نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت (کتاب)
نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت(ع) (قرن اول هجری)، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون حمایت از اهل بیت با نقش قبیله‌هایی از یمن می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر اصغر منتظرالقائم است و انتشارات بوستان کتاب انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
| نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت(ع) | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | (قرن اول هجری) |
| نویسنده | اصغر منتظرالقائم |
| موضوع | امامت |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب|انتشارات انتشارات بوستان کتاب]][[رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب]] |
| وابسته به | نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۰ ش |
| شابک | ۹۶۴-۴۲۴-۹۹۰-۹ |
| شماره ملی | م۸۱-۲۸۵۱۱ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «یمن از صدر اسلام، یکی از کانون‌های مهم تشیع بوده است و قبایل یمنی در تاریخ اسلام و در حمایت از اهل بیت (ع) نقش‌های کلیدی داشته‌اند. مؤلّف، با طرح چند سؤال اساسی و بر طبق روش کتابخانه‌ای مبتنی بر منابع و اسناد دست اول، به چنین تحقیق گسترده و عمیقی دست زده است. وی برای تحلیل و تفسیر و نقد داده‌های تاریخی از روش قیاسی مربوط به کلیات حوادث و روش استقرایی مربوط به جزئیات حوادث استفاده کرده است».[۱]
فهرست کتاب
- مقدمه
- معرفی و نقد منابع
- کتیبه‌ها
- طبقات
- مقاتل
- فتوح
- انساب
- تاریخ‌های عمومی
- کتب جغرافیایی
فصل اول: یمن در گسترۀ تاریخ پیش از اسلام
- کلمۀ یمن
- جغرافیای طبیعی و انسانی یمن
- خاستگاه اقوام سامی
- مَعینیان
- قَتَبان
- اوسان
- کشور سبأ
- مکربیان
- پادشاهی سبأ
- پادشاهی سبأ و ذی‌ریدان
- حکومت سبأ و ذی ریدان و حضرموت و یمنت
- اوضاع سیاسی یمن در روزگار ذونواس
- اوضاع سیاسی یمن در قرن قبل از ظهور اسلام
- ایرانیان و یمن
فصل دوم: قبایل یمنی
- قبیله حِمیَر
- اسلام حِمیَر
- قبیله مَهرَه
- اسلام مَهره
- قبیله حَضرَمَوت
- قبیله مَذحِج
- سعدالعشیره
- زُبَید
- جُعفِی
- مراد
- اسلام مراد
- بنی‌الحارث بن کعب
- اسلام بنی‌الحارث بن کعب
- نَخَع
- اسلام نَخَع
- صُدَاء
- اسلام صُدَاء
- رُهاء
- اسلام رُهاء
- جَنب
- عَنس
- اسلام عَنس
- قبیله همدان
- اسلام هَمدان
- قبیله خَولان
- اسلام خَولان
- قبیله اَشعَر
- اسلام اشعر
- قبیله خَثعَم
- سکونت‌گاه خَثعم
- اسلام خَثعم
- قبیله بَجیلِه
- اسلام بَجِیله
- قبیله اَزد
- اسلام اَزد
- اسلام غامِد
- اسلام غافق
- اسلام بارق
- اسلام دَوس
- اسلام در قبیلۀ از دعمان
- قبیله خزاعه
- اسلام خزاعه
- اسلام اوس و خزرج
- قبیله طی
- اسلام طی
- قبیله کِندَه
- جایگاه کِندَه
- کنده و دیگر قبایل
- اسلام کنده
- اسلام صَدف
- اسلام تجیب
- چگونگی به اسلام در آمدن قبایل یمنی
- اشکال پذیرش اسلام به وسیله یمنی‌ها
- برخورد رسول‌الله(ص) با قبایل یمنی
فصل سوم: شکل‌گیری تشیع و نقش یاران یمنی رسول‌الله در آن
- معنای اصطلاحی شیعه
- زمینۀ پیدایش تشیع
- شکل‌گیری عملی تشیع
- نقش یاران یمنی رسول‌الله(ص) در شکل‌گیری تشیع
- علی در میان یمنی‌ها
فصل چهارم: نقش قبایل یمنی در ارتداد و فتوحات اسلامی
- ارتداد در جزیرة‌العرب و نقش قبایل یمنی
- پیامبران دروغین
- ارتداد در بحرین
- ارتداد در قبایل یمنی
- نقش قبایل یمنی در فتوح اسلامی
- آغاز فتوحات
- نقش یمنی‌ها در فتوح شام
- شکل‌گیری شهر کوفه و موقعیت یمنی‌ها در آن
فصل پنجم: نقش قبایل یمنی در قیام بر ضد عثمان
فصل ششم: یمنی‌ها در روزگار خلافت علی(ع) و شکوفایی تشیع
- تأثیر یمنی‌ها در بیعت با علی(ع)
- قاعدین و یمنی‌ها
- کارگزاران یمنی علی(ع)
- نمودار ۱: بافت قبیله‌ای استانداران حضرت علی(ع)
- جنگ جمل و نقش قبایل یمنی در آن
