صحابه: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۱۳: خط ۱۳:
==مقدمه==
==مقدمه==
*[[اصحاب]] و [[یاران پیامبر خاتم|یاران پیامبر]]{{صل}} می‌باشند، اصطلاحاً آنان‌که زمان [[پیامبرخاتم|رسول خدا]] را درک کرده و او را دیده‌اند. شمار آنان را تا سی‌هزار نفر هم گفته‌اند که البته رقم دقیقی نیست، چون تنها در حجّة [[الوداع]]، بیش از صدهزار نفر با آن [[حضرت]] [[حج]] انجام دادند و سخنان او را در [[غدیر]] شنیدند. برخی هم [[صحابی]] را کسی دانسته‌اند که او را دیده و از او [[حدیث]] [[نقل]] کرده یا مدّتی با او [[مصاحبت]] داشته است. در مقابل صحابه، تابعین‌اند که [[نسل]] پس از صحابه‌اند. بحث از صحابه از آنجا ریشه می‌گیرد که [[اهل سنت]] معتقدند همۀ صحابه [[عادل]] و منزّه‌اند و دلیلشان هم آیاتی است که از [[مؤمنان]] و [[مهاجران]] و [[انصار]] [[ستایش]] می‌کند و این [[اعتقاد]]، برای تصحیح [[خلافت ابوبکر]] و [[عمر]] و [[عثمان]] و نیز توجیه خلاف‌های عملی آنان است. در حالی که در [[آیات]] متعدّدی از برخی افراد آن زمان [[نکوهش]] شده و به [[گواهی]] [[تاریخ]] نیز خطاهای بزرگی از برخی سرزده و [[اعتقاد]] به [[عدالت]] همۀ صحابه، چیزی جز چشم نهادن بر واقعیات [[تاریخی]] و توجیه [[ظلم]] و [[انحراف]] برخی نیست. آیا [[امام علی|علی]]{{ع}} که در همۀ صحنه‌های [[نبرد]] علیه [[باطل]] و [[شرک]] حضور داشته، و [[ابو سفیان]] که در همۀ توطئه‌ها علیه [[اسلام]] فعالیّت داشته و اواخر [[عمر]] [[پیغمبر]] منافقانه [[مسلمان]] شده است برابرند؟<ref>در این‌باره ر. ک: «نظریة عدالة الصحابه» ، احمد حسین یعقوب، «معالم المدرستین» ، ج ۱ ص ۸۷، «الصحابة فی القرآن و السنّة و التاریخ» مرکز الرساله</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۱.</ref>.
*[[اصحاب]] و [[یاران پیامبر خاتم|یاران پیامبر]]{{صل}} می‌باشند، اصطلاحاً آنان‌که زمان [[پیامبرخاتم|رسول خدا]] را درک کرده و او را دیده‌اند. شمار آنان را تا سی‌هزار نفر هم گفته‌اند که البته رقم دقیقی نیست، چون تنها در حجّة [[الوداع]]، بیش از صدهزار نفر با آن [[حضرت]] [[حج]] انجام دادند و سخنان او را در [[غدیر]] شنیدند. برخی هم [[صحابی]] را کسی دانسته‌اند که او را دیده و از او [[حدیث]] [[نقل]] کرده یا مدّتی با او [[مصاحبت]] داشته است. در مقابل صحابه، تابعین‌اند که [[نسل]] پس از صحابه‌اند. بحث از صحابه از آنجا ریشه می‌گیرد که [[اهل سنت]] معتقدند همۀ صحابه [[عادل]] و منزّه‌اند و دلیلشان هم آیاتی است که از [[مؤمنان]] و [[مهاجران]] و [[انصار]] [[ستایش]] می‌کند و این [[اعتقاد]]، برای تصحیح [[خلافت ابوبکر]] و [[عمر]] و [[عثمان]] و نیز توجیه خلاف‌های عملی آنان است. در حالی که در [[آیات]] متعدّدی از برخی افراد آن زمان [[نکوهش]] شده و به [[گواهی]] [[تاریخ]] نیز خطاهای بزرگی از برخی سرزده و [[اعتقاد]] به [[عدالت]] همۀ صحابه، چیزی جز چشم نهادن بر واقعیات [[تاریخی]] و توجیه [[ظلم]] و [[انحراف]] برخی نیست. آیا [[امام علی|علی]]{{ع}} که در همۀ صحنه‌های [[نبرد]] علیه [[باطل]] و [[شرک]] حضور داشته، و [[ابو سفیان]] که در همۀ توطئه‌ها علیه [[اسلام]] فعالیّت داشته و اواخر [[عمر]] [[پیغمبر]] منافقانه [[مسلمان]] شده است برابرند؟<ref>در این‌باره ر. ک: «نظریة عدالة الصحابه» ، احمد حسین یعقوب، «معالم المدرستین» ، ج ۱ ص ۸۷، «الصحابة فی القرآن و السنّة و التاریخ» مرکز الرساله</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۱.</ref>.
