اصحاب خاص امام مهدی

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

یاران امام مهدی در حدیث - یاران امام مهدی در نهج البلاغه - یاران امام مهدی در کلام اسلامی - یاران امام مهدی در تاریخ اسلامی - یاران امام مهدی در معارف مهدوی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل یاران امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• یاران ویژه حضرت مهدی(ع)‏ سیصد و سیزده نفرند. احادیث فراوانی در ستایش این گروه ممتاز وارد شده و در قرآن کریم آیاتی است که تأویل به آنان شده است:

1. از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) در تأویل سخن خدای متعال: ﴿وَلَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِلَى أُمَّةٍ مَّعْدُودَةٍ لَّيَقُولُنَّ مَا يَحْبِسُهُ أَلاَ يَوْمَ يَأْتِيهِمْ لَيْسَ مَصْرُوفًا عَنْهُمْ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِؤُونَ﴾ نقل شده که فرمودند: مراد از امت معدود، یاران مهدی در آخر الزمان‌اند؛ سیصد و سیزده نفر به شمار افراد جنگ بدر. آنان، در ساعتی جمع شوند؛ مانند ابرهایی که در پاییز جمع می‏‌شوند".
2. امام صادق(ع) در وصف یاران خاصّ حضرت مهدی(ع) فرمود: "مردانی که گویی قلب‏‌هایشان مانند پاره‏‌های آهن است. هیچ چیز نتواند دل‏های آنان را درباره ذات خداوند گرفتار شک سازد. سخت‌‏تر از سنگ هستند. اگر بر کوه‏‌ها حمله کنند، آن‏ها را از هم خواهند پاشید ... گویی که بر اسبان خود، مانند عقاب هستند. بر زین اسب امام دست می‏‌کشند و از این کار برکت می‏‌جویند. گرد امام خویش چرخیده، در جنگ‏ها، جان خود را سپر او می‌‏سازند و هرچه را بخواهد برایش انجام می‌‏دهند. مردانی که شب‏ها نمی‌‏خوابند؛ در نمازشان هم‌هم‌ه‏ای چون صدای زنبور عسل دارند. شب‏ها بر پای خویش ایستاده و صبح بر مرکب‏‌های خود سوارند. پارسایان شبند و شیران روز. اطاعت آنان برابر امامشان، از اطاعت کنیز برای آقایش زیادتر است. مانند چراغ‏ها هستند ... گویی که دل‏هایشان قندیل است. از ترس خدا بیمناک و خواهان شهادتند. تمنایشان شهید شدن در راه خدا است. شعارشان این است: ای مردم! برای خون‏خواهی حسین به پا خیزید. وقتی حرکت می‌‏کنند، پیشاپیش آنان به فاصله یک ماه‏ وحشت حرکت کند. آنان، دسته دسته به سوی مولا می‌‏روند. خدا به وسیله آنان امام راستین را یاری می‌‏فرماید".

فرق بین یاران خاصّ و یاوران‏

• بین یاران ویژه حضرت مهدی(ع)‏ و یاوران آن حضرت تفاوتی هست؛ اصحاب و یاران خاص سیصد و سیزده نفرند. آنان کسانی‏‌اند که حضرات امام علی(ع) و امام صادق(ع) از آنان به پرچم‏داران تعبیر فرموده‏‌اند و هریک از این یاران خاص، نقش عظیمی در فرماندهی سپاه و گشودن شهرها و اداره امور و ... دارند.
• یاوران، مؤمنان صالحی‌‏اند که به حضرت مهدی(ع)‏ در مکه و غیر آن ملحق می‌‏شوند. زیر پرچمش گرد می‌‏آیند و با دشمنان خدا و پیامبر خدا(ص) می‌‏جنگند.
• حضرت مهدی(ع)‏ از مکه خارج نخواهد شد؛ مگر آن‏که همراه او ده هزار نفر از یاوران خواهند بود. البته این شمار، گروهی از یاوران ایشانند، نه همه آنان، برای نمونه فقط سید هاشمی با دوازده هزار نیرو در عراق به حضرت مهدی(ع)‏ ملحق می‌‏شوند ... این‏ همه، غیر از یاورانی است که از فرشتگانند. آنان نیز یاوران حضرت بوده و اوامر آن بزرگوار و آموزه‌‏هایش را فرمانبردار خواهند بود.

