اشتیاق به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی انتظار در بعد عاطفی به چه معناست؟ (پرسش)

اشتیاق به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی انتظار در بعد عاطفی به چه معناست؟
اشتیاق به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی انتظار در بعد عاطفی به چه معناست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / کارکردها، ویژگی‌ها و آثار انتظار
مدخل اصلی	؟
تعداد پاسخ	۱ پاسخ
	v; t; e;

اشتیاق به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی انتظار در بعد عاطفی به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

حجت الاسلام و المسلمین عبدالله نظری شاری، در مقاله «نقش انتظار در بهداشت روانی» در این‌باره گفته است:

«اوج ابعاد عاطفی انتظار - که در حقیقت نقطه گرمی و حرارت آن به شمار می‌آید - اشتیاق است. منتظر کسی است که چون خاک تشنه در تب و تاب و اشتیاق آب می‌سوزد: قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُكُمْ غَوْرًا فَمَنْ يَأْتِيكُمْ بِمَاءٍ مَعِينٍ^[۱]. "ماء معین" آب جاری و روانی را گویند که در دید و در دسترس است. "علم" را نیز از آن‌رو که چون آب، از سینه‌ای به سینه‌ای و از زبانی به زبان دیگر جاری است "ماء معین" گویند. این آیه شریفه بر حضرت حجت (ع) نیز تطبیق شده است^[۲]؛ زیرا آن حضرت علم و خیر ممثّل و در حقیقت مصداق کامل آب حیات است^[۳]. امام (ع) چشمه جوشان معنا و معرفت است و از زلال ناب معنویت او، جان تشنگان معرفت سیراب می‌گردد؛ تشنگانی که بار سنگین تکلیف انسانی انتظار را در فراق او بر دوش دارند و در راه رسیدن به آن چشمه زلال پاکی‌ها، سراسر وجودشان را عطشِ اشتیاق فرا گرفته است»^[۴].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین انصاری؛

حجت الاسلام و المسلمین رضا انصاری، نویسنده مقاله «پیش درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار» در این‌باره گفته است:

«ماهیت انتظار چشم‌براهی و چشم‌داشت به لقاء و دیدار منتظر می‌باشد. و منتظر به امید رسیدن به محبوب خود شب و روز را پشت سر می‌گذارد و سختی‌ها و ناملایمات فراق و دوری را به آرزوی سپیده‌دم وصال به جان می‌خرد و در هر صبحگاه نغمه سر می‌دهد که: «اللّهُمَّ اَرنيِ الطَّلعَةَ الرَشيدَةَ وَ الغُرَّةَ الحَميدَهَ وَ اكحُل ناظِري بِنَظرَةِ مِني اِلَيه».^[۵]. و به درگاه خداوند شکوه می‌برد که: «اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْكُو إِلَيْكَ فَقْدَ نَبِيِّنَا صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ غَيْبَةَ وَلِيِّنَا»^[۶]. و خدایا ما نسبت به ورود حجت تو مشتاق هستیم و در انتظار منجی شدن وعده‌های نیکو تو و عملی شدن و عبدهایت نسبت به دشمنان هستیم.^[۷]

منتظران می‌دانند که برای رسیدن به لقاء آن یگانه دوران همتی بلند باید؛ چراکه: «مَنْ كَبُرَتْ هِمَّتُهُ كَثُرَ اِهْتِمَامُهُ»^[۸]. و «قَدْرُ اَلرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ».^[۹]. «على قَدرِ النِّيَّةِ تَكونُ مِن اللّه ِ العَطِيَّةُ».^[۱۰]. انسان منتظر که سال‌های سخت هجران و فراق را به چشم خود دیده است روشنی دیده خود را درک حضور او می‌پندارد و به حدی شائق دیدار یار می‌باشد که پیری و فرسودگی بلکه مرگ هم نمی‌تواند مانع این عزم و آرزوی او شود و از خدا می‌خواهد که بعد از مرگ او را زنده کند تا در رکابش مبارزه نماید.^[۱۱] و منتظر بهشت خود را رضا و لقای محبوب می‌داند و طعم زندگی را فقط با ذکر و حضور او احساس می‌کند.

