نصرت

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

نصرت در قرآن - نصرت در حدیث - نصرت در کلام اسلامی - نصرت در فلسفه اسلامی - نصرت در فقه سیاسی - نصرت در عرفان اسلامی - حق نصرت

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل نصرت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

نصرت به معنی یاری کردن است؛ یاری کردن دارای مراتبی است که از مرتبه یاری قلبی یعنی همفکر بودن و همراهی قلبی تا مرتبه یاری زبانی و در نهایت یاری عملی در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی؛ به صورت فردی و اجتماعی را شامل می‌گردد.

نصرت در قرآن

خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ﴾.

کمک و یاری به بندگان خود را به کمک و یاری آنها نسبت به خودش قرار داده است و اما خداوند که واجب الوجود و غنی بالذات است و نیازی به غیر ندارد چرا این‌گونه گفته است، شاید به دو دلیل باشد:

1. امتحان و ابتلای بندگان در اوامر و نواهیش که در قرآن توسط پیامبر و اهل بیت ایشان مطرح کرده است؛
2. به سبب همین امتحان، قابلیت و استحقاق عنایات و الطاف او را پیدا کنند.

از جمله مصادیق نصرت خداوند، نصرت پیامبر و اوصیای ایشان در امر تبلیغ دین است و با توجه به براهین قطعی عقلی و اخبار متواتره نقلی؛ ولایت الهی از وجود پیامبر(ص) به اهل بیت اختصاص دارد، بنابراین؛ اگر کسی بخواهد مورد نصرت و یاری خداوند قرار گیرد باید سعی در یاری و کمک به وجود مقدس آن حضرات نماید تا به این وسیله برای کمک و یاری از جانب خداوند قابل و لایق شود.

هر قدر نصرت و یاری انسان نسبت به اهل بیت بیشتر باشد؛ نتیجه آنکه نصرت خداوند در حق او بیشتر خواهد بود؛ همچنین هر قدر مقام تعظیم اهل بیت و حقوق ایشان و ادای آنها بیشتر باشد، اثر نور هدایت بیشتر و آشکارتر خواهد بود.

نصرت اهل بیت(ع) در روایات

"خداوند فرمود محبوبترین خلق نزد من کسانی هستند که حق مرا برپا داشته‌اند، و افضل و اکرم آنان نزد من محمد است که سید و آقای خلائق است، و بعد از او افضل و اکرم آنها نزد من برادر مصطفی؛ علی مرتضی است، سپس بعد از او کسانی که امام بر حق هستند، آنهائی که برپا دارنده قسط هستند و افضل آنها بعد از ایشان کسانی هستند که آنها را برای حقشان یاری میکنند و محبوبترین خلق نزد من بعد از این یاری کنندگان کسانی هستند که آنها را دوست دارند و دشمنان آنها را دشمن میدارند و هر چند امکان یاری آنها را ندارند (به دلایل مثلاً بعد مکانی یا زمانی یا نداشتن امکانات نمی‌توانند آنها را یاری کنند".

در این باره روایات متعددی وجود دارد ما از باب نمونه به چند روایت اکتفا می‌کنیم:

1. حضرت امام حسن(ع) فرمود: "هر کس ما را با قلبش دوست داشته و با دست و زبانش یاری کند، او در غرفه‌های بهشتی که ما در آن ساکنیم با ما خواهد بود و هرکس ما را با قلبش دوست داشته و با زبانش یاری کند، پس او در بهشت یک درجه پائین‌تر از مقام ما جای دارد و هرکس ما را با قلبش دوست داشته و دست و زبانش را از ظلم بر ما باز دارد، پس او در بهشت خواهد بود".
2. امام سجاد(ع) از حضرت رسول(ص) روایت نموده که فرمودند: "در بهشت سه درجه و در جهنم سه درکه است، پس اعلی درجات بهشت مخصوص کسانی است که ما را با قلب خود دوست داشته و با زبان و دست خود یاری کنند و در درجه دوم کسانی‌اند که ما را با قلب خود دوست داشته و با زبانشان یاری کنند و در درجه سوم کسانی‌اند که ما را فقط با قلب خود دوست داشته باشد و در اسفل درک آتش کسانی هستند که ما را با قلب دشمن داشته و در ظلم بر ما با زبان و دست خود یاری کنند و در درک دوم از آتش کسانی‌اند که در قلب خود با ما دشمنی دارند و در ظلم بر ما با زبان خود یاری کنند، و در درک سوم کسانی‌اند که ما را با قلب خود دشمن بدارند".

حضرت امیر(ع) فرمودند: "یاری‌ کننده ما و دوستدار ما همیشه در معرض رحمت الهی است و دشمن ما و کسی که بغض ما را دارد همیشه در معرض عذاب شدید الهی است.

مصادیق نصرت

مصادیق نصرت اهل بیت آنچنان که گذشت به سه شکل کلی است:

1. نصرت قلبی: یعنی همراه، همفکر و همدل بودن با آنان است.
2. نصرت زبانی: با احیاء علوم و معارف آنها و ذکر فضائل و مناقب و دعا برای فرج حاصل می‌شود؛ همان‌طور که شاعرانی چون حسان بن ثابت، دعبل خزاعی و سید حمیری با شعر خود به یاری اهل بیت شتافتند و اشخاصی مانند میثم تمار در بالای چوبه دار از فضائل علی(ع) گفتند.
3. نصرت عملی ایشان، اجابت دعوت آنان برای دفاع و جهاد از کیان اسلام، حضور در مجالس آنان و تلاش برای عملی شدن آرمان‌های اهل بیت در جامعه مثل تحقق عدالت اجتماعی و اقتصادی و انتظار فرجشان است. اسباب و ابزار نصرت و یاری اهل بیت به عناوین دیگری مانند دعا، تقوا و ارشاد جاهلین یا با بخشش مال به مستمندان مسلمان و یا با تحصیل علوم و معارف دینی یا امر به معروف و نهی از منکر یا با مرابطه... در روایات آمده است که ما برای جلوگیری از اطاله کلام احادیث را ذکر نمی‌کنیم.

منابع

• شکری، آرزو، حقوق اهل بیت

جستارهای وابسته

• نصرت دین خدا
• جنود
• نصرت الهی
• امداد غیبی