ویژگی‌‏های یاران خاص‏

• بیشتر یاران خاصّ حضرت در سن جوانی‌‏اند و بزرگسالان میان آنان کم هستند. این یاران، دارای افکاری متحد و آرایی یکنواخت بوده و دل‏های‏شان به هم پیوسته است.
• حضرت علی(ع) در این‏ باره فرمود: "همانا یاران قائم(ع) همگی جوانند و پیر میانشان نیست؛ مگر به اندازه سرمه در چشم یا به قدر نمک در توشه راه و کمترین چیز در توشه راه، نمک است.
• لازم یادآوری است در تشکیل هسته اصلی آن پیکار بزرگ و جهاد مقدس، زنان نیز نقش بسزایی دارند و طبق تعبیر برخی از احادیث، حدود پنجاه زن، از یاران اصلی امام و همراه هسته مرکزی آن قیام می‏‌باشند. این موضوع، دو نکته را روشن می‏‌سازند:

1. زنان که در طول تاریخ، از حقوق خویش محروم بودند و شخصیت آنان تحقیر گشته بود، در دوران آن انقلاب بزرگ، شخصیت واقعی خویش را باز خواهند یافت و به عنوان کارگزاران اصلی آن تحوّل عظیم، در جامعه جهانی شرکت خواهند داشت. این موضوع، اهمیت ویژه‏ای دارد که ارزش واقعی و پایه قدرت و توانمندی نوع زن و ارزشیابی استعدادهای او را- در صورتی که خود را ساخته باشد- مشخص می‏‌سازد.
2. زنان اگر در جهاد و رویارویی مستقیم شرکت نکنند، در دیگر پست‏ها و مسؤولیت‌‏ها و سازندگی‌‏ها، می‌‏توانند مشارکت داشته باشند.

• همچنین در گسترش فرهنگ اسلامی، تبیین خطوط اصلی دین، آموزش معارف الهی و جایگزین ساختن معیارها و اصول انقلاب مهدوی، می‏‌توانند کارامد باشند و نقش‏های اصلی و برجسته‏‌ای را بر عهده گیرند. در مسائل پشت جبهه و دیگر مسائل اجتماعی، فرهنگی و تربیتی نیز می‌‏توانند نقش سازنده‏‌ای داشته باشند.
• امام باقر(ع) فرمود: "... به خدا سوگند سیصد و چند تن از مردان نزد او می‌‏آیند، که با آنان پنجاه زن نیز هست .... ".
• این موضوع، ارجمندی جایگاه زن و بلندای رشد و تکامل او را روشن می‌‏کند. اثر تربیتی این موضوع مهم، در جامعه کنونی- که جامعه منتظر است- می‌‏تواند خودآیی زنان و بازشناسی توان رشد و بازیابی شخصیت آنان باشد.
• برای شرکت در آن دگرگونی و انقلاب بزرگ و جهانی، زنان از هم اکنون باید با معیارهای دقیق اسلامی و اخلاقی، شخصیت خود را بسازند و در بعد علم و عمل تکامل یابند، و بدانند که هم‏اکنون و در آینده، مسؤولیت‌‏های بزرگی بر عهده دارند و در آینده نقش‏های اصولی‌‏تری را به‏ انجام خواهند رساند. پس ناگزیر از هم اکنون به شناخت دقیق و درست اسلام بپردازند و در تربیت خویش بکوشند، تا پیش از ظهور، در جامعه زنان منتظر قرار گیرند، و در دوران ظهور شایستگی شرکت در آن حرکت بزرگ و کمک رساندن به داعی حق را داشته باشند.

اصحاب خاص امام مهدی در موعودنامه

• همان ۳۱۳ نفرى هستند که امیر مؤمنان و امام صادق(ع) آنان را پرچمدار یاوران آن گرامى تعبیر کرده‌اند و این بیانگر این واقعیت است که آنان داراى توانایى‌ها، کارآیى‌ها، آگاهى‌ها، کفایت‌ها، مدیریت‌ها و صلاحیت‌هاى لازم و بالایى براى فرماندهى و سازمان بخشیدن به نیروهاى طرفدار حق‌اند، که امام صادق(ع) از آنان تعبیر به «حُكَّامُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ» مى‌کند.

پرسش‌های وابسته

• اصحاب خاص امام مهدی چه تعداد هستند؟ (پرسش)

منابع

• سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت.
• مجتبی تونه‌ای، موعودنامه.
• حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان