تجسم اعمال: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-\n{{نبوت}} +{{نبوت}})) |
جز (جایگزینی متن - 'پژوهشکده تحقیقات اسلامی، پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، '''فرهنگ شیعه'''' به 'پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، '''فرهنگ شیعه'''') |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[تجسم اعمال در قرآن]] - [[تجسم اعمال در کلام اسلامی]] - [[تجسم اعمال در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== چیستی تجسم اعمال == | |||
منظور از تجسم [[اعمال]] نزد [[شیعیان]] این است که [[اعمال انسان]] خوب یا بد، [[باطنی]] دارد که این [[باطن]] در [[دنیا]] آشکار نمی‌شود؛ بلکه [[باطن]] این [[اعمال]] بعد از تغییر و تبدلاتی، در عالم [[آخرت]] جلوه می‌‌کند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۵۹-۱۸۰. </ref>. اما از نگاه [[علم کلام]] تجسم و [[تجسد اعمال]] یعنی رابطۀ میان عمل و جزا در [[آخرت]] نه قراردادی است و نه از نوع رابطۀ [[علی]] و معلولی، بلکه میان آنها رابطۀ عینیت و [[اتحاد]] [[حکم]] فرماست؛ یعنی آنچه در [[آخرت]] به عنوان [[پاداش]] یا [[کیفر]] به [[نیکوکاران]] و بدکاران اختصاص مییابد، تجسم خود عمل آنهاست<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۰۸.</ref>. | |||
== [[دلایل نقلی]] تجسم اعمال == | |||
==[[دلایل نقلی]] تجسم اعمال== | |||
[[دلایل نقلی]] اعم از [[آیات]] و [[روایات]] مبنی بر تجسم اعمال در [[آخرت]] اقامه شده است و [[دانشمندان]] [[علم کلام]] معتقدند تجسم عمل، [[پاداش]] [[اعمال انسان‌ها]] در [[آخرت]] است. | [[دلایل نقلی]] اعم از [[آیات]] و [[روایات]] مبنی بر تجسم اعمال در [[آخرت]] اقامه شده است و [[دانشمندان]] [[علم کلام]] معتقدند تجسم عمل، [[پاداش]] [[اعمال انسان‌ها]] در [[آخرت]] است. | ||
#[[قرآن]] می‌‌فرماید {{متن قرآن|وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و هر کس باید بنگرد برای (روزی چون) فردا چه پیش فرستاده است» سوره حشر، آیه ۱۸.</ref>. {{متن قرآن|وَلْتَنظُرْ}} امر است و باید هر کس در آنچه برای فردا می‌‌فرستند، نظر کند. این صریح‌ترین تعبیر [[قرآن]] در این زمینه است و در [[حقیقت]] این [[آیه]] [[فرمان]] داده است که در کار و در عمل خودتان دربارۀ چیزهایی که برای فردا پیش می‌‌فرستید، دقت کنید. این لحن، گویای آن است که در [[قیامت]]، همان عمل به [[انسان]] برمی‌گردد<ref>ر.ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۷۸-۷۹.</ref>. | # [[قرآن]] می‌‌فرماید {{متن قرآن|وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و هر کس باید بنگرد برای (روزی چون) فردا چه پیش فرستاده است» سوره حشر، آیه ۱۸.</ref>. {{متن قرآن|وَلْتَنظُرْ}} امر است و باید هر کس در آنچه برای فردا می‌‌فرستند، نظر کند. این صریح‌ترین تعبیر [[قرآن]] در این زمینه است و در [[حقیقت]] این [[آیه]] [[فرمان]] داده است که در کار و در عمل خودتان دربارۀ چیزهایی که برای فردا پیش می‌‌فرستید، دقت کنید. این لحن، گویای آن است که در [[قیامت]]، همان عمل به [[انسان]] برمی‌گردد<ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۷۸-۷۹.</ref>. | ||
#[[قرآن]] می‌‌فرماید: {{متن قرآن|فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}}<ref>«پس هر کس همسنگ | # [[قرآن]] می‌‌فرماید: {{متن قرآن|فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}}<ref>«پس هر کس همسنگ ذره‌ای نیکی ورزد، آن را خواهد دید، و هر کس همسنگ ذره‌ای بدی کند، آن را خواهد دید» سوره زلزال، آیه ۷.</ref><ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۹۵-۹۷.</ref> | ||
