رخدادهای مهم در زمان حیات امام رضا

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

رخدادهای مهم در زمان حیات امام رضا در تاریخ اسلامی - رخدادهای مهم در زمان حیات امام رضا در معارف و سیره رضوی

مقدمه

در این مقال، به وقوع حوادث برجسته و مهم تاریخی، از زمان تولد امام رضا(ع) در سال ۱۴۸ هجری قمری، تا به هنگام وفات ایشان در سال ۲۰۳ هجری قمری، به طور اجمال می‌پردازیم.

سال ۱۴۸ هجری قمری: ولادت با سعادت امام رضا(ع)، در یازدهم ذیقعده سال ۱۴۸ هجری قمری در شهر مدینه، به وقوع پیوست^[۱].
سال ۱۴۸ هجری قمری: شانزدهمین سال حکومت بنی عباس بود. آنها از سال ۱۳۲ هجری، حکومت خود را علنی ساختند^[۲].
سال ۱۴۸ هجری قمری: دوازدهمین سال خلافت منصور دوانیقی - دومین خلیفه عباسی - بود. او در سال ۱۳۶ هجری با مرگ برادرش سفاح، به خلافت رسید و دست به جنایات فراوانی زد^[۳].
سال ۱۴۸ هجری قمری: تولد دعبل خزاعی، شاعر برجسته شیعی^[۴].
سال ۱۴۸ هجری قمری: شهادت امام صادق(ع) به دستور منصور دوانیقی در سن ۶۵ سالگی^[۵].
سال ۱۴۸ هجری قمری: امامت امام کاظم(ع). ایشان بعد از شهادت پدر بزرگوارشان، در سن ۲۰ سالگی به امامت بر حق شیعیان انتخاب شدند^[۶].
سال ۱۵۸ هجری قمری: منصور دوانیقی بعد از ۲۲ سال خلافت بر پایه ستم و فساد، بر اثر پرخوری از دنیا رفت^[۷].
سال ۱۵۸ هجری قمری: آغاز خلافت مهدی عباسی، مهدی عباسی دستور داد تا امام کاظم(ع) را در مدینه بازداشت کنند که خیلی زود امام(ع) آزاد شدند^[۸]. بین سال‌های ۱۵۸ تا ۱۶۸ هجری قمری، جنبش‌ها و قیام‌های زیادی از طرف علویان و مخالفان خلافت بنی‌عباس صورت پذیرفت.
سال ۱۶۹ هجری قمری: مرگ مهدی عباسی توسط زهری که کنیزش در غذای او ریخته بود^[۹].
سال ۱۶۹ هجری قمری: خلافت هادی عباسی. او می‌کوشید تا برادرش هارون را از ولی‌عهدی خلع و پسرش جعفر را ولی‌عهد نماید^[۱۰].
سال ۱۷۰ هجری قمری: مرگ هادی عباسی که به دست مادرش خیزران مسموم شد^[۱۱].
سال ۱۷۰ هجری قمری: خلافت هارون الرشید^[۱۲].
سال ۱۷۰ هجری قمری: تولد مأمون عباسی از مراجل^[۱۳].
سال ۱۷۰ هجری قمری: مرگ مراجل مادر مأمون به هنگام تولد فرزندش^[۱۴].
سال ۱۷۰ هجری قمری: تولد امین عباسی از زبیده^[۱۵].
سال ۱۷۳ هجری قمری: مرگ خیزران، همسر مهدی عباسی و مادر هادی و هارون عباسی، به عنوان قدرتمندترین زن دربار عباسی، خیزران کنیز زر خرید یمنی مهدی عباسی بود که مهدی او راآزاد و با او ازدواج کرد^[۱۶].
