مراد از واژه إنما در آیه ولایت چیست؟ (پرسش)
| مراد از واژه إنما در آیه ولایت چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جمع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل بالاتر | اثبات امامت امام علی در قرآن |
| مدخل اصلی | آیه ولایت |
مراد از واژه إنما در آیه ولایت چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقایان محمد تقی فیاض‌بخش و دکتر فرید محسنی در کتاب «ولایت و امامت از منظر عقل و نقل» در این‌باره گفتهاند:
«اصل در معنای این واژه، حصر حقیقی و مطلق است؛ مگر قرینه‌ای در کار باشد که استفاده حصر اضافی و یا نسبی از آن بشود. نویسنده جواهرالبلاغة تأکید می‌کند که از صریح‌ترین ادات حصر 
إِنَّمَا
است[۱]؛ زیرا به وسیله آن اثبات حکم برای موضوع و نفی از ماعدای آن می‌شود؛ مثل: إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ[۲].
اهل لغت، از جمله صاحبان لسان العرب[۳]، مصباح المنیر[۴] و مفردات[۵]، اصل در معنای إِنَّمَا را حصر حقیقی خبری برای موضوع در جمله می‌دانند. جوهری در صحاح اللغة[۶]، تحلیل آن را به واسطه ترکیب معنای «ان» و «ما» این‌گونه بیان می‌دارد: و إن زِدْتَ على إنَ ما صارَ للتَّعيين كقوله تعالى: إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ[۷]، لأَنه يُوجِبُ إثْباتَ الحكم للمذكور و نَفْيَه عما عداه. یعنی اگر به إنّ ما اضافه شود، حصر را می‌رساند؛ زیرا اثبات حکم مذکور را بر امری و نفی آن را از غیر آن می‌نماید.
بر این اساس، کلمه إِنَّمَا در صدر آیه، ولایت را برای خداوند و رسولش(ص) و مؤمنین مذکور در آیه اثبات و از غیر آنان نفی می‌کند. و چون میان مؤمنین، انواع ولایت‌ها از قبیل ولاء محبت، نصرت، عتق و غیره وجود دارد، معلوم می‌شود که چنین ولایتی که مختص خداوند و رسولش(ص) و گروه سوم است، از سنخ ولایت‌های متعارف میان مؤمنین نیست. در طی استدلال به کم و کیف این ولایت اشاره بیشتری خواهد شد»[۸]
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین دکتر مرتضوی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید محمد مرتضوی در کتاب «آیات ولایت در قرآن ج۱» در این‌باره گفته است:
«گفتهاند؛ کلمه
فاني بشر مثلكم و لا امتياز بيني و بينكم، الّا بمجرد انّ اللّه عز و جل اوحى إليّ[۱۳]. «من بشری هستم مانند شما و هیچ امتیازی میان من و شما وجود ندارد جز اینکه خداوند تبارک و تعالی به من وحی کرده است». ۶-تعجب از فخر رازی است که در این جا می‌گوید:إِنَّمَا بر حصر دلالت نمی‌کند در حالی که در اصول اصرار دارد إِنَّمَا بر حصر دلالت دارد!»[۱۴] |
پرسش‌های وابسته
- واژه ولی و ولایت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)
- مراد از واژه إنما در آیه ولایت چیست؟ (پرسش)
- آیه ولایت چگونه نصب الهی امام را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
- چگونه عبارت «الذین آمنوا» در آیه ولایت تنها شامل امام علی می‌شود؟ (پرسش)
- با توجه به آیه ولایت آیا حمل ولی بر امام علی خلاف روش قرآن است؟ (پرسش)
- شأن نزول آیه ولایت چیست؟ (پرسش)
- آیا ولی در آیه ولایت به معنای محبت و نصرت است؟ (پرسش)
- آیا ولی در آیه ولایت به معنای حاکم و متصرف است؟ (پرسش)
