نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ +مجتبی تونه‌ای؛)) |
جز (جایگزینی متن - '\. \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به '. $1 ') |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«اجمالاً باید دانست که [[آخرالزمان]] به معنای ایام پایانی [[جهان]] و نزدیک شدن به [[روز رستاخیز]] و حدوث [[قیامت]] می‌باشد که در [[قرآن]] نیز از آن یاد شده است<ref>سوره محمد، آیه ۱۸.</ref>؛ که این مطلب به عنوان‌های مختلفی -گاه به عنوان [[علائم الظهور]] و گاهی به عنوان نشانه‌های [[آخرالزمان]] و پیشگویی‌های [[آخرالزمان]]- مورد بحث قرار می‌گیرد؛ و در [[روایات]] [[معصومین]] {{عم}} به‌طور مشروح بیان شده است؛ البته قابل ذکر است وقتی که [[آخرالزمان]] و نشانه‌های آن به‌صورت کلی مطرح می‌شود، [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} یکی از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب می‌آید، برای اینکه به [[عقیده]] همه [[مسلمان‌ها]] قبل از لحظات پایانی [[دنیا]] و برپا شدن [[قیامت]]، [[ظهور]] آن [[حضرت]] حتمی و قطعی است چنانچه این مطلب از [[روایات]] فراوان استفاده می‌شود؛ در یکی از [[روایات]] به [[نقل]] از [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} چنین آمده است: {{عربی|"لو لم يبق من الدنيا إلّا يوم، لطوّل اللّه ذلك اليوم حتى يلي المهدي"}}؛ اگر [[عمر]] [[دنیا]] جز یک روز باقی نماند [[خداوند]] آن روز را آن‌‌‌قدر طولانی می‌کند که [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} در پی آید<ref>صافى گلپایگانى، امامت و مهدویت، قم حضرت معصومه {{س}}، سوم، ۱۳۷۸، ج ۳، ص ۳۶، سنن ترمذى، ص ۸۹، ب ۲، ح ۳، به نقل از کتاب امامت و مهدویت.</ref>. | ::::::«اجمالاً باید دانست که [[آخرالزمان]] به معنای ایام پایانی [[جهان]] و نزدیک شدن به [[روز رستاخیز]] و حدوث [[قیامت]] می‌باشد که در [[قرآن]] نیز از آن یاد شده است<ref>سوره محمد، آیه ۱۸.</ref>؛ که این مطلب به عنوان‌های مختلفی -گاه به عنوان [[علائم الظهور]] و گاهی به عنوان نشانه‌های [[آخرالزمان]] و پیشگویی‌های [[آخرالزمان]]- مورد بحث قرار می‌گیرد؛ و در [[روایات]] [[معصومین]] {{عم}} به‌طور مشروح بیان شده است؛ البته قابل ذکر است وقتی که [[آخرالزمان]] و نشانه‌های آن به‌صورت کلی مطرح می‌شود، [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} یکی از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب می‌آید، برای اینکه به [[عقیده]] همه [[مسلمان‌ها]] قبل از لحظات پایانی [[دنیا]] و برپا شدن [[قیامت]]، [[ظهور]] آن [[حضرت]] حتمی و قطعی است چنانچه این مطلب از [[روایات]] فراوان استفاده می‌شود؛ در یکی از [[روایات]] به [[نقل]] از [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} چنین آمده است: {{عربی|"لو لم يبق من الدنيا إلّا يوم، لطوّل اللّه ذلك اليوم حتى يلي المهدي"}}؛ اگر [[عمر]] [[دنیا]] جز یک روز باقی نماند [[خداوند]] آن روز را آن‌‌‌قدر طولانی می‌کند که [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} در پی آید<ref>صافى گلپایگانى، امامت و مهدویت، قم حضرت معصومه {{س}}، سوم، ۱۳۷۸، ج ۳، ص ۳۶، سنن ترمذى، ص ۸۹، ب ۲، ح ۳، به نقل از کتاب امامت و مهدویت.</ref>. | ||
عصر کنونی دوره [[آخرالزمان]] و [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} [[پیامبر]] [[آخرالزمان]] می‌باشد، برای اینکه [[قیام]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] یکی از [[علائم]] [[آخرالزمان]] به حساب آمده است؛ در اینجا البته این سؤال پیش می‌آید که چگونه [[قیام]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} از نشانه‌های [[آخرالزمان]] شمرده شده در حالی که ۱۵ قرن می‌گذرد هنوز از نقطه پایانی [[جهان]] و حدوث [[قیامت]] خبری نیست؟ جواب این سؤال را [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} ضمن خطبه‌ای به یارانش بیان نموده و فرموده است: "[[سوگند]] به کسی که [[جان]] [[پیامبر خاتم|محمد]] به دست اوست آنچه از [[دنیا]] گذشته نسبت به آنچه باقی مانده مانند مقداری است که از امروز شما گذشته نسبت به آنچه باقی مانده است و می‌بینید که جز مقدار کمی باقی نمانده است<ref>مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چهاردهم، ۱۳۷۵، ج ۲۱، ص ۱۶۵ و ۴۵۰.</ref>. به هرحال در [[روایات]] [[نشانه‌ها]] و [[علائم]] [[آخرالزمان]] به طور مشروح بیان شده است که از جمله [[نشانه‌ها]] موارد ذیل می‌باشد، که خود به دو دسته تقسیم می‌شود: علامات [[آخرالزمان]] و علامات [[ظهور]]. ابتدا می‌پردازیم به [[علائم]] [[آخرالزمان]]. | |||
