آیا امام مهدی در روز وفات امام حسن عسکری حاضر بودند؟ (پرسش)

آیا امام مهدی در روز وفات امام حسن عسکری حاضر بودند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

آیا امام مهدی در روز وفات امام حسن عسکری حاضر بودند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی) / ولادت امام مهدی
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

پاسخ نخست

سید منذر حکیم

آیت الله سید منذر حکیم در کتاب «پیشوایان هدایت، ج۱۴» در این باره گفته است:

«مطابق آن چه شیخ صدوق در کمال الدین و شیخ طوسی در غیبت روایت نموده‌اند: حضرت مهدی (ع) در روز وفات پدرش‌ حضرت امام حسن عسکری (ع) حضور پیدا کرده است. البته روایت شیخ طوسی مفصل‌تر از روایت شیخ صدوق است چرا که شیخ صدوق به حضور آن حضرت در این روز اشاره کرده اما تصریح نکرده است: شیخ صدوق از محمد بن حسین بن عباد نقل می‌کند که گفت: حضرت امام حسن عسکری (ع) در هنگام نماز صبح روز جمعه هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ ه.ق دار فانی را وداع گفت. آن حضرت در همان شب نامه‌های بسیاری با دست خود نوشته به مدینه فرستاد. در هنگام وفات آن حضرت، کسی جز کنیزی به نام صقیل و خادمی به نام عقید و کسی که خداوند متعال می‌داند در نزد او نبود ....

اما شیخ طوسی این روایت را با تفصیل بیشتری ذکر کرده است آنجا که گوید: "اسماعیل بن علی گوید: من در همان بیماری که حضرت ابومحمد امام حسن عسکری (ع) به واسطه آن از دنیا رفتند، بر آن حضرت داخل شدم. در نزد ایشان بودم که آن حضرت به خادم خود عقید که سیاه پوست و اهل سودان بوده، پیش از آن حضرت خادم پدرش حضرت امام هادی (ع) نیز بوده و با امام حسن عسکری (ع) بزرگ شده بود، فرمودند: "ای عقید، قدری کنُدر برای من در آب بجوشان" وی این کار را انجام داده سپس کنیز آن حضرت صقیل، (مادر حضرت صاحب الزمان) آن را برای آن حضرت آورد. هنگامی که قدح در دستان امام قرار گرفت و خواست آن را بنوشد لرزه بر دستان آن حضرت افتاد تا آنجا که لبه جام به دندان‌های آن حضرت برخورد می‌کرد؛ آن حضرت از نوشیدن آن مایع منصرف شده و به عقید فرمودند: به اتاق داخل شو، پسری در حال سجود خواهی دید. وی را به نزد من بیاور.

ابو سهل گوید: عقید گفت: من با حیرت داخل اتاق شدم ناگهان دیدم پسر بچه‌ای در حال سجود است و انگشت سبابه خود را به سمت آسمان گرفته‌ است. بر او سلام کردم وی نماز خود را به سرعت به پایان رساند. سپس به آن حضرت گفتم: مولایم شما را امر کرده است که به نزد ایشان بروید. در این هنگام مادر آن پسر، صقیل نیز وارد شد دست او را گرفته به نزد پدرش امام حسن عسکری (ع) برد.

ابوسهل گوید: هنگامی که کودک در مقابل آن حضرت قرار گرفت به آن حضرت سلام کرد در حالی که صورتش می‌درخشید و موهای سرش مجعد و میان دندان‌هایش فاصله بود، هنگامی که حضرت امام حسن عسکری (ع) او را دیدند گریسته و فرمودند: ای سَروَر اهل بیت خود، این آب را به من بنوشان که من به سوی پروردگار خود می‌روم. آن کودک قدحی را که با کندر جوشیده بود به دست گرفت، سپس لب‌هایش به حرکت آمده و آن آب را به آن حضرت نوشاند. هنگامی که امام حسن عسکری (ع) آن را نوشید فرمودند: "مرا برای نماز آماده کنید"، پس در دامن آن حضرت حوله‌ای پهن کرده و کودک او را به ترتیب اعضا، وضو داده و بر سر و پای او مسح نمود.

آنگاه امام حسن عسکری (ع) به او فرمودند: پسرم بر تو بشارت باد که تو صاحب الزمان و مهدی هستی تو حجت خدا بر زمین هستی و تو پسر و فرزند من می‌باشی. من تو را به دنیا آوردم و تو محمد فرزند حسن فرزند علی فرزند محمد فرزند علی فرزند موسی فرزند جعفر فرزند محمد فرزند علی فرزند حسین فرزند علی بن ابی طالب هستی رسول خدا تو را به دنیا آورده و تو پایان بخش پیشوایانِ پاک و پاکیزه هستی. پیامبر خدا (ص) به تو بشارت داده و نام و کنیه تو را تعیین نموده است. پدرم به نقل از پدران پاکت این عهد را با من کرده است. خداوند بر اهل بیت درود فرستد که او است پروردگار ما و ستوده شده و با اقتدار است" در همین هنگام حضرت امام حسن عسکری (ع) دعوت حق را لبیک گفتند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین الهامی؛

داوود الهامی حجت الاسلام و المسلمین داوود الهامی، در کتاب «آخرین امید» در این‌باره گفته است: «طبق نقل یکی از خادمان دودمان امامت، امام حسن عسکری چند لحظه پیش از رحلتش خطاب به فرزند گرامیش فرمود: "تو را مژده باد فرزندم که تو صاحب زمانی، تو مهدی هستی تو حجت خدا بر روی زمین و فرزند و جانشین من هستی". و چون خبر شهادت امام حسن عسکری (ع) در شهر سامرا منتشر شد، قیامتی در آن شهر برپا گردید و صدای ضجه و ناله و فغان از عموم برخاست، خلیفه هیئتی را جهت بازرسی منزل امام (ع) اعزام نمود آنها همه دارایی او را مُهر و مُوم کردند و سپس در جستجوی پسرش برآمدند و تمام حجره‌ها را گشتند و این مأموریت را تا آنجا پیش بردند که حتی زنان و کنیزان را از جهت بارداری مورد معاینه قرار دادند. یکی از زنان گفت که درباره یکی از کنیزان آن حضرت احتمال بارداری هست، خلیفه خادم مخصوص نحریر را بر او مأمور کرد که او را دقیقاً زیر نظر بگیرد تا صدق و کذب این سخن ظاهر گردد و بعد از آن متوجه تجهیز آن حضرت شد و چون مردم مطلع شدند بزرگ و کوچک و وضیع و شریف در تشییع جنازه آن برگزیده خدا جمع شدند و تمام وزراء و نویسندگان و اطرافیان خلیفه و بنی‌هاشم و علویان به تجهیز آن امام حاضر گردیدند و در آن روز سامرا از کثرت ناله و شیون و گریه مانند صحرای محشر شده بود و چون از غسل و کفن آن حضرت فارغ شدند، معتمد، ابوعیسی بن متوکل را فرستاد تا بر جنازه آن نماز گزارد و چون جنازه آن حضرت را برای نماز بر زمین گذاشتند، ابوعیسی به نزدیک جنازه آمده و کفن او را کنار زد و برای رفع تهمت خلیفه، علویان و هاشمیان و امراء و وزراء و نویسندگان و قضات و علماء و سایر اشراف و اعیان را نزدیک خواند و گفت بیایید و نظر کنید که این جنازه حسن بن علی فرزند زاده امام رضا (ع) است در بستر خود به مرگ طبیعی مرده است و کسی آسیبی به او نرسانده است و در مدت بیماری‌ او، پزشکان و قضات و معتمدان و عدول حاضر بودند و بر حال او مطلع گردیده‌اند و بر این مطلب شهادت می‌دهند، پس پیش ایستاد و بر آن حضرت نماز خواند، پس از انجام مراسم، امام عسکری (ع) در محدوده منزل خود در سرّ من رای (سامرا) در جوار پدر به خاک سپرده شد. علمای امامیه روایات دیگری را نقل کرده‌اند که بیانگر این نکته است که امام عصر (ع) خود مباشر نماز پدر بزرگوارش گردید و جمعی از شیعیان خالص که تعداد آنها را ۳۹ نفر ذکر کرده‌اند در این مراسم افتخار حضور داشتند از جمله کسانی که در این مراسم حاضر بودند و وجود مبارک ولی‌عصر را دیده‌اند، ابراهیم بن محمد تبریزی بود، وی می‌‌گوید: روز رحلت حضرت امام حسن عسکری در سامرا وارد دودمان امامت شدم، جنازه آن حضرت را آوردند، و ما ۳۹ نفر بودیم که یک کودک به ظاهر ده ساله بیرون آمد، عبای خود را به سر مبارکش کشیده بود، هنگامی که در صحن خانه ظاهر شد، همه ما پیش از آنکه او را بشناسیم، در مقابل شکوه، هیبت، عظمت و وقار او بی‌اختیار برخاستیم، در برابر جنازه ایستاد و همگی پشت سرش صف کشیدیم و به امامت او بر پدر بزرگوارش نماز خواندیم چون از نماز فارغ شد به یکی از اطاق‌های منزل وارد شد که از غیر آن بیرون آمده بود. عین همین مطلب از زبان یکی دیگر از حاضران به نام احمد بن عبدالله هاشمی نیز نقل شده است علاوه بر این، روایات دیگری نقل شده که طبق آن بر امام جز امام نماز نمی‌خواند و جنازه امام را جز امام دفن نمی‌کند. امکان دارد امام عصر (ع) با عده‌ای از شیعیان خالص مخفیانه بر جنازه پدر بزرگوارش نماز خوانده و پس از آن خلیفه و مقامات رسمی مباشر نماز و دفن امام حسن عسکری شده‌اند، بعد از آن تلاش عباسیان برای دستگیری فرزند امام عسکری شروع شد، زیرا شنیده بودند که فرزند آن حضرت بر عالم مستولی خواهد شد و اهل باطل را منقرض خواهد ساخت، چندان‌که تفحص کردند ردپایی از آن حضرت پیدا نکردند و آن کنیز را که گمان حمل به او برده بودند تا دو سال مراقب حال او بودند ولی اثری ظاهر نشد با آنکه تحقیقات برای عباسیان ثابت کرد که امام حسن عسکری (ع) فرزندی از خود باقی نگذاشته، اکثریت وسیعی از امامیه معتقد شدند که در حقیقت آن حضرت دارای فرزندی است. بنا به گزارش مآخذ امامیه جعفر برادر امام حسن عسکری (ع) که در لسان اخبار به کذاب معروف است ادعای امامت کرده و کوشیده بود تا خود را جانشین برادر قلمداد کند، اعتقاد امامیه را به وجود جانشین امام یازدهم به مقامات دولتی گزارش کرد».