- آیا بخشیدن انگشتر توسط امام علی در نماز به فقیر تأخیر در پرداخت زکات و معصیت بود؟ (پرسش)
- آیا اجرای حدود الهی از ارکان معنای ولایت است؟ (پرسش)
- آیا انحصار ولایت امام علی با عقاید شیعه منافات دارد؟ (پرسش)
- چرا امام علی از آیه ولایت برای اثبات ولایت خود استفاده نکرده است؟ (پرسش)
- دلایل منکرین شأن نزول آیه ولایت درباره امام علی چیست؟ (پرسش)
- آیا آیه ولایت را می‌توان بدون قرینه بر امام علی تطبیق داد؟ (پرسش)
- آیا بخشیدن انگشتر توسط امام علی در نماز با آداب نماز منافات دارد؟ (پرسش)
- آیا بخشیدن انگشتر توسط امام علی با حضور قلب در نماز منافات دارد؟ (پرسش)
- مراد از ولایت در آیه ولایت چیست؟ (پرسش)
- چرا شیعه ولی در آیه ولایت را به معنای ولایت در سیره و رهبری می‌داند؟ (پرسش)
- چه اشکالاتی بر شأن نزول آیه ولایت گرفته شده است؟ (پرسش)
- آیا آیه ولایت درباره ابوبکر نازل شده است؟ (پرسش)
- آیا رکوع در آیه ولایت به معنای خضوع و خشوع است؟ (پرسش)
- با توجه به آیه ولایت آیا معنای زکات تنها زکات واجب است؟ (پرسش)
- آیا سیاق آیات قبل از ولایت بر عدم نزول در شأن امام علی دلالت می‌کند؟ (پرسش)
- آیا روایاتی که ثابت می‌کند آیه ولایت در شأن امام علی نازل شده است جعلی است؟ (پرسش)
- آیا آیه ولایت بر بلافصل نبودن جانشینی امام علی دلالت می‌کند؟ (پرسش)
- آیا بخشیدن انگشتر توسط امام علی در نماز لازمه‌اش فعل کثیر و عدم جواز است؟ (پرسش)
- آیا بخشیدن انگشتر در نماز لازمه‌اش سخن گفتن در نماز است؟ (پرسش)
- آیا مقصود از ولایت در آیه ولایت حاکمیت و مالکیت است؟ (پرسش)
- چرا امام علی از آیه ولایت برای اثبات امامت خود استفاده نکرده است؟ (پرسش)
- آیا رکوع در آیه ولایت به معنای خضوع و خشوع است؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع امامت
پانویس
- ↑ المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر (للرافعی) (دارالهجرة، ۱۴۱۴ ه.ق.)، النص، ص۲۷.
- ↑ «از بندگان خداوند تنها دانشمندان از او می‌هراسند» سوره فاطر، آیه ۲۸.
- ↑ المیزان فی تفسیر القرآن (ط. مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ ه.ق)، ج۱۵، ص۴۷۱.
- ↑ المیزان فی تفسیر القرآن (ط. مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ ه.ق)، ج۱۵، ص۲۷.
- ↑ المیزان فی تفسیر القرآن (ط. مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ ه.ق)، ج۱۵، ص۹۲.
- ↑ (ط. دارالعلم للملایین، ۱۴۰۴ ه.ق.) ج۴، ص۲۰۷۳.
- ↑ «زکات، تنها از آن تهیدستان... است» سوره توبه، آیه ۶۰.
- ↑ فیاض‌بخش و محسنی، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل، ج۴ ص ۴۵.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱۲، ص۳۰.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۱، ص۹.
- ↑ البحر المحیط، ج۱، ص۲۶۱.
- ↑ «بگو: جز این نیست که من هم بشری چون شمایم (جز اینکه) به من وحی می‌شود که خدای شما خدایی یگانه است؛ پس هر کس به لقای پروردگارش امید دارد باید کاری شایسته کند و در پرستش پروردگارش هیچ کس را شریک نسازد» سوره کهف، آیه ۱۱۰.
- ↑ التفسیر الکبیر، ج۲۷، ص۹۸.
- ↑ مرتضوی، سید محمد، آیات ولایت در قرآن ج۱، ص ۳۰۷.