مهمترین مصادیق علم غیب کدام‌اند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
:::::#'''عقاب و ثواب:''' برخی از مفسرین؛ مانند [[طبرسی]] و [[زمخشری]] در تفسیر آیه {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَيْبِ}}﴾}}<ref>«آنان که از پروردگارشان در نهان می‌هراسند»؛ سوره انبیا، آیه ۴۹.</ref> گفته‌اند: یعنی این که از خدا می‌ترسند و حال آن که عذاب خدا را نمی‌بینند.<ref>[[سید علی اکبر قرشی]]، قاموس قرآن ، ج۵، ص۱۳۴.</ref>. | :::::#'''عقاب و ثواب:''' برخی از مفسرین؛ مانند [[طبرسی]] و [[زمخشری]] در تفسیر آیه {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَيْبِ}}﴾}}<ref>«آنان که از پروردگارشان در نهان می‌هراسند»؛ سوره انبیا، آیه ۴۹.</ref> گفته‌اند: یعنی این که از خدا می‌ترسند و حال آن که عذاب خدا را نمی‌بینند.<ref>[[سید علی اکبر قرشی]]، قاموس قرآن ، ج۵، ص۱۳۴.</ref>. | ||
:::::#اخبار و حالات [[پیامبران]] گذشته؛ خداوند در قرآن بعد از نقل جریان [[نوح]] می‌فرماید:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۹ سوره هود علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|تِلْكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ مَا كُنتَ تَعْلَمُهَا أَنتَ وَلاَ قَوْمُكَ مِن قَبْلِ هَذَا...]]}}﴾}}<ref>«این از خبرهای غیب است که ما به تو وحی می‌کنیم؛ تو و قومت پیش از این آنها را نمی‌دانستید». سوره هود، آیه ۴۹.</ref>. | :::::#اخبار و حالات [[پیامبران]] گذشته؛ خداوند در قرآن بعد از نقل جریان [[نوح]] می‌فرماید:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۹ سوره هود علم غیب غیر خدا را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|تِلْكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ مَا كُنتَ تَعْلَمُهَا أَنتَ وَلاَ قَوْمُكَ مِن قَبْلِ هَذَا...]]}}﴾}}<ref>«این از خبرهای غیب است که ما به تو وحی می‌کنیم؛ تو و قومت پیش از این آنها را نمی‌دانستید». سوره هود، آیه ۴۹.</ref>. | ||
:::::#'''قیامت و احوال آن:''' مهمترین غیبى که در موارد فراوان از آن به عنوان [[غیب]]؛ یاد شده، قیامت است. در روایتی [[امام باقر]] {{ع}} در ذیل آیه ۳ سوره بقره [[ایمان به غیب]] را این گونه تفسیر می‌فرماید: | :::::#'''قیامت و احوال آن:''' مهمترین غیبى که در موارد فراوان از آن به عنوان [[غیب]]؛ یاد شده، قیامت است. در روایتی [[امام باقر]]{{ع}} در ذیل آیه ۳ سوره بقره [[ایمان به غیب]] را این گونه تفسیر می‌فرماید: «مؤمنان کسانی هستند که تصدیق می‌کنند روز حشر و نشر را و وعد و وعید را»<ref>[[محمد باقر مجلسی]]، [[بحارالانوار]]، ج۶۵، ص۲۷۳.</ref>. | ||
:::::#در حدیثی از [[امام صادق]]{{ع}} [[عالم غیب]] به حوادثی که در آینده رخ خواهند داد و [[عالم شهادت]] به حوادثی که اتفاق افتاده‌اند، تفسیر شده است که [[علامه طباطبایی]] در ذیل این حدیث می‌فرماید: حوادث آینده یکی از مصادیق بارز [[عالم غیب]] است و [[عالم غیب]] منحصر به این یک مورد نیست.<ref>[[علامه طباطبایی]]، المیزان ج۷، ص۲۷۳.</ref>. | :::::#در حدیثی از [[امام صادق]]{{ع}} [[عالم غیب]] به حوادثی که در آینده رخ خواهند داد و [[عالم شهادت]] به حوادثی که اتفاق افتاده‌اند، تفسیر شده است که [[علامه طباطبایی]] در ذیل این حدیث می‌فرماید: حوادث آینده یکی از مصادیق بارز [[عالم غیب]] است و [[عالم غیب]] منحصر به این یک مورد نیست.<ref>[[علامه طباطبایی]]، المیزان ج۷، ص۲۷۳.</ref>. | ||
:::::# '''[[رجعت]]:''' در حدیثی از [[امام باقر]]{{ع}} رجعت نیز از مصادیق غیب شناسانده شده است<ref>[[محمد باقر مجلسی]]، [[بحارالانوار]]، ج۲۴، ص۳۵۲.</ref>»<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa3936# وبگاه اسلام کوئست]</ref>. | :::::# '''[[رجعت]]:''' در حدیثی از [[امام باقر]]{{ع}} رجعت نیز از مصادیق غیب شناسانده شده است<ref>[[محمد باقر مجلسی]]، [[بحارالانوار]]، ج۲۴، ص۳۵۲.</ref>»<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa3936# وبگاه اسلام کوئست]</ref>. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید علی هاشمی ۱|سید علی هاشمی]]'''، در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان ''«[[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]]»'' در این‌باره گفته است: | حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید علی هاشمی ۱|سید علی هاشمی]]'''، در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان ''«[[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«در روایات متعددی، علومی برای [[ائمه]]{{عم}} گزارش شده است که اگر چه به طور صریح، [[علم غیب]] به شمار نمی‌آید؛ اما به طور قطع معنای لغوی [[علم غیب]] بر آنها تطبیق می‌شود. روایات این مجموعه تواتر معنوی دارند و در ابواب مختلف پراکنده‌اند. مهمترین این ابواب عبارتند از: | ::::::«در روایات متعددی، علومی برای [[ائمه]]{{عم}} گزارش شده است که اگر چه به طور صریح، [[علم غیب]] به شمار نمی‌آید؛ اما به طور قطع معنای لغوی [[علم غیب]] بر آنها تطبیق می‌شود. روایات این مجموعه تواتر معنوی دارند و در ابواب مختلف پراکنده‌اند. مهمترین این ابواب عبارتند از: | ||
:::::#علم به ضمایر | :::::#علم به ضمایر افراد؛ | ||
:::::#علم به حوادث | :::::#[[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به حوادث آینده]]؛ | ||
:::::#علم به زمان | :::::#علم به زمان شهادتشان؛ | ||
:::::#علم به زمان مرگ | :::::#[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ افراد علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به زمان مرگ افراد]]؛ | ||
:::::#علم به زبان‌های مختلف و زبان حیوانات و | :::::#[[آیا علم به منطق الطیر یا زبان حیوانات علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به زبان‌های مختلف و زبان حیوانات و پرندگان]]؛ | ||
:::::#علم به اسم اعظم | :::::#[[آیا علم به اسم اعظم الهی علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به اسم اعظم خداوند]]؛ | ||
:::::#علم به | :::::#[[آیا علم به ملکوت علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به ملکوت]]؛ | ||
:::::#علم به تمام حقایق | :::::#علم به تمام حقایق قرآن؛ | ||
:::::#علم به تمام علوم پیامبران و | :::::#علم به تمام علوم پیامبران و فرشتگان؛ | ||
:::::#علم به اعمال انسان‌ها | :::::#[[آیا علم به اعمال و احوال خلق علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم به اعمال انسان‌ها]]؛ | ||
:::::#دیدن فرشتگان و [[جبرئیل]]، [[میکائیل]] و فرشته مرگ؛ | :::::#دیدن فرشتگان و [[جبرئیل]]، [[میکائیل]] و فرشته مرگ؛ | ||
:::::#شناخت ارواح | :::::#شناخت ارواح مؤمنان؛ | ||
:::::#شناخت جنیان و امامت بر | :::::#شناخت جنیان و امامت بر آنان؛ | ||
:::::#ارتباط با عالم برزخ و ارتباط بعد از وفات با دنیا و... | :::::#ارتباط با عالم برزخ و ارتباط بعد از وفات با دنیا و... | ||
::::::روایات متعدد این باب‌ها از علومی خبر می‌دهند که با توجه به معنای یاد شده، مصادیق [[علم غیب]] به شمار می‌آیند<ref>[[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]] (فصل اول)</ref>. | ::::::روایات متعدد این باب‌ها از علومی خبر می‌دهند که با توجه به معنای یاد شده، مصادیق [[علم غیب]] به شمار می‌آیند<ref>[[قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه]] (فصل اول)</ref>. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
[[پرونده:11.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محمد اسعدی]]]] | [[پرونده:11.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محمد اسعدی]]]] | ||
حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[محمد اسعدی]]'''، در کتاب ''«[[ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن (کتاب)|ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن]]»'' در این‌باره گفته است: | حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[محمد اسعدی]]'''، در کتاب ''«[[ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن (کتاب)|ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«مفهوم غیب در این آیات<ref>آل عمران، ۱۷۹ و جن، ۲۶ و ۲۷.</ref> - در مقابل [[شهادت]] - [[غیب در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)|همگون با معنای لغوی آن به معنای امور غایب از حواس است]] که طبعاً مصادیق گوناگونی دارد. از آن جمله به [[اخبار وحیانی]] مربوط به [[امت|امم]] و [[انبیا|انبیای گذشته]] [[انباء غیبی]] اطلاق شده؛ چنان که تفسیر [[غیب]] به قیامت و احوال آن به همین ملاک صورت گرفته است. امّا در آیاتی که خدا به عنوان [[عالم غیب]] و [[عالم شهادت|شهادت]] معرفی می‌شود، طبعاً اختصاص آن به مصداقی خاص از مصادیق [[غیب]] - مانند: [[وحی]] - شایسته نیست»<ref>[[ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن (کتاب)|ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن]]، ص ۳۰۹.</ref>. | ::::::«مفهوم [[غیب]] در این آیات<ref>آل عمران، ۱۷۹ و جن، ۲۶ و ۲۷.</ref> - در مقابل [[شهادت]] - [[غیب در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)|همگون با معنای لغوی آن به معنای امور غایب از حواس است]] که طبعاً مصادیق گوناگونی دارد. از آن جمله به [[اخبار وحیانی]] مربوط به [[امت|امم]] و [[انبیا|انبیای گذشته]] [[انباء غیبی]] اطلاق شده؛ چنان که تفسیر [[غیب]] به قیامت و احوال آن به همین ملاک صورت گرفته است. امّا در آیاتی که خدا به عنوان [[عالم غیب]] و [[عالم شهادت|شهادت]] معرفی می‌شود، طبعاً اختصاص آن به مصداقی خاص از مصادیق [[غیب]] - مانند: [[وحی]] - شایسته نیست»<ref>[[ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن (کتاب)|ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن]]، ص ۳۰۹.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
[[پرونده:11012314343.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[حسن رهبری]]]] | [[پرونده:11012314343.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[حسن رهبری]]]] | ||
::::::آقای '''[[حسن رهبری]]''' در مقاله ''«[[علم پیامبر و امام در تفسیر من وحی القرآن (مقاله)|علم پیامبر و امام در تفسیر "من وحی القرآن"]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::آقای '''[[حسن رهبری]]''' در مقاله ''«[[علم پیامبر و امام در تفسیر من وحی القرآن (مقاله)|علم پیامبر و امام در تفسیر "من وحی القرآن"]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«فقیه دامغانی با توجه به مفهوم غیب در آیات | ::::::«فقیه دامغانی با توجه به [[غیب در قرآن و حدیث به چه معنا به کار رفته است؟ (پرسش)|مفهوم غیب در آیات قرآنی]]، یازده مورد را با شواهد قرآنی آورده است که عبارت‌اند از: مبدأ و معاد، تاریکی، مرگ نامحسوس [[حضرت سلیمان]]{{ع}}، زمان مرگ، زمان بارش باران، [[لوح محفوظ]]، شرف و دارایی، نزول عذاب، ظنّ و گمان، امور پنهانی، و [[وحی]]. اما به نظر می‌رسد آن لغت‌شناس نامی قرآن به علّت نبود کشف الآیات، همه موارد [[غیب[[ در قرآن را متذکر نشده است. ازاین رو با استفاده از جستجوی ایشان و دیگر مفسران قرآن، موارد [[غیب]] به شرح زیر از قرآن قابل استخراج است: | ||
:::::#مبدأ و معاد: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ}}﴾}}<ref>«تقواپیشگان، کسانی هستند که به غیب (خدا و قیامت) ایمان می‌آورند»؛ سوره بقره، آیه۲.</ref>. | :::::#مبدأ و معاد: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ}}﴾}}<ref>«تقواپیشگان، کسانی هستند که به غیب (خدا و قیامت) ایمان می‌آورند»؛ سوره بقره، آیه۲.</ref>. | ||
:::::#تاریکی: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|وَأَلْقُوهُ فِي غَيَابَةِ الْجُبِّ}}﴾}}<ref>«یوسف را برادرانش در تاریکی چاه انداختند»؛ سوره یوسف، آیه۱۰.</ref> | :::::#تاریکی: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|وَأَلْقُوهُ فِي غَيَابَةِ الْجُبِّ}}﴾}}<ref>«یوسف را برادرانش در تاریکی چاه انداختند»؛ سوره یوسف، آیه۱۰.</ref> | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
