] تضییع [[نماز]]، [[پیروی]] از شهوات، تمایل به [[هواپرستی]]، گرامی داشتن ثروتمندان، فروختن [[دین]] به [[دنیا]] است، درین هنگام است که [[قلب]] [[مؤمن]] در درونش [[آب]] می‌شود آن چنان‌‌‌که نمک در [[آب]]، از این همه زشتی‌ها که می‌بینید و [[توانایی]] تغییر ندارد.
# [[حکومت]] [[حاکمان جور]]؛
# بدی بر پدر و مادر؛
# گرفتن [[قوانین]] از شرق و غرب؛
# تزئین مساجد با مناره‌های طولانی که صفوف نمازگزاران فراوان اما دل‌ها نسبت به یکدیگر [[دشمن]] و زبان‌ها مختلف؛
# انجام گرفتن معاملات با [[غیبت]] و [[رشوه]]؛
# فزونی طلاق؛
# [[ظهور]] [[لهو و لعب]]؛
# تظاهر اغنیا به انجام مناسک [[حج]] و رفتن برای تفریح در [[حج]] [[خانه خدا]]؛
# فزونی [[گناه]] و [[فساد]] و دریده شدن پرده‌های [[عصمت]]؛
# زشت دانستن [[مردم]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] را؛ از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب آمده است<ref>همان.</ref>.
 
۲. '''[[مردم]] [[آخرالزمان]]:''' در مورد [[مردم]] [[آخرالزمان]] آمده است: دو ثلث [[مردم]] از [[دین]] [[اسلام]] باطناً برگردند [[عمامه]] از سر بردارند، به کمی اولاد خوش‌‌‌حال شوند، [[مذهب]] [[شیعه]] در [[اولاد عجم]] ([[ایران]]) شهرت جهانی پیدا کند، [[خوف]] و [[ترس]] در [[کشور]] [[عراق]] حکمفرما شود، موت احمر که عبارت از خونریزی زاید است فراوان گردد. [[مردم]] به زبان [[مسلمان]] ولی [[دین]] خود را به [[دنیا]] بفروشند، اهل [[قم]] [[مبارز]] و رزمنده‌تر از بلاد دیگر شوند<ref>على فلسفى: پیش‌گویى‌هاى [[آخرالزمان]]، مشهد به خط هاشمى‌نژاد، ۱۳۶۰، ششم ۱- و ۱۱ و ۲۰ و ۱۵ و ۱۶.</ref>.
 
۳. '''[[دولت]] [[یهود]]:''' یکی از [[علائم]] [[آخرالزمان]] تشکیل [[دولت]] [[یهود]] در [[فلسطین]] می‌باشد، در کتاب پیشگویی‌های [[آخرالزمان]] به [[نقل]] از کتاب [[عقائد]] الامامیه الاثنا عشریه، از [[حجت الاسلام]] [[سید ابراهیم موسوی]] ص۲۷۰ می‌نویسد: "[[حضرت]] [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: [[یهود]] از اطراف [[جهان]] به [[فلسطین]] گرد آیند و برای خود [[دولت]] قرار دهند<ref>همان.</ref>.


| پاسخ‌دهنده        =
اما دومی: از جمله [[علائم]] [[آخرالزمان]] [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} می‌باشد که قبل از [[ظهور]] آن [[حضرت]] علائمی در [[روایات]] بیان گردیده است که این [[علائم]] به دو دسته تقسیم می‌شود: [[علائم حتمی]] و غیر حتمی.
| پاسخ‌دهندگان      = [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی]] ؛ [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب]] ؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان]]
# [[علائم حتمی]]: عبارت از نشانه‌هایی است که قبل از [[ظهور]] [[حضرت]] به‌طور حتم و قطع واقع می‌شود.
}}
# [[علائم غیرحتمی]]: علامات غیر حتمی که ظهورشان ممکن است اتفاق بیفتد گرچه قطعی نمی‌باشد این [[علائم]] بعضی ظاهر شده و بعضی هنوز واقع نشده.
'''نشانه‌های آخرالزمان چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
 
این دو علامت به‌طور مفصل در جواب سؤال [[علائم ظهور]] بیان شد مراجعه شود»<ref>[[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۸۰-۸۳.</ref>.
 
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی؛
| تصویر = 11538.jpg
| پاسخ‌دهنده = محمد علی رضایی اصفهانی
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد علی رضایی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
 
«'''نخست''': با توجه به برداشتی که از [[روایات]] [[معصومین]] {{عم}} می‌شود. [[آخر الزمان]] به زمانی گفته می‌شود که [[علائم ظهور]] [[امام زمان]] در آن آشکار شود که با توجه به این [[علائم]] و آشکار شدن بعضی از آنها [[آخرالزمان]] شامل زمان ما نیز می‌شود البته این را که [[آخرالزمان]] چند سال طول می‌کشد [[خداوند]] می‌داند و بستگی به آشکار شدن همه نشانه‌های آن دارد چرا که نشانه‌های [[ظهور امام زمان]] به دو گونه است:
# نشانه‌های متصل به [[ظهور]]: نشانه‌هایی که به طور مطمئن و حتماً اتفاق می‌افتد و آنگاه [[امام زمان]] [[ظهور]] می‌کنند و تا این [[نشانه‌ها]] واقع نشود [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} [[ظهور]] نخواهند کرد. از جمله آن [[علائم]] "[[خروج سفیانی]]" و "[[کشته شدن نفس زکیه]] ([[انسان]] بی‌گناه) در کنار [[کعبه]]"، "[[قیام سید حسنی]]" است که هنوز اتفاق نیفتاده است.
# نشانه‌های غیر متصل به [[ظهور]]: نشانه‌هایی هستند که قبل از نشانه‌های متصل به [[ظهور]] واقع می‌شوند مانند اینکه [[امر به منکر]] و [[نهی از معروف]] می‌شود و کار خوب زشت و کار زشت خوب شمرده می‌شود<ref>کتاب مهدی موعود، ص ۹۴۴، علی دوانی، چاپ ۲۰، سال ۱۳۶۱، انتشارات افست.</ref> [[دروغ]] گفتن [[حلال]] می‌شود و [[ربا]] و [[رشوه]] رواج پیدا می‌کند و زنان به مردها و مردها به زنان شباهت پیدا می‌کنند و...<ref>همان کتاب، ص ۹۶۳.</ref>.


==عبارت‌های دیگری از این پرسش==
'''دوم''': از نشانه‌های [[آخرالزمان]] این است که آلات لهو نواخته می‌شود و یک نفر نیست که [[نهی از منکر]] [کند] و کسی جرأت بر [[نهی]] آن نمی‌کند و نیز در شریف‌ترین مکان‌ها یعنی [[مکه]] معظمه و [[مدینه]] منوره آشکارا آلات لهو نواخته می‌شود"<ref>کتاب گناهان کبیره، ج اول، ص ۲۶۲ از آیت الله شهید دستغیب انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، حوزه علمیه قم، چاپ هفتم، زمستان ۱۳۷۳.</ref>. البته یکی از [[علائم]] [[آخر الزمان]] این است که [[امر به معروف و نهی از منکر]] نمی‌شود و معروف، منکر، و منکر، معروف می‌شود شاید نشانه‌ای هم که شما نوشته‌اید یکی از مصداق‌ها (و مثال‌های) این علامت در [[آخر الزمان]] باشد.


== پاسخ نخست==
۳. در پایان یک سؤال باقی می‌ماند و آن اینکه با توجه به نوع موسیقی و [[مداحی]] و شعرخوانی و به طور کلی با توجه به محتوای این جلسات آیا شرکت در این مجالس یا گوش دادن به صدای آن جایز است یا خیر؟
[[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوی‌نسب]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«اجمالاً باید دانست که [[آخرالزمان]] به معنای ایام پایانی جهان و نزدیک شدن به روز رستاخیز و حدوث قیامت می‌باشد که در [[قرآن]] نیز از آن یاد شده است<ref>سوره محمد، آیه ۱۸.</ref>؛ که این مطلب به عنوان‌های مختلفی -گاه به عنوان علائم الظهور و گاهی به عنوان نشانه‌های [[آخرالزمان]] و پیشگویی‌های [[آخرالزمان]]- مورد بحث قرار می‌گیرد؛ و در روایات [[معصومین]] {{عم}} بطور مشروح بیان شده است؛ البته قابل ذکر است وقتی که [[آخرالزمان]] و نشانه‌های آن بصورت کلی مطرح می‌شود، [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} یکی از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب می‌آید، برای این‌که به عقیده همه مسلمان‌ها قبل از لحظات پایانی دنیا و برپا شدن قیامت، [[ظهور]] آن حضرت حتمی و قطعی است چنانچه این مطلب از روایات فراوان استفاده می‌شود؛ در یکی از روایات به نقل از [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} چنین آمده است: {{عربی|"لو لم يبق من الدنيا إلّا يوم، لطوّل اللّه ذلك اليوم حتى يلي المهدي"}}؛ اگر عمر دنیا جز یک روز باقی نماند خداوند آن روز را آن‌‌‌قدر طولانی می‌کند که [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} در پی آید<ref>صافى گلپایگانى، امامت و مهدویت، قم حضرت معصومه {{س}}، سوم، ۱۳۷۸، ج ۳، ص ۳۶، سنن ترمذى، ص ۸۹، ب ۲، ح ۳، به نقل از کتاب امامت و مهدویت.</ref>.
::::::عصر کنونی دوره [[آخرالزمان]] و [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} پیامبر [[آخرالزمان]] می‌باشد، برای این‌که قیام [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] یکی از علائم [[آخرالزمان]] به حساب آمده است؛ در اینجا البته این سؤال پیش می‌آید که چگونه قیام [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} از نشانه‌های [[آخرالزمان]] شمرده شده در حالی که ۱۵ قرن می‌گذرد هنوز از نقطه پایانی جهان و حدوث قیامت خبری نیست؟ جواب این سؤال را [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} ضمن خطبه‌ای به یارانش بیان نموده و فرموده است: "سوگند به کسی که جان [[پیامبر خاتم|محمد]] به دست اوست آنچه از دنیا گذشته نسبت به آنچه باقی مانده مانند مقداری است که از امروز شما گذشته نسبت به آنچه باقی مانده است و می‌بینید که جز مقدار کمی باقی نمانده است<ref>مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چهاردهم، ۱۳۷۵، ج ۲۱، ص ۱۶۵ و ۴۵۰.</ref>. به هرحال در روایات نشانه‌ها و علائم [[آخرالزمان]] به طور مشروح بیان شده است که از جمله نشانه‌ها موارد ذیل می‌باشد، که خود به دو دسته تقسیم می‌شود: علامات [[آخرالزمان]] و علامات [[ظهور]]. ابتدا می‌پردازیم به علائم [[آخرالزمان]].
::::::۱. '''فتنه‌های [[آخرالزمان]]:''' نابسامانی اوضاع اجتماعی و فتنه و فسادهای اجتماعی یکی از علائم [[آخرالزمان]] است که در حدیثی از [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} چنین بیان شده است.
:::::#تضییع نماز: [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} فرمود: از نشانه‌های [[آخرالزمان]] تضییع نماز، پیروی از شهوات، تمایل به هواپرستی، گرامی داشتن ثروتمندان، فروختن دین به دنیا است، درین هنگام است که قلب مؤمن در درونش آب می‌شود آن چنان‌‌‌که نمک در آب، از این همه زشتی‌ها که می‌بینید و توانایی تغییر ندارد.
:::::#حکومت حاکمان جور؛
:::::#بدی بر پدر و مادر؛
:::::#گرفتن قوانین از شرق و غرب؛
:::::#تزئین مساجد با مناره‌های طولانی که صفوف نمازگزاران فراوان اما دل‌ها نسبت به یکدیگر دشمن و زبان‌ها مختلف؛
:::::#انجام گرفتن معاملات با غیبت و رشوه؛
:::::#فزونی طلاق؛
:::::#ظهور لهو و لعب؛
:::::#تظاهر اغنیا به انجام مناسک حج و رفتن برای تفریح در حج خانه خدا؛
:::::#فزونی گناه و فساد و دریده شدن پرده‌های عصمت؛
:::::#زشت دانستن مردم امر به معروف و نهی از منکر را؛ از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب آمده است<ref>همان.</ref>.
::::::۲. '''مردم [[آخرالزمان]]:''' در مورد مردم [[آخرالزمان]] آمده است: دو ثلث مردم از دین [[اسلام]] باطناً برگردند عمامه از سر بردارند، به کمی اولاد خوش‌‌‌حال شوند، مذهب [[شیعه]] در اولاد عجم (ایران) شهرت جهانی پیدا کند، خوف و ترس در کشور [[عراق]] حکمفرما شود، موت احمر که عبارت از خونریزی زاید است فراوان گردد. مردم به زبان مسلمان ولی دین خود را به دنیا بفروشند، اهل [[قم]] مبارز و رزمنده‌تر از بلاد دیگر شوند<ref>على فلسفى: پیش‌گویى‌هاى [[آخرالزمان]]، مشهد به خط هاشمى‌نژاد، ۱۳۶۰، ششم ۱- و ۱۱ و ۲۰ و ۱۵ و ۱۶.</ref>.
::::::۳. '''دولت یهود:''' یکی از علائم [[آخرالزمان]] تشکیل دولت [[یهود]] در [[فلسطین]] می‌باشد، در کتاب پیشگویی‌های [[آخرالزمان]] به نقل از کتاب عقائد الامامیه الاثنا عشریه، از حجت الاسلام [[سید ابراهیم موسوی]] ص۲۷۰ می‌نویسد: "حضرت [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: [[یهود]] از اطراف جهان به [[فلسطین]] گرد آیند و برای خود دولت قرار دهند<ref>همان.</ref>.
::::::اما دومی: از جمله علائم [[آخرالزمان]] ظهور [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} می‌باشد که قبل از [[ظهور]] آن حضرت علائمی در روایات بیان گردیده است که این علائم به دو دسته تقسیم می‌شود: علائم حتمی و غیر حتمی.
:::::#علائم حتمی: عبارت از نشانه‌هایی است که قبل از [[ظهور]] حضرت بطور حتم و قطع واقع می‌شود.
:::::#علائم غیرحتمی: علامات غیر حتمی که ظهورشان ممکن است اتفاق بیفتد گرچه قطعی نمی‌باشد این علائم بعضی ظاهر شده و بعضی هنوز واقع نشده.
::::::این دو علامت بطور مفصل در جواب سؤال علائم [[ظهور]] بیان شد مراجعه شود»<ref>[[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۸۰-۸۳.</ref>.


