صفحهٔ اصلی
به نسخهٔ آزمایشی دانشنامهٔ امامت و ولایت (امامت‌پدیا) خوش آمدید
این دانشنامه وابسته به مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت و زیر نظر حضرت آیت الله محسن اراکی است.
با ۴۷٬۳۲۵ نوشتار به زبان فارسی
عید فطر عبارت است از روز اول شوال که در این روز، امر امساک از خوردن و آشامیدن بعد از یک ماه روزه‌داری از انسان برداشته شده و از مؤمنان خواسته شده است که در آن روز، روزه شان را شکسته، افطار کنند.
در روایات متعدد از عید فطر به عنوان «یوم الجوائز» یاد شده است. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «وقتی اول شوال فرا می‌رسد منادی ندا بر می‌آورد، ای مؤمنان، اول صبح به سوی جایزه‌هایتان بشتابید».
اعیاد اسلامی نظیر عید قربان، عید مبعث، عید ولادت امامان(ع) و... بیانگر وقایع و خاطرات مسرت‌بخش و تکاملی برای مسلمانان است، اما در بین آنها عید فطر از امتیازات خاصی برخوردار است که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
- تشریع، از ناحیه خداوند متعال: از برخی منابع دینی از جمله دعای قنوت نماز عید فطر چنین بر می‌آید که نامگذاری اول شوال به عنوان «عید» از ناحیه خداوند متعال انجام گرفته است: «أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الْيَوْمِ الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِينَ عِيداً».
- پیروزی ایمان و عقل دوراندیش بر نفس اماره.
- وصول، به عالی‌ترین مرتبه کمال: در ماه رمضان، دل‌های عارفان به حقایق آن، سرشار از عبادت و اخلاص گردیده و برخی از آنان گوی سبقت را از همگان حتی ملائک مقرب الهی را ربوده‌اند: «وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَيْكَ... حَتَّى لَا يُورِدَ عَلَيْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ».
- اعلان آمادگی: فرد و جامعه‌ای که در ماه رمضان موفق به اصلاحات فردی و درونی گردیده و بر قوای مهاجم داخلی پیروز گشته‌اند، با برگزاری روز عید، آمادگی خویش را برای اصلاحات اجتماعی و مبارزه با دشمنان خارجی آماده می‌کنند.
- کمک اقتصادی: از ویژگی‌های دیگر عید فطر آن است که قبل از برپایی نماز عید و ملاقات با حق تعالی، مسلمانان مکلفند با پرداختن زکات فطرت در رفع نیاز فقیران جامعه اقدام کنند.
اعمال بسیاری برای عید فطر در منابع روایی بیان گردیده که نشانه اهتمام فوق العاده پیشوایان الهی به عظمت آن است. از جمله این اعمال، موارد زیر است:
- اعمال شب عید فطر: خواندن دعا به هنگام دیدن ماه؛ توسل به اهل بیت و تضرع؛ احیاء شب عید فطر و انجام تمامی اعمال مشترک شب‌های قدر، از جمله زیارت امام حسین(ع) و خارج نمودن زکات فطره.
- اعمال روز عید فطر: برخی از اعمالی که برای روز عید فطر بیان شده عبارت‌اند از: توسل و درخواست شفاعت؛ افطار نمودن قبل از خروج از منزل؛ رفتن به مصلی و خواندن نماز عید در زیر آسمان.
وظیفه مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟
دین اسلام، کامل‌ترین و آخرین دین الهی است که از سوی خداوند متعال و توسط پیامبر اسلام (ص) برای هدایت انسان‌ها به سوی کمالات دنیوی و اخروی ابلاغ شده است، ولی ختم نبوت به معنای ختم رهبری و امامت نیست؛ زیرا وجود تکلیف، مستلزم وجود حجت الهی بر روی زمین است، به همین دلیل بعد از پیامبر اکرم (ص) امامان، عهده‌دار هدایت انسان‌ها هستند. لکن در دورۀ غیبت و مستور بودن امام برخی از تکالیف به دلیل مستور بودن امام اهمیت بیشتری می‌‌یابد.
به طور کلی وظایف مسلمانان را می‌توان به دو گونه تقسیم کرد: وظایف عام و وظایف خاص. در مورد وظایف عام باید گفت انسان مسلمان باید نسبت به امام خود وظایفی را داشته باشد مانند: امام‌شناسی (شناخت امام مهدی): تولی امام: ولایت‌پذیری از امام مهدی (ع)؛ تبری از طاغوت؛ تحکیم ولایت با مؤمنان و پیروان راستین امام؛ تقویت وحدت و انسجام در امت اسلامی و مبارزه با همه عوامل فتنه و تفرقه و غیره.
در باب وظایف خاص انسان مسلمان نسبت به امام مهدی (ع) نیز وظایفی گفته شده است مانند: انتظار فرج و ظهور امام مهدی (ع) (توسط فرد و جامعه)؛ استقامت و صبر بر سختی‌های دوران غیبت امام مهدی (ع) (توسط فرد و جامعه)؛ آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی (ع)؛ پیروی از نواب عام امام مهدی (ع)؛ دعا برای تعجیل فرج و ظهور امام مهدی (ع) و غیره.
دائرةالمعارف قرآن کریم، مجموعه‌ای است چهارده جلدی که شامل اطلاعات پایه، معتبر و اصیل در باب علوم و معارف و اعلام قرآنی است. این مجموعه اثر پژوهشگران مرکز فرهنگ و معارف قرآن است و انتشارات بوستان کتاب انتشار آن را به عهده داشته است.
در معرفی این کتاب آمده است: «دائرةالمعارف قرآن کریم شامل اطلاعات پایه، معتبر و اصیل در باب علوم و معارف و اعلام قرآنی است که به گونه‌ای آسان‌یاب و روان در دسترس قرآن‌پژوهان و اهل تحقیق و پژوهش می‌باشد. از ویژگی‌های این دائرةالمعارف استواری بر پایه نظام الفبایی در چینش مدخل‌ها، استفاده از منابع اصیل و متقن و دست اول، ارائه همه آرا و مبانی اصلی در هر موضوع، برخورداری از نظام ارجاع درون مقاله‌ای و برون مقاله‌ای و بهره‌وری از نثر معیار می‌باشد».
- عبدالکریم ابن ابی‌العوجاء
- ضرار بن ضمره ضبابی در تراجم و رجال
- بنی‌بیاضه
- بنی‌السمیعه
- بنی‌حدس
- زید بن علی بن الحسین در معارف و سیره امام باقر
- کیسانیه در معارف و سیره امام باقر
- مرجئه در معارف و سیره امام باقر
- خوارج در معارف و سیره امام باقر
- زید بن حسن
- عمر بن عبدالعزیز اموی در معارف و سیره امام باقر
- جهان‌شناسی در قرآن
- مظلومیت امام علی در معارف و سیره امام باقر
- علم غیب معصوم در قرآن
- تقیه در معارف و سیره امام باقر
