وضعیت اقتصادی جهان در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)

وضعیت اقتصادی جهان در دوران پیش از ظهور چگونه است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / وضعیت جهان در عصر غیبت
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

وضعیت اقتصادی جهان در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

نجم‌الدین طبسی

آیت الله نجم‌الدین طبسی در کتاب «چشم اندازی به حکومت مهدی» در این‌باره گفته است:

«بر اثر گسترش فساد و تباهی‌ها واز بین رفتن رحم و عاطفه و ایجاد جنگ، جهان از نظر اقتصادی در وضعیت بدی به سر خواهد برد؛ به طوری که آسمان نیز بر آنان رحم نمی‌کند و نزول باران که رحمت الهی است نیز برای آنان به غضب تبدیل شده، ویرانگر می‌شود. آری، در آخر الزمان باران کم می‌شود ویا در غیر موسم فرود می‌آید و باعث نابودی کشاورزی می‌گردد. دریاچه‌ها ورودخانه‌ها خشک می‌گردد وزراعت‌ها به بار نمی‌نشیند وتجارت از رونق می‌افتد. فقر و گرسنگی گسترش می‌یابد تا آن جا که افراد برای سیرکردن شکم خود، دختران و زنانشان را به بازار می‌آورند وآنان را با کمی‌ غذا عوض می‌کنند.

1. کمبود باران وباریدن باران‌های بی موقع: پیامبر گرامی ‌اسلام (ص) می‌فرماید: "زمانی بر مردم فرا رسد که خداوند باران را درفصل و موسمش حرام می‌گرداند و باران نازل نمی‌شود و آن را در غیر موسمش فرو می‌فرستد". امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: "... باران در فصل گرما و تابستان می‌بارد". امام صادق (ع) در این باره می‌فرماید: "پیش از ظهور حضرت قائم (ع) سالی خواهدبود که باران‌های بسیاری می‌بارد و میوه‌ها را از بین می‌برد و خرماها را بر نخل‌ها فاسد می‌کند؛ پس در آن دوران دچار شک وشبهه نشوید" امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: "... باران‌ها کم می‌شود تا جایی که نه زمین بذری را می‌رویاند ونه آسمان بارانی می‌بارد؛ در این هنگام مهدی (ع) ظهور می‌کند". عطاء بن یسار می‌گوید: "از نشانه‌های قیامت این است که باران می‌بارد، ولی زراعتی نخواهد رویید". امام صادق (ع) می‌فرماید: "... زمانی که حضرت قائم (ع) و اصحابش قیام کنند، آب بر روی زمین نایاب است ومؤمنان با ناله وزاری از درگاه الهی، آب طلب می‌کنند تا آن که خداوند بر آنان آب نازل می‌کند وآنان می‌نوشند"
2. خشک شدن دریاچه‌ها ورودها: پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: "شهرهای مصر در اثر خشکی رود نیل، ویران می‌شوند". ارطأه می‌گوید: "در آن هنگام، فرات، رودخانه‌ها وچشمه‌ها خشک می‌شوند". نیز آمده است: "آب دریاچه طبرستان خشک می‌شود ونخل‌های خرما ثمر نمی‌دهد وآب چشمه زعر - که در شام است - به زمین فرو می‌رود" هم چنین آمده است: "رودخانه‌ها خشک می‌شوند وگرانی وقحطی سه سال، به درازا می‌کشد"
3. شیوع گرانی، گرسنگی، فقر وکساد تجارت: مردی از پیامبر (ص) پرسید:‌ای رسول خدا (ص) ! قیامت چه وقت بر پا خواهد شد؟ فرمود: "کسی که مورد سؤال قرار گرفته (خود پیامبر) از سؤال کننده (آن مرد) در این زمینه آگاه تر نیست، ولی قیامت دارای نشانه هایی است: یکی از آنها تقارب بازارهاست. پرسید: تقارب بازارها چیست؟ فرمود: کساد بازارها وتجارت وبارش باران بدون آن که گیاهان ومحصولاتی بروید" امیرمؤمنان (ع) به ابن عباس فرمود: "تجارت و معاملات زیاد می‌شود، ولی بهره‌ای اندک نصیب مردم می‌گردد وپس از آن قحطی سختی رخ می‌دهد" محمد بن مسلم می‌گوید: از امام صادق (ع) شنیدم که فرمود: "پیش از ظهور حضرت قائم (ع) از سوی خداوند برای مؤمنان نشانه‎هایی است. گفتم: خدا مرا فدای تو گرداند؛ آن نشانه‌ها کدام است؟ فرمود: آنها همان گفته خداوند است که فرمود: ﴿وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمْوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ ﴾ آن گاه فرمود: "خداوند مؤمنان را به سبب ترس از پادشاهان بنی فلان در دوران پایانی حکومت شان می‌آزماید ومراد از گرسنگی، گرانی قیمت‌هاست ومنظور از کمی‌ دارایی‌ها، کساد تجارت وکمبود درآمد است ومقصود از نقصان جان‌ها، مرگ‌های فراوان وسریع وپی در پی است ومراد از کمبود میوه‌ها، کمبود عایدات ومحصولات کشاورزی است. پس صابران را بشارت باد به تعجیل ظهور قائم (ع) در آن هنگام". و به نقل از اعلام الوری، قلّة المعاملات به معنای کساد بازار و کمی‌داد و ستد است امام صادق (ع) می‌فرماید: "در آن هنگام که سفیانی خروج می‌کند، مواد غذایی کم شده، قطحی به مردم می‌آورد وباران کم می‌بارد". ابن مسعود می‌گوید: هنگامی‌ که تجارت‌ها از بین برود وراه‌ها ویران گردد، مهدی (ع) ظهور می‌کن شاید وضعیت بد بازار در آن زمان، معلول ویرانی مراکز تولید وصنعت، کم شدن نیروی انسانی، کاهش قدرت خرید، قحطی، ناامنی راه‌ها و... است. در مسند احمد آمده است: پیش از ظهور مهدی (ع) سه سال مردم دچار گرسنگی شدید می‌شوند. ابو هریره می‌گوید: وای بر اعراب از شرّی که به آنان نزدیک می‌شود؛ گرسنگی شدیدی رخ می‌دهد ومادران از گرسنگی فرزندان خود، به گریه می‌افتند.
4. مبادله زنان در مقابل مواد غذایی: عمق فاجعه قحطی وگرسنگی پیش از ظهور به اندازه‌ای است که گروهی مجبور می‌شوند دختران خود را برای خوراک اندکی معامله کنند. ابو محمد از مردی از اهل مغرب روایت می‌کند: مهدی ظهور نمی‌کند تا آن که شخص (از شدت فقر وتنگ دستی) دختر یا کنیز زیبای خود را به بازار می‌آورد و می‌گوید: کیست که این دختر را از من بخرد ودر برابر آن خوراک بدهد؟ در این شرایط است که مهدی (ع) ظهور می‌کند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛

خدامراد سلیمیان حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است: «از لحاظ اقتصادی عموم مردم، با فاصله گرفتن از آموزه‌های دینی و یاد خداوند، در زندگی سختی به سر خواهند برد. همان گونه که خداوند می‌فرماید: ﴿وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا﴾. در نگاه نخست به نظر می‌رسد جوامع انسانی رو به رفاه و آسایش می‌روند؛ اما بخش‌های زیادی در لایه‌های آشکار و پنهان جامعه، همچنان با فقر و ناداری دست به گریبان هستند. محمد بن مسلم از امام صادق (ع) روایت کرده که آن حضرت فرمود: همانا پیش از قیام قائم (ع) نشانه‌هایی خواهد بود از جمله: آزمایش به گرفتاری از جانب خدای تعالی برای بندگان با ایمان، عرض کردم: آن آزمایش چیست؟ فرمود: همان فرمایش خدای عز و جل است که: ﴿وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمْوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ﴾؛ آن حضرت فرمود: حتماً شما را خواهیم آزمود؛ یعنی، مؤمنان را به چیزی از ترس از پادشاهان فلان خاندان در پایان سلطنتشان و گرسنگی با گرانی نرخ هایشان و کاستی در مال‌ها منظور خراب شدن بازرگانی و کم شدن رشد و سود در آن، و جان ها". ابو بصیر گوید: امام صادق (ع) فرمود: "ناگزیر باید پیش از آمدن قائم (ع)، سالی باشد که مردم در آن سال گرسنه بمانند و آنان را ترسی سخت از کشتار و کاهش در مال‌ها و کم شدن عمرها و محصولات فراگیرد. این در کتاب خداوند بسیار آشکار است؛ سپس این آیه را تلاوت فرمود: ﴿وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفْ وَالْجُوعِ...﴾».

1. وضعیت حاکم بر جامعه در عصر نزدیک به ظهور چگونه است؟‌ (پرسش)
2. وضعیت دینی مردم در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)
3. اخلاق در دوران پیش از ظهور چه وضعیتی دارد؟ (پرسش)
4. وضعیت اقتصادی جهان در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)
5. وضعیت جهان پیش از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
   1. _{وضعیت فکری جهان در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)}
   2. _{وضعیت فرهنگی جهان در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)}
   3. _{وضعیت اجتماعی جهان در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)}
   4. _{وضعیت سیاسی جهان در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)}
      1. _{وضعیت سیاسی شام در دوران پیش از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)}
      2. _{وضعیت سیاسی ایران در دوران پیش از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)}
      3. _{وضعیت سیاسی عراق در دوران پیش از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)}
      4. _{وضعیت سیاسی حجاز در دوران پیش از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)}
      5. _{وضعیت سیاسی فلسطین در دوران پیش از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)}
   5. _{وضعیت طبیعت جهان در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)}

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.