==پاسخ‌های دیگر==
در جواب این سؤال باید گفت که در این گونه موارد هر کس باید به فتوای [[مرجع تقلید]] خود عمل کند.»<ref>[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، ص ۹۲، ۹۳.</ref>.
{{یادآوری پاسخ}}
}}
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی؛}}
{{پاسخ پرسش
[[پرونده:11538.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد علی رضایی اصفهانی]]]]
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان؛
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد علی رضایی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
| تصویر = 136863.JPG
:::::::::::«'''نخست''': با توجه به برداشتی که از روایات [[معصومین]] {{عم}} می‌شود. [[آخر الزمان]] به زمانی گفته می‌شود که علائم [[ظهور]] [[امام زمان]] در آن آشکار شود که با توجه به این علائم و آشکار شدن بعضی از آنها [[آخرالزمان]] شامل زمان ما نیز می‌شود البته این را که [[آخرالزمان]] چند سال طول می‌کشد خداوند می‌داند و بستگی به آشکار شدن همه نشانه‌های آن دارد چرا که نشانه‌های [[ظهور]] [[امام زمان]] به دو گونه است:
| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان
:::::#نشانه‌های متصل به ظهور: نشانه‌هایی که به طور مطمئن و حتماً اتفاق می‌افتد و آنگاه [[امام زمان]] ظهور می‌کنند و تا این نشانه‌ها واقع نشود [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} [[ظهور]] نخواهند کرد. از جمله آن علائم "خروج سفیانی" و "کشته شدن نفس زکیه (انسان بی‌گناه) در کنار کعبه"، "قیام سید حسنی" است که هنوز اتفاق نیفتاده است.
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
:::::#نشانه‌های غیر متصل به ظهور: نشانه‌هایی هستند که قبل از نشانه‌های متصل به [[ظهور]] واقع می‌شوند مانند اینکه امر به منکر و نهی از معروف می‌شود و کار خوب زشت و کار زشت خوب شمرده می‌شود<ref>کتاب مهدی موعود، ص ۹۴۴، علی دوانی، چاپ ۲۰، سال ۱۳۶۱، انتشارات افست.</ref> دروغ گفتن حلال می‌شود و ربا و رشوه رواج پیدا می‌کند و زنان به مردها و مردها به زنان شباهت پیدا می‌کنند و...<ref>همان کتاب، ص ۹۶۳.</ref>.
:::::::::::'''دوم''': از نشانه‌های [[آخرالزمان]] این است که آلات لهو نواخته می‌شود و یک نفر نیست که نهی از منکر [کند] و کسی جرأت بر نهی آن نمی‌کند و نیز در شریف‌ترین مکان‌ها یعنی [[مکه]] معظمه و [[مدینه]] منوره آشکارا آلات لهو نواخته می‌شود"<ref>کتاب گناهان کبیره، ج اول، ص ۲۶۲ از آیت الله شهید دستغیب انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، حوزه علمیه قم، چاپ هفتم، زمستان ۱۳۷۳.</ref>. البته یکی از علائم [[آخر الزمان]] این است که امر به معروف و نهی از منکر نمی‌شود و معروف، منکر، و منکر، معروف می‌شود شاید نشانه‌ای هم که شما نوشته‌اید یکی از مصداق‌ها (و مثال‌های) این علامت در [[آخر الزمان]] باشد.
::::::۳. در پایان یک سوال باقی می‌ماند و آن اینکه با توجه به نوع موسیقی و مداحی و شعرخوانی و به طور کلی با توجه به محتوای این جلسات آیا شرکت در این مجالس یا گوش دادن به صدای آن جایز است یا خیر؟
::::::در جواب این سوال باید گفت که در این گونه موارد هر کس باید به فتوای مرجع تقلید خود عمل کند.»<ref>[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی]]؛ [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، ص ۹۲، ۹۳.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان؛}}
در [[آیات]] [[قرآن]] و سخنان [[معصومان]] {{عم}} نشانه‌‏هایی برای [[آخر الزمان]] گفته شده است که در اصطلاح "علایم [[آخر الزمان]]" خوانده می‌‏شود. ختم [[نبوت]] و [[نزول]] واپسین [[شریعت]] که با [[ظهور]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} پدیدار شد، نخستین نشانه [[آخر الزمان]] به شمار می‏رود؛ لذا [[مفسران]]، مقصود از نشانه‏های [[قیامت]] را در ذیل آیه‏{{متن قرآن| فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ}}<ref> پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا می‌رسد؟ و به راستی نشانه‌های آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟؛ سوره محمد، آیه: ۱۸.</ref>. [[بعثت]] [[پیامبر]] {{صل}} دانسته‌‏اند که در مقایسه با [[عمر]] [[جهان]]، فاصله بسیار کمی تا [[قیامت]] دارد.
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::در آیات [[قرآن]] و سخنان معصومان{{عم}} نشانه‌‏هایی برای آخر الزمان گفته شده است که در اصطلاح "علایم آخر الزمان" خوانده می‌‏شود. ختم [[نبوت]] و نزول واپسین شریعت که با ظهور [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} پدیدار شد، نخستین نشانه آخر الزمان به شمار می‏رود؛ لذا مفسران، مقصود از نشانه‏های قیامت را در ذیل آیه‏{{عربی|﴿{{متن قرآن| فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ}}﴾}}<ref> پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا می‌رسد؟ و به راستی نشانه‌های آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟؛ سوره محمد، آیه: ۱۸.</ref>. بعثت [[پیامبر]]{{صل}} دانسته‌‏اند که در مقایسه با عمر جهان، فاصله بسیار کمی تا قیامت دارد.
::::::در آخر الزمان، پدیده‏‌های فراوان دیگری نیز پیش‏‌بینی شده است، که بیشتر به دوره پایانی آن "آستانه ظهور [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} مربوط می‌‏شود که برخی از آن‏ها بدین قرارند.
#'''[[بحران معنویت‏]]:''' پیش از ظهور [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} جوّ حاکم بر جهان، جوّ ستم، گناه و فساد خواهد بود: {{عربی|﴿{{متن قرآن| اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ }}﴾}}<ref> هنگام حساب مردم نزدیک شده است و آنان در ناآگاهی رو گردانند؛ سوره انبیاء ، آیه:۱.</ref>. در این آیه، مردم آخر الزمان، به‏ غفلت و اعراض از خداوند متّصف شده‏‌اند. در روایات نیز منظور از "[[اشراط الساعة"]] که در آیه ۱۸ سوره محمد{{صل}}، به آن اشاره شده است، رواج بیش از حدّ کفر، فسق و ظلم دانسته شده و موارد متعدّدی از آن برشمرده شده است. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} درباره ویژگی‏‌های انسان‏‌های این دوران فرمود: "زمانی بر مردم خواهد آمد ... که درهم‏‌های آنان دینشان خواهد بود و همّت ایشان شکمشان و قبله آن‏ها زنانشان. برای طلا و نقره، رکوع و سجود به جای می‌‏آورند. آنان همواره در سرگردانی و مستی خواهند بود. نه بر مذهب مسلمانی‏‌اند و نه بر مسلک نصرانی"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ إِذَا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَلْقَاهُ فَإِذَا رَأَيْتَهُ لَقِيتَهُ خَيْراً مِنْ أَنْ تُجَرِّبَهُ وَ لَوْ جَرَّبْتَهُ أَظْهَرَ لَكَ أَحْوَالًا دِينُهُمْ‏ دَرَاهِمُهُمْ‏ وَ هَمُّهُمْ‏ بُطُونُهُمْ‏ وَ قِبْلَتُهُمْ‏ نِسَاؤُهُمْ‏ يَرْكَعُونَ‏ لِلرَّغِيفِ‏ وَ يَسْجُدُونَ‏ لِلدِّرْهَمِ‏ حَيَارَى‏ سُكَارَى‏ لَا مُسْلِمِينَ‏ وَ لَا نَصَارَى‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۶، ح ۳۱؛ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۱</ref>
#'''[[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]:''' یکی دیگر از نشانه‏‌های آخر الزمان، اختلاف‏‌ها و درگیری‌‏های فراوان میان گروه‌‏های گوناگون است: {{عربی|﴿{{متن قرآن| فَاخْتَلَفَ الأَحْزَابُ مِن بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ }}﴾}}<ref> آنگاه از میان ایشان چند دسته اختلاف ورزیدند؛ وای بر کافران از دیدارگاه روزی سترگ!؛ سوره مریم ، آیه: ۳۷.</ref>. روایات، این آیه را به ظهور فرقه‌‏های گوناگون در جهان اسلام مربوط دانسته‌‏اند که در آخر الزمان پدید آمده، موجب اختلاف‌‏های بسیار خواهند شد. آیه‏{{عربی|﴿{{متن قرآن| قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ}}﴾}}<ref> بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند؛ سوره انعام، آیه: ۶۵.</ref> نیز به وقوع اختلاف‏‌ها و کشتار در آخر الزمان تفسیر شده است. در این دوران، انسان‌‏های فراوانی به کژی می‌‏گرایند، اما این گونه نیست که تمام انسان‏‌ها در مسیر باطل گام بردارند؛ بلکه برخی به سبب ویژگی‌‏ها و صفاتی که در خود پدید می‏‌آورند، از نجات‌‏یافتگان این مرحله خواهند بود. در این‏ باره وقتی [[پیامبر گرامی]]{{صل}} از چهره‏‌های پیروز این دوران یاد می‌‏کند، با شگفتی‏ تمام به [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} چنین می‏‌فرماید: "ای علی! بدان شگفت ‏آورترین مردم در ایمان و بزرگ‏ترین آنان در یقین، مردمی هستند که در آخر الزمان- با آن که [[پیامبر]] خود را ندیده و از [[امام]] خود در پرده‏‌اند- به نوشته که خطی سیاه بر صفحه‌‏ای سپید است، [[ایمان]] می‌‏آورند<ref>{{عربی|اندازه=120%|" يَا عَلِيُ‏ أَعْجَبُ‏ النَّاسِ‏ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ‏ يَقِيناً قَوْمٌ‏ يَكُونُونَ‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ لَمْ‏ يَلْحَقُوا النَّبِيَ‏ وَ حُجِبَ‏ عَنْهُمُ‏ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى‏ بَيَاضٍ‏ ‏‏"}}، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۸، باب ۲۵، ح ۸</ref>
#'''[[ظهور دجال]]‏:''' در هر سه [[دین]] آسمانی یهود، مسیحیت و اسلام، ظهور فاسدترین و مخرّب‌‏ترین جریان منحط در طول تاریخ، پیش‏بینی و از خطر آن پرهیز داده شده است. دجّال که تجسّم کفر، فریب و گمراهی است، در آخر الزمان ظاهر شده، مردم را به پرستش خویش می‌‏خواند. این پدیده سرانجام به دست [[حضرت عیسی|عیسی]]{{ع}} محو و نابود خواهد شد.
#'''[[وقوع مصائب|وقوع مصیبت‏‌های بزرگ]]‏:''' برخی از آیات، عذاب بر کافران و گنه‏‌کاران آخر الزمان که نزول عذاب را انکار می‌‏کنند، تطبیق داده شده است:{{عربی|﴿{{متن قرآن| قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُهُ بَيَاتًا أَوْ نَهَارًا مَّاذَا يَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ  }}﴾}}<ref> بگو: مرا خبر دهید که اگر عذابش (ناگهان) شباهنگام یا روز به سراغتان آید (دیگر) گنهکاران از او چه چیزی را به شتاب می‌خواهند؟؛ سوره یونس ، آیه: ۵۰.</ref>
#'''[[خروج سفیانی‏]]:'''بیشتر مفسّران، از ظهور لشکری طغیان‌گر که آخر الزمان در کشورهای اسلامی به ستم و تعدّی پرداخته، سرانجام در صحرایی بیرون از مکه، گرفتار عذاب الهی می‏‌شود، خبر داده و آیه: {{عربی|﴿{{متن قرآن| وَلَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ  }}﴾}}<ref> و کاش آنگاه را می‌دیدی که هراسان شده باشند، دیگر (راه) گریزی نیست و از جایی نزدیک فرو گرفته می‌شوند؛ سوره سبأ ، آیه: ۵۱.</ref> را درباره آن لشکر دانسته‌‏اند. در روایات [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]]، نام رهبر این لشکریان، سفیانی ذکر شده است.
#'''[[ندای آسمانی]]‏:''' بنا بر روایات [[شیعه]]، جبرئیل نخستین کسی است که با [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بیعت‏ و با صدایی بلند به گونه‌‏ای که به گوش همه جهانیان برسد، این آیه را تلاوت می‌‏کند:{{عربی|﴿{{متن قرآن| أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ }}﴾}}<ref> فرمان (عذاب) خداوند در رسید، به شتاب آن را مخواهید، پاکا و فرا برترا که اوست از آنچه (با وی) شریک می‌دارند؛ سوره نحل ، آیه:۱.</ref>
#'''[[ظهور منجی|ظهور منجی بزرگ بشر]]:''' مهم‏ترین رخداد آخر الزمان، ظهور دوازدهمین [[امام]] شیعیان برای رهایی انسان‏‌ها است:{{عربی|﴿{{متن قرآن| وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا }}﴾}}<ref> و بگو حقّ آمد و باطل از میان رفت؛ بی‌گمان باطل از میان رفتنی است؛ سوره اسراء، آیه: ۸۱.</ref>. این آیه که از پیروزی چشمگیر حق بر باطل سخن می‏‌گوید، در روایات، به ظهور [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} تأویل شده است.
#'''[[نزول عیسی]]{{ع}}:‏''' یکی از رخدادهای آخر الزمان، فرود آمدن [[حضرت عیسی|عیسی]]{{ع}} است. مفسّران با استفاده از آیات‏ {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلا تَمْتَرُنَّ بِهَا }}﴾}}<ref> و چنین است که او نشان آگاهی (به روز) رستخیز است از این روی هیچ‌گاه در آن (روز) تردید نورزید؛ سوره زخرف، آیه: ۶۱.</ref> و {{عربی|﴿{{متن قرآن| وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا }}﴾}}<ref> و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد و در روز رستخیز بر آنان گواه است؛ سوره نساء، آیه: ۱۵۹.</ref> ظهور دوباره [[حضرت عیسی|عیسی]]{{ع}} در آخر الزمان را پیش‏بینی کرده‏‌اند. در روایات نیز تصریح شده است که وی در بیت المقدّس به نماز [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} اقتدا و در جنگ‏های ایشان نیز شرکت خواهد کرد. بر اساس این تفسیر، فرود آمدن [[حضرت عیسی|عیسی]]{{ع}}، یکی از نشانه‏‌های نزدیکی قیامت شمرده شده و از [[ایمان]] آوردن همه اهل کتاب به [[حضرت عیسی]]{{ع}} در آخر الزمان که یکی از فرماندهان [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} به شمار می‌‏رود، خبر داده شده است.
#'''[[خروج جنبنده‌‏ای از زمین‏]]:''' [[قرآن]] با رمز و ابهام از خروج جنبده‏‌ای حکایت می‌‏کند که هنگام روی‏گردانی مردم از معنویت، از زمین خارج شده، با مردم سخن می‏‌گوید:{{عربی|﴿{{متن قرآن| وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لا يُوقِنُونَ }}﴾}}<ref> و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل ، آیه: ۸۲.</ref>. در تفاسیر، مطالب بسیاری درباره این موجود شگفت بیان شده است که تا حدّ بسیاری غیر واقعی و بی‏اساس به نظر می‌‏رسد و در ظاهر، برگرفته از منابع اسرائیلی است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
#'''[[هجوم یأجوج و مأجوج]]‏:''' قومی وحشی و فاسد، با تخریب سدّ ذو القرنین، در اندک ‏زمانی سرتاسر جهان را پر از ظلم و فساد خواهد کرد، تا آن‏که بنابر روایات، در عصر ظهور [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}}، به طور کلّی از بین خواهد رفت:{{عربی|﴿{{متن قرآن| حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُم مِّن كُلِّ حَدَبٍ يَنسِلُونَ}}﴾}}<ref> تا آنگاه که (راه بر) یأجوج و مأجوج گشوده گردد و آنان از هر پشته‌واره‌ای بشتابند؛ سوره انبیاء، آیه: ۹۶.</ref>
#'''[[رجعت‏]]:''' در آخر الزمان، برخی از نیکوکاران و بدکاران زمان‏‌های گذشته، دوباره زنده می‏‌شوند:{{عربی|﴿{{متن قرآن|وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ}}﴾}}<ref> و (یاد کن) روزی (را) که از هر امتی دسته‌ای از آنان را که نشانه‌های ما را دروغ می‌شمردند گرد می‌آوریم و آنگاه آنان را به هم می‌پیوندند؛ سوره نمل، آیه: ۸۳.</ref>. این آیه، فقط به برانگیخته شدن عدّه‌‏ای از مکذّبان و نه همه آن‏ها اشاره کرده است؛ بدین دلیل، روایات و مفسّران [[شیعه]]، میان مصداق این آیه و قیامت، تفاوت قائل شده و آیه را به آخر الزمان مربوط دانسته‏‌اند که عدّه‌‏ای از نیکوکاران و بدکاران اعصار گذشته، زنده شده، هریک نتیجه دنیایی اعمال خویش را خواهد دید.
#'''[[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]:‏''' پس از پیروزی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} و یارانش، آرامش و معنویت بر جهان حاکم خواهد شد:{{عربی|﴿{{متن قرآن|وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ}}﴾}}<ref>  خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند؛ (آنان) مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌گردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند؛ سوره نور، آیه: ۵۵.</ref> و {{عربی|﴿{{متن قرآن| قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ }}﴾}}<ref> موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره اعراف، آیه: ۱۲۸.</ref>. این آیات و آیات دیگر که از میراث‏‌بری صالحان و مستضعفان و جانشینی آنان در زمین یاد می‌‏کند،  همگی بیانگر این واقعیتند که سرنوشت این جهان، پس از جهادی الهی به [[امامت]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} سرانجام به دست مؤمنان افتاده و جهانیان همگی در سایه حکومت حضرت در صلح و معنویت به سر خواهند برد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{جمع شدن|۳. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونه‌ای]]]]
::::::آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:
:::::*«از نشانه‌های [[آخر الزمان]]، نخستین نشانه صاعقه‌ها، سپس باد زرد آمده است<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۲۵.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۱۵۴.</ref>.
:::::*«در اخبار [[آخر الزمان]] آمده است: وقتی فاسق مردمان بر آن‌ها حکومت کند، اشرار از ترس شرارت‌شان، مورد احترام قرار می‌گیرند و غنا و موسیقی علنی می‌گردد... در چنین زمانی منتظر باد سرخ باشید<ref>تحف العقول، ص ۳۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۹ و ۲۶۳.</ref>. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: هنگامی که [[سنت]] را ترک کنید، بدعت ظاهر می‌شود، در چنین زمانی منتظر باد سرخ، خسف، مسخ و غلبه دشمن باشید<ref>بشارة الاسلام، ص ۲۲.</ref>. شاید منظور از باد سرخ، طوفان‌های همراه با گرد و غبار و رعب‌آور باشد»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۱۵۵.</ref>.
:::::*«وزیدن باد سیاه از نشانه‌های [[آخر الزمان]] ذکر شده است. در حدیثی آمده است: باد سیاه اول صبح برمی‌خیزد و آن‌گاه زلزله‌ای روی می‌دهد و قسمت اعظم بغداد زیر آوار می‌ماند<ref>محجّة البیضاء، ج ۴، ص ۳۴۳؛ الزام الناصب، ص ۱۸۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۱۵۵.</ref>.
:::::*«"[[بواسیر]]"، نوعی بیماری است که در مقعد یا بینی پدید می‌آید<ref>معارف و معاریف، ج ۳، ص ۲۸۱.</ref>. فزونی این بیماری از نشانه‌های قیامت است<ref>بحار الانوار، ج ۶۲، ص ۶۶.</ref>. درباره نشانه‌های [[آخر الزمان]] نیز آمده است که بواسیر، مرگ ناگهانی و جُذام فراوان می‌شود<ref>ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۱۷۸.</ref>.
:::::*«"جذام" نوعی بیماری پوستی است. فراوانی این بیماری از نشانه‌های [[آخر الزمان]] است<ref>ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.</ref>. حمیری ضمن نامه‌ای از [[حضرت حجت]] {{ع}} پرسید: آیا پیس و جذامی و فلج، شهادتشان در محاکم قبول است‌؟ حضرت مرقوم داشت: اگر این بیماری‌ها در این‌ها حادث و عارضی و نو پدید باشد، شهادتشان مقبول، و اگر مادرزادی باشد، خیر"<ref>بحار الانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۱۵.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۲۴۳.</ref>.
:::::*«در حدیث مفصلی از حضرت [[رسول اکرم]] {{صل}} درباره پیشگویی از اوضاع [[آخر الزمان]] نقل شده و مورد خطاب حضرت در آن‌جا، جناب [[سلمان فارسی]] است، امده که: ای سلمان! در آن زمان، توانگران امتّم به هدف تفریح و خوش‌گذرانی، و طبقه متوسط‍‌ به منظور تجارت، و فقرا برای خودنمایی حجّ‌ می‌کنند<ref>بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۵.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۲۷۰.</ref>.
:::::*«"دین‌فروشی" یکی از علائم [[آخر الزمان]] این است که مردم از دین خارج می‌شوند. روزی [[امام حسین]] {{ع}} نزد [[امیر مؤمنان]] {{ع}} آمد. گروهی در گرداگرد حضرت {{ع}} نشسته بودند. ایشان به آنان فرمود: "حسین پیشوای شماست. [[رسول خدا]] او را سید و سرور نامیده است. از نسل او مردی ظهور خواهد کرد که در اخلاق و چهره، شبیه من است. او دنیا را پر از عدل و داد می‌کند، چنان‌که پر از ستم و جور شده است". سؤال شد: این قیام در چه زمانی خواهد بود؟ فرمود: "افسوس! هنگامی که از دین خارج شوید"<ref>ملاحم ابن طاووس، ص ۱۴۴.</ref>. همچنین پیامبر گرامی اسلامی درباره اهمیت دین‌داری در [[آخر الزمان]] فرموده است: "... گروهی دین خود را به بهای ناچیز و متاع اندک می‌فروشند. کسی که در آن روز به دین خود چنگ زده و پای‌بند است، همانند کسی است که گلوله‌ای از آتش را در دست گرفته یا بوته‌ای از خار را در دست می‌فشرد"<ref>مسند احمد، ج ۲، ص ۳۹۰.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۳۴۰.</ref>.
:::::*«"ذو السویقتین" [[امام علی|امیر مؤمنان علی]] {{ع}} یکی از نشانه‌های [[آخر الزمان]] را ویران کردن کعبه می‌داند و می‌فرماید: گویی با چشم خود می‌بینم که مردی از حبشه، بسیار نیرومند و شجاع کلنگی به دست گرفته، خانه کعبه را ویران می‌کند و سنگ‌های آن را یکایک دور می‌اندازد<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۸.</ref>. بر طبق روایات، این مرد حبشی چابک و چالاک، ذوالسّویقتین نام دارد<ref>صحیح مسلم، ج ۸، ص ۱۸۳؛ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۹۱۳.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۳۴۱.</ref>.
:::::*«"ربا" در اخبار [[آخر الزمان]] آمده است: در آن زمان ربا شایع می‌شود<ref>بشارة الاسلام، ص ۲۶.</ref>. زمانی پیش می‌آید که احدی یافت نمی‌شود جز این‌که به ربا آلوده می‌گردد، اگر مستقیماً هم ربا نخورد، گرد ربا به او می‌رسد<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۰۰.</ref>. هیچ قومی نیست که ربا در میان آن‌ها شایع شود، جز این‌که دچار غفلت و بی‌خبری می‌شوند<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۸۲.</ref>. در آن زمان ربا را به نام دادوستد، حلال می‌پندارند<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۰۷.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۳۴۸.</ref>.
:::::*«از نشانه‌های [[آخر الزمان]]، ظاهر شدن صورتی در قرص خورشید ذکر شده است. مردم سیمای مردی را در قرص خورشید خواهند دید که نام و نشان او را خواهند شناخت. این نشانه پرشکوه در عهد [[سفیانی]] خواهد بود و در آن هنگام سپاه [[سفیانی]] و خود [[سفیانی]] هلاک خواهند شد<ref>ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.</ref>. صاحب کتاب روزگار رهایی می‌نویسد: منظور از سیمای مردی که در قرص خورشید ظاهر خواهد شد، سیمای [[حضرت مسیح]] {{ع}} است که در خورشید ظاهر می‌شود و از آسمان فرود می‌آید و با حسب و نسبش شناخته می‌شود و دیگر کسی در حق او دچار تردید نمی‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۵.</ref>. در حدیث دیگری آمده است: صورت و سینه‌ای در قرص خورشید برای مردمان ظاهر می‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۶.</ref>.
::::::در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: سه بانگ آسمانی در ماه رجب شنیده می‌شد:
:::::#آگاه باشید که لعنت خدا بر ستمگران باد،
:::::#ای گروه مؤمنان! رستاخیز نزدیک است،
:::::#بدن انسانی به وضوح در قرص خورشید دیده می‌شود که با صدای رسا بانگ بر می‌آورد: هان ای مردم! خداوند فلانی، پسر فلانی... (سلسله نسب [[امام مهدی|حضرت قائم]]{{ع}} را تا [[حضرت علی]] {{ع}} می‌رساند) را برانگیخت<ref>غیبة طوسی، ص ۲۶۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۹؛ منتخب الاثر، ص ۴۲۲.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۴۵۰.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


