آیا بعد از وفات امام عسکری عصر حیرت بوده است؟ (پرسش)

آیا بعد از وفات امام عسکری عصر حیرت بوده است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی) / ولادت امام مهدی
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

آیا بعد از وفات امام عسکری (ع) عصر حیرت بوده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

• برخی از شبهه‌افکنان می‌گویند: بعد از وفات امام عسکری (ع) حیرت و شک و تردید در جامعه شیعه در امر امامت بعد از آن حضرت و ولادت فرزند او پدید آمد. شبهه‌افکنان درصددند از این موضوع بهره‌برداری کرده و اثبات کنند که موضوع ولادت حضرت اجماعی نبوده است.

پاسخ نخست

علی اصغر رضوانی

آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است:

• «اولاً: مسأله حیرت و تردید در بین عوام مردم همان‌گونه که تشریح شد امری طبیعی به نظر می‌رسید، زیرا جوّ خاص سیاسی و احتمال قتل حضرت اقتضا داشت که امر ولادت حضرت مستور باشد، و تنها عده ای خاص از اصحاب امام عسکری (ع) از آن مطلع گردند، و توسط آنها این موضوع منتشر شود.
• ثانیاً: وجود حیرت و غموض در امر ولادت حضرت، دلیل بر وجود اوست نه عدم آن. یعنی ولادتی بوده ولی از آنجا که مخفی واقع شد، عده ای را در حیرت فرو برد.
• ثالثاً: همان‌گونه که مکرّراً اشاره شد، گرچه در ابتدای غیبت برخی از عوام مردم در حیرت به سر می‌بردند، ولی بعد از مدتی نه چندان دور به واسطه کوشش فراوانی که بزرگان امامیه در روشن ساختن عموم مردم در امر ولادت و امامت حضرت مهدی (ع) داشتند، تمام جامعه شیعی از حیرت خارج شده و همگی به امامت آن حضرت معتقد شدند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آقای جلالی؛

