نقش امام حسن عسکری در اعلام ولادت امام مهدی چه بود؟ (پرسش)
| نقش امام حسن عسکری در اعلام ولادت امام مهدی چه بود؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی) / ولادت امام مهدی |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
نقش امام حسن عسکری در اعلام ولادت امام مهدی چه بود؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت الله سید منذر حکیم در کتاب «پیشوایان هدایت، ج۱۴» در این باره گفته است:
«حضرت امام حسن عسکری (ع) در چنین اوضاع هراسناک و سختی با مسئولیتی روبرو بود که در درجه بالایی از اهمیت و حساسیت قرار داشت؛ از یک سو بر آن حضرت بود که مسأله تولد حضرت مهدی (ع) را از دیدگان حکومت عباسی کاملًا پنهان کرده و نگذارد آنان به وجود، ولادت و مکان زندگی آن حضرت پی ببرده یا حتی شناختی اجمالی از وقوع چنین مسأله‌ای پیدا کنند؛ این کار به خاطر حفظ این فرزند از اعمال قتل عام گونه حکومت عباسی که در کمین این فرزند نیز بودند انجام می‌شد به همین خاطر است که در خبر ولادت حضرت امام زمان (ع) می‌بینیم، امام عسکری (ع) تا چه اندازه بر مخفیانه بودن این مسأله تأکید می‌نمایند و به هر کس از فامیل و شعیان خاص که از خبر این ولادت مطلع گشته دستورات شدید و اکید می‌دادند تا این خبر را کاملًا از دیگران پنهان دارند آن حضرت به عنوان مثال به احمد بن اسحاق فرمودند: برای ما فرزندی به دنیا آمده است این خبر باید در نزد تو پوشیده بماند و از همه مردم کتمان گردد[۱].
اما از جهت دیگر، در کنار این پنهان کاری و پرده پوشی و در آن اوضاع هراس‌انگیز و تفتیش‌های غافلگیرانه و پیوسته حکومت عباسی، بر آن حضرت بود که خبر ولادت حضرت مهدی (ع) را در نزد شیعیان به گونه‌ای اثبات نماید که پس از وفات آن حضرت‌هیچگونه شکی در وجود و امامت آن حضرت برای شیعیان باقی نماند. پس لازم بود آن حضرت شاهدانی بر این مطلب پیدا کند و آن‌ها را از این امر مطلع گرداند تا بعدها شهادت خود را برای دیگران نقل کرده و تاریخ نیز این شهادت‌ها را برای نسل‌های آینده ثبت نماید.
لذا آن حضرت تعدادی از شیعیان خاص خود را از امر ولادت حضرت مهدی (ع) مطلع نمود[۲] و پس از گذشت سه روز از ولادت، آن حضرت نوزاد را به آنان نشان داد[۳]، همچنین، پس از گذشت چند سال از ولادتِ آن حضرت، در حالی که حضرت مهدی (ع) پسر بچه کوچکی بودند او را به چهل تن از بزرگان و اصحاب خالص خود نشان داده و به آن‌ها اعلام کرد که پس از او این پسر امام خواهد بود[۴] آن حضرت همچنین گاه گاه حضرت مهدی (ع) را به تنهایی به بعضی از اصحاب خود نشان می‌داد و حضرت مهدی نیز برای آن‌ها کرامت‌هایی به ظهور می‌رساند و آن‌ها را در باره امامت خود به یقین می‌رساند[۵]. حضرت امام حسن عسکری (ع) با توجه به لزوم حفاظت شدید از زندگی این فرزند مقدس از جنایت و نسل کشی حکومت عباسی، اقدامات دیگری نیز با هدف ثبت ولادت جانشین خود در تاریخ به انجام رسانده است به گونه‌ای که طبق نقل شیخ مفید ولادت حضرت مهدی (ع) در تاریخ به قوی‌ترین شکلی که ممکن است ولادت انسانی در تاریخ به ثبت برسد، به اثبات رسیده است[۶].
جنبه دیگری که حضرت امام حسن عسکری (ع) با آن روبرو بود، مسئولیت آماده کردن مردم برای غیبت فرزندش مهدی و عادت دادن مؤمنان به برخورد غیر مستقیم با امام غایب بود، آن حضرت این امور را از طریق اقدامات و برنامه‌هایی زنجیره وار، به انجام می‌رساندند؛ اقداماتی چون: خبر دادن به مردم از غیبت قریب الوقوع حضرت مهدی (ع) و دستور دادن به مردم برای مراجعه به عثمان بن سعید که نماینده عام آن حضرت بوده است.
