آیا پنهان بودن ولادت از نشانه‌های مهدی موعود است؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا پنهان بودن ولادت از نشانه‌های مهدی موعود است؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی) / ولادت امام مهدی
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا پنهان بودن ولادت از نشانه‌های مهدی موعود است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید منذر حکیم

آیت الله سید منذر حکیم در کتاب «پیشوایان هدایت، ج۱۴» در این باره گفته است:

«بسیاری از احادیث شریف، پیشاپیش خبر داده بودند که ولادت حضرت مهدی از حضرت امام حسن عسکری (ع) مخفیانه و با پنهان کاری خواهد بود و این پنهانی را به مشیت خداوند تبارک و تعالی نسبت داده‌اند بعضی از این روایات مخفی بودن ولادت آن حضرت را به مخفی بودن تولد حضرت موسی (ع) و دسته دیگری از روایات آن را به مخفی بودن ولادت حضرت ابراهیم (ع) تشبیه نموده‌اند، و دلیل این پنهان کاری را نیز حفاظت از جان آن‌ حضرت برای رسیدن به هدف ادای رسالت الهی ذکر کرده‌اند. اکنون به ذکر نمونه‌های کمی از این روایات می‌پردازیم:

شیخ صدوق در کمال الدین و خزاز در کفایة الاثر با سند خود از حضرت امام حسن مجتبی (ع) روایت می‌کند که در ضمن حدیثی فرمودند: آیا می‌دانید هر کدام از ما ائمه در گردن خود بیعتی از طاغوت زمان خود داشته است مگر قائمی که عیسی بن مریم پشت سر او نماز می‌خواند؟! و آیا می‌دانید که خداوند عزوجل ولادت او را پنهان کرده و خودش را نیز از نظرها غایب می‌گرداند تا در هنگام قیام و خروج بیعت کسی بر گردن او نباشد، وی نهمین فرد از اولاد برادرم حسین پسر سرور زنان عالم است. خداوند عمر او را در زمان غیبتش طولانی می‌کند و او را پس از آن با قدرت به ظهور می‌رساند ...[۱].

و در حدیثی که صدوق آن را از دو طریق از حضرت علی (ع) نقل کرده است، آن حضرت فرموده‌اند: هنگامی که قائم ما قیام کند بیعت هیچ کس بر گردن او نیست. به همین دلیل ولادت او مخفی و خودش از دیدگان غایب است‌[۲]. و از حضرت امام سجاد (ع) نقل کرده است که فرمود: در قائم ما سنت‌هایی از پیامبران است ... و اما سنتی که از ابراهیم به ارث برده است مخفی بودن تولد و دوری گزیدن از مردم است ...[۳]. و از حضرت امام حسین (ع) روایت شده است که فرمود: در نهمین فرزند از نسل من سنتی از یوسف و سنتی از موسی بن عمران است و او قائم ما اهل بیت می‌باشد که خداوند امر او را در یک شب اصلاح می‌نماید[۴]. کلینی در کافی با سند خود از حضرت امام باقر (ع) روایت کرده است که‌ آن حضرت در حدیثی فرموده است: ببینید هر کدام از پیشوایان که ولادتش از دیدگان مردم پنهان ماند او صاحب شما است، همانا هیچ یک از ما اهل بیت نیست که انگشت نمای مردم شده شهرتش بر سر زبان‌ها بیفتد مگر این‌که از کینه و حسادت دشمنان از دنیا می‌رود[۵].

احادیثی که بر این معنی دلالت کنند بسیار زیادند و بسیاری از آنها نیز دارای سندهای صحیح و صراحت در دلالت بوده و قبل از وقوع تولد حضرت مهدی (ع) آشکارا از مخفی بودن آن تولد خبر داده‌اند و این خود دلالتی وجدانی و صریح بر صحت این روایات دارد حتی اگر سند بعضی از آنها ضعیف بوده یا ناشناسی در سلسله سند آنها پیدا شود؛ چرا که این روایات از چیزی خبر داده‌اند که هنوز واقع نشده بود و واقع شدن آن، صحت این روایات را تصدیق نموده است و صدور این روایات جز با مدد خداوند تبارک و تعالی که داننده همه غیب‌ها است امکان ندارد و این ثابت می‌کند که این روایات از سرچشمه‌های وحی و اخبار پیغمبر اکرم (ص) صادر گردیده است.

خود احادیث شریفی که تا کنون ذکر کردیم علت پنهان بودن ولادت حضرت مهدی (ع) را بیان داشته‌اند و این همان دلیلی است که باعث شد تا ولادت پیامبر خدا حضرت موسی (ع) نیز مخفی و پنهانی صورت پذیرد یعنی حفاظت از حضرت موسی در حال نوزادی از ستم ستمگران و تلاش آنان برای کشتن او تا با این کار حجت خداوند تبارک و تعالی بر بندگان تمام شود و حضرت موسی نیز بتواند نقش الهی خود را در نجات دادن بنی اسرائیل از چنگال فرعون، حراست از دین توحید و رو در رویی با جبروت طاغوتی فرعون ایفا نماید. به همین ترتیب، حضرت مهدی (ع) نیز بتواند همه بشریت را نجات داده، ظلم و ستم را از سطح زمین برانداخته قسط و عدل را برپا داشته و اسلام را بر همه دین‌های آسمانی برتری بخشد. این مطلب امری نبود که از پیشوایان ستمگر زمان مخفی باشد، بلکه آنان از طریق روایاتی که در این زمینه وارد شده بود از این مطلب آگاهی داشتند. فرعون مصر از بشاراتی که در رابطه با منجی بنی اسرائیل که همان حضرت موسی (ع) باشد و از میان خود آنان بر خواهد خواست، اطلاع داشت. به همین جهت بود که تلاش کرد تا همه نوزادان پسر بنی اسرائیل را با هدف جلوگیری از ظهور حضرت موسی قتل عام نماید. حالِ بنی عباس نیز این چنین بود. آنان می‌دانستند که مهدی موعود از فرزندان حضرت فاطمه (س) و پیشوای دوازدهم از ائمه اهل بیت (ع) می‌باشد. احادیث نبوی که به این مطلب تصریح دارد در میان مسلمانان منتشر گشته و دانشمندان علم حدیث ده‌ها سال قبل از ولادت حضرت مهدی (ع) این روایات را در کتاب‌های خود نوشته بودند. بنی عباس همچنین می‌دانستند که حضرت امام حسن عسکری (ع) یازدهمین امام از پیشوایان عترت نبوی (ع) است لذا طبیعی است که می‌خواستند به نگرانی خود از ظهور مهدی موعود خاتمه داده و نسل حضرت امام حسن عسکری (ع) را قطع نمایند.

ناگفته پیدا است که حتی احتمال صحت این احادیث کافی بود تا انگیزه مناسب را برای کشتن آن حضرت به دست حاکمان عباسی بدهد در حالی که آنان نه احتمال، که به این مطلب یقین داشته و می‌دانستند که جز این سلسله از پیشوایان دوازده‌گانه، در میان مسلمانان سلسله‌ای که اوصاف ذکر شده در احادیث بر آنها صادق آید وجود ندارد. هم چنان که در بحث‌های گذشته نیز به صورت مفصل این مطلب را اثبات کرده‌ایم.

در پرتو این حقیقت تاریخی امکان دارد که سر پدیده کوتاهی عمر سه امامِ نهم، دهم و یازدهم را که پدران حضرت مهدی (ع) هستند، بفهمیم. پدر بزرگوار حضرت مهدی (ع) یعنی امام حسن عسکری در سن ۲۸ سالگی‌[۷]، جد آن حضرت حضرت امام هادی (ع) در سن ۴۰ سالگی‌[۸]، و جد اعلای آن حضرت حضرت امام جواد (ع) در سن ۲۵ سالگی‌[۹]، دار فانی را وداع گفته‌اند و این پدیده سزاوار تحقیق و بررسی است و تنها همین مسأله، برای کشف اقدامات تند و سریع عباسیان برای منقطع کردن این نسل با هدف جلوگیری از ظهور مهدی موعود کفایت می‌کند[۱۰] حتی اگر تاریخ نیز اقدامات عباسیان را برای ترور و کشتار این پیشوایان ثبت نکرده باشد، چه رسد به این‌که بسیاری از این اقدامات در تاریخ ثبت شده است، حتی تاریخ نویسان این مطلب را ثبت کرده‌اند که عباسیان حضرت امام حسن عسکری (ع) را به زندان انداخته و بارها سعی در ترور آن حضرت داشته‌اند؛ کاری که با پدران بزرگوار آن حضرت (ع) نیز انجام داده‌اند[۱۱].

حضرت امام حسن عسکری (ع) این جنگ و دشمنی سوزان عباسیان نسبت به اهل بیت (ع) را در روایتی که شیخ راستگو فضل بن شاذان که معاصر آن حضرت نیز بوده، نقل کرده است، این گونه بیان داشته است: فضل بن شاذان گوید: عبدالله بن حسین سعد کاتب بر ما حدیث کرد و گفت: حضرت امام حسن عسکری (ع) فرموده‌اند: بنی امیه و بنی عباس به دو دلیل شمشیر در میان ما آل پیامبر گذاشتند: یکی از آن دو دلیل این که آنان می‌دانستند حقی در خلافت ندارند، و می‌ترسیدند ما ادعای خلافت کنیم و ناگهان حق به حقدار برسد. دومین دلیل این‌که آنان از اخبار متواتر، دانسته بودند که از بین رفتن حکومت جابران و ظالمان، به دست قائمی از ما اهل بیت به وقوع خواهد پیوست. آنان شک نداشتند که جزو گروه جابران و ستمگران هستند. به همین دلیل بود که سعی کردند اهل بیت رسول خدا (ص) را بکشند و به طمع این‌که نگذارند آن قائم (ع) به دنیا بیاید یا اگر به دنیا آمده کشته شود، نسل پیغمبر اکرم (ص) را قطع کنند. اما خداوند متعال نخواست تا امر آن قائم برای هیچ کدام از این خلفای ستمگر آشکار شود، بلکه اراده کرد تا نور خود را کامل کند، اگرچه کافران نپسندند"[۱۲]»[۱۳].

پرسش‌های وابسته

  1. چرا اهل تسنن معتقدند امام مهدی هنوز به دنیا نیامده است؟ (پرسش)
  2. نظر اهل سنت درباره ولادت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  3. وضع سیاسی بعد از شهادت امام عسکری چگونه بوده است؟ (پرسش)
  4. وضعیت سیاسی در عصر امام عسکری‏ و ولادت امام مهدی‏ چگونه بوده است؟ (پرسش)
  5. چرا هیچ یک از امامان هویت شخصی امام مهدی‏ را بیان نکرده‌‏اند؟ (پرسش)
  6. با وجود ضعف دولت عباسی چگونه مسأله خوف بر جان امام مهدی‏ توجیه می‌‏شود؟ (پرسش)
  7. امام مهدی چه تدابیری برای اختفای خود از دشمنان داشته است؟ (پرسش)
  8. چه کسانی از تولد امام مهدی با خبر بوده‌اند؟ (پرسش)
  9. سن دقیق امام مهدی چقدر است؟ (پرسش)
  10. ویژگی‌های میلاد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  11. دلایل فرزند داشتن امام حسن عسکری چیست؟ (پرسش)
  12. آیه‌‏ای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کرده‏‌اند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
  13. آیا برخی از شیعیان بعد از شهادت امام عسکری‏ قائل به توقف شدند؟ (پرسش)
  14. آیا اعتقاد به ولادت امام مهدی‏ و وجود او تا این زمان از ضروریات ایمان است؟ (پرسش)
  15. چه ضرورت دارد انسانی در گذشته دور برای آینده‏‌ای دورتر به دنیا آمده باشد؟ (پرسش)
  16. آیا ممکن است با سری بودن ولادت امام مهدی ادعای تواتر و اجماع در موضوع ولادت نمود؟ (پرسش)
  17. آیا اختلاف در امر ولادت امام مهدی سبب وهن در آن می‏‌شود؟ (پرسش)
  18. امام مهدی در چه شهری به دنیا آمد؟ (پرسش)
  19. ذکر سجده امام مهدی بعد از تولد چه بود؟ (پرسش)
  20. چه کسانی بر جنازه امام حسن عسکری نماز خوانده‌اند؟ (پرسش)
  21. آیا بعد از وفات امام عسکری‏ عصر حیرت بوده است؟ (پرسش)
  22. دوران حیرت مومنین بعد از شهادت امام حسن عسکری به چه معناست؟ (پرسش)
  23. برای رفع حیرت از جامعه شیعی علما و اصحاب چه کارهایی انجام دادند؟ (پرسش)
  24. آیا در عصرهای مختلف در جهت رفع حیرت در امر ولادت و وجود امام مهدی کتاب تألیف شده است؟ (پرسش)
  25. چه کسی بر جنازه امام عسکری نماز اقامه کرد؟ (پرسش)
  26. هدف امام مهدی از اقامه نماز بر جنازه امام حسن عسکری چه بود؟ (پرسش)
  27. آیا پنهان بودن ولادت از نشانه‌های مهدی موعود است؟ (پرسش)
  28. آیا امام مهدی در روز وفات امام حسن عسکری حاضر بودند؟ (پرسش)
  29. چه کسانی قصد آسیب زدن به امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
  30. آیا امام عسکری‏ قبل از شهادت خود به مادرش وصیت کرده است؟ (پرسش)
  31. آیا بزرگان طایفه امامیه بعد از وفات امام عسکری‏ بر ولادت امام مهدی اتفاق داشتند؟ (پرسش)
  32. حکم کسی که ایمان به ولادت امام مهدی‏ ندارد چیست؟ (پرسش)
  33. چه کسانی در مدت پنج سال آخر حیات امام عسکری‏ امام مهدی را دیده‌‏اند؟ (پرسش)
  34. آیا علمای ‏انساب به ولادت فرزند امام ‏عسکری اعتراف نموده‏‌اند؟ (پرسش)
  35. آیا جعفر عموی امام مهدی‏ منکر ولادت ایشان بوده است؟ (پرسش)
  36. چرا جعفر به دروغگو معروف شده است؟ (پرسش)
  37. کارهای ناشایست جعفر چه بوده است؟ (پرسش)
  38. چرا امام مهدی عمویش جعفر را به برادران یوسف‏ تشبیه کرد؟ (پرسش)
  39. چرا فرزندان برخی از پیامبران یا امامان نااهل شدند؟ (پرسش)
  40. محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا بوده است؟ (پرسش)
  41. آیا شیعیان بعد از شهادت امام عسکری‏ به جعفر تعزیت و تهنیت گفتند؟ (پرسش)
  42. محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا و چگونه بوده است؟ (پرسش)
  43. آیه‏ای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کرده‏اند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
  44. اکثر مذاهب و ادیان معتقدند که منجی آخر الزمان هنوز متولد نشده است در رد قول این گروه چه جوابهایی می‏توان ارایه کرد؟ (پرسش)
  45. امام مهدی چگونه و در چه شرایطی متولد شد؟ (پرسش)
  46. زمان و مکان ولادت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
  47. جعفر کذاب کیست؟ (پرسش)
    1. سرانجام کار جعفر کذاب چیست؟ (پرسش)
  48. چرا قرآن به طور رسمی به مسأله ولادت و وجود امام مهدی‏ اشاره نکرده است؟ (پرسش)
  49. امام حسن عسکری برای اعلام ولادت امام مهدی چه برنامه‌ای داشت؟ (پرسش)
  50. ماجرای سخن گفتن امام مهدی در آغاز تولد چیست؟ (پرسش)
  51. اهل بیت چه پیشگویی درباره ولادت امام مهدی داشته‌اند؟ (پرسش)
  52. آیا کسی امام مهدی را در دوران کودکی‌‏اش دیده است؟ (پرسش)
  53. آیا به نظر اهل سنت امام مهدی متولد شده ‏است؟ (پرسش)
  54. چه کسانی در خلافت عباسی قصد از میان برداشتن امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
  55. چرا امام عسکری فرزندش را از مردم پنهان کرد؟ (پرسش)
  56. مسئولیت امام عسکری پس از تولد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  57. نقش امام حسن عسکری در اعلام ولادت امام مهدی چه بود؟ (پرسش)
  58. فضائل نیمه شعبان چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. کمال الدین، ۳۱۵، کفایة الاثر، ۳۱۷.
  2. کمال الدین، ۳۰۳.
  3. کمال الدین، ۳۲۱- ۳۲۲.
  4. کمال الدین، ۳۱۶.
  5. کافی ۱، ۲۷۶.
  6. دکتر محمد مهدی خان بنیان‌گذار مجله حکمت در قاهره در کتاب خود باب الابواب که قسمتی از آن به تحقیق درباره حرکات مدعیان مهدویت اختصاص یافته، شرح حال این مدعیان دروغین را ذکر نموده است.
  7. ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه، ۲۸۸.
  8. مسعودی، مروج الذهب ۴، ۱۶۹.
  9. ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه، ۲۷۶.
  10. دامنه این تلاش‌ها حتی به داخل خانه حضرت امام حسن عسکری (ع) رسید. دولت عباسی جاسوس‌های زن را برای مراقبت از آنچه داخل خانه امام (ع) می‌گذرد، کاشته بود تا اگر امام مهدی (ع) به دنیا آمد او را به قتل برسانند و این تلاش‌ها تا آنجا استمرار یافته بود که نمی‌خواستند حتی حضرت امام مهدی (ع) به دنیا بیاید. از همین جا است که می‌بینیم، حضرت امام حسن عسکری (ع) به صورت رسمی، متعارف و متداول آن زمان ازدواج نکرد.
  11. ر.ک: شیخ طبسی، حیات الامام العسکری (ع)، ۴۲۴- ۴۲۱.
  12. شیخ حر عاملی ۳، ۵۷۰، شیخ لطف الله صافی، منتخب الاثر، ۳۵۹، ب ۳۴، ح ۴ به نقل از: خاتون‌آبادی، کشف الحق و در ادامه آن هم، اخباری که با مضمون روایاتی که ذکر کردیم باشد کم نیست.
  13. حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ج۱۴، ص ۱۵۰-۱۵۵.