#[[قرآن]] می‌‌فرماید: {{متن قرآن|يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا}}<ref>«روزی که هر کس هر کار نیکی انجام داده است پیش رو مییابد و هر کار زشتی کرده است آرزو دارد کاش میان او و آن (کار زشت) فاصله‌ای دور می‌بود و خداوند شما را از خویش پروا می‌دهد و خداوند به بندگان مهربان است» سوره آل عمران، آیه ۳۰.</ref> | # [[قرآن]] می‌‌فرماید: {{متن قرآن|يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا}}<ref>«روزی که هر کس هر کار نیکی انجام داده است پیش رو مییابد و هر کار زشتی کرده است آرزو دارد کاش میان او و آن (کار زشت) فاصله‌ای دور می‌بود و خداوند شما را از خویش پروا می‌دهد و خداوند به بندگان مهربان است» سوره آل عمران، آیه ۳۰.</ref><ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۷۸-۷۹.</ref> | ||
#در روایتی [[پیامبر]] {{صل}} فرمودند: «همانا [[اعمال]] شما در [[آخرت]] به سوی شما بر می‌‌گردد»<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج۳، ص۹۰.</ref> | # در روایتی [[پیامبر]] {{صل}} فرمودند: «همانا [[اعمال]] شما در [[آخرت]] به سوی شما بر می‌‌گردد»<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج۳، ص۹۰.</ref><ref>ر. ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۷۸-۷۹.</ref> | ||
==[[دلیل]] مخالفین تجسم اعمال در [[قیامت]]== | == [[دلیل]] مخالفین تجسم اعمال در [[قیامت]] == | ||
البته این [[نظریه]] [[مورد اتفاق]] [[دانشمندان]] [[علم کلام]] نیست، بلکه [[اندیشمندان]] [[کلامی]] بر سر این مدعا [[اختلاف]] نظر دارند چراکه عده ای از [[دانشمندان]] معتقدند [[پاداش]] [[اعمال انسان‌ها]] در [[قیامت]] نمی‌تواند تجسم اعمال باشد زیرا [[اعمال انسان‌ها]] از مقولۀ عرض است یعنی (یک امر ذاتی نیست که دوام داشته باشد) و پس از صدور از [[انسان]] یا [[مرگ]] وی، معدوم می‌شود و در نتیجه، چیزی باقی نمی‌ماند تا در [[قیامت]] مجسم شود<ref> [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۸۱.</ref>. | البته این [[نظریه]] [[مورد اتفاق]] [[دانشمندان]] [[علم کلام]] نیست، بلکه [[اندیشمندان]] [[کلامی]] بر سر این مدعا [[اختلاف]] نظر دارند چراکه عده ای از [[دانشمندان]] معتقدند [[پاداش]] [[اعمال انسان‌ها]] در [[قیامت]] نمی‌تواند تجسم اعمال باشد زیرا [[اعمال انسان‌ها]] از مقولۀ عرض است یعنی (یک امر ذاتی نیست که دوام داشته باشد) و پس از صدور از [[انسان]] یا [[مرگ]] وی، معدوم می‌شود و در نتیجه، چیزی باقی نمی‌ماند تا در [[قیامت]] مجسم شود<ref> [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۸۱.</ref>. | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
#[[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، '''فرهنگ شیعه''']] | # [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، '''فرهنگ شیعه''']] | ||
#[[پرونده:10119661.jpg|22px]] [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات علم کلام''']] | # [[پرونده:10119661.jpg|22px]] [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات علم کلام''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[شاهدان روز قیامت]] | * [[شاهدان روز قیامت]] | ||
* [[تجسد اقوال]] | * [[تجسد اقوال]] | ||
| خط ۳۲: | خط ۲۸: | ||
* [[حضور اعمال]] | * [[حضور اعمال]] | ||
* [[شفاعت]] | * [[شفاعت]] | ||
{{پایان | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{قیامت}} | {{قیامت}} | ||
[[رده:تجسم اعمال]] | [[رده:تجسم اعمال]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۰۰
تجسم اعمال از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تجسم اعمال در قرآن - تجسم اعمال در کلام اسلامی - تجسم اعمال در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط نداردچیستی تجسم اعمال
منظور از تجسم اعمال نزد شیعیان این است که اعمال انسان خوب یا بد، باطنی دارد که این باطن در دنیا آشکار نمی‌شود؛ بلکه باطن این اعمال بعد از تغییر و تبدلاتی، در عالم آخرت جلوه می‌‌کند[۱]. اما از نگاه علم کلام تجسم و تجسد اعمال یعنی رابطۀ میان عمل و جزا در آخرت نه قراردادی است و نه از نوع رابطۀ علی و معلولی، بلکه میان آنها رابطۀ عینیت و اتحاد حکم فرماست؛ یعنی آنچه در آخرت به عنوان پاداش یا کیفر به نیکوکاران و بدکاران اختصاص مییابد، تجسم خود عمل آنهاست[۲].