سال ۱۷۳ هجری قمری: تولد حضرت معصومه(س) در مدینه و در اول ماه ذیقعده^[۱۷].
سال ۱۷۵ هجری قمری: ولایت‌عهدی امین- هر چند مأمون چند ماه بزرگ‌تر از امین بود، اما به دلیل موقعیت و اصالتش، او به خواست زبیده ولی‌عهد هارون گردید^[۱۸].
سال ۱۷۵ هجری قمری: مأمون به عنوان حاکم بر نواحی خراسان منصوب می‌گردد که بعد از چندی، هارون در بیعت دیگری، مأمون را به عنوان ولی‌عهد دوم منصوب می‌کند^[۱۹].
سال ۱۷۹ هجری قمری: تبعید امام کاظم(ع) از مدینه به بغداد.
سال ۱۸۳ هجری قمری: شهادت امام کاظم(ع) در زندان بغداد.ایشان به دستور هارون الرشید و توسط سندی بن شاهک مسموم و به شهادت رسیدند^[۲۰].
سال ۱۸۳ هجری قمری: آغاز امامت امام رضا(ع) در سن ۳۵ سالگی^[۲۱].
سال ۱۸۶ هجری قمری: سرکوبی خاندان بزرگ و قدرتمند برمکیان توسط هارون الرشید^[۲۲].
سال ۱۹۳ هجری قمری: مرگ هارون الرشید در سناباد توس و تدفین او در قبه هارونی^[۲۳].
سال ۱۹۳ هجری قمری: خلافت امین در بغداد^[۲۴].
سال ۱۹۵ هجری قمری: ولادت با سعادت امام جواد الائمه(ع)^[۲۵].
سال ۱۹۸ هجری قمری: کشته شدن امین به دستور مأمون توسط طاهر بن حسین^[۲۶].
سال ۱۹۸ هجری قمری: خلافت مأمون در خراسان^[۲۷]. در سال‌های بین ۱۹۸ تا ۲۰۰ هجری قمری، جنبش‌هایی هم چون جنبش ابوالسرایا، جنبش ابن طباطبا و قیام زید بن موسی و...، بر علیه عباسیان به وقوع پیوست.
سال ۲۰۰ هجری قمری: مکاتبات مأمون با امام رضا(ع) برای دعوت امام(ع)، به خراسان^[۲۸].
سال ۲۰۰ هجری قمری: هجرت امام رضا(ع) از مدینه به سوی مرو در خراسان بزرگ^[۲۹].
سال ۲۰۱ هجری قمری: ولایتعهدی امام رضا(ع)^[۳۰].
سال ۲۰۱ هجری قمری: ازدواج امام رضا(ع) با ام حبیبه دختر مأمون^[۳۱].
سال ۲۰۱ هجری قمری: ازدواج امام جواد(ع) با ام الفضل دختر مأمون^[۳۲].
سال ۲۰۱ هجری قمری: هجرت حضرت معصومه(س) از مدینه به ایران و شهادت وی در قم^[۳۳].
سال ۲۰۲ هجری قمری: قتل فضل بن سهل - وزیر مأمون - به دستور مأمون در حمام^[۳۴].
سال ۲۰۳ هجری قمری: شهادت احمد بن موسی و جمعی از علویان در شیراز^[۳۵].
سال ۲۰۳ هجری قمری: شهادت جانگداز امام رضا(ع) در سناباد توس، به دست شخص مأمون با انگور زهرآلود در سن ۵۵ سالگی^[۳۶].
سال ۲۰۳ هجری قمری: آغاز امامت بر حق امام جواد الائمه(ع)^[۳۷].^[۳۸]