==آیا [[قرآن]] به [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} تضمین می‌دهد؟==
*ستایشی که [[قرآن کریم]] از [[رفتار]] گذشته [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} [[پلید]] کرده است، هرگز [[دلیل]] بر [[پاکی]] آنها از هر نوع [[فساد]] و [[انحرافی]] در دوران عمرشان نیست؛ زیرا [[رضایت خداوند]] و [[سعادت ابدی]] [[انسان]] در گرو تداوم [[ایمان]] و استمرار [[عمل صالح]] در طول میداد و خود [[اسوه]] [[فضایل]] [[انسانی]] بود و هرگز به [[شرک]] و [[گناه]] آلود نشد، این‌گونه خطاب می‌کند: {{متن قرآن|لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ}}<ref>«اگر شرک بورزی بی‌گمان کردارت از میان خواهد رفت و بی‌شک از زیانکاران خواهی بود» سوره زمر، آیه ۶۵.</ref>. همچنین در مورد [[پیامبر]] بزرگ [[ابراهیم]] و فرزندانش می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«و اگر شرک ورزیده بودند آنچه می‌کردند تباه می‌شد» سوره انعام، آیه ۸۸.</ref>.
*از نظر [[تاریخی]] [[بدیهی]] است که همه کسانی که به نام [[صحابه]] معرّفی شده‌اند، [[صالح]] و [[پارسا]] نبوده‌اند. [[بخاری]] از [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] کرده است که فرمود: "در [[قیامت]] من بر لب [[حوض کوثر]] ایستاده‌ام و در [[انتظار]] کسانی هستم که نزدم خواهند آمد، در این هنگام گروهی را از کنار من جدا می‌کنند و دور می‌نمایند. می‌پرسم: اینان هم از [[صحابه]] من هستند؟ می‌گویند: آری! اما تو خبر [[نداری]] اینان (پس از تو) [[عقب‌گرد]] کردند و به قهقرا برگشتند"<ref>صحیح بخاری، کتاب فتن.</ref>.
*[[تفتازانی]] می‌نویسد: "جنگ و اختلافاتی میان [[صحابه]] رخ داده و در کتب [[تاریخ]] [[ثبت]] شده و از طریق افراد موثّق [[نقل]] گردیده است. از همه اینها می‌توان پی برد که گروهی از [[اصحاب]] از راه [[حقّ]] [[منحرف]] شدند و به [[فسق]] و [[ستمکاری]] [[آلوده]] گردیدند، [[انگیزه]] این [[انحراف]] و [[فسق]] و [[ستم]]، [[حس]] [[کینه‌توزی]] عناد و [[حسد]] و سلطنت‌خواهی و [[ریاست‌طلبی]] و [[تمایل]] به لذّات و [[شهوات]] بوده است؛ زیرا چنین نبود که همگی [[صحابه]] از [[گناه]] و [[پلیدی]] مبرّا و [[معصوم]] باشند"<ref>شرح المقاصد، ص۴۶.</ref>.
*[[مجتهد]] و معذور، بلکه مأجور دانستن [[صحابه]] و [[تنزیه]] آنان از سوی [[اهل سنت]] باعث تجری گروهی [[دنیاطلب]] و [[خودخواه]] گردید. کسانی همچون [[معاویه]]، [[عمرو بن عاص]]، [[خالد بن ولید]]، [[مغیرة بن شعبه]]، [[سعید بن عاص]]، [[بسر بن ارطاة]] و... به هر عمل خلاف و جنایت باری دست زدند و کسی نتوانست زبان به [[اعتراض]] بگشاید. [[رهبر]] [[خوارج نهروان]] - [[حرقوص بن زهیر ]]- از [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} بود که [[حضرت]] درباره‌اش فرمود: "او [[دین]] خود را رها می‌کند، همچون تیری که از ترکش بیرون می‌رود". همچنین [[عبدالله بن جحش]] - که از [[مهاجرین]] به [[حبشه]] بود- از [[اسلام]] برگشت و به [[آیین مسیحیت]] در آمد.
*بنابراین نه تنها به [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} و سایر [[مؤمنان]] تضمینی داده نشده که چنین تضمینی حتّی به شخص [[پیامبر]]{{صل}} نیز - که وجودش سراسر [[ایمان]] و [[تقوی]]، [[رحمت]] و [[برکت]] برای [[انسان]] است- داده نشده است<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۱۲۵-۱۲۶.</ref>.


==فهرستی از [[صحابه پیامبر خاتم]]==
==فهرستی از [[صحابه پیامبر خاتم]]==

نسخهٔ ‏۱۹ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۲۷

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل صحابه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

صحابه یا اصحاب، جمعِ صاحب، کسی که همراه و هم‌دوره با پیامبر خدا(ص) و مدتی با آن حضرت بوده و او را دیده و از سخنان او شنیده است. به یاران پیامبر، اصحاب و صحابه گفته می‌شود و به کسانی که در نسل بعد بوده و پیامبر را ندیده‌اند، "تابعین" گویند. صحابه پیامبر بودن یک افتخار است و رسول خدا(ص) اصحاب خود را ستایش کرده است. کسانی همچون سلمان، ابوذر، بلال، ابن مسعود، مقداد، عمار یاسر، حمزه، از اصحاب پیامبر بوده‌اند و شمار آنان به هزاران نفر می‌رسد. البته برخی از صحابه، کارهای ناپسند و خلاف داشتند، و بعضی از منافقین هم در جمع صحابه بودند، پس نمی‌توان همه صحابه را عادل و بی‌عیب دانست[۱].

مقدمه

آیا قرآن به اصحاب پیامبر(ص) تضمین می‌دهد؟

فهرستی از صحابه پیامبر خاتم

  1. ام سلمه همسر رسول خدا
  2. ابراهیم فرزند رسول اکرم
  3. ابن ام‌مکتوم
  4. ابوالعاص بن الربیع
  5. ابوامامه باهلی
  6. ابوایوب انصاری
  7. ابوبصیر عتبه بن اسید
  8. ابوبکره بن نفیع بن حارث
  9. ابوجندل بن سهیل
  10. ابودجانه انصاری
  11. ابودرداء
  12. ابوذر غفاری
  13. ابورافع آزادکرده پیامبر
  14. ابوسعید خدری
  15. ابوسفیان بن حارث
  16. ابوطالب بن عبدالمطلب
  17. ابوطلحه انصاری
  18. ابوقتاده انصاری
  19. ابوقیس صیفی
  20. ابولبابه
  21. ابومحجن
  22. ابومسلم خولانی
  23. ابوموسی اشعری
  24. ابوهریره دوسی
  25. ابوهیثم بن تیهان
  26. اُبَیِ بنُ کَعْب
  27. احنف بن قیس
  28. ارقم بن ابی الارقم
  29. اسامه بن زید
  30. اسعد بن زراره
  31. اسماء‌ بنت عُمیس
  32. اسماء دختر نعمان بن ابی‎الجون
  33. اشعث بن قیس کِندی
  34. اصحم نجاشی
  35. اُصیَد بن سلمه
  36. اعشی مازنی
  37. اقرع بن حابس
  38. اکثم بن جون
  39. اکثم بن صیفی
  40. ام سلمه همسر رسول خدا
  41. اُم عُماره
  42. ام مَعبد خُزاعیه
  43. ام‌ایمن
  44. ام‌حبیبه دختر ابوسفیان
  45. اَمَد بن اَبد
  46. امرؤالقیس
  47. ام‌سنان اسلمیه
  48. ام‌شُریک
  49. ام‌کلثوم دختر امام علی بن ابیطالب
  50. ام‌ورقه
  51. ام‌هانی دختر ابوطالب
  52. امیه بن ابی‌الصلت
  53. اُمیه دختر قیس
  54. انس بن ابی مرثد
  55. اَنس بن حارث
  56. انس بن مالک
  57. انس بن نضر بن ضمضم
  58. اوس بن صامت انصاری
  59. أَوس بن قیظی
  60. اویس قرنی
  61. آبان بن سعید بن العاص
  62. باذان
  63. باقوم رومی
  64. بُجیر بن زهیر
  65. بُدَیل بن وَرقاء
  66. براء بن عازب
  67. براء بن مالک
  68. براء بن معرور
  69. بُریده بن الحُصیب
  70. بُسر بن أرطاه
  71. بشر بن حارث
  72. بشر بن معاویه
  73. بشیر بن معبد
  74. بکر بن شَداخ
  75. بلال مؤذن پیامبر
  76. بهلول بن ذویب
  77. تماضر شاعر
  78. تمیم بن اوس
  79. تمیم بن جراشه
  80. ثابت بن دحداح
  81. ثابت بن قیس بن شماس
  82. ثعلبه بن حاطب
  83. ثعلبه بن عبدالرحمان
  84. ثُمامه بن اُثال حنفی
  85. ثوبان مولی آزاده کرده رسول الله
  86. جابر بن عبدالله انصاری
  87. جارود بن المعلی
  88. جاریه بن قدامه
  89. جُعده بن هُبیره
  90. جعفر طیار
  91. جُلاس بن سُوَید
  92. جناده بن ابی‌امیه
  93. جندب بن عبدالله
  94. جندب بن کعب
  95. جویریه
  96. جُهیم بن صلت
  97. حارث بن صِمه
  98. حارث بن کَلده
  99. حارثه بن سراقه
  100. حارثه بن نعمان
  101. حاطب بن ابی بلتعه
  102. حُباب بن مُنذر
  103. حَجاج بن عُلاط
  104. حجر بن عدی
  105. حُذَیفه بن الیمان
  106. حسان بن ثابت
  107. حفصه دختر عمر
  108. حکم بن ابی‌العاص
  109. حَکَم بن عمرو غِفاری
  110. حُکیم بن جَبَله
  111. حکیم بن حزام
  112. حمزه بن عبدالمطلب
  113. حنظله بن ابی‌عامر
  114. حَولاء عطاره
  115. حلیمه سعدیه
  116. خالد بن سعید
  117. خالد بن ولید
  118. خباب بن اَرت
  119. خُبَیب بن عَدی
  120. خدیجه بنت خویلد
  121. خریم بن اوس
  122. خزاعی بن عبدنهم
  123. خُزَیمه بن ثابت ذوالشهادتین
  124. خَوات بن جُبَیر
  125. دِحیه بن خلیفه کلبی
  126. دعثور بن الحارث
  127. رافع بن عُمیره
  128. ربیع بن زیاد حارثی
  129. رفاعه بن عبدالمنذر
  130. رقیه دختر رسول خدا
  131. ام‌کلثوم دختر رسول خدا
  132. ریحانه بنت زید
  133. زاهِر بن حرام
  134. زُبیر بن عَوام بن خُوَیلِد
  135. زُهَیر بن صُرَد سعدی
  136. زیاد بن سُمیه
  137. زید بن ارقم
  138. زید بن ثابت
  139. زید بن حارثه‌
  140. زید بن خالد الجُهنی
  141. زید بن سعنه
  142. زید بن صوحان
  143. زید بن عمرو بن نُفَیل
  144. زینب بنت جحش
  145. زینب بنت خزیمه
  146. سُراقَهُ بنُ مالک
  147. سعد الاسود
  148. سعد بن ابی وقاص
  149. سعد بن خیثمه
  150. سعد بن ربیع
  151. سعد بن عُباده بن دُلیم
  152. سعد بن معاذ
  153. سعید بن زید
  154. سعید بن عامر بن حُذیم
  155. سفینه مولی رسول الله
  156. سلمان فارسی
  157. سلیمان بن صرد خزاعی
  158. سمره بن جندب فزاری
  159. سواد بن قارب دوسی
  160. سوده بنت زمعه
  161. سهل بن حُنیف أوسی
  162. سهل بن سعد ساعدی
  163. سُهَیل بن عمرو
  164. شریح قاضی
  165. شیبه بن عثمان
  166. صخر بن حرب بن‌امیه
  167. صَرمه بن ابی‌انس
  168. صعصعه بن صوحان العبدی
  169. صَعصَعه بن ناجیه
  170. صفیه دختر حُیی بن اخطب
  171. صفیه دختر عبدالمطلب
  172. صهیب بن سنان
  173. ضَحاک بن سُفیان
  174. ضَماد بن ثَعلَبَه
  175. طُفَیل بن عَمرو دَوسی
  176. طلحه بن عُبیدالله تیمی
  177. طلیب بن عمیر
  178. عاتکه دختر عبدالمطلب
  179. عاصم بن ثابت
  180. عامر بن اکوع
  181. عامر بن فهیره
  182. عامر بن واثله
  183. عایشه
  184. عَباد بن بشر بن وقش
  185. عباس بن عبدالمطلب
  186. عبدالله بن ابی‌امیه
  187. عبدالله بن ارقم
  188. عبدالله بن اُنیس جُهَنی انصاری
  189. عبدالله بن جَحش
  190. عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب
  191. عبدالله بن حَنظَله
  192. عبدالله خُزاعی
  193. عبدالله ذوالبجادین
  194. قَتاده بن نعمان
  195. قُثَم بن عباس
  196. قدامه بن مظعون
  197. قَرَظه بن کعب
  198. قیس بن سعد بن عباده
  199. قیس بن عاصم منقری
  200. کعب بن زهیر
  201. کعب بن سور ازادی
  202. کعب بن عُجره
  203. کعب بن عمرو
  204. کعب بن مالک
  205. کلثوم بن هِدم
  206. لبابه الکبری ام‌الفضل
  207. لبید بن ربیعه
  208. ماعز بن مالک اسلمی
  209. مالک بن عَوف نَصری
  210. مالک بن قیس
  211. مالک بن نویره
  212. محمد بن ابی حذیفه
  213. محمد بن مسلمه
  214. محمدبن ابی‌بکر
  215. مخنف بن سلیم الازدی الغامدی
  216. مِدعَم
  217. مرثد بن ابی‌مرثد
  218. مروان بن حَکَم
  219. مِسوَر بن مَخرمَه
  220. مُصعب بن عُمیر
  221. معاذ بن جبل
  222. مُعاذ بن عَفراء
  223. معاویه بن ابی‌سفیان اموی
  224. معاویه بن معاویه المزنی
  225. مغیره بن شعبه
  226. مقداد بن اسود
  227. مُنذر بن عمرو بن خُنَیس
  228. میمونه همسر رسول خدا
  229. نابغه جعدی
  230. نعمان بن بشیر
  231. نُعمان بن عَجلان
  232. نعمان بن مالک
  233. نُعمان بن مُقرِن
  234. نُعیم بن مسعود
  235. نوفل بن حارث
  236. وائل بن حِجر
  237. وائله بن اسقع
  238. وحشی بن حرب
  239. ورقه بن نوفل
  240. ولید بن عقبه
  241. هاشم بن عتبه
  242. هند بن ابی هاله
  243. هند همسر ابوسفیان
  244. یسار حبشی
  245. یَعلی بن اُمیه التمیمی

عدالت صحابه

سنت صحابه

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۳۱.
  2. در این‌باره ر. ک: «نظریة عدالة الصحابه» ، احمد حسین یعقوب، «معالم المدرستین» ، ج ۱ ص ۸۷، «الصحابة فی القرآن و السنّة و التاریخ» مرکز الرساله
  3. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۶۱.
  4. «اگر شرک بورزی بی‌گمان کردارت از میان خواهد رفت و بی‌شک از زیانکاران خواهی بود» سوره زمر، آیه ۶۵.
  5. «و اگر شرک ورزیده بودند آنچه می‌کردند تباه می‌شد» سوره انعام، آیه ۸۸.
  6. صحیح بخاری، کتاب فتن.
  7. شرح المقاصد، ص۴۶.
  8. محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۲۵-۱۲۶.