پرسش‌های وابسته

1. چرا اهل تسنن معتقدند امام مهدی هنوز به دنیا نیامده است؟ (پرسش)
2. نظر اهل سنت درباره ولادت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
3. وضع سیاسی بعد از شهادت امام عسکری چگونه بوده است؟ (پرسش)
4. وضعیت سیاسی در عصر امام عسکری‏ و ولادت امام مهدی‏ چگونه بوده است؟ (پرسش)
5. چرا هیچ یک از امامان هویت شخصی امام مهدی‏ را بیان نکرده‌‏اند؟ (پرسش)
6. با وجود ضعف دولت عباسی چگونه مسأله خوف بر جان امام مهدی‏ توجیه می‌‏شود؟ (پرسش)
7. امام مهدی چه تدابیری برای اختفای خود از دشمنان داشته است؟ (پرسش)
8. چه کسانی از تولد امام مهدی با خبر بوده‌اند؟ (پرسش)
9. سن دقیق امام مهدی چقدر است؟ (پرسش)
10. ویژگی‌های میلاد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
11. دلایل فرزند داشتن امام حسن عسکری چیست؟ (پرسش)
12. آیه‌‏ای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کرده‏‌اند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
13. آیا برخی از شیعیان بعد از شهادت امام عسکری‏ قائل به توقف شدند؟ (پرسش)
14. آیا اعتقاد به ولادت امام مهدی‏ و وجود او تا این زمان از ضروریات ایمان است؟ (پرسش)
15. چه ضرورت دارد انسانی در گذشته دور برای آینده‏‌ای دورتر به دنیا آمده باشد؟ (پرسش)
16. آیا ممکن است با سری بودن ولادت امام مهدی ادعای تواتر و اجماع در موضوع ولادت نمود؟ (پرسش)
17. آیا اختلاف در امر ولادت امام مهدی سبب وهن در آن می‏‌شود؟ (پرسش)
18. امام مهدی در چه شهری به دنیا آمد؟ (پرسش)
19. ذکر سجده امام مهدی بعد از تولد چه بود؟ (پرسش)
20. چه کسانی بر جنازه امام حسن عسکری نماز خوانده‌اند؟ (پرسش)
21. آیا بعد از وفات امام عسکری‏ عصر حیرت بوده است؟ (پرسش)
22. دوران حیرت مومنین بعد از شهادت امام حسن عسکری به چه معناست؟ (پرسش)
23. برای رفع حیرت از جامعه شیعی علما و اصحاب چه کارهایی انجام دادند؟ (پرسش)
24. آیا در عصرهای مختلف در جهت رفع حیرت در امر ولادت و وجود امام مهدی کتاب تألیف شده است؟ (پرسش)
25. چه کسی بر جنازه امام عسکری نماز اقامه کرد؟ (پرسش)
26. هدف امام مهدی از اقامه نماز بر جنازه امام حسن عسکری چه بود؟ (پرسش)
27. آیا پنهان بودن ولادت از نشانه‌های مهدی موعود است؟ (پرسش)
28. آیا امام مهدی در روز وفات امام حسن عسکری حاضر بودند؟ (پرسش)
29. چه کسانی قصد آسیب زدن به امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
30. آیا امام عسکری‏ قبل از شهادت خود به مادرش وصیت کرده است؟ (پرسش)
31. آیا بزرگان طایفه امامیه بعد از وفات امام عسکری‏ بر ولادت امام مهدی اتفاق داشتند؟ (پرسش)
32. حکم کسی که ایمان به ولادت امام مهدی‏ ندارد چیست؟ (پرسش)
33. چه کسانی در مدت پنج سال آخر حیات امام عسکری‏ امام مهدی را دیده‌‏اند؟ (پرسش)
34. آیا علمای ‏انساب به ولادت فرزند امام ‏عسکری اعتراف نموده‏‌اند؟ (پرسش)
35. آیا جعفر عموی امام مهدی‏ منکر ولادت ایشان بوده است؟ (پرسش)
36. چرا جعفر به دروغگو معروف شده است؟ (پرسش)
37. کارهای ناشایست جعفر چه بوده است؟ (پرسش)
38. چرا امام مهدی عمویش جعفر را به برادران یوسف‏ تشبیه کرد؟ (پرسش)
39. چرا فرزندان برخی از پیامبران یا امامان نااهل شدند؟ (پرسش)
40. محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا بوده است؟ (پرسش)
41. آیا شیعیان بعد از شهادت امام عسکری‏ به جعفر تعزیت و تهنیت گفتند؟ (پرسش)
42. محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا و چگونه بوده است؟ (پرسش)
43. آیه‏ای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کرده‏اند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
44. اکثر مذاهب و ادیان معتقدند که منجی آخر الزمان هنوز متولد نشده است در رد قول این گروه چه جوابهایی می‏توان ارایه کرد؟ (پرسش)
45. امام مهدی چگونه و در چه شرایطی متولد شد؟ (پرسش)
46. زمان و مکان ولادت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
47. جعفر کذاب کیست؟ (پرسش)
    1. سرانجام کار جعفر کذاب چیست؟ (پرسش)
48. چرا قرآن به طور رسمی به مسأله ولادت و وجود امام مهدی‏ اشاره نکرده است؟ (پرسش)
49. امام حسن عسکری برای اعلام ولادت امام مهدی چه برنامه‌ای داشت؟ (پرسش)
50. ماجرای سخن گفتن امام مهدی در آغاز تولد چیست؟ (پرسش)
51. اهل بیت چه پیشگویی درباره ولادت امام مهدی داشته‌اند؟ (پرسش)
52. آیا کسی امام مهدی را در دوران کودکی‌‏اش دیده است؟ (پرسش)
53. آیا به نظر اهل سنت امام مهدی متولد شده ‏است؟ (پرسش)
54. چه کسانی در خلافت عباسی قصد از میان برداشتن امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
55. چرا امام عسکری فرزندش را از مردم پنهان کرد؟ (پرسش)
56. مسئولیت امام عسکری پس از تولد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
57. نقش امام حسن عسکری در اعلام ولادت امام مهدی چه بود؟ (پرسش)
58. فضائل نیمه شعبان چیست؟ (پرسش)