اول زمان و آخر زمان به چه معناست؟ (پرسش)
| اول زمان و آخر زمان به چه معناست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی |
| مدخل اصلی | آخرالزمان |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
اول زمان و آخر زمان به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌الله محمد م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، در کتاب «دانشنامهٔ امام مهدی» در این‌باره گفته است:
«اول و آخر، دو مفهوم نسبی‌اند و از این رو، معانی آنها نسبت به مبدأهای سنجش گوناگون، قابل تغییر است. برای نمونه، در برخی احادیث پیامبر اکرم (ص)، ایشان خود را در اول زمان و ظهور امام مهدی (ع) را در آخر زمان دانسته‌اند که حدیث زیر، از آن جمله است: "مهدی این امت از ماست، هنگامی که دنیا آشفته و نابه‌سامان می‌شود و فتنه‌ها پشت سر هم می‌آیند و راهزنی می‌شود و یکدیگر را غارت می‌کنند و نه بزرگ، به کوچک رحم می‌کند و نه کوچک، بزرگ را محترم می‌شمارد، این هنگام است که خدای عز و جل، مهدی ما، نهمین فرزند از نسل حسین (ع) را بر می‌انگیزد تا دژهای گم‌راهی را فتح کند و دل‌های غافل (مهرخورده) را در آخر زمان با ضرب تازیانه بیدار کند، همان‌گونه که من در اول زمان به آن پرداختم، و زمین را از عدالت، پر می‌کند، همان گونه که از ستم، پر شده است"[۱]. این احادیث، بخشی از مطالب گفته شده، یعنی اطلاق آخر زمان بر عصر بعثت پیامبر خاتم (ص) را دچار مشکل می‌نماید، اما با بررسی بیشتر و دست‌یابی به احادیث دیگر که مفهوم "اول زمان" را بر زمان‌های دورتری، مانند روزگار حضرت نوح (ع)[۲] و اصحاب کهف[۳] اطلاق کرده‌اند و نیز برخی احادیث دیگر[۴]، می‌توان چنین گفت: "اول‌زمان"، مفهومی نسبی است. این مفهوم، گاه نسبت به دوران اولیه تاریخ، نظر دارد، یعنی روزگاری که حضرت آدم (ع) پا به زمین نهاد و پیامبران نخستین، مانند حضرت آدم (ع) و حضرت نوح (ع)، مبعوث شدند تا تمدن انسانی را پایه‌گذاری کنند؛ و گاه نیز به اولین قطعه زمانی از آخرین حلقه تمدن بشر که به وسیله پیامبر خاتم (ص) بنیاد نهاده شد و در پایان خود با ظهور منجی بشر، بر همه آیین‌های دیگر غلبه می‌یابد. خاطرنشان می‌کنیم این مفهوم را نباید بر اول‌زمان حقیقی و طبیعی تطبیق دهیم؛ زیرا با توجه به عمر چندین میلیون ساله زمین و دنیا، سرآغاز آن، و در نتیجه میانه و انتهای آن برای ما انسان‌ها مبهم و مفهومی ناشناخته است و ارجاع و نام بردن از آن، شایسته سخن معصومان نیست؛ زیرا به نظر می‌رسد ایشان در صدد ارائه مفاهیم تاریخی و نه طبیعی در این زمینه بوده‌اند تا با راه‌نمایی و روشن نمودن ذهن ما نسبت به رویدادهای تاریخی، با آمادگی نسبی به دوره‌های پر پیچ و تاب تاریخ در آییم و از فتنه‌ها و پیشامدهای سخت آن به سلامت برهیم. در هر صورت، مفهوم آخرزمان، اگر با مفهوم اول‌زمان تاریخی به معنای روزگار هبوط حضرت آدم (ع) و بعثت پیامبران نخستین، سنجیده شود، می‌تواند معنایی وسیع‌تر داشته باشد و دوره نسبتاً طولانی عصر بعثت پیامبر (ص) تا رستاخیز را در بر بگیرد و اگر در مقابل اول‌زمان به معنای روزگار بعثت محمد (ص) قرار گیرد، می‌تواند به هر دو دوره روزگار غیبت و ظهور، و نیز دوره پیش از رستاخیز، اطلاق شود. در هر حال و در هر یک از این دو معنا، مفهوم آخرزمان، در بردارنده دوره غیبت و قیام امام مهدی (ع) و نیز حوادث پیش از رستاخیز است» [۵].