==پرسش‌های وابسته==
در [[آخر الزمان]]، پدیده‏‌های فراوان دیگری نیز پیش‏‌بینی شده است، که بیشتر به دوره پایانی آن "آستانه [[ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} مربوط می‌‏شود که برخی از آن‏ها بدین قرارند.
# '''[[بحران معنویت‏]]:''' [[پیش از ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} جوّ [[حاکم]] بر [[جهان]]، جوّ [[ستم]]، [[گناه]] و [[فساد]] خواهد بود: {{متن قرآن| اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ }}<ref> هنگام حساب مردم نزدیک شده است و آنان در ناآگاهی رو گردانند؛ سوره انبیاء ، آیه:۱.</ref>. در این [[آیه]]، [[مردم]] [[آخر الزمان]]، به‏ [[غفلت]] و اعراض از [[خداوند]] متّصف شده‏‌اند. در [[روایات]] نیز منظور از "[[اشراط الساعة"]] که در [[آیه]] ۱۸ سوره [[محمد]] {{صل}}، به آن اشاره شده است، رواج بیش از حدّ [[کفر]]، [[فسق]] و [[ظلم]] دانسته شده و موارد متعدّدی از آن برشمرده شده است. [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} درباره ویژگی‏‌های انسان‏‌های این دوران فرمود: "زمانی بر [[مردم]] خواهد آمد ... که درهم‏‌های آنان دینشان خواهد بود و همّت ایشان شکمشان و [[قبله]] آن‏ها زنانشان. برای طلا و نقره، [[رکوع]] و [[سجود]] به جای می‌‏آورند. آنان همواره در سرگردانی و مستی خواهند بود. نه بر [[مذهب]] مسلمانی‏‌اند و نه بر مسلک نصرانی"<ref>{{عربی|" عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ إِذَا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَلْقَاهُ فَإِذَا رَأَيْتَهُ لَقِيتَهُ خَيْراً مِنْ أَنْ تُجَرِّبَهُ وَ لَوْ جَرَّبْتَهُ أَظْهَرَ لَكَ أَحْوَالًا دِينُهُمْ‏ دَرَاهِمُهُمْ‏ وَ هَمُّهُمْ‏ بُطُونُهُمْ‏ وَ قِبْلَتُهُمْ‏ نِسَاؤُهُمْ‏ يَرْكَعُونَ‏ لِلرَّغِيفِ‏ وَ يَسْجُدُونَ‏ لِلدِّرْهَمِ‏ حَيَارَى‏ سُكَارَى‏ لَا مُسْلِمِينَ‏ وَ لَا نَصَارَى‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۶، ح ۳۱؛ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۱</ref>
# '''[[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]:''' یکی دیگر از نشانه‏‌های [[آخر الزمان]]، اختلاف‏‌ها و درگیری‌‏های فراوان میان گروه‌‏های گوناگون است: {{متن قرآن| فَاخْتَلَفَ الأَحْزَابُ مِن بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ }}<ref> آنگاه از میان ایشان چند دسته اختلاف ورزیدند؛ وای بر کافران از دیدارگاه روزی سترگ!؛ سوره مریم ، آیه: ۳۷.</ref>. [[روایات]]، این [[آیه]] را به [[ظهور]] فرقه‌‏های گوناگون در [[جهان اسلام]] مربوط دانسته‌‏اند که در [[آخر الزمان]] پدید آمده، موجب اختلاف‌‏های بسیار خواهند شد. آیه‏{{متن قرآن| قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ}}<ref> بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند؛ سوره انعام، آیه: ۶۵.</ref> نیز به وقوع اختلاف‏‌ها و [[کشتار]] در [[آخر الزمان]] [[تفسیر]] شده است. در این دوران، انسان‌‏های فراوانی به کژی می‌‏گرایند، اما این گونه نیست که تمام انسان‏‌ها در مسیر [[باطل]] گام بردارند؛ بلکه برخی به سبب ویژگی‌‏ها و صفاتی که در خود پدید می‏‌آورند، از نجات‌‏یافتگان این مرحله خواهند بود. در این‏ باره وقتی [[پیامبر گرامی]] {{صل}} از چهره‏‌های پیروز این دوران یاد می‌‏کند، با شگفتی‏ تمام به [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} چنین می‏‌فرماید: "ای [[علی]]! بدان شگفت ‏آورترین [[مردم]] در [[ایمان]] و بزرگ‏ترین آنان در [[یقین]]، مردمی هستند که در آخر الزمان- با آن که [[پیامبر]] خود را ندیده و از [[امام]] خود در پرده‏‌اند- به نوشته که خطی سیاه بر صفحه‌‏ای سپید است، [[ایمان]] می‌‏آورند<ref>{{عربی|" يَا عَلِيُ‏ أَعْجَبُ‏ النَّاسِ‏ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ‏ يَقِيناً قَوْمٌ‏ يَكُونُونَ‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ لَمْ‏ يَلْحَقُوا النَّبِيَ‏ وَ حُجِبَ‏ عَنْهُمُ‏ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى‏ بَيَاضٍ‏ ‏‏"}}، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۸، باب ۲۵، ح ۸</ref>
# '''[[ظهور دجال]]‏:''' در هر سه [[دین]] آسمانی [[یهود]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]]، [[ظهور]] فاسدترین و مخرّب‌‏ترین جریان منحط در طول [[تاریخ]]، پیش‏بینی و از خطر آن پرهیز داده شده است. [[دجّال]] که تجسّم [[کفر]]، [[فریب]] و [[گمراهی]] است، در [[آخر الزمان]] ظاهر شده، [[مردم]] را به [[پرستش]] خویش می‌‏خواند. این پدیده سرانجام به دست [[حضرت عیسی|عیسی]] {{ع}} محو و نابود خواهد شد.
# '''[[وقوع مصائب|وقوع مصیبت‏‌های بزرگ]]‏:''' برخی از [[آیات]]، [[عذاب]] بر [[کافران]] و گنه‏‌کاران [[آخر الزمان]] که [[نزول]] [[عذاب]] را [[انکار]] می‌‏کنند، تطبیق داده شده است: {{متن قرآن| قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُهُ بَيَاتًا أَوْ نَهَارًا مَّاذَا يَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ  }}<ref> بگو: مرا خبر دهید که اگر عذابش (ناگهان) شباهنگام یا روز به سراغتان آید (دیگر) گنهکاران از او چه چیزی را به شتاب می‌خواهند؟؛ سوره یونس ، آیه: ۵۰.</ref>
# '''[[خروج سفیانی‏]]:'''بیشتر مفسّران، از [[ظهور]] لشکری طغیان‌گر که [[آخر الزمان]] در کشورهای اسلامی به [[ستم]] و تعدّی پرداخته، سرانجام در صحرایی بیرون از [[مکه]]، گرفتار [[عذاب الهی]] می‏‌شود، خبر داده و [[آیه]]: {{متن قرآن| وَلَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ  }}<ref> و کاش آنگاه را می‌دیدی که هراسان شده باشند، دیگر (راه) گریزی نیست و از جایی نزدیک فرو گرفته می‌شوند؛ سوره سبأ ، آیه: ۵۱.</ref> را درباره آن [[لشکر]] دانسته‌‏اند. در [[روایات]] [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]]، نام [[رهبر]] این [[لشکریان]]، [[سفیانی]] ذکر شده است.
# '''[[ندای آسمانی]]‏:''' بنا بر [[روایات]] [[شیعه]]، [[جبرئیل]] نخستین کسی است که با [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} بیعت‏ و با صدایی بلند به گونه‌‏ای که به گوش همه جهانیان برسد، این [[آیه]] را [[تلاوت]] می‌‏کند: {{متن قرآن| أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ }}<ref> فرمان (عذاب) خداوند در رسید، به شتاب آن را مخواهید، پاکا و فرا برترا که اوست از آنچه (با وی) شریک می‌دارند؛ سوره نحل ، آیه:۱.</ref>
# '''[[ظهور منجی|ظهور منجی بزرگ بشر]]:''' مهم‏ترین رخداد [[آخر الزمان]]، [[ظهور]] دوازدهمین [[امام]] [[شیعیان]] برای رهایی انسان‏‌ها است: {{متن قرآن| وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا }}<ref> و بگو حقّ آمد و باطل از میان رفت؛ بی‌گمان باطل از میان رفتنی است؛ سوره اسراء، آیه: ۸۱.</ref>. این [[آیه]] که از [[پیروزی]] چشمگیر [[حق]] بر [[باطل]] سخن می‏‌گوید، در [[روایات]]، به [[ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} [[تأویل]] شده است.
# '''[[نزول عیسی]] {{ع}}:‏''' یکی از رخدادهای [[آخر الزمان]]، فرود آمدن [[حضرت عیسی|عیسی]] {{ع}} است. مفسّران با استفاده از آیات‏ {{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلا تَمْتَرُنَّ بِهَا }}<ref> و چنین است که او نشان آگاهی (به روز) رستخیز است از این روی هیچ‌گاه در آن (روز) تردید نورزید؛ سوره زخرف، آیه: ۶۱.</ref> و {{متن قرآن| وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا }}<ref> و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد و در روز رستخیز بر آنان گواه است؛ سوره نساء، آیه: ۱۵۹.</ref> [[ظهور]] دوباره [[حضرت عیسی|عیسی]] {{ع}} در [[آخر الزمان]] را پیش‏بینی کرده‏‌اند. در [[روایات]] نیز تصریح شده است که وی در بیت المقدّس به [[نماز]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} [[اقتدا]] و در جنگ‏های ایشان نیز شرکت خواهد کرد. بر اساس این [[تفسیر]]، فرود آمدن [[حضرت عیسی|عیسی]] {{ع}}، یکی از نشانه‏‌های نزدیکی [[قیامت]] شمرده شده و از [[ایمان]] آوردن همه [[اهل کتاب]] به [[حضرت عیسی]] {{ع}} در [[آخر الزمان]] که یکی از [[فرماندهان]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} به شمار می‌‏رود، خبر داده شده است.
# '''[[خروج جنبنده‌‏ای از زمین‏]]:''' [[قرآن]] با رمز و ابهام از [[خروج]] جنبده‏‌ای حکایت می‌‏کند که هنگام روی‏گردانی [[مردم]] از [[معنویت]]، از [[زمین]] خارج شده، با [[مردم]] سخن می‏‌گوید: {{متن قرآن| وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لا يُوقِنُونَ }}<ref> و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل ، آیه: ۸۲.</ref>. در [[تفاسیر]]، مطالب بسیاری درباره این موجود شگفت بیان شده است که تا حدّ بسیاری غیر واقعی و بی‏اساس به نظر می‌‏رسد و در ظاهر، برگرفته از منابع [[اسرائیلی]] است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۵ - ۲۳.</ref>.
# '''[[هجوم یأجوج و مأجوج]]‏:''' قومی وحشی و فاسد، با تخریب سدّ [[ذو القرنین]]، در اندک ‏زمانی سرتاسر [[جهان]] را پر از [[ظلم]] و [[فساد]] خواهد کرد، تا آن‏که بنابر [[روایات]]، در [[عصر ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}}، به طور کلّی از بین خواهد رفت: {{متن قرآن| حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُم مِّن كُلِّ حَدَبٍ يَنسِلُونَ}}<ref> تا آنگاه که (راه بر) یأجوج و مأجوج گشوده گردد و آنان از هر پشته‌واره‌ای بشتابند؛ سوره انبیاء، آیه: ۹۶.</ref>
# '''[[رجعت‏]]:''' در [[آخر الزمان]]، برخی از [[نیکوکاران]] و بدکاران زمان‏‌های گذشته، دوباره زنده می‏‌شوند: {{متن قرآن|وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ}}<ref> و (یاد کن) روزی (را) که از هر امتی دسته‌ای از آنان را که نشانه‌های ما را دروغ می‌شمردند گرد می‌آوریم و آنگاه آنان را به هم می‌پیوندند؛ سوره نمل، آیه: ۸۳.</ref>. این [[آیه]]، فقط به [[برانگیخته شدن]] عدّه‌‏ای از مکذّبان و نه همه آن‏ها اشاره کرده است؛ بدین [[دلیل]]، [[روایات]] و مفسّران [[شیعه]]، میان مصداق این [[آیه]] و [[قیامت]]، تفاوت قائل شده و [[آیه]] را به [[آخر الزمان]] مربوط دانسته‏‌اند که عدّه‌‏ای از [[نیکوکاران]] و بدکاران اعصار گذشته، زنده شده، هریک نتیجه دنیایی اعمال خویش را خواهد دید.
# '''[[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]:‏''' پس از [[پیروزی]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} و یارانش، [[آرامش]] و [[معنویت]] بر [[جهان]] [[حاکم]] خواهد شد: {{متن قرآن|وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ}}<ref>  خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند؛ (آنان) مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌گردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند؛ سوره نور، آیه: ۵۵.</ref> و {{متن قرآن| قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ }}<ref> موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره اعراف، آیه: ۱۲۸.</ref>. این [[آیات]] و [[آیات]] دیگر که از میراث‏‌بری [[صالحان]] و [[مستضعفان]] و [[جانشینی]] آنان در [[زمین]] یاد می‌‏کند،  همگی بیانگر این واقعیتند که [[سرنوشت]] این [[جهان]]، پس از جهادی الهی به [[امامت]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} سرانجام به دست [[مؤمنان]] افتاده و جهانیان همگی در سایه [[حکومت]] [[حضرت]] در [[صلح]] و [[معنویت]] به سر خواهند برد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۵ - ۲۳.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. مجتبی تونه‌ای؛
| تصویر = 13681078.jpg
| پاسخ‌دهنده = مجتبی تونه‌ای
| پاسخ = آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:
*«از نشانه‌های [[آخر الزمان]]، نخستین نشانه صاعقه‌ها، سپس [[باد زرد]] آمده است<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۲۵.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۵۴.</ref>.
*«در [[اخبار]] [[آخر الزمان]] آمده است: وقتی [[فاسق]] مردمان بر آن‌ها [[حکومت]] کند، اشرار از [[ترس]] شرارت‌شان، مورد [[احترام]] قرار می‌گیرند و غنا و موسیقی علنی می‌گردد... در چنین زمانی [[منتظر]] [[باد سرخ]] باشید<ref>تحف العقول، ص ۳۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۹ و ۲۶۳.</ref>. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: هنگامی که [[سنت]] را ترک کنید، [[بدعت]] ظاهر می‌شود، در چنین زمانی [[منتظر]] [[باد سرخ]]، [[خسف]]، [[مسخ]] و [[غلبه]] [[دشمن]] باشید<ref>بشارة الاسلام، ص ۲۲.</ref>. شاید منظور از [[باد سرخ]]، طوفان‌های همراه با گرد و غبار و رعب‌آور باشد»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۵۵.</ref>.
*«وزیدن [[باد سیاه]] از نشانه‌های [[آخر الزمان]] ذکر شده است. در حدیثی آمده است: [[باد سیاه]] اول صبح برمی‌خیزد و آن‌گاه زلزله‌ای روی می‌دهد و قسمت اعظم [[بغداد]] زیر آوار می‌ماند<ref>محجّة البیضاء، ج ۴، ص ۳۴۳؛ الزام الناصب، ص ۱۸۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۵۵.</ref>.
*«"[[بواسیر]]"، نوعی بیماری است که در مقعد یا بینی پدید می‌آید<ref>معارف و معاریف، ج ۳، ص ۲۸۱.</ref>. فزونی این بیماری از [[نشانه‌های قیامت]] است<ref>بحار الانوار، ج ۶۲، ص ۶۶.</ref>. درباره نشانه‌های [[آخر الزمان]] نیز آمده است که [[بواسیر]]، [[مرگ ناگهانی]] و جُذام فراوان می‌شود<ref>ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۷۸.</ref>.
*«"[[جذام]]" نوعی بیماری پوستی است. فراوانی این بیماری از نشانه‌های [[آخر الزمان]] است<ref>ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.</ref>. [[حمیری]] ضمن نامه‌ای از [[حضرت حجت]] {{ع}} پرسید: آیا پیس و جذامی و فلج، شهادتشان در محاکم قبول است‌؟ [[حضرت]] مرقوم داشت: اگر این بیماری‌ها در این‌ها حادث و عارضی و نو پدید باشد، شهادتشان مقبول، و اگر مادرزادی باشد، خیر"<ref>بحار الانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۱۵.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۲۴۳.</ref>.
*«در [[حدیث]] مفصلی از [[حضرت]] [[رسول اکرم]] {{صل}} درباره [[پیشگویی]] از اوضاع [[آخر الزمان]] [[نقل]] شده و مورد خطاب [[حضرت]] در آن‌جا، جناب [[سلمان فارسی]] است، امده که: ای [[سلمان]]! در آن زمان، توانگران امتّم به [[هدف]] تفریح و خوش‌گذرانی، و طبقه متوسط‍‌ به منظور [[تجارت]]، و فقرا برای خودنمایی حجّ‌ می‌کنند<ref>بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۵.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۲۷۰.</ref>.
*«"[[دین‌فروشی]]" یکی از [[علائم]] [[آخر الزمان]] این است که [[مردم]] از [[دین]] خارج می‌شوند. روزی [[امام حسین]] {{ع}} نزد [[امیر مؤمنان]] {{ع}} آمد. گروهی در گرداگرد [[حضرت]] {{ع}} نشسته بودند. ایشان به آنان فرمود: "[[حسین]] پیشوای شماست. [[رسول خدا]] او را [[سید]] و سرور نامیده است. از نسل او مردی [[ظهور]] خواهد کرد که در [[اخلاق]] و چهره، شبیه من است. او [[دنیا]] را پر از [[عدل و داد]] می‌کند، چنان‌که پر از [[ستم]] و [[جور]] شده است". سؤال شد: این [[قیام]] در چه زمانی خواهد بود؟ فرمود: "افسوس! هنگامی که از [[دین]] خارج شوید"<ref>ملاحم ابن طاووس، ص ۱۴۴.</ref>. همچنین [[پیامبر گرامی]] اسلامی درباره اهمیت [[دین‌داری]] در [[آخر الزمان]] فرموده است: "... گروهی [[دین]] خود را به بهای ناچیز و متاع اندک می‌فروشند. کسی که در آن روز به [[دین]] خود چنگ زده و پای‌بند است، همانند کسی است که گلوله‌ای از [[آتش]] را در دست گرفته یا بوته‌ای از خار را در دست می‌فشرد"<ref>مسند احمد، ج ۲، ص ۳۹۰.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۴۰.</ref>.
*«"[[ذو السویقتین]]" [[امام علی|امیر مؤمنان علی]] {{ع}} یکی از نشانه‌های [[آخر الزمان]] را ویران کردن [[کعبه]] می‌داند و می‌فرماید: گویی با چشم خود می‌بینم که مردی از [[حبشه]]، بسیار نیرومند و [[شجاع]] کلنگی به دست گرفته، خانه [[کعبه]] را ویران می‌کند و سنگ‌های آن را یکایک دور می‌اندازد<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۸.</ref>. بر طبق [[روایات]]، این مرد حبشی چابک و چالاک، ذوالسّویقتین نام دارد<ref>صحیح مسلم، ج ۸، ص ۱۸۳؛ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۹۱۳.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۴۱.</ref>.
*«"[[ربا]]" در [[اخبار]] [[آخر الزمان]] آمده است: در آن زمان [[ربا]] شایع می‌شود<ref>بشارة الاسلام، ص ۲۶.</ref>. زمانی پیش می‌آید که احدی یافت نمی‌شود جز این‌که به [[ربا]] آلوده می‌گردد، اگر مستقیماً هم [[ربا]] نخورد، گرد [[ربا]] به او می‌رسد<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۰۰.</ref>. هیچ قومی نیست که [[ربا]] در میان آن‌ها شایع شود، جز این‌که دچار [[غفلت]] و بی‌خبری می‌شوند<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۸۲.</ref>. در آن زمان [[ربا]] را به نام دادوستد، [[حلال]] می‌پندارند<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۰۷.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۴۸.</ref>.
*«از نشانه‌های [[آخر الزمان]]، ظاهر شدن صورتی در قرص [[خورشید]] ذکر شده است. [[مردم]] سیمای مردی را در قرص [[خورشید]] خواهند دید که نام و نشان او را خواهند [[شناخت]]. این نشانه پرشکوه در [[عهد]] [[سفیانی]] خواهد بود و در آن هنگام [[سپاه]] [[سفیانی]] و خود [[سفیانی]] هلاک خواهند شد<ref>ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.</ref>. [[صاحب]] کتاب [[روزگار رهایی]] می‌نویسد: منظور از سیمای مردی که در قرص [[خورشید]] ظاهر خواهد شد، سیمای [[حضرت مسیح]] {{ع}} است که در [[خورشید]] ظاهر می‌شود و از [[آسمان]] فرود می‌آید و با حسب و نسبش شناخته می‌شود و دیگر کسی در [[حق]] او دچار [[تردید]] نمی‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۵.</ref>. در [[حدیث]] دیگری آمده است: صورت و سینه‌ای در قرص [[خورشید]] برای مردمان ظاهر می‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۶.</ref>.
 
در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: سه [[بانگ آسمانی]] در [[ماه رجب]] شنیده می‌شد:
# [[آگاه]] باشید که [[لعنت خدا]] بر [[ستمگران]] باد،
# ای گروه [[مؤمنان]]! [[رستاخیز]] نزدیک است،
# [[بدن]] انسانی به وضوح در قرص [[خورشید]] دیده می‌شود که با صدای رسا بانگ بر می‌آورد: هان ای [[مردم]]! [[خداوند]] فلانی، پسر فلانی... (سلسله [[نسب]] [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} را تا [[حضرت علی]] {{ع}} می‌رساند) را برانگیخت<ref>غیبة طوسی، ص ۲۶۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۹؛ منتخب الاثر، ص ۴۲۲.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۵۰.</ref>.
* در حدیث مفصلی از حضرت [[رسول اکرم]] {{صل}} درباره پیشگویی از اوضاع [[آخر الزمان]] نقل شده و مورد خطاب حضرت در آن‌جا، جناب [[سلمان فارسی]] است، امده که: ای سلمان! در آن زمان، توانگران امتّم به هدف تفریح و خوش‌گذرانی، و طبقه متوسط‍‌ به منظور تجارت، و فقرا برای خودنمایی حجّ‌ می‌کنند<ref>بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۵.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۲۷۰.</ref>.
*«[[سست]] شدن بنیان [[خانواده]]، [[خویشاوندی]]، [[دوستی]] و سردی عواطف انسانی و بی‌مهری از ویژگی‌های بارز [[آخر الزمان]] است. [[رسول گرامی اسلام]] {{صل}} وضعیت آن روزگار را از نظر [[عاطفی]] چنین بیان می‌دارد: "در آن روزگار، بزرگتران به زیردستان و کوچکتران رحم نمی‌کنند و قوی بر ضعیف ترحم نمی‌نماید. در آن هنگام [[خداوند]] به او [[اذن]] [[قیام]] می‌دهد"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۰.</ref>. نیز آن [[حضرت]] می‌فرمایند: [[قیامت]] برپا نمی‌شود تا آن‌که زمانی فرارسد که مردی از شدت [[فقر]] به [[اقوام]] و بستگان خود مراجعه کند و آنان را به [[خویشاوندی]] [[سوگند]] دهد تا بلکه به او کمک کنند، ولی چیزی به او نمی‌دهند. [[همسایه]] از [[همسایه]] خود کمک می‌طلبد و او را به حق‌ [[همسایگی]] [[سوگند]] می‌دهد، ولی [[همسایه]] کمکش نمی‌کند<ref>امالی، ج ۲، ص ۲۷۱.</ref>.
* در آن روزگار [[فساد]] و بی‌بندوباری [[اخلاقی]] به‌طور گسترده‌ای گسترش می‌یابد. [[محمد بن مسلم]] می‌گوید: به [[امام باقر]] {{ع}} عرض کردم: ای [[فرزند]] [[رسول خدا]]! [[قائم]] شما چه [[وقت ظهور]] خواهد کرد؟ [[امام]] فرمود: هنگامی که مردها خود را شبیه [[زنان]] کنند و [[زنان]] شبیه مردان شوند. آن‌گاه که مردان به مردان اکتفا کنند و [[زنان]] به [[زنان]]<ref>کمال الدین، ج ۱، ص ۳۳۱.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۶۷۸.</ref>.
}}


==[[:رده:آثار مهدویت|منبع‌شناسی جامع مهدویت]]==
== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسش‌های وابسته}}
{{پرسمان نشانه‌های آخرالزمان}}
{{ستون-شروع|3}}
:::::: [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
:::::: [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
:::::: [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].
{{پایان}}
{{پایان}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس}}
{{پانویس2}}


[[رده:مهدویت]]
[[رده:پرسش]]
[[رده:پرسش‌های جامع امامت و ولایت]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]
[[رده:پرسش‌های مهدویت]]
[[رده:(اث): پرسش‌هایی با ۴ پاسخ]]
[[رده:پرسش‌های مهدویت]]
[[رده:(اث): پرسش‌های مهدویت با ۴ پاسخ]]
[[رده:(ات): پرسش‌هایی با ۳ پاسخ]]
[[رده:پرسش‌های مربوط به نشانه‌های آخرالزمان]]
[[رده:(ات): پرسش‌های مهدویت با ۳ پاسخ]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۴۸

نشانه‌های آخرالزمان چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / آخرالزمان / نشانه‌های آخرالزمان
مدخل اصلیجذام
تعداد پاسخ۴ پاسخ

نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید جعفر موسوی‌نسب

حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«اجمالاً باید دانست که آخرالزمان به معنای ایام پایانی جهان و نزدیک شدن به روز رستاخیز و حدوث قیامت می‌باشد که در قرآن نیز از آن یاد شده است[۱]؛ که این مطلب به عنوان‌های مختلفی -گاه به عنوان علائم الظهور و گاهی به عنوان نشانه‌های آخرالزمان و پیشگویی‌های آخرالزمان- مورد بحث قرار می‌گیرد؛ و در روایات معصومین (ع) به‌طور مشروح بیان شده است؛ البته قابل ذکر است وقتی که آخرالزمان و نشانه‌های آن به‌صورت کلی مطرح می‌شود، ظهور حضرت مهدی (ع) یکی از نشانه‌های آخرالزمان به حساب می‌آید، برای این‌که به عقیده همه مسلمان‌ها قبل از لحظات پایانی دنیا و برپا شدن قیامت، ظهور آن حضرت حتمی و قطعی است چنانچه این مطلب از روایات فراوان استفاده می‌شود؛ در یکی از روایات به نقل از پیامبر اسلام (ص) چنین آمده است: "لو لم يبق من الدنيا إلّا يوم، لطوّل اللّه ذلك اليوم حتى يلي المهدي"؛ اگر عمر دنیا جز یک روز باقی نماند خداوند آن روز را آن‌‌‌قدر طولانی می‌کند که مهدی (ع) در پی آید[۲].

عصر کنونی دوره آخرالزمان و پیامبر اسلام (ص) پیامبر آخرالزمان می‌باشد، برای این‌که قیام پیامبر اسلام یکی از علائم آخرالزمان به حساب آمده است؛ در اینجا البته این سؤال پیش می‌آید که چگونه قیام پیامبر (ص) از نشانه‌های آخرالزمان شمرده شده در حالی که ۱۵ قرن می‌گذرد هنوز از نقطه پایانی جهان و حدوث قیامت خبری نیست؟ جواب این سؤال را پیامبر (ص) ضمن خطبه‌ای به یارانش بیان نموده و فرموده است: "سوگند به کسی که جان محمد به دست اوست آنچه از دنیا گذشته نسبت به آنچه باقی مانده مانند مقداری است که از امروز شما گذشته نسبت به آنچه باقی مانده است و می‌بینید که جز مقدار کمی باقی نمانده است[۳]. به هرحال در روایات نشانه‌ها و علائم آخرالزمان به طور مشروح بیان شده است که از جمله نشانه‌ها موارد ذیل می‌باشد، که خود به دو دسته تقسیم می‌شود: علامات آخرالزمان و علامات ظهور. ابتدا می‌پردازیم به علائم آخرالزمان.

۱. فتنه‌های آخرالزمان: نابسامانی اوضاع اجتماعی و فتنه و فسادهای اجتماعی یکی از علائم آخرالزمان است که در حدیثی از پیامبر (ص) چنین بیان شده است.