حضرت امام حسن عسکری (ع) پس از این‌که حضرت امام مهدی (ع) را در حال کودکی به گروهی از اصحاب خود نشان داد به آن‌ها فرمود: پس از من این امام شما و جانشین من بر شما است از او پیروی کنید و پس از من به تفرقه و تشتت نگرایید که دینتان نابود خواهد گردید. آگاه باشید که شما از امروز به بعد تا آن هنگام که مدت زمان معینی بر او بگذرد، وی را نخواهید دید پس آن چه را که عثمان می‌گوید بپذیرید و به دستورات او گردن نهاده، کلامش را قبول کنید که او جانشین امام شما است و کار امامت به دست او است[۷].
از دیگر اقدامات حضرت امام حسن عسکری (ع) در این عرصه، تأکید آن حضرت بر به کار گرفتن روش عزلت گزینی و دوری کردن از مردم و برخورد غیر مستقیم با مؤمنان است تا آن‌ها را برای مرحله غیبت آماده سازد. آن حضرت جز در اوقاتی که برای رفتن به دارالخلافه سوار می‌شد، حتی با شیعیان خاص خود نیز از پشت پرده سخن می‌گفت و این کار از جانب آن حضرت و پیشتر از وی، پدر بزرگوارش حضرت امام هادی (ع)، مقدمه‌ای برای غیبت حضرت صاحب الزمان (ع) به شمار می‌رود تا شیعه با این امر انس گرفته، غیبت آن حضرت برای آن‌ها چیز عجیبی نبوده و پرده پوشی و استتار امام از شیعیان به صورت امری عادی در آید[۸]، از دیگر اقداماتی که در همین راستا به انجام رسید تثبیت سیستم وکیلان امام و تأیید نمودن کتاب‌های حدیثی بود که اصحاب ائمه روایات خود از ائمه و پیامبر اکرم (ص) را در آن جمع‌آوری نموده بودند[۹] تا مؤمنان در زمان غیبت به چنین کتاب‌هایی مراجعه کنند[۱۰]»[۱۱].
پرسش‌های وابسته
- چرا اهل تسنن معتقدند امام مهدی هنوز به دنیا نیامده است؟ (پرسش)
- نظر اهل سنت درباره ولادت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- وضع سیاسی بعد از شهادت امام عسکری چگونه بوده است؟ (پرسش)
- وضعیت سیاسی در عصر امام عسکری و ولادت امام مهدی چگونه بوده است؟ (پرسش)
- چرا هیچ یک از امامان هویت شخصی امام مهدی را بیان نکردهاند؟ (پرسش)
- با وجود ضعف دولت عباسی چگونه مسأله خوف بر جان امام مهدی توجیه میشود؟ (پرسش)
- امام مهدی چه تدابیری برای اختفای خود از دشمنان داشته است؟ (پرسش)
- چه کسانی از تولد امام مهدی با خبر بوده‌اند؟ (پرسش)
- سن دقیق امام مهدی چقدر است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های میلاد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- دلایل فرزند داشتن امام حسن عسکری چیست؟ (پرسش)
- آیهای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کردهاند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
- آیا برخی از شیعیان بعد از شهادت امام عسکری قائل به توقف شدند؟ (پرسش)
- آیا اعتقاد به ولادت امام مهدی و وجود او تا این زمان از ضروریات ایمان است؟ (پرسش)
- چه ضرورت دارد انسانی در گذشته دور برای آیندهای دورتر به دنیا آمده باشد؟ (پرسش)
- آیا ممکن است با سری بودن ولادت امام مهدی ادعای تواتر و اجماع در موضوع ولادت نمود؟ (پرسش)
- آیا اختلاف در امر ولادت امام مهدی سبب وهن در آن میشود؟ (پرسش)
- امام مهدی در چه شهری به دنیا آمد؟ (پرسش)
- ذکر سجده امام مهدی بعد از تولد چه بود؟ (پرسش)
- چه کسانی بر جنازه امام حسن عسکری نماز خوانده‌اند؟ (پرسش)
- آیا بعد از وفات امام عسکری عصر حیرت بوده است؟ (پرسش)
- دوران حیرت مومنین بعد از شهادت امام حسن عسکری به چه معناست؟ (پرسش)
- برای رفع حیرت از جامعه شیعی علما و اصحاب چه کارهایی انجام دادند؟ (پرسش)
- آیا در عصرهای مختلف در جهت رفع حیرت در امر ولادت و وجود امام مهدی کتاب تألیف شده است؟ (پرسش)
- چه کسی بر جنازه امام عسکری نماز اقامه کرد؟ (پرسش)
- هدف امام مهدی از اقامه نماز بر جنازه امام حسن عسکری چه بود؟ (پرسش)
- آیا پنهان بودن ولادت از نشانه‌های مهدی موعود است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در روز وفات امام حسن عسکری حاضر بودند؟ (پرسش)
- چه کسانی قصد آسیب زدن به امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
- آیا امام عسکری قبل از شهادت خود به مادرش وصیت کرده است؟ (پرسش)
- آیا بزرگان طایفه امامیه بعد از وفات امام عسکری بر ولادت امام مهدی اتفاق داشتند؟ (پرسش)
- حکم کسی که ایمان به ولادت امام مهدی ندارد چیست؟ (پرسش)
- چه کسانی در مدت پنج سال آخر حیات امام عسکری امام مهدی را دیدهاند؟ (پرسش)
- آیا علمای انساب به ولادت فرزند امام عسکری اعتراف نمودهاند؟ (پرسش)
- آیا جعفر عموی امام مهدی منکر ولادت ایشان بوده است؟ (پرسش)
- چرا جعفر به دروغگو معروف شده است؟ (پرسش)
- کارهای ناشایست جعفر چه بوده است؟ (پرسش)
- چرا امام مهدی عمویش جعفر را به برادران یوسف تشبیه کرد؟ (پرسش)
- چرا فرزندان برخی از پیامبران یا امامان نااهل شدند؟ (پرسش)
- محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا بوده است؟ (پرسش)
- آیا شیعیان بعد از شهادت امام عسکری به جعفر تعزیت و تهنیت گفتند؟ (پرسش)
- محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا و چگونه بوده است؟ (پرسش)
- آیهای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کردهاند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
- اکثر مذاهب و ادیان معتقدند که منجی آخر الزمان هنوز متولد نشده است در رد قول این گروه چه جوابهایی می‌توان ارایه کرد؟ (پرسش)
- امام مهدی چگونه و در چه شرایطی متولد شد؟ (پرسش)
- زمان و مکان ولادت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
- جعفر کذاب کیست؟ (پرسش)
- چرا قرآن به طور رسمی به مسأله ولادت و وجود امام مهدی اشاره نکرده است؟ (پرسش)
- امام حسن عسکری برای اعلام ولادت امام مهدی چه برنامه‌ای داشت؟ (پرسش)
- ماجرای سخن گفتن امام مهدی در آغاز تولد چیست؟ (پرسش)
- اهل بیت چه پیشگویی درباره ولادت امام مهدی داشته‌اند؟ (پرسش)
- آیا کسی امام مهدی را در دوران کودکیاش دیده است؟ (پرسش)
- آیا به نظر اهل سنت امام مهدی متولد شده است؟ (پرسش)
- چه کسانی در خلافت عباسی قصد از میان برداشتن امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
- چرا امام عسکری فرزندش را از مردم پنهان کرد؟ (پرسش)
- مسئولیت امام عسکری پس از تولد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- نقش امام حسن عسکری در اعلام ولادت امام مهدی چه بود؟ (پرسش)
- فضائل نیمه شعبان چیست؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ کمال الدین، ۴۳۴.
- ↑ کمال الدین، ۴۳۱، ر.ک: محمد بن فیض کاشانی، معادن الحکمة فی مکاتیب الائمة ۲، ۲۷۵.
- ↑ کمال الدین، ۴۳۱.
- ↑ شیخ طوسی، غیبت، ۲۱۷، شیخ حر عاملی، اثبات الهداة، ۴۱۵، حافظ سلیمان حنفی، ینابیع‌المودة، ۴۶۰.
- ↑ برای دست‌یابی به این ماجراها می‌توان به کتاب تبصرة الولی تألیف سید بحرانی و فصل‌هایی از کتاب‌های غیبت که به شرح کسانی که در زمان حیات امام حسن عسکری (ع) به حضور حضرت مهدی شرفیات شدند مراجعه نمود.
- ↑ الفصول العشرة فی الغیبة که در ضمن کتاب عدة رسائل شیخ مفید چاپ شده است، ۳۵۳.
- ↑ «هذا إمامکم من بعدی وخلیفتی علیکم، أطیعوه ولا تتفرقوا من بعدی فتهلکوا فی أدیانکم، ألا وأنکم لا ترونه من بعد یومکم هذا حتی یتم له عمر، فاقبلوا من عثمان ما یقوله وانتهوا الی أمره واقبلوا قوله فهو خلیفة إمامکم والأمر إلیه»؛ غیبت طوسی، ۲۱۷.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیه، ۲۶۲.
- ↑ ر.ک: رجال کشی، ۴۸۱، ۴۵۱، رجال ابن داود، ۲۷۲- ۲۷۳، وسائل الشیعة ۱۸، ۷۲، سید ابن طاووس، فلاح السائل، ۱۸۳ و....
- ↑ برای آگاهی از نقش حضرت امام حسن عسکری (ع) در این عرصه، می‌توان به کتاب تاریخ الغیبة الصغری تألیف شهید سید محمد صدر، ۲۶۹ به بعد، همچنین کتاب حیاة الامام العسکری (ع) تألیف شیخ طبسی، ۳۱۳- ۳۲۶ مراجعه نمود.
- ↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ص ۱۵۸.