منابع

محمدی، حسین، رضانامه

پانویس

↑ اصول کافی، ج۲، ص۴۸۶؛ الارشاد، ج۲، ص۳۲۳؛ تهذیب الاحکام، ج۶، ص۸۳.
↑ تاریخ طبری، ج۱۰، ص۴۶۶.
↑ تاریخ الخلفاء، ص۲۹۹.
↑ رجال کشی، ص۹۷۰؛ رجال طوسی، ص۳۷۵.
↑ وفیات الاعیان، ج۱، ص۲۹۱؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۲۵۰۹.
↑ فصول المهمه، ص۲۴۱؛ عیون المعجزات، ص۹۵؛ دلائل الامام، ص۱۴۸.
↑ تاریخ الخلفاء، ص۲۹۹.
↑ تاریخ الخلفاء، ص۳۱۳.
↑ تاریخ سیاسی اسلام، ج۲، ص۵۹.
↑ تاریخ الخلفاء، ص۳۲۱.
↑ تاریخ یعقوبی، ج۳، ص۱۳۶.
↑ الکامل، ج۵، ص۵۸.
↑ حیاة الحیوان، ج۱، ص۷۲.
↑ حیاة الحیوان، ج۱، ص۷۳.
↑ تاریخ الخلفاء، ص۳۳۷.
↑ فتوح البلدان، ص۳۵۰.
↑ بحارالانوار، ج۲، ص۳۱۲؛ تحفة العالم، ص۳۶.
↑ الکامل، ج۵، ص۱۷۰؛ تاریخ الخلفاء، ص۳۳۹.
↑ تاریخ مشهد الرضا(ع)، ص۵۹.
↑ الکمال، ج۶، ص۱۶۴؛ وفیات الاعیان، ج۵، ص۳۱۰؛ تاریخ بغداد، ج۳، ص۳۲۱؛ اعلام الوری، ص۲۸۶.
↑ علی بن موسی الرضا(ع)، امام رأفت و معرفت، ص۱۲.
↑ مروج الذهب، ج۲، ص۲۲۸؛ فتوح البلدان، ص۷۵۰.
↑ الکامل، ج۵، ص۵۸، تاریخ طبری، ج۱۰، ص۶۰۶؛ تاریخ الخلفاء، ص۳۲۵.
↑ الکامل، ج، ص۱۷۰؛ تاریخ الخلفاء، ص۳۳۹.
↑ اصول کافی، ج۱، ص۴۹۲.
↑ فوات الوفیات، ج۲، ص۲۶۹.
↑ نجوم الزاهره، ج۲، ص۲۰۱.
↑ تاریخ بیهقی، ج۶، ص۱۹۰.
↑ عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۴۷۳؛ اثبات الوصیه، ص۳۹۱.
↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۶؛ بحارالانوار، ج۱۰، ص۱۱۶؛ تاریخ عرب، ج۱، ص۳۸۳؛ ضحی الاسلام، ج۱، ص۷۵ و ۱۲۵؛ تجارب السلف، ص۱۴۲.
↑ البدایة والنهایة، ج۱، ص۲۶۹؛ روضة الواعظین، ص۳۷۲.
↑ البدایة والنهایة، ج۱، ص۲۶۹.
↑ مستدرک السفینة البحار، ج۸، ص۲۵۸؛ زندگی حضرت معصومه(س)، ص۱۴.
↑ تاریخ طبری، ج۱۱، ص۱۰۲۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۴۷۸؛ اثبات الوصیه، ص۲۰۷؛ تجارب الامم، ج۶، ص۴۴۳.
↑ ریاض الانساب، ج۲، ص۱۴۶؛ ریحانة الادب، ج۳، ص۵۱.
↑ الکامل، ج۵، ص۱۹۳؛ البدایة و النهایة، ج۱۰، ص۲۹۴؛ مرآت الجنان، ج۲، ص۱۲۰؛ مروج الذهب، ج۳، ص۴۴۱؛ عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۱۹؛ اعلام الوری، ص۳۰۳؛ موالید الائمة و وفیاتهم، ص۱۲۵.
↑ مرآت الجنان، ج۲، ص۸۰؛ شذرات الذهب، ج۲، ص۴۸.
↑ محمدی، حسین، رضانامه ص ۳۲۱.

[1] اصول کافی، ج۲، ص۴۸۶؛ الارشاد، ج۲، ص۳۲۳؛ تهذیب الاحکام، ج۶، ص۸۳.

[2] تاریخ طبری، ج۱۰، ص۴۶۶.

[3] تاریخ الخلفاء، ص۲۹۹.