۱. '''فتنه‌های [[آخرالزمان]]:''' نابسامانی اوضاع [[اجتماعی]] و [[فتنه]] و فسادهای [[اجتماعی]] یکی از [[علائم]] [[آخرالزمان]] است که در حدیثی از [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} چنین بیان شده است. | |||
:::::#تضییع [[نماز]]: [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} فرمود: از نشانه‌های [[آخرالزمان]] تضییع [[نماز]]، [[پیروی]] از شهوات، تمایل به [[هواپرستی]]، گرامی داشتن ثروتمندان، فروختن [[دین]] به [[دنیا]] است، درین هنگام است که [[قلب]] [[مؤمن]] در درونش [[آب]] می‌شود آن چنانکه نمک در [[آب]]، از این همه زشتی‌ها که می‌بینید و [[توانایی]] تغییر ندارد. | :::::#تضییع [[نماز]]: [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} فرمود: از نشانه‌های [[آخرالزمان]] تضییع [[نماز]]، [[پیروی]] از شهوات، تمایل به [[هواپرستی]]، گرامی داشتن ثروتمندان، فروختن [[دین]] به [[دنیا]] است، درین هنگام است که [[قلب]] [[مؤمن]] در درونش [[آب]] می‌شود آن چنانکه نمک در [[آب]]، از این همه زشتی‌ها که می‌بینید و [[توانایی]] تغییر ندارد. | ||
:::::#[[حکومت]] [[حاکمان جور]]؛ | :::::#[[حکومت]] [[حاکمان جور]]؛ | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۴: | ||
:::::#فزونی [[گناه]] و [[فساد]] و دریده شدن پرده‌های [[عصمت]]؛ | :::::#فزونی [[گناه]] و [[فساد]] و دریده شدن پرده‌های [[عصمت]]؛ | ||
:::::#زشت دانستن [[مردم]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] را؛ از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب آمده است<ref>همان.</ref>. | :::::#زشت دانستن [[مردم]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] را؛ از نشانه‌های [[آخرالزمان]] به حساب آمده است<ref>همان.</ref>. | ||
۲. '''[[مردم]] [[آخرالزمان]]:''' در مورد [[مردم]] [[آخرالزمان]] آمده است: دو ثلث [[مردم]] از [[دین]] [[اسلام]] باطناً برگردند [[عمامه]] از سر بردارند، به کمی اولاد خوش‌‌‌حال شوند، [[مذهب]] [[شیعه]] در [[اولاد عجم]] ([[ایران]]) شهرت جهانی پیدا کند، [[خوف]] و [[ترس]] در [[کشور]] [[عراق]] حکمفرما شود، موت احمر که عبارت از خونریزی زاید است فراوان گردد. [[مردم]] به زبان [[مسلمان]] ولی [[دین]] خود را به [[دنیا]] بفروشند، اهل [[قم]] [[مبارز]] و رزمنده‌تر از بلاد دیگر شوند<ref>على فلسفى: پیش‌گویى‌هاى [[آخرالزمان]]، مشهد به خط هاشمى‌نژاد، ۱۳۶۰، ششم ۱- و ۱۱ و ۲۰ و ۱۵ و ۱۶.</ref>. | |||
۳. '''[[دولت]] [[یهود]]:''' یکی از [[علائم]] [[آخرالزمان]] تشکیل [[دولت]] [[یهود]] در [[فلسطین]] می‌باشد، در کتاب پیشگویی‌های [[آخرالزمان]] به [[نقل]] از کتاب [[عقائد]] الامامیه الاثنا عشریه، از [[حجت الاسلام]] [[سید ابراهیم موسوی]] ص۲۷۰ می‌نویسد: "[[حضرت]] [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: [[یهود]] از اطراف [[جهان]] به [[فلسطین]] گرد آیند و برای خود [[دولت]] قرار دهند<ref>همان.</ref>. | |||
اما دومی: از جمله [[علائم]] [[آخرالزمان]] [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} می‌باشد که قبل از [[ظهور]] آن [[حضرت]] علائمی در [[روایات]] بیان گردیده است که این [[علائم]] به دو دسته تقسیم می‌شود: [[علائم حتمی]] و غیر حتمی. | |||
:::::#[[علائم حتمی]]: عبارت از نشانه‌هایی است که قبل از [[ظهور]] [[حضرت]] به‌طور حتم و قطع واقع می‌شود. | :::::#[[علائم حتمی]]: عبارت از نشانه‌هایی است که قبل از [[ظهور]] [[حضرت]] به‌طور حتم و قطع واقع می‌شود. | ||
:::::#[[علائم غیرحتمی]]: علامات غیر حتمی که ظهورشان ممکن است اتفاق بیفتد گرچه قطعی نمی‌باشد این [[علائم]] بعضی ظاهر شده و بعضی هنوز واقع نشده. | :::::#[[علائم غیرحتمی]]: علامات غیر حتمی که ظهورشان ممکن است اتفاق بیفتد گرچه قطعی نمی‌باشد این [[علائم]] بعضی ظاهر شده و بعضی هنوز واقع نشده. | ||
این دو علامت به‌طور مفصل در جواب سؤال [[علائم ظهور]] بیان شد مراجعه شود»<ref>[[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۸۰-۸۳.</ref>. | |||
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | == پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | ||
| خط ۴۸: | خط ۵۴: | ||
:::::#نشانه‌های متصل به [[ظهور]]: نشانه‌هایی که به طور مطمئن و حتماً اتفاق می‌افتد و آنگاه [[امام زمان]] [[ظهور]] می‌کنند و تا این [[نشانه‌ها]] واقع نشود [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} [[ظهور]] نخواهند کرد. از جمله آن [[علائم]] "[[خروج سفیانی]]" و "[[کشته شدن نفس زکیه]] ([[انسان]] بی‌گناه) در کنار [[کعبه]]"، "[[قیام سید حسنی]]" است که هنوز اتفاق نیفتاده است. | :::::#نشانه‌های متصل به [[ظهور]]: نشانه‌هایی که به طور مطمئن و حتماً اتفاق می‌افتد و آنگاه [[امام زمان]] [[ظهور]] می‌کنند و تا این [[نشانه‌ها]] واقع نشود [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} [[ظهور]] نخواهند کرد. از جمله آن [[علائم]] "[[خروج سفیانی]]" و "[[کشته شدن نفس زکیه]] ([[انسان]] بی‌گناه) در کنار [[کعبه]]"، "[[قیام سید حسنی]]" است که هنوز اتفاق نیفتاده است. | ||