:::::#بهشت: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدَ الرَّحْمَنُ عِبَادَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّهُ كَانَ وَعْدُهُ مَأْتِيًّا}}﴾}}<ref>«وارد باغ‌های جاودانی بشوند که خداوند رحمان بندگانش را به آن وعده داده بود؛ مسلّماً وعده خدا (بهشت) تحقق یافتنی است»؛ سوره مریم، آیه۶۱.</ref> | :::::#بهشت: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدَ الرَّحْمَنُ عِبَادَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّهُ كَانَ وَعْدُهُ مَأْتِيًّا}}﴾}}<ref>«وارد باغ‌های جاودانی بشوند که خداوند رحمان بندگانش را به آن وعده داده بود؛ مسلّماً وعده خدا (بهشت) تحقق یافتنی است»؛ سوره مریم، آیه۶۱.</ref> | ||
:::::#زمان و مکان نزول باران: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۳۴ سوره لقمان علم غیب غیر خدا را نفی نمی‌کند؟ (پرسش)|إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ ]]}}﴾}}<ref>«علم قیامت تنها نزد خداوند است؛ و اوست که باران فرو می‌فرستد»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.</ref> | :::::#زمان و مکان نزول باران: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۳۴ سوره لقمان علم غیب غیر خدا را نفی نمی‌کند؟ (پرسش)|إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ ]]}}﴾}}<ref>«علم قیامت تنها نزد خداوند است؛ و اوست که باران فرو می‌فرستد»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.</ref> | ||
:::::#آنچه در شکم مادران است: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۳۴ سوره لقمان علم غیب غیر خدا را نفی نمی‌کند؟ (پرسش)|وَيَعْلَمُ مَا فِي الأَرْحَامِ ]]}}﴾}}<ref>«و اوست که آنچه را در رحِم‌هاست می‌داند»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.</ref> | :::::#[[آیا علم به آنچه در رحم مادران است علم غیب شمرده می‌شود و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|آنچه در شکم مادران است]]: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۳۴ سوره لقمان علم غیب غیر خدا را نفی نمی‌کند؟ (پرسش)|وَيَعْلَمُ مَا فِي الأَرْحَامِ ]]}}﴾}}<ref>«و اوست که آنچه را در رحِم‌هاست می‌داند»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.</ref> | ||
:::::#پیش آمدها: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۳۴ سوره لقمان علم غیب غیر خدا را نفی نمی‌کند؟ (پرسش)|وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَّاذَا تَكْسِبُ غَدًا]]}}﴾}}<ref>«کسی (جز او) نمی‌داند که فردا چه به دست می‌آورد»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.</ref> | :::::#پیش آمدها: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۳۴ سوره لقمان علم غیب غیر خدا را نفی نمی‌کند؟ (پرسش)|وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَّاذَا تَكْسِبُ غَدًا]]}}﴾}}<ref>«کسی (جز او) نمی‌داند که فردا چه به دست می‌آورد»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.</ref> | ||
:::::#محل مرگ: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۳۴ سوره لقمان علم غیب غیر خدا را نفی نمی‌کند؟ (پرسش)|وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ]]}}﴾}}<ref>«هیچ کس نمی‌داند که در چه سرزمینی می‌میرد؛ ولی خداوند بدان داناست»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.</ref> | :::::#[[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ افراد علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|محل مرگ]]: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|[[آیا آیه ۳۴ سوره لقمان علم غیب غیر خدا را نفی نمی‌کند؟ (پرسش)|وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ]]}}﴾}}<ref>«هیچ کس نمی‌داند که در چه سرزمینی می‌میرد؛ ولی خداوند بدان داناست»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.</ref> | ||
:::::#حقیقت روح: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|يَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي}}﴾}}<ref>«از تو درباره روح می‌پرسند؛ بگو: کار پروردگار من است»؛ سوره اسراء، آیه۸۵.</ref>»<ref>[http://www.akbarahmadi.ir/index.php/2014-01-14-20-18-26/165-elmfazl علم پیامبر و امام در تفسیر "من وحی القرآن"]</ref>. | :::::#حقیقت روح: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|يَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي}}﴾}}<ref>«از تو درباره روح می‌پرسند؛ بگو: کار پروردگار من است»؛ سوره اسراء، آیه۸۵.</ref>»<ref>[http://www.akbarahmadi.ir/index.php/2014-01-14-20-18-26/165-elmfazl علم پیامبر و امام در تفسیر "من وحی القرآن"]</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۲۱: | ||
[[پرونده:11793.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سیده رابیل]]]] | [[پرونده:11793.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سیده رابیل]]]] | ||
خانم [[سیده رابیل]] در مقاله ''«[[جستاری در مسئله علم غیب (مقاله)|جستاری در مسئله علم غیب]]»'' این‌باره گفته است: | خانم [[سیده رابیل]] در مقاله ''«[[جستاری در مسئله علم غیب (مقاله)|جستاری در مسئله علم غیب]]»'' این‌باره گفته است: | ||
::::::«مصادیق علم غیب را | ::::::«مصادیق [[علم غیب]] را می‌توان در چند قسم خلاصه کرد: | ||
:::::۱. قسم اول، اموری هستند که هرگز در محدوده و قلمرو حس انسان، قرار نمی‌گیرند. مانند حقیقت ذات پروردگار جهان، فرشتگان، امور مربوط به معاد و ... انسان زمانی می‌تواند از حقیقت برخی موجودات مانند فرشتگان آگاهی پیدا کند که ظرف وجودی او دگرگون شده و وارد [[عالم غیب]] شود و گرنه با این ظرفیت وجودی نمی‌تواند، به این امور علم پیدا کند. | :::::۱. قسم اول، اموری هستند که هرگز در محدوده و قلمرو حس انسان، قرار نمی‌گیرند. مانند حقیقت ذات پروردگار جهان، فرشتگان، امور مربوط به معاد و ... انسان زمانی می‌تواند از حقیقت برخی موجودات مانند فرشتگان آگاهی پیدا کند که ظرف وجودی او دگرگون شده و وارد [[عالم غیب]] شود و گرنه با این ظرفیت وجودی نمی‌تواند، به این امور علم پیدا کند. | ||
:::::۲. حوادث غیبی که در گذشته اتفاق افتاده و یا در آینده رخ خواهد داد. بدین معنا که حوادث گذشته و آینده برای ما در حال حاضر از امور غیبی هستند که با خبر دادن از آنها، در قلمرو درک ما در خواهند آمد»<ref>[http://intjz.net/maqalat/sh-elm%20ghib.html#_ednref11 جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی]</ref>. | :::::۲. حوادث غیبی که در گذشته اتفاق افتاده و یا در آینده رخ خواهد داد. بدین معنا که حوادث گذشته و آینده برای ما در حال حاضر از امور غیبی هستند که با خبر دادن از آنها، در قلمرو درک ما در خواهند آمد»<ref>[http://intjz.net/maqalat/sh-elm%20ghib.html#_ednref11 جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی]</ref>. | ||
نسخهٔ ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۰۰
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
| مهمترین مصادیق علم غیب کدام‌اند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
مهمترین مصادیق علم غیب کدام‌اند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
برخی از مصادیق ذکر شده
- علم به احكام غیبی الهی
- علم به شرایع الهی
- علم به سنت
- علم همه جانبه به قرآن
- علم به کتب و صحف پیامبران
- علم به عجایب یا راه‌های آسمان و زمین
- علم به عجایب خشکی و دریا
- علم به ملکوت
- علم به اسم اعظم الهی
- علم به بلایا و منایا
- علم به ملاحم و فتن
- علم به گذشته و حال و آینده (یا همان: علم به ماکان و ما یکون و ما هو کائن)
- علم به ایمان یا عدم ایمان مردم
- علم به زمان قیامت
- علم به بارش باران
- علم به جنسیت طفل در رحم مادر
- علم به اعمال و آينده مردم
- علم به زمان و کیفیت مرگ افراد
- علم به ضمائر و خطورات قلبی
- علم به اعمال و احوال مردم
- علم به حاجات و نیازهای مردم
پاسخ نخست
آیت‌الله ابراهیم امینی، در کتاب «بررسی مسائل کلی امامت» در این‌باره گفته است:
- «عالم غیب در مقابل عالم شهود است، چیزهایی که با حواس قابل درک نباشند و از قلمرو حواس برتر و بالاتر باشند از عالم غیب محسوب میشوند. مانند: اوضاع قیامت و معاد، بهشت و دوزخ، ثوابها و عقابهای اخروی. و مانند: خدا و صفات او، و مانند ملائکه و فرشتگان. این قبیل امور چون دیدنی و شنیدنی و بوییدنی و چشیدنی و لمس کردنی نیستند و حواس ما تاب درک آنها را ندارند از جهان غیب شمرده میشوند»[۱].
پاسخ‌های دیگر
| ۱. آیت‌الله هادوی تهرانی؛ |
|---|
 وبگاه اسلام کوئست وابسته به آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی در این‌باره گفته است:
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین هاشمی؛ |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی هاشمی، در پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه» در این‌باره گفته است:
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین اسعدی؛ |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد اسعدی، در کتاب «ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن» در این‌باره گفته است:
|
| ۴. آقای رهبری (پژوهشگر دانشگاه علمی کاربردی تبریز)؛ |
|---|
|
| ۵. خانم رابیل (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة). |
|---|
 خانم سیده رابیل در مقاله «جستاری در مسئله علم غیب» این‌باره گفته است:
|
پرسش‌های مصداقی
- آیا معصوم علم به احكام غیبی الهی دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به شرایع الهی دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به باطن قرآن دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به تأویل قرآن دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به کتب و صحف پیامبران دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به ادويه و علاج‌ها دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به جميع علوم دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به حاجات و نیازهای مردم دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به حرف و مشاغل دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به سنت دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به صناعات دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به عجایب آسمان و زمین دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به عجایب خشکی و دریا دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به لغات و زبان‌ها دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم علم به صناعات دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم عالم به ملکوت است؟ (پرسش)
- آیا معصوم آگاهی از اسم اعظم الهی دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم از خطورات قلبی اطلاع دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم از اعمال و احوال خلق اطلاع دارد؟ (پرسش)
- آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است؟ (پرسش)
- آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است؟ (پرسش)
- آیا علم به ایمان یا عدم ایمان افراد علم غیب است؟ (پرسش)
- آیا معصوم به زمان و کیفیت مرگش علم دارد؟ (پرسش)
- آیا معصوم به زمان قیامت علم دارد؟ (پرسش)
پرسش‌های وابسته
- قلمرو علم غیب معصوم تا چه حدی است؟ (پرسش)
- علم به چه مواردی تنها نزد خداست؟ (پرسش)
- آیا علم غیب معصوم قابلیت افزایش دارد؟ (پرسش)
- رابطه علم غیب با معجزه و کرامت چیست؟ (پرسش)
- آیا معجزه به واسطه علم غیب است؟ (پرسش)
- آیا فراست یا تیزبینی نوعی علم غیب است؟ (پرسش)
- آیا خطورات قلبی یا حدس نوعی علم غیب است؟ (پرسش)
- رابطه علم غیب با رویدادهای فراحسی چیست؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم
پانویس
- ↑ بررسی مسائل کلی امامت، ص ۲۶۳.
- ↑ علامه طباطبایی، المیزان ج۱ ص۴۴.
- ↑ «آنان که از پروردگارشان در نهان می‌هراسند»؛ سوره انبیا، آیه ۴۹.
- ↑ سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن ، ج۵، ص۱۳۴.
- ↑ «این از خبرهای غیب است که ما به تو وحی می‌کنیم؛ تو و قومت پیش از این آنها را نمی‌دانستید». سوره هود، آیه ۴۹.
- ↑ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج۶۵، ص۲۷۳.
- ↑ علامه طباطبایی، المیزان ج۷، ص۲۷۳.
- ↑ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج۲۴، ص۳۵۲.
- ↑ وبگاه اسلام کوئست
- ↑ قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (فصل اول)
- ↑ آل عمران، ۱۷۹ و جن، ۲۶ و ۲۷.
- ↑ ولایت و امامت پژوهشی از منظر قرآن، ص ۳۰۹.
- ↑ «تقواپیشگان، کسانی هستند که به غیب (خدا و قیامت) ایمان می‌آورند»؛ سوره بقره، آیه۲.
- ↑ «یوسف را برادرانش در تاریکی چاه انداختند»؛ سوره یوسف، آیه۱۰.
- ↑ «اگر غیب (قوانین نهفته در جهان هستی، یا زمان مرگم را) می‌دانستم، سود فراوانی برای خود فراهم می‌کردم»؛ سوره اعراف، آیه۱۸۸.
- ↑ «آیا اسرار غیب (لوح محفوظ) نزد آنهاست و از روی آن می نویسند؟»؛ سوره طور، آیه۴۱.
- ↑ «دانای غیب (زمان نزول عذاب) اوست؛ و هیچ کس را بر اسرار غیبش آگاه نمی‌سازد»؛ سوره جن، آیه۲۶.
- ↑ «کافران، حقایق را قبل از نزول عذاب، دروغ می‌پنداشتند»؛ سوره سبأ، آیه۵۳.
- ↑ «(آنان در تعداد نفرات اصحاب کهف) گمانه زنی می‌کنند و ناآگانه سخن می‌گویند»؛ سوره کهف، آیه۲۲.
- ↑ «و او نسبت به آنچه از طریق وحی دریافت داشته بخل ندارد»؛ سوره تکویر، آیه۲۴.
- ↑ «می‌گویند: چرا معجزه‌ای از پروردگارش بر او فرود نمی‌آید؟ بگو: غیب (معجزه) تنها برای خداست (به اراده او بستگی دارد)»؛ سوره یونس، آیه۲۰.
- ↑ «تاریخ گذشتگان از خبرهای غیبی است که به تو وحی می کنیم»؛ سوره آل عمران، آیه۴۴.
- ↑ «خداوند به کارهای پنهانی و آشکار آگاه است»؛ سوره انعام، آیه۷۳.
- ↑ «آیا نمی‌دانستند که خداوند، اسرار و سخنان درگوشی آنها را می‌داند، و او دانای همه پنهان کاری‌هاست»؛ سوره توبه، آیه۷۸.
- ↑ «زنان صالح، زنانی متواضع هستند که در غیاب شوهر، اسرار و حقوق او را در مقابل حقوقی که خدا برای آنان قرار داده، حفظ می‌کنند»؛ سوره نساء، آیه۳۴.
- ↑ «خداوند از غیب آسمان‌ها و زمین آگاه است و آنچه را در درون دل‌هاست، می‌داند»؛ سوره فاطر، آیه۳۸.
- ↑ «کلید‌های غیب تنها نزد خداست و جز او کسی آنها را نمی‌داند. او آنچه را در خشکی و دریاست می‌داند. هیچ برگی نمی‌افتد، مگر اینکه از آن آگاه است؛ و هیچ دانه‌ای در تاریکی‌های زمین (از او پوشیده نیست)»؛ سوره انعام، آیه۵۹.
- ↑ «غیب آسمان‌ها و زمین مخصوص خداست؛ و امر قیامت درست همانند چشم بر هم زدن، یا از آن هم نزدیک‌تر است»؛ سوره نحل، آیه۷۷.
- ↑ «وارد باغ‌های جاودانی بشوند که خداوند رحمان بندگانش را به آن وعده داده بود؛ مسلّماً وعده خدا (بهشت) تحقق یافتنی است»؛ سوره مریم، آیه۶۱.
- ↑ «علم قیامت تنها نزد خداوند است؛ و اوست که باران فرو می‌فرستد»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.
- ↑ «و اوست که آنچه را در رحِم‌هاست می‌داند»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.
- ↑ «کسی (جز او) نمی‌داند که فردا چه به دست می‌آورد»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.
- ↑ «هیچ کس نمی‌داند که در چه سرزمینی می‌میرد؛ ولی خداوند بدان داناست»؛ سوره لقمان، آیه۳۴.
- ↑ «از تو درباره روح می‌پرسند؛ بگو: کار پروردگار من است»؛ سوره اسراء، آیه۸۵.
- ↑ علم پیامبر و امام در تفسیر "من وحی القرآن"
- ↑ جستاری در مسئله علم غیب، منتشر شده در نشریه الکترونیکی قرآن‌پژوهی