دلایل نقلی تجسم اعمال
دلایل نقلی اعم از آیات و روایات مبنی بر تجسم اعمال در آخرت اقامه شده است و دانشمندان علم کلام معتقدند تجسم عمل، پاداش اعمال انسان‌ها در آخرت است.
- قرآن می‌‌فرماید ﴿وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ﴾[۳]. ﴿وَلْتَنظُرْ﴾ امر است و باید هر کس در آنچه برای فردا می‌‌فرستند، نظر کند. این صریح‌ترین تعبیر قرآن در این زمینه است و در حقیقت این آیه فرمان داده است که در کار و در عمل خودتان دربارۀ چیزهایی که برای فردا پیش می‌‌فرستید، دقت کنید. این لحن، گویای آن است که در قیامت، همان عمل به انسان برمی‌گردد[۴].
- قرآن می‌‌فرماید: ﴿فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ﴾[۵][۶]
- قرآن می‌‌فرماید: ﴿يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا﴾[۷][۸]
- در روایتی پیامبر (ص) فرمودند: «همانا اعمال شما در آخرت به سوی شما بر می‌‌گردد»[۹][۱۰]
دلیل مخالفین تجسم اعمال در قیامت
البته این نظریه مورد اتفاق دانشمندان علم کلام نیست، بلکه اندیشمندان کلامی بر سر این مدعا اختلاف نظر دارند چراکه عده ای از دانشمندان معتقدند پاداش اعمال انسان‌ها در قیامت نمی‌تواند تجسم اعمال باشد زیرا اعمال انسان‌ها از مقولۀ عرض است یعنی (یک امر ذاتی نیست که دوام داشته باشد) و پس از صدور از انسان یا مرگ وی، معدوم می‌شود و در نتیجه، چیزی باقی نمی‌ماند تا در قیامت مجسم شود[۱۱].
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ فرهنگ شیعه، ص ۱۵۹-۱۸۰.
- ↑ ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۲۰۸.
- ↑ «ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و هر کس باید بنگرد برای (روزی چون) فردا چه پیش فرستاده است» سوره حشر، آیه ۱۸.
- ↑ ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۷۸-۷۹.
- ↑ «پس هر کس همسنگ ذره‌ای نیکی ورزد، آن را خواهد دید، و هر کس همسنگ ذره‌ای بدی کند، آن را خواهد دید» سوره زلزال، آیه ۷.
- ↑ ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۹۵-۹۷.
- ↑ «روزی که هر کس هر کار نیکی انجام داده است پیش رو مییابد و هر کار زشتی کرده است آرزو دارد کاش میان او و آن (کار زشت) فاصله‌ای دور می‌بود و خداوند شما را از خویش پروا می‌دهد و خداوند به بندگان مهربان است» سوره آل عمران، آیه ۳۰.
- ↑ ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۷۸-۷۹.
- ↑ مجلسی، بحارالأنوار، ج۳، ص۹۰.
- ↑ ر. ک: محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۷۸-۷۹.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص ۱۸۱.