:::::#نشانه‌های غیر متصل به [[ظهور]]: نشانه‌هایی هستند که قبل از نشانه‌های متصل به [[ظهور]] واقع می‌شوند مانند اینکه [[امر به منکر]] و [[نهی از معروف]] می‌شود و کار خوب زشت و کار زشت خوب شمرده می‌شود<ref>کتاب مهدی موعود، ص ۹۴۴، علی دوانی، چاپ ۲۰، سال ۱۳۶۱، انتشارات افست.</ref> [[دروغ]] گفتن [[حلال]] می‌شود و [[ربا]] و [[رشوه]] رواج پیدا می‌کند و زنان به مردها و مردها به زنان شباهت پیدا می‌کنند و...<ref>همان کتاب، ص ۹۶۳.</ref>. | :::::#نشانه‌های غیر متصل به [[ظهور]]: نشانه‌هایی هستند که قبل از نشانه‌های متصل به [[ظهور]] واقع می‌شوند مانند اینکه [[امر به منکر]] و [[نهی از معروف]] می‌شود و کار خوب زشت و کار زشت خوب شمرده می‌شود<ref>کتاب مهدی موعود، ص ۹۴۴، علی دوانی، چاپ ۲۰، سال ۱۳۶۱، انتشارات افست.</ref> [[دروغ]] گفتن [[حلال]] می‌شود و [[ربا]] و [[رشوه]] رواج پیدا می‌کند و زنان به مردها و مردها به زنان شباهت پیدا می‌کنند و...<ref>همان کتاب، ص ۹۶۳.</ref>. | ||
:::::'''دوم''': از نشانه‌های [[آخرالزمان]] این است که آلات لهو نواخته می‌شود و یک نفر نیست که [[نهی از منکر]] [کند] و کسی جرأت بر [[نهی]] آن نمی‌کند و نیز در شریف‌ترین مکان‌ها یعنی [[مکه]] معظمه و [[مدینه]] منوره آشکارا آلات لهو نواخته می‌شود"<ref>کتاب گناهان کبیره، ج اول، ص ۲۶۲ از آیت الله شهید دستغیب انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، حوزه علمیه قم، چاپ هفتم، زمستان ۱۳۷۳.</ref>. البته یکی از [[علائم]] [[آخر الزمان]] این است که [[امر به معروف و نهی از منکر]] نمی‌شود و معروف، منکر، و منکر، معروف می‌شود شاید نشانه‌ای هم که شما نوشته‌اید یکی از مصداق‌ها (و مثال‌های) این علامت در [[آخر الزمان]] باشد. | |||
۳. در پایان یک سؤال باقی می‌ماند و آن اینکه با توجه به نوع موسیقی و [[مداحی]] و شعرخوانی و به طور کلی با توجه به محتوای این جلسات آیا شرکت در این مجالس یا گوش دادن به صدای آن جایز است یا خیر؟ | |||
::::::در جواب این سؤال باید گفت که در این گونه موارد هر کس باید به فتوای [[مرجع تقلید]] خود عمل کند.»<ref>[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، ص ۹۲، ۹۳.</ref>. | ::::::در جواب این سؤال باید گفت که در این گونه موارد هر کس باید به فتوای [[مرجع تقلید]] خود عمل کند.»<ref>[[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، ص ۹۲، ۹۳.</ref>. | ||
}} | }} | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۶: | ||
| پاسخ = [[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | | پاسخ = [[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::در [[آیات]] [[قرآن]] و سخنان [[معصومان]]{{عم}} نشانه‌هایی برای [[آخر الزمان]] گفته شده است که در اصطلاح "علایم [[آخر الزمان]]" خوانده می‌شود. ختم [[نبوت]] و [[نزول]] واپسین [[شریعت]] که با [[ظهور]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} پدیدار شد، نخستین نشانه [[آخر الزمان]] به شمار میرود؛ لذا [[مفسران]]، مقصود از نشانه‌های [[قیامت]] را در ذیل آیه{{متن قرآن| فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ}}<ref> پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا می‌رسد؟ و به راستی نشانه‌های آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟؛ سوره محمد، آیه: ۱۸.</ref>. [[بعثت]] [[پیامبر]]{{صل}} دانستهاند که در مقایسه با [[عمر]] [[جهان]]، فاصله بسیار کمی تا [[قیامت]] دارد. | ::::::در [[آیات]] [[قرآن]] و سخنان [[معصومان]]{{عم}} نشانه‌هایی برای [[آخر الزمان]] گفته شده است که در اصطلاح "علایم [[آخر الزمان]]" خوانده می‌شود. ختم [[نبوت]] و [[نزول]] واپسین [[شریعت]] که با [[ظهور]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} پدیدار شد، نخستین نشانه [[آخر الزمان]] به شمار میرود؛ لذا [[مفسران]]، مقصود از نشانه‌های [[قیامت]] را در ذیل آیه{{متن قرآن| فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ}}<ref> پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا می‌رسد؟ و به راستی نشانه‌های آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟؛ سوره محمد، آیه: ۱۸.</ref>. [[بعثت]] [[پیامبر]]{{صل}} دانستهاند که در مقایسه با [[عمر]] [[جهان]]، فاصله بسیار کمی تا [[قیامت]] دارد. | ||