یا وقتی امام باقر می‌فرماید: «لَوْ اَدْرَكْتُ ذَلِكَ لَاِسْتَبْقَيْتُ نَفْسي لِصاحِبِ هَذا الاَمْرِ»^[۱۲]. و وقتی امام صادق می‌فرماید اگر او را درک می‌کردم در تمام زندگی به او خدمت می‌کردم.^[۱۳] ما نیز باید به همراه همه انسان‌های مؤمن شوق دیدار او را در سر به پرورانیم که وعده الهی تخلف ناپذیر می‌باشد. و همواره همه انسان‌ها د راحلام زرین خود و در رویاهای طلایی خود یک حکومت ایده‌آل در مدینه فاضله را طلب داشته و دارند و همواره در مسیح جویی‌ها، خضرخواهی‌ها و سهدی پرستی‌های خود اشتیاق سوزان و عمیق خود را برای یک قطب و یک پیرو مراد و بالاخره یک منجی بشریت ابراز داشته‌اند. و ظهور مهدی موعودهانامتی است بر مستضعفان و خوارشمردگان و وسیله‌ای است برای پیشوایی و مقدمه‌ای است برای وراثت‌ آنها بر خلاف الهی را در روی زمین.

وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ

^[۱۴] و ظهور مهدی موعود تحقق بخش وعده‌ای است که خداوند از قدیمی‌ترین زمان‌ها در کتب آسمانی به صالحان و متثیان داده است که زمانی از آن آنان است و پایان کار تنها به متقیان تعلق دارد.

وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ

^[۱۵] و

قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُوا ۖ إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ۖ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ

^[۱۶] و ما نیز همراه منتظران جگرسوخته به اشتیاق لحظه ظهورش لحظه شماری می‌کنیم به امیدی که چشمانمان با رویش منور گردد»^[۱۷].

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

پانویس

↑ «بگو: به من بگویید اگر آب (سرزمین) شما فرو رود چه کسی برای شما آبی روان می‌آورد؟» سوره ملک، آیه ۳۰.
↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۱، ص۵۱ -۵۳ و ص۱۵۱.
↑ جوادی آملی، عبدالله، تسنیم (تفسیر قرآن کریم)، ج۸، ص۱۹۶.
↑ نقش انتظار در بهداشت روانی ص ۱۲۰.
↑ «خدایا!! به من بنما چهره زیبا و ارجمند را و پیشانی درخشان و نورانی را و سرمه وصال دیدارش را به یک نگاه به دیده‌ام بکش» مفاتیح‌الجنان دعای عهد
↑ «خدایا به تو شکایت می‌کنم به خاطر فقدان پیغمبر و غیبت امام زمانم» مفاتیح‌الجنان دعای افتتاح ۱
↑ منتخب الاثر ص ۶۵۸
↑ «هر كه همتش بزرگ باشد، دل‌مشغولی او (نیز) بزرگ شود» ليثى واسطى، على بن ابى نزال، عیون الحکم و المواعظ، ج۱، ص۴۵۳
↑ «ارزش مرد به همت او می‌باشد» نهج البلاغه صفحه ۴۷۷
↑ «به اندازه نیت اشخاص خداوند عطا می‌دهد» غرر و در شماره ۱۵۹۴
↑ مفاتیح‌الجنان دعای عهد
↑ نغمانی ص ۲۷۳
↑ همان
↑ «و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.
↑ «و در زبور پس از تورات نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.
↑ «موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است» سوره اعراف، آیه ۱۲۸.
↑ انصاری، رضا، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت

[1] «بگو: به من بگویید اگر آب (سرزمین) شما فرو رود چه کسی برای شما آبی روان می‌آورد؟» سوره ملک، آیه ۳۰.

[2] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۱، ص۵۱ -۵۳ و ص۱۵۱.

[3] جوادی آملی، عبدالله، تسنیم (تفسیر قرآن کریم)، ج۸، ص۱۹۶.

[4] نقش انتظار در بهداشت روانی ص ۱۲۰.

[5] «خدایا!! به من بنما چهره زیبا و ارجمند را و پیشانی درخشان و نورانی را و سرمه وصال دیدارش را به یک نگاه به دیده‌ام بکش» مفاتیح‌الجنان دعای عهد

[6] «خدایا به تو شکایت می‌کنم به خاطر فقدان پیغمبر و غیبت امام زمانم» مفاتیح‌الجنان دعای افتتاح ۱

[7] منتخب الاثر ص ۶۵۸

[8] «هر كه همتش بزرگ باشد، دل‌مشغولی او (نیز) بزرگ شود» ليثى واسطى، على بن ابى نزال، عیون الحکم و المواعظ، ج۱، ص۴۵۳

[9] «ارزش مرد به همت او می‌باشد» نهج البلاغه صفحه ۴۷۷

[10] «به اندازه نیت اشخاص خداوند عطا می‌دهد» غرر و در شماره ۱۵۹۴

[11] مفاتیح‌الجنان دعای عهد

[12] نغمانی ص ۲۷۳

[13] همان

[14] «و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.

[15] «و در زبور پس از تورات نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.

[16] «موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است» سوره اعراف، آیه ۱۲۸.

[17] انصاری، رضا، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]