سامرا در معارف مهدویت

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. سامرا از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سامرا در معارف مهدویت - پرسش مرتبط ندارد

سامرا یکی از شهرهای عراق و دومین شهری است که توسط عباسیان در شمال بغداد ساخته شد. منزل امامین عسکریین (ع) در این شهر بوده و به علت دفن این دو امام در این شهر، زیارتگاه شیعیان است. این شهر محل تولد امام مهدی (ع) بوده و آن حضرت برای برخی از شیعیان نمایان شده است.

پیشینه شهر سامرا

«سُرّ مَن رَأی» و مخفف آن «سامرّا»، نام شهری است در عراق، میان بغداد و تکریت و دومین شهری است که عباسیان در ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد، بر کنار شرقی دجله ساختند.

مکان‌های مهم شهر سامرا

سردابی که محل عبادت و استراحت امامان (ع) و زادگاه حضرت قائم (ع) و محل تشرّف صالحان و دیدار ایشان بوده است، آنجا قرار دارد. امام هادی و امام عسکری (ع)، توسط‍‌ عباسیان در شهر سامرّا تحت مراقبت و کنترل شدید بودند تا توجه و علاقه مردم به آنان بیشتر نشود. منزل امام هادی و عسکری (ع) و نیز حکیمه خاتون و نرجس‌خاتون در این شهر بوده و پس از وفات‌شان، در همان‌جا دفن شدند و اینک مرقد این دو امام و آن دو بانوی بزرگوار در سامرّا است. سامرّا شاهد نماز خواندن حضرت مهدی (ع) بر پدر بزرگوارش و آغاز امامت حضرتش بوده است.

نام شهر

نام این شهر به زبان آرامی "سامرا" دانسته شده و معتصم خلیفه عباسی که شهر پایتخت خود قرار داد، آن را "سرّ من رای" "به معنای این کس هرکه آن را ببیند، مسرور می‌‏شود" نام گذاشت. روی سکه‌‏هایی که زمان عباسیان در آن شهر ضرب شده و اکنون در دست است، همین نام عربی وجود دارد.

علت تقدس شهر سامرا

سامرّا به سبب مدفون بودن دو تن از امامان بزرگوار (ع)، از زیارت‌گاه‌‏های عمده شیعیان و از اماکن مقدس ایشان است. مشهد این دو امام در قسمتی از سامرّا واقع است که ارتش "عسکر" معتصم و اردوگاه وی آنجا بود؛ از این‌‏رو ایشان را عسکری گویند. علاوه بر دو امام دهم و یازدهم، نرجس خاتون و حکیمه خاتون آنجا دفن شده همچنین جده، مادر امام حسن عسکری و حسین بن علی الهادی در این محل به خاک سپرده شدند.

شکی نیست که امام زمان (ع)، در شهر سامرا و در خانه پدر ارجمند خود، امام حسن عسکری (ع) دیده به جهان گشود و تا پایان عمر شریف پدر خود، کنار آن حضرت می‌‏زیست.

این دوره از هنگام ولادت حضرت "نیمه شعبان سال ۲۵۵ ق" آغاز و تا رحلت امام عسکری (ع) "هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ ق" پایان یافت.

زادگاه امام مهدی (ع) و عیان شدن برای برخی شیعیان

روایاتی حکایت از آن دارد که حضرت مهدی (ع)‏ با صلاحدید امام عسکری (ع) برای افرادی ویژه نمایان می‏‌شد و این اتفاق، در سامرا و در جوار پدر بزرگوارش صورت می‌‏گرفت.