غلام رضا جلالی آقای غلام رضا جلالی، در مقاله «فلسفه غیبت در منابع کلام شیعی» در این‌باره گفته است: «کوشش خلفای عباسی، برای زیر نظر گرفتن امامان شیعه که پیش از رحلت امام رضا آغاز شده بود، در عصر امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری (ع) ادامه یافت. بازداشتن امامان شیعی، از هر تلاش فرهنگی و سیاسی، سبب شد، تا با شهادت امام حسن عسکری بیشترین انشعاب به شیعه راه یابد. امام عسکری، چون تحت نظر بود، کوشش کرد تا هویت فرزندش حجت بن الحسن، که به سال ۲۵۶ ه.ق تولد یافته بود، برای دیگران پوشیده ماند. به‌ویژه ایشان فرصت ایجاد ارتباط با پیروان خود را نداشت و بیشتر آنان از تماس آزاد با آن حضرت محروم بودند، تا این‌که پس از پنج سال و هشت ماه و پنج روز امامت، در روز جمعه، هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ ه.ق به دست معتمد، خلیفه عباسی، در ۲۸ سالگی، به شهادت رسیده و در محدوده منزل خود در سامراء، در جوار پدرش امام هادی (ع) به خاک سپرده شد. خلیفه المعتمد علی الله در جست‌وجوی فرزند وی برآمد و دستور داد، خانه امام را بازرسی کنند. مأموران، اتاق‌ها را مهر کردند و قابله‌ها را به میان زنان و کنیزکان ایشان فرستادند و بر کار آنان گماشتند و... تنها خواص شیعه بودند که در زمان حیات امام حسن عسکری، از وجود فرزند ایشان آگاهی داشتند و حضرت حجت، همزمان با شهادت امام عسکری از انظار ناپدید شد. و پس از هفت سال، میراث امام حسن عسکری (ع) در میان مادر امام و جعفر، برادر امام، تقسیم شد. جعفر، مشهور به "کذاب" کوشید امامت را از آن خود کند و عده‌ای را دور خود جمع کرد، ولی به نتیجه نرسید. زیرا از همان سال غیبت ، تا سال ۳۲۹، که سال درگذشت ابو الحسن علی بن محمد سیمری، آخرین نایب خاص امام‌ دوازدهم است، چهار نایب از سوی حضرت حجت برای در اختیار گرفتن زمام امور شیعیان معین شدند و از آن پس، غیبت کبرا آغاز گردید، ولی عملا ادعاهای جعفر کذاب، شیعه را پریشان‌تر کرد و میدان را برای تاخت و تاز مخالفان، به‌ویژه معتزله، اصحاب حدیث و سنت، زیدیه و خلیفه عباسی بازگذاشت و دوره‌ای آمد که شیعه در تاریخ خود، مانند آن را کمتر شاهد بوده است. دشمنان، از هیچ تبلیغ ناروا و سخت‌گیری کوتاهی نکردند. مؤمنان بسیاری دچار حیرت شدند و اختلاف به اندازه‌ای رسید که به نقل شیخ مفید، چهارده انشعاب در شیعه به وجود آمد که از آن میان، فقط سه فرقه به وجود مهدی یقین داشتند. گسترش دامنه شبهات، مؤمنان و اندیشورانی را که براساس تفکر شیعی، به غیبت مهدی پایبند مانده بودند، به نوشتن کتاب‌های دیگری در این موضوع واداشت. حسن بن حمزه بن عبدالله بن محمد بن حسن بن حسین بن علی سجاد و عبدالله بن جعفر بن حسن حمیری و حسن بن محمد بن یحیی معروف به ابن اخی طاهر و محمد بن ابراهیم بن جعفر نعمانی، معروف به ابن ابی زینب، که در اوایل غیبت صغرا متولد شده و از شاگردان ثقة الاسلام محمد بن یعقوب کلینی است، از آن جمله‌اند. نعمانی، در مقدمه الغیبة، درباره راه یافتن تردید در دل مردم، در امر غیبت امام زمان می‌نویسد:"وَ شَكَوْا جَمِيعاً إِلَّا الْقَلِيلِ فِي إِمامٍ زَمَانِهِمْ وَ وُلِّيَ أَمْرِهِمْ وَ حَجَّةً رَبِّهِمْ الَّتِي اخْتَارَهَا بِعِلْمِهِ ". محمد بن حسن بن احمد بن علی صامت قمی، از علمایی بود که از قطع رابطه مستقیم با امام دچار تزلزل شد و کتابی در این باب نوشت. به گفته او روایاتی را که جمع‌آوری کرده، در الاصول الاربعمأة وجود داشته و پیش از سال ۲۶۰ ه.ق به دست شیعیان نگارش یافته است‌. اخباری مربوط به بیست سال پیش از شروع غیبت کبرا در حدود سال ۳۵۲ ه.ق وجود دارد که نشان می‌دهد، حیرت و ناامیدی از بازگشت سریع امام دوازدهم، ویژگی بارز محافل امامیه بوده است. حملات شدید به غیبت و فلسفه آن از سوی معتزلیانی چون: ابو القاسم بلخی‌ و زیدیه، همچون ابو زید علوی‌ و صاحب بن عباد، این حیرت را در میان امامیه، از نیشابور تا بغداد، گسترش داد، تا آنکه شماری عقاید خود را ترک گفتند».

پرسش‌های وابسته

1. چرا اهل تسنن معتقدند امام مهدی هنوز به دنیا نیامده است؟ (پرسش)
2. نظر اهل سنت درباره ولادت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
3. وضع سیاسی بعد از شهادت امام عسکری چگونه بوده است؟ (پرسش)
4. وضعیت سیاسی در عصر امام عسکری‏ و ولادت امام مهدی‏ چگونه بوده است؟ (پرسش)
5. چرا هیچ یک از امامان هویت شخصی امام مهدی‏ را بیان نکرده‌‏اند؟ (پرسش)
6. با وجود ضعف دولت عباسی چگونه مسأله خوف بر جان امام مهدی‏ توجیه می‌‏شود؟ (پرسش)
7. امام مهدی چه تدابیری برای اختفای خود از دشمنان داشته است؟ (پرسش)
8. چه کسانی از تولد امام مهدی با خبر بوده‌اند؟ (پرسش)
9. سن دقیق امام مهدی چقدر است؟ (پرسش)
10. ویژگی‌های میلاد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
11. دلایل فرزند داشتن امام حسن عسکری چیست؟ (پرسش)
12. آیه‌‏ای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کرده‏‌اند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
13. آیا برخی از شیعیان بعد از شهادت امام عسکری‏ قائل به توقف شدند؟ (پرسش)
14. آیا اعتقاد به ولادت امام مهدی‏ و وجود او تا این زمان از ضروریات ایمان است؟ (پرسش)
15. چه ضرورت دارد انسانی در گذشته دور برای آینده‏‌ای دورتر به دنیا آمده باشد؟ (پرسش)
16. آیا ممکن است با سری بودن ولادت امام مهدی ادعای تواتر و اجماع در موضوع ولادت نمود؟ (پرسش)
17. آیا اختلاف در امر ولادت امام مهدی سبب وهن در آن می‏‌شود؟ (پرسش)
18. امام مهدی در چه شهری به دنیا آمد؟ (پرسش)
19. ذکر سجده امام مهدی بعد از تولد چه بود؟ (پرسش)
20. چه کسانی بر جنازه امام حسن عسکری نماز خوانده‌اند؟ (پرسش)
21. آیا بعد از وفات امام عسکری‏ عصر حیرت بوده است؟ (پرسش)
22. دوران حیرت مومنین بعد از شهادت امام حسن عسکری به چه معناست؟ (پرسش)
23. برای رفع حیرت از جامعه شیعی علما و اصحاب چه کارهایی انجام دادند؟ (پرسش)
24. آیا در عصرهای مختلف در جهت رفع حیرت در امر ولادت و وجود امام مهدی کتاب تألیف شده است؟ (پرسش)
25. چه کسی بر جنازه امام عسکری نماز اقامه کرد؟ (پرسش)
26. هدف امام مهدی از اقامه نماز بر جنازه امام حسن عسکری چه بود؟ (پرسش)
27. آیا پنهان بودن ولادت از نشانه‌های مهدی موعود است؟ (پرسش)
28. آیا امام مهدی در روز وفات امام حسن عسکری حاضر بودند؟ (پرسش)
29. چه کسانی قصد آسیب زدن به امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
30. آیا امام عسکری‏ قبل از شهادت خود به مادرش وصیت کرده است؟ (پرسش)
31. آیا بزرگان طایفه امامیه بعد از وفات امام عسکری‏ بر ولادت امام مهدی اتفاق داشتند؟ (پرسش)
32. حکم کسی که ایمان به ولادت امام مهدی‏ ندارد چیست؟ (پرسش)
33. چه کسانی در مدت پنج سال آخر حیات امام عسکری‏ امام مهدی را دیده‌‏اند؟ (پرسش)
34. آیا علمای ‏انساب به ولادت فرزند امام ‏عسکری اعتراف نموده‏‌اند؟ (پرسش)
35. آیا جعفر عموی امام مهدی‏ منکر ولادت ایشان بوده است؟ (پرسش)
36. چرا جعفر به دروغگو معروف شده است؟ (پرسش)
37. کارهای ناشایست جعفر چه بوده است؟ (پرسش)
38. چرا امام مهدی عمویش جعفر را به برادران یوسف‏ تشبیه کرد؟ (پرسش)
39. چرا فرزندان برخی از پیامبران یا امامان نااهل شدند؟ (پرسش)
40. محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا بوده است؟ (پرسش)
41. آیا شیعیان بعد از شهادت امام عسکری‏ به جعفر تعزیت و تهنیت گفتند؟ (پرسش)
42. محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا و چگونه بوده است؟ (پرسش)
43. آیه‏ای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کرده‏اند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
44. اکثر مذاهب و ادیان معتقدند که منجی آخر الزمان هنوز متولد نشده است در رد قول این گروه چه جوابهایی می‏توان ارایه کرد؟ (پرسش)
45. امام مهدی چگونه و در چه شرایطی متولد شد؟ (پرسش)
46. زمان و مکان ولادت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
47. جعفر کذاب کیست؟ (پرسش)
    1. سرانجام کار جعفر کذاب چیست؟ (پرسش)
48. چرا قرآن به طور رسمی به مسأله ولادت و وجود امام مهدی‏ اشاره نکرده است؟ (پرسش)
49. امام حسن عسکری برای اعلام ولادت امام مهدی چه برنامه‌ای داشت؟ (پرسش)
50. ماجرای سخن گفتن امام مهدی در آغاز تولد چیست؟ (پرسش)
51. اهل بیت چه پیشگویی درباره ولادت امام مهدی داشته‌اند؟ (پرسش)
52. آیا کسی امام مهدی را در دوران کودکی‌‏اش دیده است؟ (پرسش)
53. آیا به نظر اهل سنت امام مهدی متولد شده ‏است؟ (پرسش)
54. چه کسانی در خلافت عباسی قصد از میان برداشتن امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
55. چرا امام عسکری فرزندش را از مردم پنهان کرد؟ (پرسش)
56. مسئولیت امام عسکری پس از تولد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
57. نقش امام حسن عسکری در اعلام ولادت امام مهدی چه بود؟ (پرسش)
58. فضائل نیمه شعبان چیست؟ (پرسش)