[4] رجال کشی، ص۹۷۰؛ رجال طوسی، ص۳۷۵.

[5] وفیات الاعیان، ج۱، ص۲۹۱؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۲۵۰۹.

[6] فصول المهمه، ص۲۴۱؛ عیون المعجزات، ص۹۵؛ دلائل الامام، ص۱۴۸.

[7] تاریخ الخلفاء، ص۲۹۹.

[8] تاریخ الخلفاء، ص۳۱۳.

[9] تاریخ سیاسی اسلام، ج۲، ص۵۹.

[10] تاریخ الخلفاء، ص۳۲۱.

[11] تاریخ یعقوبی، ج۳، ص۱۳۶.

[12] الکامل، ج۵، ص۵۸.

[13] حیاة الحیوان، ج۱، ص۷۲.

[14] حیاة الحیوان، ج۱، ص۷۳.

[15] تاریخ الخلفاء، ص۳۳۷.

[16] فتوح البلدان، ص۳۵۰.

[17] بحارالانوار، ج۲، ص۳۱۲؛ تحفة العالم، ص۳۶.

[18] الکامل، ج۵، ص۱۷۰؛ تاریخ الخلفاء، ص۳۳۹.

[19] تاریخ مشهد الرضا(ع)، ص۵۹.

[20] الکمال، ج۶، ص۱۶۴؛ وفیات الاعیان، ج۵، ص۳۱۰؛ تاریخ بغداد، ج۳، ص۳۲۱؛ اعلام الوری، ص۲۸۶.

[21] علی بن موسی الرضا(ع)، امام رأفت و معرفت، ص۱۲.

[22] مروج الذهب، ج۲، ص۲۲۸؛ فتوح البلدان، ص۷۵۰.

[23] الکامل، ج۵، ص۵۸، تاریخ طبری، ج۱۰، ص۶۰۶؛ تاریخ الخلفاء، ص۳۲۵.

[24] الکامل، ج، ص۱۷۰؛ تاریخ الخلفاء، ص۳۳۹.

[25] اصول کافی، ج۱، ص۴۹۲.

[26] فوات الوفیات، ج۲، ص۲۶۹.

[27] نجوم الزاهره، ج۲، ص۲۰۱.

[28] تاریخ بیهقی، ج۶، ص۱۹۰.

[29] عیون اخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۴۷۳؛ اثبات الوصیه، ص۳۹۱.

[30] تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۶؛ بحارالانوار، ج۱۰، ص۱۱۶؛ تاریخ عرب، ج۱، ص۳۸۳؛ ضحی الاسلام، ج۱، ص۷۵ و ۱۲۵؛ تجارب السلف، ص۱۴۲.

[31] البدایة والنهایة، ج۱، ص۲۶۹؛ روضة الواعظین، ص۳۷۲.

[32] البدایة والنهایة، ج۱، ص۲۶۹.

[33] مستدرک السفینة البحار، ج۸، ص۲۵۸؛ زندگی حضرت معصومه(س)، ص۱۴.

[34] تاریخ طبری، ج۱۱، ص۱۰۲۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۴۷۸؛ اثبات الوصیه، ص۲۰۷؛ تجارب الامم، ج۶، ص۴۴۳.

[35] ریاض الانساب، ج۲، ص۱۴۶؛ ریحانة الادب، ج۳، ص۵۱.

[36] الکامل، ج۵، ص۱۹۳؛ البدایة و النهایة، ج۱۰، ص۲۹۴؛ مرآت الجنان، ج۲، ص۱۲۰؛ مروج الذهب، ج۳، ص۴۴۱؛ عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۱۹؛ اعلام الوری، ص۳۰۳؛ موالید الائمة و وفیاتهم، ص۱۲۵.

[37] مرآت الجنان، ج۲، ص۸۰؛ شذرات الذهب، ج۲، ص۴۸.

[38] محمدی، حسین، رضانامه ص ۳۲۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]

[۳۷]

[۳۸]