  1. تضییع نماز: پیامبر (ص) فرمود: از نشانه‌های آخرالزمان تضییع نماز، پیروی از شهوات، تمایل به هواپرستی، گرامی داشتن ثروتمندان، فروختن دین به دنیا است، درین هنگام است که قلب مؤمن در درونش آب می‌شود آن چنان‌‌‌که نمک در آب، از این همه زشتی‌ها که می‌بینید و توانایی تغییر ندارد.
  2. حکومت حاکمان جور؛
  3. بدی بر پدر و مادر؛
  4. گرفتن قوانین از شرق و غرب؛
  5. تزئین مساجد با مناره‌های طولانی که صفوف نمازگزاران فراوان اما دل‌ها نسبت به یکدیگر دشمن و زبان‌ها مختلف؛
  6. انجام گرفتن معاملات با غیبت و رشوه؛
  7. فزونی طلاق؛
  8. ظهور لهو و لعب؛
  9. تظاهر اغنیا به انجام مناسک حج و رفتن برای تفریح در حج خانه خدا؛
  10. فزونی گناه و فساد و دریده شدن پرده‌های عصمت؛
  11. زشت دانستن مردم امر به معروف و نهی از منکر را؛ از نشانه‌های آخرالزمان به حساب آمده است[۴].

۲. مردم آخرالزمان: در مورد مردم آخرالزمان آمده است: دو ثلث مردم از دین اسلام باطناً برگردند عمامه از سر بردارند، به کمی اولاد خوش‌‌‌حال شوند، مذهب شیعه در اولاد عجم (ایران) شهرت جهانی پیدا کند، خوف و ترس در کشور عراق حکمفرما شود، موت احمر که عبارت از خونریزی زاید است فراوان گردد. مردم به زبان مسلمان ولی دین خود را به دنیا بفروشند، اهل قم مبارز و رزمنده‌تر از بلاد دیگر شوند[۵].

۳. دولت یهود: یکی از علائم آخرالزمان تشکیل دولت یهود در فلسطین می‌باشد، در کتاب پیشگویی‌های آخرالزمان به نقل از کتاب عقائد الامامیه الاثنا عشریه، از حجت الاسلام سید ابراهیم موسوی ص۲۷۰ می‌نویسد: "حضرت امیرالمؤمنین (ع) فرمود: یهود از اطراف جهان به فلسطین گرد آیند و برای خود دولت قرار دهند[۶].

اما دومی: از جمله علائم آخرالزمان ظهور حضرت مهدی (ع) می‌باشد که قبل از ظهور آن حضرت علائمی در روایات بیان گردیده است که این علائم به دو دسته تقسیم می‌شود: علائم حتمی و غیر حتمی.

  1. علائم حتمی: عبارت از نشانه‌هایی است که قبل از ظهور حضرت به‌طور حتم و قطع واقع می‌شود.
  2. علائم غیرحتمی: علامات غیر حتمی که ظهورشان ممکن است اتفاق بیفتد گرچه قطعی نمی‌باشد این علائم بعضی ظاهر شده و بعضی هنوز واقع نشده.

این دو علامت به‌طور مفصل در جواب سؤال علائم ظهور بیان شد مراجعه شود»[۷].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی؛
حجت الاسلام و المسلمین محمد علی رضایی اصفهانی، در کتاب «مهدویت» در این‌باره گفته است:

«نخست: با توجه به برداشتی که از روایات معصومین (ع) می‌شود. آخر الزمان به زمانی گفته می‌شود که علائم ظهور امام زمان در آن آشکار شود که با توجه به این علائم و آشکار شدن بعضی از آنها آخرالزمان شامل زمان ما نیز می‌شود البته این را که آخرالزمان چند سال طول می‌کشد خداوند می‌داند و بستگی به آشکار شدن همه نشانه‌های آن دارد چرا که نشانه‌های ظهور امام زمان به دو گونه است:

  1. نشانه‌های متصل به ظهور: نشانه‌هایی که به طور مطمئن و حتماً اتفاق می‌افتد و آنگاه امام زمان ظهور می‌کنند و تا این نشانه‌ها واقع نشود امام عصر (ع) ظهور نخواهند کرد. از جمله آن علائم "خروج سفیانی" و "کشته شدن نفس زکیه (انسان بی‌گناه) در کنار کعبه"، "قیام سید حسنی" است که هنوز اتفاق نیفتاده است.
  2. نشانه‌های غیر متصل به ظهور: نشانه‌هایی هستند که قبل از نشانه‌های متصل به ظهور واقع می‌شوند مانند اینکه امر به منکر و نهی از معروف می‌شود و کار خوب زشت و کار زشت خوب شمرده می‌شود[۸] دروغ گفتن حلال می‌شود و ربا و رشوه رواج پیدا می‌کند و زنان به مردها و مردها به زنان شباهت پیدا می‌کنند و...[۹].

دوم: از نشانه‌های آخرالزمان این است که آلات لهو نواخته می‌شود و یک نفر نیست که نهی از منکر [کند] و کسی جرأت بر نهی آن نمی‌کند و نیز در شریف‌ترین مکان‌ها یعنی مکه معظمه و مدینه منوره آشکارا آلات لهو نواخته می‌شود"[۱۰]. البته یکی از علائم آخر الزمان این است که امر به معروف و نهی از منکر نمی‌شود و معروف، منکر، و منکر، معروف می‌شود شاید نشانه‌ای هم که شما نوشته‌اید یکی از مصداق‌ها (و مثال‌های) این علامت در آخر الزمان باشد.

۳. در پایان یک سؤال باقی می‌ماند و آن اینکه با توجه به نوع موسیقی و مداحی و شعرخوانی و به طور کلی با توجه به محتوای این جلسات آیا شرکت در این مجالس یا گوش دادن به صدای آن جایز است یا خیر؟

در جواب این سؤال باید گفت که در این گونه موارد هر کس باید به فتوای مرجع تقلید خود عمل کند.»[۱۱].
۲. حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان؛
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «فرهنگنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:

در آیات قرآن و سخنان معصومان (ع) نشانه‌‏هایی برای آخر الزمان گفته شده است که در اصطلاح "علایم آخر الزمان" خوانده می‌‏شود. ختم نبوت و نزول واپسین شریعت که با ظهور پیامبر اسلام (ص) پدیدار شد، نخستین نشانه آخر الزمان به شمار می‏رود؛ لذا مفسران، مقصود از نشانه‏های قیامت را در ذیل آیه‏﴿ فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ﴾[۱۲]. بعثت پیامبر (ص) دانسته‌‏اند که در مقایسه با عمر جهان، فاصله بسیار کمی تا قیامت دارد.

در آخر الزمان، پدیده‏‌های فراوان دیگری نیز پیش‏‌بینی شده است، که بیشتر به دوره پایانی آن "آستانه ظهور مهدی (ع) مربوط می‌‏شود که برخی از آن‏ها بدین قرارند.

  1. بحران معنویت‏: پیش از ظهور امام زمان (ع) جوّ حاکم بر جهان، جوّ ستم، گناه و فساد خواهد بود: ﴿ اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ ﴾[۱۳]. در این آیه، مردم آخر الزمان، به‏ غفلت و اعراض از خداوند متّصف شده‏‌اند. در روایات نیز منظور از "اشراط الساعة" که در آیه ۱۸ سوره محمد (ص)، به آن اشاره شده است، رواج بیش از حدّ کفر، فسق و ظلم دانسته شده و موارد متعدّدی از آن برشمرده شده است. پیامبر گرامی اسلام (ص) درباره ویژگی‏‌های انسان‏‌های این دوران فرمود: "زمانی بر مردم خواهد آمد ... که درهم‏‌های آنان دینشان خواهد بود و همّت ایشان شکمشان و قبله آن‏ها زنانشان. برای طلا و نقره، رکوع و سجود به جای می‌‏آورند. آنان همواره در سرگردانی و مستی خواهند بود. نه بر مذهب مسلمانی‏‌اند و نه بر مسلک نصرانی"[۱۴]
  2. وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار: یکی دیگر از نشانه‏‌های آخر الزمان، اختلاف‏‌ها و درگیری‌‏های فراوان میان گروه‌‏های گوناگون است: ﴿ فَاخْتَلَفَ الأَحْزَابُ مِن بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ ﴾[۱۵]. روایات، این آیه را به ظهور فرقه‌‏های گوناگون در جهان اسلام مربوط دانسته‌‏اند که در آخر الزمان پدید آمده، موجب اختلاف‌‏های بسیار خواهند شد. آیه‏﴿ قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ﴾[۱۶] نیز به وقوع اختلاف‏‌ها و کشتار در آخر الزمان تفسیر شده است. در این دوران، انسان‌‏های فراوانی به کژی می‌‏گرایند، اما این گونه نیست که تمام انسان‏‌ها در مسیر باطل گام بردارند؛ بلکه برخی به سبب ویژگی‌‏ها و صفاتی که در خود پدید می‏‌آورند، از نجات‌‏یافتگان این مرحله خواهند بود. در این‏ باره وقتی پیامبر گرامی (ص) از چهره‏‌های پیروز این دوران یاد می‌‏کند، با شگفتی‏ تمام به حضرت علی (ع) چنین می‏‌فرماید: "ای علی! بدان شگفت ‏آورترین مردم در ایمان و بزرگ‏ترین آنان در یقین، مردمی هستند که در آخر الزمان- با آن که پیامبر خود را ندیده و از امام خود در پرده‏‌اند- به نوشته که خطی سیاه بر صفحه‌‏ای سپید است، ایمان می‌‏آورند[۱۷]
  3. ظهور دجال‏: در هر سه دین آسمانی یهود، مسیحیت و اسلام، ظهور فاسدترین و مخرّب‌‏ترین جریان منحط در طول تاریخ، پیش‏بینی و از خطر آن پرهیز داده شده است. دجّال که تجسّم کفر، فریب و گمراهی است، در آخر الزمان ظاهر شده، مردم را به پرستش خویش می‌‏خواند. این پدیده سرانجام به دست عیسی (ع) محو و نابود خواهد شد.
  4. وقوع مصیبت‏‌های بزرگ‏: برخی از آیات، عذاب بر کافران و گنه‏‌کاران آخر الزمان که نزول عذاب را انکار می‌‏کنند، تطبیق داده شده است: ﴿ قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُهُ بَيَاتًا أَوْ نَهَارًا مَّاذَا يَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ ﴾[۱۸]
  5. خروج سفیانی‏:بیشتر مفسّران، از ظهور لشکری طغیان‌گر که آخر الزمان در کشورهای اسلامی به ستم و تعدّی پرداخته، سرانجام در صحرایی بیرون از مکه، گرفتار عذاب الهی می‏‌شود، خبر داده و آیه: ﴿ وَلَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ ﴾[۱۹] را درباره آن لشکر دانسته‌‏اند. در روایات شیعه و سنّی، نام رهبر این لشکریان، سفیانی ذکر شده است.
  6. ندای آسمانی‏: بنا بر روایات شیعه، جبرئیل نخستین کسی است که با امام زمان (ع) بیعت‏ و با صدایی بلند به گونه‌‏ای که به گوش همه جهانیان برسد، این آیه را تلاوت می‌‏کند: ﴿ أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴾[۲۰]
  7. ظهور منجی بزرگ بشر: مهم‏ترین رخداد آخر الزمان، ظهور دوازدهمین امام شیعیان برای رهایی انسان‏‌ها است: ﴿ وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا ﴾[۲۱]. این آیه که از پیروزی چشمگیر حق بر باطل سخن می‏‌گوید، در روایات، به ظهور مهدی (ع) تأویل شده است.
  8. نزول عیسی (ع):‏ یکی از رخدادهای آخر الزمان، فرود آمدن عیسی (ع) است. مفسّران با استفاده از آیات‏ ﴿وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلا تَمْتَرُنَّ بِهَا ﴾[۲۲] و ﴿ وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا ﴾[۲۳] ظهور دوباره عیسی (ع) در آخر الزمان را پیش‏بینی کرده‏‌اند. در روایات نیز تصریح شده است که وی در بیت المقدّس به نماز امام زمان (ع) اقتدا و در جنگ‏های ایشان نیز شرکت خواهد کرد. بر اساس این تفسیر، فرود آمدن عیسی (ع)، یکی از نشانه‏‌های نزدیکی قیامت شمرده شده و از ایمان آوردن همه اهل کتاب به حضرت عیسی (ع) در آخر الزمان که یکی از فرماندهان امام زمان (ع) به شمار می‌‏رود، خبر داده شده است.
  9. خروج جنبنده‌‏ای از زمین‏: قرآن با رمز و ابهام از خروج جنبده‏‌ای حکایت می‌‏کند که هنگام روی‏گردانی مردم از معنویت، از زمین خارج شده، با مردم سخن می‏‌گوید: ﴿ وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لا يُوقِنُونَ ﴾[۲۴]. در تفاسیر، مطالب بسیاری درباره این موجود شگفت بیان شده است که تا حدّ بسیاری غیر واقعی و بی‏اساس به نظر می‌‏رسد و در ظاهر، برگرفته از منابع اسرائیلی است[۲۵].
  10. هجوم یأجوج و مأجوج‏: قومی وحشی و فاسد، با تخریب سدّ ذو القرنین، در اندک ‏زمانی سرتاسر جهان را پر از ظلم و فساد خواهد کرد، تا آن‏که بنابر روایات، در عصر ظهور مهدی (ع)، به طور کلّی از بین خواهد رفت: ﴿ حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُم مِّن كُلِّ حَدَبٍ يَنسِلُونَ﴾[۲۶]
  11. رجعت‏: در آخر الزمان، برخی از نیکوکاران و بدکاران زمان‏‌های گذشته، دوباره زنده می‏‌شوند: ﴿وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ﴾[۲۷]. این آیه، فقط به برانگیخته شدن عدّه‌‏ای از مکذّبان و نه همه آن‏ها اشاره کرده است؛ بدین دلیل، روایات و مفسّران شیعه، میان مصداق این آیه و قیامت، تفاوت قائل شده و آیه را به آخر الزمان مربوط دانسته‏‌اند که عدّه‌‏ای از نیکوکاران و بدکاران اعصار گذشته، زنده شده، هریک نتیجه دنیایی اعمال خویش را خواهد دید.
  12. صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان:‏ پس از پیروزی حضرت مهدی (ع) و یارانش، آرامش و معنویت بر جهان حاکم خواهد شد: ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴾[۲۸] و ﴿ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ ﴾[۲۹]. این آیات و آیات دیگر که از میراث‏‌بری صالحان و مستضعفان و جانشینی آنان در زمین یاد می‌‏کند، همگی بیانگر این واقعیتند که سرنوشت این جهان، پس از جهادی الهی به امامت امام زمان (ع) سرانجام به دست مؤمنان افتاده و جهانیان همگی در سایه حکومت حضرت در صلح و معنویت به سر خواهند برد[۳۰].
۳. مجتبی تونه‌ای؛
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:

در روایتی از امام صادق (ع) آمده است: سه بانگ آسمانی در ماه رجب شنیده می‌شد:

  1. آگاه باشید که لعنت خدا بر ستمگران باد،
  2. ای گروه مؤمنان! رستاخیز نزدیک است،
  3. بدن انسانی به وضوح در قرص خورشید دیده می‌شود که با صدای رسا بانگ بر می‌آورد: هان ای مردم! خداوند فلانی، پسر فلانی... (سلسله نسب حضرت قائم (ع) را تا حضرت علی (ع) می‌رساند) را برانگیخت[۶۱]»[۶۲].

پرسش‌های وابسته

  1. مراد از آشوب‌های جهانی که از نشانه‌های آخرالزمان است چیست؟ (پرسش)
  2. آتش و دود که از نشانه‌های آخرالزمان است چگونه تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  3. نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
    1. مفهوم لغوی اشراط الساعه چیست؟ (پرسش)
    2. آیا اشراط الساعه از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
  4. آیا در آخرالزمان کفار هم گرفتار ظلم می‌شوند؟ (پرسش)

پانویس

  1. ↑ سوره محمد، آیه ۱۸.
  2. ↑ صافى گلپایگانى، امامت و مهدویت، قم حضرت معصومه (س)، سوم، ۱۳۷۸، ج ۳، ص ۳۶، سنن ترمذى، ص ۸۹، ب ۲، ح ۳، به نقل از کتاب امامت و مهدویت.
  3. ↑ مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چهاردهم، ۱۳۷۵، ج ۲۱، ص ۱۶۵ و ۴۵۰.
  4. ↑ همان.
  5. ↑ على فلسفى: پیش‌گویى‌هاى آخرالزمان، مشهد به خط هاشمى‌نژاد، ۱۳۶۰، ششم ۱- و ۱۱ و ۲۰ و ۱۵ و ۱۶.
  6. ↑ همان.
  7. ↑ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۸۰-۸۳.
  8. ↑ کتاب مهدی موعود، ص ۹۴۴، علی دوانی، چاپ ۲۰، سال ۱۳۶۱، انتشارات افست.
  9. ↑ همان کتاب، ص ۹۶۳.
  10. ↑ کتاب گناهان کبیره، ج اول، ص ۲۶۲ از آیت الله شهید دستغیب انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، حوزه علمیه قم، چاپ هفتم، زمستان ۱۳۷۳.
  11. ↑ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۹۲، ۹۳.
  12. ↑ پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا می‌رسد؟ و به راستی نشانه‌های آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟؛ سوره محمد، آیه: ۱۸.
  13. ↑ هنگام حساب مردم نزدیک شده است و آنان در ناآگاهی رو گردانند؛ سوره انبیاء ، آیه:۱.
  14. ↑ " عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ إِذَا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَلْقَاهُ فَإِذَا رَأَيْتَهُ لَقِيتَهُ خَيْراً مِنْ أَنْ تُجَرِّبَهُ وَ لَوْ جَرَّبْتَهُ أَظْهَرَ لَكَ أَحْوَالًا دِينُهُمْ‏ دَرَاهِمُهُمْ‏ وَ هَمُّهُمْ‏ بُطُونُهُمْ‏ وَ قِبْلَتُهُمْ‏ نِسَاؤُهُمْ‏ يَرْكَعُونَ‏ لِلرَّغِيفِ‏ وَ يَسْجُدُونَ‏ لِلدِّرْهَمِ‏ حَيَارَى‏ سُكَارَى‏ لَا مُسْلِمِينَ‏ وَ لَا نَصَارَى‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۶، ح ۳۱؛ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۱
  15. ↑ آنگاه از میان ایشان چند دسته اختلاف ورزیدند؛ وای بر کافران از دیدارگاه روزی سترگ!؛ سوره مریم ، آیه: ۳۷.
  16. ↑ بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند؛ سوره انعام، آیه: ۶۵.
  17. ↑ " يَا عَلِيُ‏ أَعْجَبُ‏ النَّاسِ‏ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ‏ يَقِيناً قَوْمٌ‏ يَكُونُونَ‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ لَمْ‏ يَلْحَقُوا النَّبِيَ‏ وَ حُجِبَ‏ عَنْهُمُ‏ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى‏ بَيَاضٍ‏ ‏‏"، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۸، باب ۲۵، ح ۸
  18. ↑ بگو: مرا خبر دهید که اگر عذابش (ناگهان) شباهنگام یا روز به سراغتان آید (دیگر) گنهکاران از او چه چیزی را به شتاب می‌خواهند؟؛ سوره یونس ، آیه: ۵۰.
  19. ↑ و کاش آنگاه را می‌دیدی که هراسان شده باشند، دیگر (راه) گریزی نیست و از جایی نزدیک فرو گرفته می‌شوند؛ سوره سبأ ، آیه: ۵۱.
  20. ↑ فرمان (عذاب) خداوند در رسید، به شتاب آن را مخواهید، پاکا و فرا برترا که اوست از آنچه (با وی) شریک می‌دارند؛ سوره نحل ، آیه:۱.
  21. ↑ و بگو حقّ آمد و باطل از میان رفت؛ بی‌گمان باطل از میان رفتنی است؛ سوره اسراء، آیه: ۸۱.
  22. ↑ و چنین است که او نشان آگاهی (به روز) رستخیز است از این روی هیچ‌گاه در آن (روز) تردید نورزید؛ سوره زخرف، آیه: ۶۱.
  23. ↑ و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد و در روز رستخیز بر آنان گواه است؛ سوره نساء، آیه: ۱۵۹.
  24. ↑ و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل ، آیه: ۸۲.
  25. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۵ - ۲۳.
  26. ↑ تا آنگاه که (راه بر) یأجوج و مأجوج گشوده گردد و آنان از هر پشته‌واره‌ای بشتابند؛ سوره انبیاء، آیه: ۹۶.
  27. ↑ و (یاد کن) روزی (را) که از هر امتی دسته‌ای از آنان را که نشانه‌های ما را دروغ می‌شمردند گرد می‌آوریم و آنگاه آنان را به هم می‌پیوندند؛ سوره نمل، آیه: ۸۳.
  28. ↑ خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند؛ (آنان) مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌گردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند؛ سوره نور، آیه: ۵۵.
  29. ↑ موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره اعراف، آیه: ۱۲۸.
  30. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۵ - ۲۳.
  31. ↑ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۲۵.
  32. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۴.
  33. ↑ تحف العقول، ص ۳۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۹ و ۲۶۳.
  34. ↑ بشارة الاسلام، ص ۲۲.
  35. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۵.
  36. ↑ محجّة البیضاء، ج ۴، ص ۳۴۳؛ الزام الناصب، ص ۱۸۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰.
  37. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۵.
  38. ↑ معارف و معاریف، ج ۳، ص ۲۸۱.
  39. ↑ بحار الانوار، ج ۶۲، ص ۶۶.
  40. ↑ ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.
  41. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۷۸.
  42. ↑ ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.
  43. ↑ بحار الانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۱۵.
  44. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۴۳.
  45. ↑ بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۵.
  46. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۷۰.
  47. ↑ ملاحم ابن طاووس، ص ۱۴۴.
  48. ↑ مسند احمد، ج ۲، ص ۳۹۰.
  49. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۴۰.
  50. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۸.
  51. ↑ صحیح مسلم، ج ۸، ص ۱۸۳؛ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۹۱۳.
  52. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۴۱.
  53. ↑ بشارة الاسلام، ص ۲۶.
  54. ↑ نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۰۰.
  55. ↑ نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۸۲.
  56. ↑ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۰۷.
  57. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۴۸.
  58. ↑ ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.
  59. ↑ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۵.
  60. ↑ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۶.
  61. ↑ غیبة طوسی، ص ۲۶۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۹؛ منتخب الاثر، ص ۴۲۲.
  62. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۵۰.
  63. ↑ بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۵.
  64. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۲۷۰.
  65. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۰.
  66. ↑ امالی، ج ۲، ص ۲۷۱.
  67. ↑ کمال الدین، ج ۱، ص ۳۳۱.
  68. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۷۸.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=نشانه‌های_آخرالزمان_چیست؟_(پرسش)&oldid=1203169»