- کوشش امیرمؤمنان(ع) برای جلوگیری از جنگ
- بافت قبیله‌ای پیکار جمل
- نمودار ۲: بافت قبیله‌ای فرماندهان پیکار جمل
- آوردگاه صفین و نقش یمنی‌ها در آن
- زمینۀ پیکار صفین
- دیدگاه یمنی‌ها دربارۀ جنگ با معاویه
- نقش یمنی‌ها در آزادسازی فرات
- صف‌بندی یمنی‌ها در صفین
- نمودار ۳: بافت قبیله‌ای فرماندهان پیکار صفین
- نقش یمنی‌ها در معارک جنگ
- مالک اشتر و همدانی‌ها
- عاقبت جناح چپ عراق
- شهادت عمار بن یاسر
- بازتاب شهادت یاران یمنی علی(ع)
- تأثیر اشرافیت یمنی در تضعیف موقعیت علی(ع)
- فداکاری بزرگان شیعۀ یمنی
- فداکاری قبیلۀ هَمدان
- زنان شیعه یمنی
- بافت قبیله‌ای جنبش خوارج و پیکار نَهروان
- چگونگی انتخاب حَکم یمنی
- جایگاه یمنی‌ها در رهبری خوارج
- تأثیر اشرافیت یمنی در بازگردانیدن سپاه
- نقش قبایل یمنی در غارات
- جایگاه یمنی‌ها در بازگردانیدن غارات
- سستی کوفیان در برابر علی(ع)
- آخرین سپاه و نقش قبایل یمنی در شکل‌گیری آن
فصل هفتم: یمنی‌ها و تشیع در سال‌های ۴۰-۶۷ هجری
- خلافت حسن بن علی(ع) و قبایل یمنی
- تأثیر رهبر یمنی در بسیج سپاه
- جایگاه یمنی‌ها در سپاه حسن بن علی(ع)
- نقش یمنی‌های کوفه در پذیرش صلح
- خیانت اشرافیت قبیله‌ای کوفه
- نگاهی به موضع یمنی‌ها در خلافت حسن بن علی(ع)
- رفتار معاویه و موضع شیعیان کوفه
- روابط نخبگان یمنی با رهبری شیعه
- کوفه پایگاه قیام علیه نظام معاویه
- قیام شیعیان کوفه به رهبری حجر بن عدی
- نقش اشرافیت یمنی در سرکوبی قیام حجر
- زمینۀ قیام امام حسین(ع)
- کوشش رهبران شیعه کوفه برای قیام
- رهبران یمنی کوفه و قیام مسلم بن عقیل
- خیانت رهبران قبیله‌ای کوفه به مسلم
- نقش اشرافیت کوفه در شهادت مُسلِم بن عقیل
- قیام امام حسین(ع) و نقش یمنی‌ها در آن
- بسیج اشرافیت یمنی و نزاری کوفه برای کشتن امام حسین(ع)
- واقعۀ روز عاشورا
- شهدای یمنی پیکار عاشورا
- نمودار ۴: بافت قبیله‌ای شهدای کربلا
- ماهیت معرفت دینی شهدای یمنی حادثۀ عاشورا
- تشیع یمنی‌ها و میراث باستانی پادشاهی یمن
- بازتاب قیام امام حسین(ع) در میان یمنی‌ها
- قیام عبدالله بن عفیف اَزدی و خیانت اشراف یمنی
- قیام یمنیان مدینۀ منوره علیه رژیم اموی
- بازتاب قیام امام حسین(ع) در کوفه
- ۱. نقش شیعیان یمنی کوفه در قیام توابین
- بافت قبیله‌ای قیام توابین
- ماهیت فکری توابین
- ۲. نقش یمنی‌ها در جنبش مختار
- ابراهیم بن مالک اشتر و مختار
- اتحاد اشرافیت یمنی با والی کوفه بر ضد مختار
- الف) پیکار بنی‌مروان با مختار
- ب) طرح براندازی اشراف یمنی کوفه علیه مختار
- ج) اتحاد اشرافیت کوفه و زبیری‌ها علیه مختار
- قبایل یمنی در دو رویۀ همراهی و مخالفت با قیام مختار
- بازتاب جنبش مختار بر موالی
- مهاجرت اَشعریان به ایران
- نتیجه
- چکیده
- تصاویر
- فهرست‌ها
- آیات و روایات
- معصومین(ع)
- ادیان و مذاهب
- اشعار
- کتب
- رخدادها
- اعلام و اشخاص
- اماکن
- انساب قبایل طوایف اقوام و جماعات
- فهرست کتب فارسی و عربی
- فهرست مقالات فارسی و عربی
- فهرست کتب انگلیسی و فرانسوی
- فهرست مقالات انگلیسی
دربارهٔ پدیدآورنده
آقای دکتر اصغر منتظرالقائم، (متولد ۱۳۷۷ ش، اصفهان)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری تاریخ اسلام از دانشگاه تربیت مدرس تهران، به اتمام رساند. ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان، مدیر مسئول فصل‌نامه پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین مقاله و کتاب به رشته تحریر در آورده است. «نقش امام جواد در دگرگونی‌های فکری و فرهنگی عصر خود»، «بررسی حقوق اهل کتاب از منظر سیره امام علی (ع)»، «مدارا در سیره امام علی (ع)»، «سلامت معنوی از دیدگاه نهج البلاغه»، «تاریخ امامت»، «قبیله نخع در تاریخ اسلام و تشیع تا پایان قرن سوم هجری»، «تأثیر سبک زندگی ائمه در سلامت دستگاه گوارش» و «سیر تحول نقش امامان شیعه در احیای تئوری امامت الهی» برخی از این آثار است.[۲]