نه فقط بستگان نزدیک و خدمتگزاران بیت امامت، آن حضرت را در سامرا و در خانه امام عسکری (ع) دیده‏‌اند که بسیاری از یاران و برگزیدگان اصحاب امام، به شرف دیدار آن جمال چون آفتاب نایل شده‌‏اند که همگی از زندگی امام مهدی (ع) در کنار پدر در سامرا حکایت دارد. "یعقوب بن منقوش" گوید: "بر امام عسکری (ع) وارد شدم و او بر سکویی در سرا نشسته بود و سمت راست او اتاقی بود که پرده‏‌های آن آویخته بود. گفتم: "ای آقای من! صاحب الامر کیست؟ فرمود: پرده را بردار. پرده را بالا زدم؛ پسر‌بچه‌‏ای به قامت پنج وجب بیرون آمد، با پیشانی درخشان و رویی سپید و چشمانی درافشان و دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته. خالی بر گونه راستش و گیسوانی بر سرش بود. آمد و بر زانوی پدرش، ابو محمد نشست. آن‏گاه به من فرمود: این، صاحب شما است. سپس امام بدو فرمود: پسرم! تا هنگام معلوم داخل شو. داخل اتاق شد و من بدو می‏‌نگریستم. به من فرمود: یعقوب! به داخل اتاق برو و ببین آن‏جا کیست. من داخل شدم؛ اما کسی را ندیدم".

همچنین احمد بن اسحاق نقل کرده، حضرت را در در زمان امام عسکری (ع) در سامرا دیده است.

بنابراین روایات و روایت‏‌های دیگر، تردیدی نخواهد ماند که حضرت مهدی (ع)‏ در طول زندگی امام عسکری (ع) همراه آن حضرت و در شهر سامرا مسکن و مأوا داشته است. اگر چه در این دوران نیز پنهانی زندگی می‌‏کرده است، عده فراوانی از نزدیکان و شیعیان آن حضرت را دیده‏‌اند.

پرسش مستقیم

• امام مهدی در چه شهری به دنیا آمد؟ (پرسش)

1. چرا اهل تسنن معتقدند امام مهدی هنوز به دنیا نیامده است؟ (پرسش)
2. نظر اهل سنت درباره ولادت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
3. وضع سیاسی بعد از شهادت امام عسکری چگونه بوده است؟ (پرسش)
4. وضعیت سیاسی در عصر امام عسکری‏ و ولادت امام مهدی‏ چگونه بوده است؟ (پرسش)
5. چرا هیچ یک از امامان هویت شخصی امام مهدی‏ را بیان نکرده‌‏اند؟ (پرسش)
6. با وجود ضعف دولت عباسی چگونه مسأله خوف بر جان امام مهدی‏ توجیه می‌‏شود؟ (پرسش)
7. امام مهدی چه تدابیری برای اختفای خود از دشمنان داشته است؟ (پرسش)
8. چه کسانی از تولد امام مهدی با خبر بوده‌اند؟ (پرسش)
9. سن دقیق امام مهدی چقدر است؟ (پرسش)
10. ویژگی‌های میلاد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
11. دلایل فرزند داشتن امام حسن عسکری چیست؟ (پرسش)
12. آیه‌‏ای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کرده‏‌اند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
13. آیا برخی از شیعیان بعد از شهادت امام عسکری‏ قائل به توقف شدند؟ (پرسش)
14. آیا اعتقاد به ولادت امام مهدی‏ و وجود او تا این زمان از ضروریات ایمان است؟ (پرسش)
15. چه ضرورت دارد انسانی در گذشته دور برای آینده‏‌ای دورتر به دنیا آمده باشد؟ (پرسش)
16. آیا ممکن است با سری بودن ولادت امام مهدی ادعای تواتر و اجماع در موضوع ولادت نمود؟ (پرسش)
17. آیا اختلاف در امر ولادت امام مهدی سبب وهن در آن می‏‌شود؟ (پرسش)
18. امام مهدی در چه شهری به دنیا آمد؟ (پرسش)
19. ذکر سجده امام مهدی بعد از تولد چه بود؟ (پرسش)
20. چه کسانی بر جنازه امام حسن عسکری نماز خوانده‌اند؟ (پرسش)
21. آیا بعد از وفات امام عسکری‏ عصر حیرت بوده است؟ (پرسش)
22. دوران حیرت مومنین بعد از شهادت امام حسن عسکری به چه معناست؟ (پرسش)
23. برای رفع حیرت از جامعه شیعی علما و اصحاب چه کارهایی انجام دادند؟ (پرسش)
24. آیا در عصرهای مختلف در جهت رفع حیرت در امر ولادت و وجود امام مهدی کتاب تألیف شده است؟ (پرسش)
25. چه کسی بر جنازه امام عسکری نماز اقامه کرد؟ (پرسش)
26. هدف امام مهدی از اقامه نماز بر جنازه امام حسن عسکری چه بود؟ (پرسش)
27. آیا پنهان بودن ولادت از نشانه‌های مهدی موعود است؟ (پرسش)
28. آیا امام مهدی در روز وفات امام حسن عسکری حاضر بودند؟ (پرسش)
29. چه کسانی قصد آسیب زدن به امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
30. آیا امام عسکری‏ قبل از شهادت خود به مادرش وصیت کرده است؟ (پرسش)
31. آیا بزرگان طایفه امامیه بعد از وفات امام عسکری‏ بر ولادت امام مهدی اتفاق داشتند؟ (پرسش)
32. حکم کسی که ایمان به ولادت امام مهدی‏ ندارد چیست؟ (پرسش)
33. چه کسانی در مدت پنج سال آخر حیات امام عسکری‏ امام مهدی را دیده‌‏اند؟ (پرسش)
34. آیا علمای ‏انساب به ولادت فرزند امام ‏عسکری اعتراف نموده‏‌اند؟ (پرسش)
35. آیا جعفر عموی امام مهدی‏ منکر ولادت ایشان بوده است؟ (پرسش)
36. چرا جعفر به دروغگو معروف شده است؟ (پرسش)
37. کارهای ناشایست جعفر چه بوده است؟ (پرسش)
38. چرا امام مهدی عمویش جعفر را به برادران یوسف‏ تشبیه کرد؟ (پرسش)
39. چرا فرزندان برخی از پیامبران یا امامان نااهل شدند؟ (پرسش)
40. محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا بوده است؟ (پرسش)
41. آیا شیعیان بعد از شهادت امام عسکری‏ به جعفر تعزیت و تهنیت گفتند؟ (پرسش)
42. محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا و چگونه بوده است؟ (پرسش)
43. آیه‏ای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کرده‏اند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
44. اکثر مذاهب و ادیان معتقدند که منجی آخر الزمان هنوز متولد نشده است در رد قول این گروه چه جوابهایی می‏توان ارایه کرد؟ (پرسش)
45. امام مهدی چگونه و در چه شرایطی متولد شد؟ (پرسش)
46. زمان و مکان ولادت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
47. جعفر کذاب کیست؟ (پرسش)
    1. سرانجام کار جعفر کذاب چیست؟ (پرسش)
48. چرا قرآن به طور رسمی به مسأله ولادت و وجود امام مهدی‏ اشاره نکرده است؟ (پرسش)
49. امام حسن عسکری برای اعلام ولادت امام مهدی چه برنامه‌ای داشت؟ (پرسش)
50. ماجرای سخن گفتن امام مهدی در آغاز تولد چیست؟ (پرسش)
51. اهل بیت چه پیشگویی درباره ولادت امام مهدی داشته‌اند؟ (پرسش)
52. آیا کسی امام مهدی را در دوران کودکی‌‏اش دیده است؟ (پرسش)
53. آیا به نظر اهل سنت امام مهدی متولد شده ‏است؟ (پرسش)
54. چه کسانی در خلافت عباسی قصد از میان برداشتن امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
55. چرا امام عسکری فرزندش را از مردم پنهان کرد؟ (پرسش)
56. مسئولیت امام عسکری پس از تولد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
57. نقش امام حسن عسکری در اعلام ولادت امام مهدی چه بود؟ (پرسش)
58. فضائل نیمه شعبان چیست؟ (پرسش)

منابع

1. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت
2. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه