علم امام ۲ (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
===فصل اول: کلیات (مفهوم‌شناسی)=== | ===فصل اول: کلیات (مفهوم‌شناسی)=== | ||
====گفتار اول: علم==== | ====گفتار اول: علم==== | ||
*تعریف | *[[علم در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)|تعریف علم]]؛ | ||
*وجود بودن علم؛ | *وجود بودن علم؛ | ||
*اقسام | *[[اقسام و انواع علم کدام‌اند؟ (پرسش)|اقسام علم]]؛ | ||
*علم حضوری و | *[[علم فعلی یا حضوری یا دائمی و احاطی معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|علم حضوری و حصولی]]؛ | ||
*علم تصوری و تصدیقی؛ | *علم تصوری و تصدیقی؛ | ||
*علم فعلی و | *[[علم فعلی یا حضوری یا دائمی و احاطی معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|علم فعلی و انفعالی]]؛ | ||
*علم جزئی و | *[[آیا علم معصوم تفصیلی و با جزئیات است یا اجمالی و کلی؟ (پرسش)|علم جزئی و کلی]]؛ | ||
*علم اجمالی و | *[[علم اجمالی معصوم چیست؟ (پرسش)|علم اجمالی]] و [[علم تفصیلی معصوم چیست؟ (پرسش)|تفصیلی]]؛ | ||
====گفتار دوم: [[امام]]==== | ====گفتار دوم: [[امام]]==== | ||
*تعریف واژه [[امام]]؛ | *تعریف واژه [[امام]]؛ | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
===فصل دوم: عوامل و موانع علم=== | ===فصل دوم: عوامل و موانع علم=== | ||
====گفتار اول: عوامل ایجاد علم==== | ====گفتار اول: عوامل ایجاد علم==== | ||
#ابزار حصول | #[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|ابزار حصول علم]]؛ | ||
*قوه حس؛ | *قوه حس؛ | ||
*قوه خیال؛ | *قوه خیال؛ | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
*رابطه قوه خیال با قوه عاقله؛ | *رابطه قوه خیال با قوه عاقله؛ | ||
*قلب انسانی؛ | *قلب انسانی؛ | ||
#راه‌های حصول | #[[منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش)|راه‌های حصول علم]]؛ | ||
*جهاد اکبر؛ | *جهاد اکبر؛ | ||
*سیر و سلوک؛ | *سیر و سلوک؛ | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
*اشاره اجمالی به راه‌های برطرف کردن موانع و حجاب‌های علم؛ | *اشاره اجمالی به راه‌های برطرف کردن موانع و حجاب‌های علم؛ | ||
===فصل سوم: مصادر [[علم امام]]=== | ===فصل سوم: مصادر [[علم امام]]=== | ||
*ارثی بودن | *[[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|ارثی بودن علم امام]]؛ | ||
*وصایت در علم؛ | *وصایت در علم؛ | ||
* | *[[رابطه مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|مطالعه صحیفه، جفر، جامعه و مصحف]]؛ | ||
*مطالعه | *[[رابطه قلم با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|مطالعه قلم]]؛ | ||
*مطالعه | *[[رابطه لوح یا لوح محفوظ با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|مطالعه لوح]]؛ | ||
*مطالعه | *[[رابطه عرش با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|مطالعه عرش]]؛ | ||
*معاشرت با | *[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|معاشرت با ملائکه]]؛ | ||
*اتصال به | *[[رابطه وحی یا الهام با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|اتصال به وحی]]؛ | ||
* | *[[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|القای روح القدس]]؛ | ||
*القای | *[[رابطه روح یا روح القدس با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|القای روح]]؛ | ||
*شب | *[[آیا علم معصوم در شب قدر نازل می‌شود؟ (پرسش)|شب قدر]]؛ | ||
* | *[[معراج]]؛ | ||
*تکلم بی‌واسطه با خداوند؛ | *تکلم بی‌واسطه با خداوند؛ | ||
*اتصال در حالت [[رؤیا]]؛ | *اتصال در حالت [[رؤیا]]؛ | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
====گفتار اول: ماهیت [[علم امام]]==== | ====گفتار اول: ماهیت [[علم امام]]==== | ||
*تفاوت [[علم امام]]با علم دیگر انسان‌ها؛ | *تفاوت [[علم امام]]با علم دیگر انسان‌ها؛ | ||
*معجزه بودن | *[[رابطه علم ویژه معصوم با معجزه و کرامت چیست؟ (پرسش)|معجزه بودن علم امام]]؛ | ||
*حضوری بودن | *[[علم فعلی یا حضوری یا دائمی و احاطی معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|حضوری بودن علم امام]]؛ | ||
*لدنی بودن | *[[رابطه علم لدنی با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|لدنی بودن علم امام]]؛ | ||
*[[علم امام]] | *[[خزانه‌داری معصوم برای علوم الهی به چه معناست؟ (پرسش)|علم امام خزانه علم الهی]]؛ | ||
*علم بودن نسیان؛ | *علم بودن نسیان؛ | ||
*عدم اختلاف در | *[[آیا وجود اختلاف یا تناقض در علم معصوم ممکن است؟ (پرسش)|عدم اختلاف در علم امام]]؛ | ||
*تکلیف‌آور نبودن | *[[آيا علم تام معصوم تکلیف‌آور است و معصوم را به عمل بر اساس آن موظف می‌کند؟ (پرسش)|تکلیف‌آور نبودن علم امام]]؛ | ||
*دشوار بودن فهم | *دشوار بودن فهم علم امام؛ | ||
====گفتار دوم: ابعاد و محدوده[[علم امام]]==== | ====گفتار دوم: ابعاد و محدوده[[علم امام]]==== | ||
*عمومیت | *عمومیت علم امام؛ | ||
*علم به ماکان و ما یکون؛ | *علم به ماکان و ما یکون؛ | ||
*علم به علوم ملائکه و | *[[رابطه تحدیث یا ارتباط با فرشتگان با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|علم به علوم ملائکه و انبیا و رسل]]؛ | ||
*علم به ملکوت آسمان‌ها و | *[[آیا علم به عجایب یا راه‌های آسمان و زمین یا خشکی و دریا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به ملکوت آسمان‌ها و زمین]]؛ | ||
*علم به | *[[رابطه اسم اعظم با علم معصوم چیست؟ (پرسش)|علم به اسم اعظم]]؛ | ||
*علم به تمام زبان‌ها و زبان | *[[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|علم به تمام زبان‌ها و زبان پرندگان]]؛ | ||
*علم به اعمال، سخنان و ضمایر | *[[آیا علم به اعمال و احوال خلق علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به اعمال، سخنان و ضمایر مردم]]؛ | ||
*علم به نیازهای | *[[آیا علم به حاجات و نیازهای مردم علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به نیازهای مردم]]؛ | ||
*علم به روش سیاست مردم؛ | *علم به روش سیاست مردم؛ | ||
*علم به پاسخ تمام سؤالات؛ | *علم به پاسخ تمام سؤالات؛ | ||
*علم در کودکی؛ | *علم در کودکی؛ | ||
*علم به پشت سر و در خواب؛ | *علم به پشت سر و در خواب؛ | ||
* | *[[آیا علم معصوم در شب جمعه نازل می‌شود؟ (پرسش)|افزایش علم امام در هر شب جمعه]]؛ | ||
*فزونی یافتن | *[[افزایش علم معصوم به چه معناست؟ (پرسش)|فزونی یافتن علم امام در هر لحظه]]؛ | ||
*علم در هنگام | *[[آیا علم معصوم متوقف بر اراده اوست یا بر صرف التفات و توجه؟ (پرسش)|علم در هنگام درخواست]]؛ | ||
*علم به زمان | *[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به زمان شهادت]]؛ | ||
*علم به منایا و | *[[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به منایا و بلایا]]؛ | ||
===فصل پنجم: [[علم امام]] از منظر آیات=== | ===فصل پنجم: [[علم امام]] از منظر آیات=== | ||
===فصل ششم: دیدگاه فلاسفه و متکلمان در باب | ===فصل ششم: [[دیدگاه‌های دانشمندان فلسفه و حکمت اسلامی در باره علم غیب چیست؟ (پرسش)|دیدگاه فلاسفه و متکلمان در باب علم امام]]=== | ||
*دیدگاه [[بو علی سینا]]؛ | *دیدگاه [[بو علی سینا]]؛ | ||
*دیدگاه [[شیخ اشراق]]؛ | *دیدگاه [[شیخ اشراق]]؛ | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۶: | ||
*ادله متکلمان در باب لزوم اعلم بودن [[امام]]؛ | *ادله متکلمان در باب لزوم اعلم بودن [[امام]]؛ | ||
===فصل هفتم: بررسی و نقد شبهات=== | ===فصل هفتم: بررسی و نقد شبهات=== | ||
====گفتار اول: بیان آیات معارض با عمومیت | ====گفتار اول: [[چگونه آیات نافی علم غیب از غیر خدا با آیات مثبت علم غیب برای غیر او قابل جمع هستند؟ (پرسش)|بیان آیات معارض با عمومیت علم امام و رفع تعرض]]==== | ||
* | *[[آیا علم غیب منحصر به خداست؟ (پرسش)|انحصار علم غیب و کلیدهای آن به خداوند متعال]]؛ | ||
*عدم علم | *[[با توجه به آیه ۱۸۷ سوره اعراف آیا پیامبر خاتم به زمان قیامت علم دارد؟ (پرسش)|عدم علم پیامبر اکرم به زمان وقوع قیامت]]؛ | ||
*انحصار علم به قیامت و نزول باران و چگونگی جنین در رحم مادر و آینده انسان و محل مرگ او به خداوند؛ | *انحصار علم به قیامت و [[آیا علم به بارش باران علم غیب شمرده می‌شود و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|نزول باران]] و [[آیا علم به آنچه در رحم مادران است علم غیب شمرده می‌شود و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به آنچه در رحم مادران است]] [[آیا علم به آنچه در رحم مادران است علم غیب شمرده می‌شود و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|چگونگی جنین در رحم مادر]] و آینده انسان و محل مرگ او به خداوند؛ | ||
*عدم علم پیامبران به پاسخ امت؛ | *عدم علم پیامبران به پاسخ امت؛ | ||
*عدم علم [[پیامبر]] به ملأاعلی؛ | *عدم علم [[پیامبر]] به ملأاعلی؛ | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۵۰: | ||
*خلاصه مجموعه‌ای از پاسخ‌ها به تعارض آیات با عمومیت علم [[انبیا]] و اولیا؛ | *خلاصه مجموعه‌ای از پاسخ‌ها به تعارض آیات با عمومیت علم [[انبیا]] و اولیا؛ | ||
====گفتار دوم: بیان روایات معارض با عمومیت | ====گفتار دوم: [[چگونه روایات نافی علم غیب از غیر خدا با روایات مثبت علم غیب برای غیر او قابل جمع هستند؟ (پرسش)|بیان روایات معارض با عمومیت علم امام و رفع تعارض]]==== | ||
*بیان روایات معارض؛ | *بیان روایات معارض؛ | ||
*رفع تعارض؛ | *رفع تعارض؛ | ||
نسخهٔ ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۲:۵۲
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
| علم امام | |
|---|---|
 | |
| ترجمهٔ کتاب | (با رویکرد قرآنی، روایی، عرفانی، فلسفی و کلامی) |
| نویسندگان | محمد زمان رستمی و طاهره آل‌بویه |
| موضوع | علم امام، امامت در حدیث، امامت در قرآن |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات بوستان کتاب|انتشارات بوستان کتاب]][[رده:انتشارات بوستان کتاب]] |
| وابسته به | دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۸ و ۱۳۹۰ ش |
| چاپ | اول |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۰۹-۰۴۵۵-۸ |
| شماره ملی | ۲۰۰۳۶۵۶ |
علم امام (با رویکرد قرآنی، روایی، عرفانی، فلسفی و کلامی) کتابی است به زبان فارسی که به بررسی علم امام از نگاه عقل و نقل می‌پردازد. این کتاب به قلم محمد زمان رستمی و طاهره آل‌بویه نوشته شده و توسط بوستان کتاب وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به چاپ رسیده‌است.[۱]
درباره کتاب
کتاب حاضر تحقیقی در زمینه ماهیت علم امام و مصادر و شعاع آن است. در این راستا نخست تعریفی از مفهوم علم و اقسام آن ارایه شده و سپس به تعریف واژه امام، مراتب، صفات و وظایف او پرداخته شده‌است. در ادامه، موانع و عوامل كسب علم و حجاب‌های آن بررسی شده و مصادر اصلی علم بالای امام به امور غیبی مانند لوح، قلم، عرش و عوالم ملكوتی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌است. در ادامه، به ماهیت، ابعاد و محدوده علم امام نیز، اشاره شده و از دیدگاه آیات و روایات، به چارچوبهای كلی علم امام و نقد شبهات وارده در این زمینه پرداخته شده‌است. نگارنده عدم تعلق برخی از علوم به پیامبران و امامان را نیز، مورد ارزیابی قرار داده و به تبیین برخی روایات متعارض وارد شده از سوی معصومین(ع)، پرداخته‌است.[۲]
فهرست کتاب
- جکیده؛
- پیش گفتار؛
فصل اول: کلیات (مفهوم‌شناسی)
گفتار اول: علم
- تعریف علم؛
- وجود بودن علم؛
- اقسام علم؛
- علم حضوری و حصولی؛
- علم تصوری و تصدیقی؛
- علم فعلی و انفعالی؛
- علم جزئی و کلی؛
- علم اجمالی و تفصیلی؛
گفتار دوم: امام
- تعریف واژه امام؛
- تفاوت نبی، رسول، محدث و امام؛
- دلایل انفکاک نبوت و امامت؛
- تفاوت [[شیعه] و سنی در تعریف امامت؛
- مراتب امامت؛
- صفات امام؛
- وظایف امام؛
- مراد از امام در این رساله؛
فصل دوم: عوامل و موانع علم
گفتار اول: عوامل ایجاد علم
- قوه حس؛
- قوه خیال؛
- قوه متخیله یا متصرفه؛
- قوه واهمه؛
- قوه عاقله؛
- رابطه مراتب روحی بشری با علم؛
- رابطه قوه خیال با قوه عاقله؛
- قلب انسانی؛
- جهاد اکبر؛
- سیر و سلوک؛
- تجرد نفس؛
- عصمت؛
- عقل فعال؛
گفتار دوم: موانع و حجاب‌های علم
- اشاره اجمالی به راه‌های برطرف کردن موانع و حجاب‌های علم؛
فصل سوم: مصادر علم امام
- ارثی بودن علم امام؛
- وصایت در علم؛
- مطالعه صحیفه، جفر، جامعه و مصحف؛
- مطالعه قلم؛
- مطالعه لوح؛
- مطالعه عرش؛
- معاشرت با ملائکه؛
- اتصال به وحی؛
- القای روح القدس؛
- القای روح؛
- شب قدر؛
- معراج؛
- تکلم بی‌واسطه با خداوند؛
- اتصال در حالت رؤیا؛
- جمع‌بندی؛
فصل چهارم: ماهیت، ابعاد و محدوده علم امام
گفتار اول: ماهیت علم امام
- تفاوت علم امامبا علم دیگر انسان‌ها؛
- معجزه بودن علم امام؛
- حضوری بودن علم امام؛
- لدنی بودن علم امام؛
- علم امام خزانه علم الهی؛
- علم بودن نسیان؛
- عدم اختلاف در علم امام؛
- تکلیف‌آور نبودن علم امام؛
- دشوار بودن فهم علم امام؛
گفتار دوم: ابعاد و محدودهعلم امام
- عمومیت علم امام؛
- علم به ماکان و ما یکون؛
- علم به علوم ملائکه و انبیا و رسل؛
- علم به ملکوت آسمان‌ها و زمین؛
- علم به اسم اعظم؛
- علم به تمام زبان‌ها و زبان پرندگان؛
- علم به اعمال، سخنان و ضمایر مردم؛
- علم به نیازهای مردم؛
- علم به روش سیاست مردم؛
- علم به پاسخ تمام سؤالات؛
- علم در کودکی؛
- علم به پشت سر و در خواب؛
- افزایش علم امام در هر شب جمعه؛
- فزونی یافتن علم امام در هر لحظه؛
- علم در هنگام درخواست؛
- علم به زمان شهادت؛
- علم به منایا و بلایا؛
فصل پنجم: علم امام از منظر آیات
فصل ششم: دیدگاه فلاسفه و متکلمان در باب علم امام
- دیدگاه بو علی سینا؛
- دیدگاه شیخ اشراق؛
- دیدگاه ملاصدرا؛
- دیدگاه امام خمینی؛
- دیدگاه متکلمان در باب ضرورت وجود امام عالم در روی زمین؛
- دیدگاه متکلمان در باب نیاز شرع به حافظ؛
- دیدگاه متکلمان در باب لزوم افضل بودن امام؛
- ادله متکلمان در باب لزوم اعلم بودن امام؛
فصل هفتم: بررسی و نقد شبهات
گفتار اول: بیان آیات معارض با عمومیت علم امام و رفع تعرض
- انحصار علم غیب و کلیدهای آن به خداوند متعال؛
- عدم علم پیامبر اکرم به زمان وقوع قیامت؛
- انحصار علم به قیامت و نزول باران و علم به آنچه در رحم مادران است چگونگی جنین در رحم مادر و آینده انسان و محل مرگ او به خداوند؛
- عدم علم پیامبران به پاسخ امت؛
- عدم علم پیامبر به ملأاعلی؛
- عدم شناخت منافقان؛
- عدم علم پیامبر اکرم(ص) به شب قدر؛
- عدم علم حضرت سلیمان(ع) به اخبار هُدهُد؛
- عدم علم حضرت موسی(ع) به علوم حضرت خضر(ع)؛
- عدم علم حضرت نوح(ع) به اعمال امت خود؛
- نقص علم انبیا؛
- خلاصه مجموعه‌ای از پاسخ‌ها به تعارض آیات با عمومیت علم انبیا و اولیا؛
گفتار دوم: بیان روایات معارض با عمومیت علم امام و رفع تعارض
- بیان روایات معارض؛
- رفع تعارض؛
گفتار سوم: بیان تعارض روایات سهو امام با علم امام
- بیان روایات؛
- رفع تعارض؛
گفتار چهارم: بیان برخی شبهات و نقد آن‌ها
- جمع‌بندی نهایی؛
- کتاب‌نامه.
درباره پدیدآورندگان
-
طاهره آل‌بویه
(پدیدآورنده) -
محمد زمان رستمی
(پدیدآورنده)
- دکتر محمد زمان رستمی (متولد ۱۳۴۱ ش، تهران)، در کنار دروس متداول حوزوی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری اقتصاد به اتمام رساند. عضویت در انجمن اقتصاد اسلامی حوزه و استادیار دانشگاه قم از جمله فعالیت‌های وی می‌باشد. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «بررسی دیدگاه‌های تفسیری عرفانی درباره علم امام»، «نظریه‌های دخالت دولت»، «تحلیلی از حقوق جزا با رویکرد اقتصادی» و «بررسی نظام مشارکت در روابط کار» برخی از این آثار است. [۳]
- خانم طاهره آل‌بویه (متولد ۱۳۴۵ ش، ساری)، تحصیلات حوزوی خود را در مقطع معادل کارشناسی ارشد کلام و فلسفه جامعة الزهراء(س) پیگیری کرد. معاونت حوزه علمیه فاطمة الزهرا کراچی پاکستان، سرگروه علمی اساتید معارف در جامعة الزهراء(س)، مبلغه نهاد رهبری و مبلغه بعثه در حج و زیارت از جمله فعالیت‌های وی می‌باشد. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «سیری در اسرار فرشتگان با رویکرد عرفانی و قرآنی» و «شیطان‌شناسی» برخی از این آثار است.[۴]
پانویس
پیوند به بیرون
ردهها:
- کتابشناسی دانشنامه مجازی امامت و ولایت
- کتابهای محمد زمان رستمی
- آثار محمد زمان رستمی
- کتابهای طاهره آل‌بویه
- آثار طاهره آل‌بویه
- کتابشناسی امامت با تعداد صفحات بیش از ۲۰۰
- کتابشناسی کتابهای امامت انتشارات بوستان کتاب
- کتابشناسی کتابهای امامت دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
- آثار علم امام
- کتابشناسی کتابهای علم امام
- کتابشناسی کتابهای علم امام به زبان فارسی