در [[آخر الزمان]]، پدیدههای فراوان دیگری نیز پیشبینی شده است، که بیشتر به دوره پایانی آن "آستانه [[ظهور]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} مربوط می‌شود که برخی از آنها بدین قرارند. | |||
#'''[[بحران معنویت]]:''' [[پیش از ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} جوّ [[حاکم]] بر [[جهان]]، جوّ [[ستم]]، [[گناه]] و [[فساد]] خواهد بود: {{متن قرآن| اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ }}<ref> هنگام حساب مردم نزدیک شده است و آنان در ناآگاهی رو گردانند؛ سوره انبیاء ، آیه:۱.</ref>. در این [[آیه]]، [[مردم]] [[آخر الزمان]]، به [[غفلت]] و اعراض از [[خداوند]] متّصف شدهاند. در [[روایات]] نیز منظور از "[[اشراط الساعة"]] که در [[آیه]] ۱۸ سوره [[محمد]]{{صل}}، به آن اشاره شده است، رواج بیش از حدّ [[کفر]]، [[فسق]] و [[ظلم]] دانسته شده و موارد متعدّدی از آن برشمرده شده است. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} درباره ویژگی‌های انسانهای این دوران فرمود: "زمانی بر [[مردم]] خواهد آمد ... که درهمهای آنان دینشان خواهد بود و همّت ایشان شکمشان و [[قبله]] آنها زنانشان. برای طلا و نقره، [[رکوع]] و [[سجود]] به جای میآورند. آنان همواره در سرگردانی و مستی خواهند بود. نه بر [[مذهب]] مسلمانیاند و نه بر مسلک نصرانی"<ref>{{عربی|" عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ إِذَا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَلْقَاهُ فَإِذَا رَأَيْتَهُ لَقِيتَهُ خَيْراً مِنْ أَنْ تُجَرِّبَهُ وَ لَوْ جَرَّبْتَهُ أَظْهَرَ لَكَ أَحْوَالًا دِينُهُمْ دَرَاهِمُهُمْ وَ هَمُّهُمْ بُطُونُهُمْ وَ قِبْلَتُهُمْ نِسَاؤُهُمْ يَرْكَعُونَ لِلرَّغِيفِ وَ يَسْجُدُونَ لِلدِّرْهَمِ حَيَارَى سُكَارَى لَا مُسْلِمِينَ وَ لَا نَصَارَى "}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۶، ح ۳۱؛ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۱</ref> | #'''[[بحران معنویت]]:''' [[پیش از ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} جوّ [[حاکم]] بر [[جهان]]، جوّ [[ستم]]، [[گناه]] و [[فساد]] خواهد بود: {{متن قرآن| اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُّعْرِضُونَ }}<ref> هنگام حساب مردم نزدیک شده است و آنان در ناآگاهی رو گردانند؛ سوره انبیاء ، آیه:۱.</ref>. در این [[آیه]]، [[مردم]] [[آخر الزمان]]، به [[غفلت]] و اعراض از [[خداوند]] متّصف شدهاند. در [[روایات]] نیز منظور از "[[اشراط الساعة"]] که در [[آیه]] ۱۸ سوره [[محمد]]{{صل}}، به آن اشاره شده است، رواج بیش از حدّ [[کفر]]، [[فسق]] و [[ظلم]] دانسته شده و موارد متعدّدی از آن برشمرده شده است. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} درباره ویژگی‌های انسانهای این دوران فرمود: "زمانی بر [[مردم]] خواهد آمد ... که درهمهای آنان دینشان خواهد بود و همّت ایشان شکمشان و [[قبله]] آنها زنانشان. برای طلا و نقره، [[رکوع]] و [[سجود]] به جای میآورند. آنان همواره در سرگردانی و مستی خواهند بود. نه بر [[مذهب]] مسلمانیاند و نه بر مسلک نصرانی"<ref>{{عربی|" عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ إِذَا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَلْقَاهُ فَإِذَا رَأَيْتَهُ لَقِيتَهُ خَيْراً مِنْ أَنْ تُجَرِّبَهُ وَ لَوْ جَرَّبْتَهُ أَظْهَرَ لَكَ أَحْوَالًا دِينُهُمْ دَرَاهِمُهُمْ وَ هَمُّهُمْ بُطُونُهُمْ وَ قِبْلَتُهُمْ نِسَاؤُهُمْ يَرْكَعُونَ لِلرَّغِيفِ وَ يَسْجُدُونَ لِلدِّرْهَمِ حَيَارَى سُكَارَى لَا مُسْلِمِينَ وَ لَا نَصَارَى "}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۶، ح ۳۱؛ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۱</ref> | ||
#'''[[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]:''' یکی دیگر از نشانه‌های [[آخر الزمان]]، اختلاف‌ها و درگیری‌های فراوان میان گروههای گوناگون است: {{متن قرآن| فَاخْتَلَفَ الأَحْزَابُ مِن بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ }}<ref> آنگاه از میان ایشان چند دسته اختلاف ورزیدند؛ وای بر کافران از دیدارگاه روزی سترگ!؛ سوره مریم ، آیه: ۳۷.</ref>. [[روایات]]، این [[آیه]] را به [[ظهور]] فرقههای گوناگون در [[جهان اسلام]] مربوط دانستهاند که در [[آخر الزمان]] پدید آمده، موجب اختلافهای بسیار خواهند شد. آیه{{متن قرآن| قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ}}<ref> بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند؛ سوره انعام، آیه: ۶۵.</ref> نیز به وقوع اختلاف‌ها و [[کشتار]] در [[آخر الزمان]] [[تفسیر]] شده است. در این دوران، انسانهای فراوانی به کژی میگرایند، اما این گونه نیست که تمام انسانها در مسیر [[باطل]] گام بردارند؛ بلکه برخی به سبب ویژگیها و صفاتی که در خود پدید میآورند، از نجاتیافتگان این مرحله خواهند بود. در این باره وقتی [[پیامبر گرامی]]{{صل}} از چهرههای پیروز این دوران یاد می‌کند، با شگفتی تمام به [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} چنین می‌فرماید: "ای [[علی]]! بدان شگفت آورترین [[مردم]] در [[ایمان]] و بزرگترین آنان در [[یقین]]، مردمی هستند که در آخر الزمان- با آن که [[پیامبر]] خود را ندیده و از [[امام]] خود در پردهاند- به نوشته که خطی سیاه بر صفحهای سپید است، [[ایمان]] میآورند<ref>{{عربی|" يَا عَلِيُ أَعْجَبُ النَّاسِ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ يَقِيناً قَوْمٌ يَكُونُونَ فِي آخِرِ الزَّمَانِ لَمْ يَلْحَقُوا النَّبِيَ وَ حُجِبَ عَنْهُمُ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى بَيَاضٍ "}}، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۸، باب ۲۵، ح ۸</ref> | #'''[[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]:''' یکی دیگر از نشانه‌های [[آخر الزمان]]، اختلاف‌ها و درگیری‌های فراوان میان گروههای گوناگون است: {{متن قرآن| فَاخْتَلَفَ الأَحْزَابُ مِن بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ }}<ref> آنگاه از میان ایشان چند دسته اختلاف ورزیدند؛ وای بر کافران از دیدارگاه روزی سترگ!؛ سوره مریم ، آیه: ۳۷.</ref>. [[روایات]]، این [[آیه]] را به [[ظهور]] فرقههای گوناگون در [[جهان اسلام]] مربوط دانستهاند که در [[آخر الزمان]] پدید آمده، موجب اختلافهای بسیار خواهند شد. آیه{{متن قرآن| قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ}}<ref> بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند؛ سوره انعام، آیه: ۶۵.</ref> نیز به وقوع اختلاف‌ها و [[کشتار]] در [[آخر الزمان]] [[تفسیر]] شده است. در این دوران، انسانهای فراوانی به کژی میگرایند، اما این گونه نیست که تمام انسانها در مسیر [[باطل]] گام بردارند؛ بلکه برخی به سبب ویژگیها و صفاتی که در خود پدید میآورند، از نجاتیافتگان این مرحله خواهند بود. در این باره وقتی [[پیامبر گرامی]]{{صل}} از چهرههای پیروز این دوران یاد می‌کند، با شگفتی تمام به [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} چنین می‌فرماید: "ای [[علی]]! بدان شگفت آورترین [[مردم]] در [[ایمان]] و بزرگترین آنان در [[یقین]]، مردمی هستند که در آخر الزمان- با آن که [[پیامبر]] خود را ندیده و از [[امام]] خود در پردهاند- به نوشته که خطی سیاه بر صفحهای سپید است، [[ایمان]] میآورند<ref>{{عربی|" يَا عَلِيُ أَعْجَبُ النَّاسِ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ يَقِيناً قَوْمٌ يَكُونُونَ فِي آخِرِ الزَّمَانِ لَمْ يَلْحَقُوا النَّبِيَ وَ حُجِبَ عَنْهُمُ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى بَيَاضٍ "}}، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۸، باب ۲۵، ح ۸</ref> | ||
| خط ۸۷: | خط ۹۶: | ||
:::::*«"[[ربا]]" در [[اخبار]] [[آخر الزمان]] آمده است: در آن زمان [[ربا]] شایع می‌شود<ref>بشارة الاسلام، ص ۲۶.</ref>. زمانی پیش می‌آید که احدی یافت نمی‌شود جز اینکه به [[ربا]] آلوده می‌گردد، اگر مستقیماً هم [[ربا]] نخورد، گرد [[ربا]] به او می‌رسد<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۰۰.</ref>. هیچ قومی نیست که [[ربا]] در میان آنها شایع شود، جز اینکه دچار [[غفلت]] و بی‌خبری می‌شوند<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۸۲.</ref>. در آن زمان [[ربا]] را به نام دادوستد، [[حلال]] می‌پندارند<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۰۷.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۴۸.</ref>. | :::::*«"[[ربا]]" در [[اخبار]] [[آخر الزمان]] آمده است: در آن زمان [[ربا]] شایع می‌شود<ref>بشارة الاسلام، ص ۲۶.</ref>. زمانی پیش می‌آید که احدی یافت نمی‌شود جز اینکه به [[ربا]] آلوده می‌گردد، اگر مستقیماً هم [[ربا]] نخورد، گرد [[ربا]] به او می‌رسد<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۰۰.</ref>. هیچ قومی نیست که [[ربا]] در میان آنها شایع شود، جز اینکه دچار [[غفلت]] و بی‌خبری می‌شوند<ref>نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۸۲.</ref>. در آن زمان [[ربا]] را به نام دادوستد، [[حلال]] می‌پندارند<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۰۷.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۴۸.</ref>. | ||
:::::*«از نشانه‌های [[آخر الزمان]]، ظاهر شدن صورتی در قرص [[خورشید]] ذکر شده است. [[مردم]] سیمای مردی را در قرص [[خورشید]] خواهند دید که نام و نشان او را خواهند [[شناخت]]. این نشانه پرشکوه در [[عهد]] [[سفیانی]] خواهد بود و در آن هنگام [[سپاه]] [[سفیانی]] و خود [[سفیانی]] هلاک خواهند شد<ref>ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.</ref>. [[صاحب]] کتاب [[روزگار رهایی]] می‌نویسد: منظور از سیمای مردی که در قرص [[خورشید]] ظاهر خواهد شد، سیمای [[حضرت مسیح]] {{ع}} است که در [[خورشید]] ظاهر می‌شود و از [[آسمان]] فرود می‌آید و با حسب و نسبش شناخته می‌شود و دیگر کسی در [[حق]] او دچار [[تردید]] نمی‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۵.</ref>. در [[حدیث]] دیگری آمده است: صورت و سینه‌ای در قرص [[خورشید]] برای مردمان ظاهر می‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۶.</ref>. | :::::*«از نشانه‌های [[آخر الزمان]]، ظاهر شدن صورتی در قرص [[خورشید]] ذکر شده است. [[مردم]] سیمای مردی را در قرص [[خورشید]] خواهند دید که نام و نشان او را خواهند [[شناخت]]. این نشانه پرشکوه در [[عهد]] [[سفیانی]] خواهد بود و در آن هنگام [[سپاه]] [[سفیانی]] و خود [[سفیانی]] هلاک خواهند شد<ref>ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.</ref>. [[صاحب]] کتاب [[روزگار رهایی]] می‌نویسد: منظور از سیمای مردی که در قرص [[خورشید]] ظاهر خواهد شد، سیمای [[حضرت مسیح]] {{ع}} است که در [[خورشید]] ظاهر می‌شود و از [[آسمان]] فرود می‌آید و با حسب و نسبش شناخته می‌شود و دیگر کسی در [[حق]] او دچار [[تردید]] نمی‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۵.</ref>. در [[حدیث]] دیگری آمده است: صورت و سینه‌ای در قرص [[خورشید]] برای مردمان ظاهر می‌شود<ref>روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۶.</ref>. | ||
در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: سه [[بانگ آسمانی]] در [[ماه رجب]] شنیده می‌شد: | |||
:::::#[[آگاه]] باشید که [[لعنت خدا]] بر [[ستمگران]] باد، | :::::#[[آگاه]] باشید که [[لعنت خدا]] بر [[ستمگران]] باد، | ||
:::::#ای گروه [[مؤمنان]]! [[رستاخیز]] نزدیک است، | :::::#ای گروه [[مؤمنان]]! [[رستاخیز]] نزدیک است، | ||
نسخهٔ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۳۵
| نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / آخرالزمان / نشانه‌های آخرالزمان |
| مدخل اصلی | جذام |
نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:
- «اجمالاً باید دانست که آخرالزمان به معنای ایام پایانی جهان و نزدیک شدن به روز رستاخیز و حدوث قیامت می‌باشد که در قرآن نیز از آن یاد شده است[۱]؛ که این مطلب به عنوان‌های مختلفی -گاه به عنوان علائم الظهور و گاهی به عنوان نشانه‌های آخرالزمان و پیشگویی‌های آخرالزمان- مورد بحث قرار می‌گیرد؛ و در روایات معصومین (ع) به‌طور مشروح بیان شده است؛ البته قابل ذکر است وقتی که آخرالزمان و نشانه‌های آن به‌صورت کلی مطرح می‌شود، ظهور حضرت مهدی (ع) یکی از نشانه‌های آخرالزمان به حساب می‌آید، برای اینکه به عقیده همه مسلمان‌ها قبل از لحظات پایانی دنیا و برپا شدن قیامت، ظهور آن حضرت حتمی و قطعی است چنانچه این مطلب از روایات فراوان استفاده می‌شود؛ در یکی از روایات به نقل از پیامبر اسلام (ص) چنین آمده است: "لو لم يبق من الدنيا إلّا يوم، لطوّل اللّه ذلك اليوم حتى يلي المهدي"؛ اگر عمر دنیا جز یک روز باقی نماند خداوند آن روز را آن‌‌‌قدر طولانی می‌کند که مهدی (ع) در پی آید[۲].
عصر کنونی دوره آخرالزمان و پیامبر اسلام (ص) پیامبر آخرالزمان می‌باشد، برای اینکه قیام پیامبر اسلام یکی از علائم آخرالزمان به حساب آمده است؛ در اینجا البته این سؤال پیش می‌آید که چگونه قیام پیامبر (ص) از نشانه‌های آخرالزمان شمرده شده در حالی که ۱۵ قرن می‌گذرد هنوز از نقطه پایانی جهان و حدوث قیامت خبری نیست؟ جواب این سؤال را پیامبر (ص) ضمن خطبه‌ای به یارانش بیان نموده و فرموده است: "سوگند به کسی که جان محمد به دست اوست آنچه از دنیا گذشته نسبت به آنچه باقی مانده مانند مقداری است که از امروز شما گذشته نسبت به آنچه باقی مانده است و می‌بینید که جز مقدار کمی باقی نمانده است[۳]. به هرحال در روایات نشانه‌ها و علائم آخرالزمان به طور مشروح بیان شده است که از جمله نشانه‌ها موارد ذیل می‌باشد، که خود به دو دسته تقسیم می‌شود: علامات آخرالزمان و علامات ظهور. ابتدا می‌پردازیم به علائم آخرالزمان.
۱. فتنه‌های آخرالزمان: نابسامانی اوضاع اجتماعی و فتنه و فسادهای اجتماعی یکی از علائم آخرالزمان است که در حدیثی از پیامبر (ص) چنین بیان شده است.
- تضییع نماز: پیامبر (ص) فرمود: از نشانه‌های آخرالزمان تضییع نماز، پیروی از شهوات، تمایل به هواپرستی، گرامی داشتن ثروتمندان، فروختن دین به دنیا است، درین هنگام است که قلب مؤمن در درونش آب می‌شود آن چنانکه نمک در آب، از این همه زشتی‌ها که می‌بینید و توانایی تغییر ندارد.
- حکومت حاکمان جور؛
- بدی بر پدر و مادر؛
- گرفتن قوانین از شرق و غرب؛
- تزئین مساجد با مناره‌های طولانی که صفوف نمازگزاران فراوان اما دل‌ها نسبت به یکدیگر دشمن و زبان‌ها مختلف؛
- انجام گرفتن معاملات با غیبت و رشوه؛
- فزونی طلاق؛
- ظهور لهو و لعب؛
- تظاهر اغنیا به انجام مناسک حج و رفتن برای تفریح در حج خانه خدا؛
- فزونی گناه و فساد و دریده شدن پرده‌های عصمت؛
- زشت دانستن مردم امر به معروف و نهی از منکر را؛ از نشانه‌های آخرالزمان به حساب آمده است[۴].
۲. مردم آخرالزمان: در مورد مردم آخرالزمان آمده است: دو ثلث مردم از دین اسلام باطناً برگردند عمامه از سر بردارند، به کمی اولاد خوش‌‌‌حال شوند، مذهب شیعه در اولاد عجم (ایران) شهرت جهانی پیدا کند، خوف و ترس در کشور عراق حکمفرما شود، موت احمر که عبارت از خونریزی زاید است فراوان گردد. مردم به زبان مسلمان ولی دین خود را به دنیا بفروشند، اهل قم مبارز و رزمنده‌تر از بلاد دیگر شوند[۵].
۳. دولت یهود: یکی از علائم آخرالزمان تشکیل دولت یهود در فلسطین می‌باشد، در کتاب پیشگویی‌های آخرالزمان به نقل از کتاب عقائد الامامیه الاثنا عشریه، از حجت الاسلام سید ابراهیم موسوی ص۲۷۰ می‌نویسد: "حضرت امیرالمؤمنین (ع) فرمود: یهود از اطراف جهان به فلسطین گرد آیند و برای خود دولت قرار دهند[۶].
اما دومی: از جمله علائم آخرالزمان ظهور حضرت مهدی (ع) می‌باشد که قبل از ظهور آن حضرت علائمی در روایات بیان گردیده است که این علائم به دو دسته تقسیم می‌شود: علائم حتمی و غیر حتمی.
- علائم حتمی: عبارت از نشانه‌هایی است که قبل از ظهور حضرت به‌طور حتم و قطع واقع می‌شود.
- علائم غیرحتمی: علامات غیر حتمی که ظهورشان ممکن است اتفاق بیفتد گرچه قطعی نمی‌باشد این علائم بعضی ظاهر شده و بعضی هنوز واقع نشده.
این دو علامت به‌طور مفصل در جواب سؤال علائم ظهور بیان شد مراجعه شود»[۷].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین محمد علی رضایی اصفهانی، در کتاب «مهدویت» در این‌باره گفته است:
۳. در پایان یک سؤال باقی می‌ماند و آن اینکه با توجه به نوع موسیقی و مداحی و شعرخوانی و به طور کلی با توجه به محتوای این جلسات آیا شرکت در این مجالس یا گوش دادن به صدای آن جایز است یا خیر؟
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «فرهنگنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:
در آخر الزمان، پدیدههای فراوان دیگری نیز پیشبینی شده است، که بیشتر به دوره پایانی آن "آستانه ظهور مهدی(ع) مربوط می‌شود که برخی از آنها بدین قرارند.
|
| ۳. مجتبی تونه‌ای؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
در روایتی از امام صادق (ع) آمده است: سه بانگ آسمانی در ماه رجب شنیده می‌شد:
|
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ سوره محمد، آیه ۱۸.
- ↑ صافى گلپایگانى، امامت و مهدویت، قم حضرت معصومه (س)، سوم، ۱۳۷۸، ج ۳، ص ۳۶، سنن ترمذى، ص ۸۹، ب ۲، ح ۳، به نقل از کتاب امامت و مهدویت.
- ↑ مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چهاردهم، ۱۳۷۵، ج ۲۱، ص ۱۶۵ و ۴۵۰.
- ↑ همان.
- ↑ على فلسفى: پیش‌گویى‌هاى آخرالزمان، مشهد به خط هاشمى‌نژاد، ۱۳۶۰، ششم ۱- و ۱۱ و ۲۰ و ۱۵ و ۱۶.
- ↑ همان.
- ↑ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۸۰-۸۳.
- ↑ کتاب مهدی موعود، ص ۹۴۴، علی دوانی، چاپ ۲۰، سال ۱۳۶۱، انتشارات افست.
- ↑ همان کتاب، ص ۹۶۳.
- ↑ کتاب گناهان کبیره، ج اول، ص ۲۶۲ از آیت الله شهید دستغیب انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، حوزه علمیه قم، چاپ هفتم، زمستان ۱۳۷۳.
- ↑ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۹۲، ۹۳.
- ↑ پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا می‌رسد؟ و به راستی نشانه‌های آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟؛ سوره محمد، آیه: ۱۸.
- ↑ هنگام حساب مردم نزدیک شده است و آنان در ناآگاهی رو گردانند؛ سوره انبیاء ، آیه:۱.
- ↑ " عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ إِذَا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَلْقَاهُ فَإِذَا رَأَيْتَهُ لَقِيتَهُ خَيْراً مِنْ أَنْ تُجَرِّبَهُ وَ لَوْ جَرَّبْتَهُ أَظْهَرَ لَكَ أَحْوَالًا دِينُهُمْ دَرَاهِمُهُمْ وَ هَمُّهُمْ بُطُونُهُمْ وَ قِبْلَتُهُمْ نِسَاؤُهُمْ يَرْكَعُونَ لِلرَّغِيفِ وَ يَسْجُدُونَ لِلدِّرْهَمِ حَيَارَى سُكَارَى لَا مُسْلِمِينَ وَ لَا نَصَارَى "، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۶، ح ۳۱؛ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۱
- ↑ آنگاه از میان ایشان چند دسته اختلاف ورزیدند؛ وای بر کافران از دیدارگاه روزی سترگ!؛ سوره مریم ، آیه: ۳۷.
- ↑ بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند؛ سوره انعام، آیه: ۶۵.
- ↑ " يَا عَلِيُ أَعْجَبُ النَّاسِ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ يَقِيناً قَوْمٌ يَكُونُونَ فِي آخِرِ الزَّمَانِ لَمْ يَلْحَقُوا النَّبِيَ وَ حُجِبَ عَنْهُمُ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى بَيَاضٍ "، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۸، باب ۲۵، ح ۸
- ↑ بگو: مرا خبر دهید که اگر عذابش (ناگهان) شباهنگام یا روز به سراغتان آید (دیگر) گنهکاران از او چه چیزی را به شتاب می‌خواهند؟؛ سوره یونس ، آیه: ۵۰.
- ↑ و کاش آنگاه را می‌دیدی که هراسان شده باشند، دیگر (راه) گریزی نیست و از جایی نزدیک فرو گرفته می‌شوند؛ سوره سبأ ، آیه: ۵۱.
- ↑ فرمان (عذاب) خداوند در رسید، به شتاب آن را مخواهید، پاکا و فرا برترا که اوست از آنچه (با وی) شریک می‌دارند؛ سوره نحل ، آیه:۱.
- ↑ و بگو حقّ آمد و باطل از میان رفت؛ بی‌گمان باطل از میان رفتنی است؛ سوره اسراء، آیه: ۸۱.
- ↑ و چنین است که او نشان آگاهی (به روز) رستخیز است از این روی هیچ‌گاه در آن (روز) تردید نورزید؛ سوره زخرف، آیه: ۶۱.
- ↑ و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد و در روز رستخیز بر آنان گواه است؛ سوره نساء، آیه: ۱۵۹.
- ↑ و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل ، آیه: ۸۲.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۱۵ - ۲۳.
- ↑ تا آنگاه که (راه بر) یأجوج و مأجوج گشوده گردد و آنان از هر پشته‌واره‌ای بشتابند؛ سوره انبیاء، آیه: ۹۶.
- ↑ و (یاد کن) روزی (را) که از هر امتی دسته‌ای از آنان را که نشانه‌های ما را دروغ می‌شمردند گرد می‌آوریم و آنگاه آنان را به هم می‌پیوندند؛ سوره نمل، آیه: ۸۳.
- ↑ خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند؛ (آنان) مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌گردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند؛ سوره نور، آیه: ۵۵.
- ↑ موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره اعراف، آیه: ۱۲۸.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۱۵ - ۲۳.
- ↑ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۲۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۴.
- ↑ تحف العقول، ص ۳۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۹ و ۲۶۳.
- ↑ بشارة الاسلام، ص ۲۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۵.
- ↑ محجّة البیضاء، ج ۴، ص ۳۴۳؛ الزام الناصب، ص ۱۸۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۵.
- ↑ معارف و معاریف، ج ۳، ص ۲۸۱.
- ↑ بحار الانوار، ج ۶۲، ص ۶۶.
- ↑ ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۷۸.
- ↑ ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.
- ↑ بحار الانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۱۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۴۳.
- ↑ بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۷۰.
- ↑ ملاحم ابن طاووس، ص ۱۴۴.
- ↑ مسند احمد، ج ۲، ص ۳۹۰.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۴۰.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۸.
- ↑ صحیح مسلم، ج ۸، ص ۱۸۳؛ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۹۱۳.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۴۱.
- ↑ بشارة الاسلام، ص ۲۶.
- ↑ نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۰۰.
- ↑ نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۸۲.
- ↑ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۰۷.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۴۸.
- ↑ ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.
- ↑ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۵.
- ↑ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۶.
- ↑ غیبة طوسی، ص ۲۶۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۹؛ منتخب الاثر، ص ۴۲۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۵۰.
- ↑ بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۲۷۰.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۰.
- ↑ امالی، ج ۲، ص ۲۷۱.
- ↑ کمال الدین، ج ۱، ص ۳۳۱.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۶۷۸.