پرسش‌های وابسته
- مقصود از آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
- روایات آخر زمان چگونه دسته‌بندی می‌شوند؟ (پرسش)
- اول زمان و آخر زمان به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا اصطلاح آخر زمان در قرآن آمده است؟ (پرسش)
- به چه دلیل این زمان آخرالزمان است؟ (پرسش)
- سیمای جهان در دوران پیش از قیام امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- آیا قبل از ظهور امام مهدی جنگ‌هایی رخ می‌دهد که حدود دو سوم شیعیان از بین می‌روند؟ (پرسش)
- آیا قبل از ظهور امام مهدی کافران از مؤمنان جدا می‌شوند؟ (پرسش)
- محدوده زمانی آخرالزمان از چه وقت تا چه وقت است؟ (پرسش)
- باورهای دینی مردم در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)
- پیشگویی‌های کتاب‌های مقدس درباره آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
- پیشگویی‌های نوستر آداموس درباره آینده و آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
- پیشگویی‌هایی که پیش از ظهور تحقق پیدا کرده چیست؟ (پرسش)
- امر به معروف کردن در آخرالزمان چه وضعیتی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
- چه کسی در آخرالزمان کعبه را ویران می‌کند؟ (پرسش)
- وضعیت معاملات مردم در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)
- چه ارتباطی میان ماه رجب و نشانه‌های آخرالزمان وجود دارد؟ (پرسش)
- زمامداران آخرالزمان چه صفاتی دارند؟ (پرسش)
- ویژگی‌های دانشمندان آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
- منظور از روم در روایات آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
- در آخرالزمان چه حوادثی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
- ویژگی‌های زنان در آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های مردان در آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
- وضعیت شهر تهران در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)
- مراد از آشوب‌های جهانی که از نشانه‌های آخرالزمان است چیست؟ (پرسش)
- آتش و دود که از نشانه‌های آخرالزمان است چگونه تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
- نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
- آیا در آخرالزمان کفار هم گرفتار ظلم می‌شوند؟ (پرسش)
- آتش و دود که از نشانه‌های آخرالزمان است چگونه تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
زندگی در آخرالزمان
- آیا در قرآن نشانه‌های آخرالزمان آمده است؟ (پرسش)
- آیا مراد "الیوم الآخر" در قرآن آخرالزمان است؟ (پرسش)
ویژگی مردم در آخرالزمان
- در روایت است که دینداری در آخر الزمان مثل گرفتن آتش در دست چرا دینداری در این زمان سختتر از زمان‌های دیگر است؟ (پرسش)
- وضعیت دین در آخر الزمان و حفظ آن توسط مؤمن چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
فساد در آخرالزمان
- انواع فسادهای آخر الزمان در روایات چیست؟ (پرسش)
- فتنه‌هایی که در آخر الزمان شیعیان را تهدید می‌کنند کدامند و راه مقابله با آنها چیست؟ (پرسش)
آخرالزمان و ظهور منجی
آخرالزمان و برپایی قیامت
آخرالزمان در آیین‌های دیگر
- آیا باور به آخرالزمان در ادیان گوناگون وجود دارد؟ (پرسش)
- ویژگی‌های آخرالزمان را از دیدگاه یهود چیست؟ (پرسش)
- آخر الزمان از نظر مسیحیان چه دورانی است؟ نظریه پایان دوران و نهایت عالم به چه معناست و چه جایگاهی در کتاب مقدس دارد؟ (پرسش)
آخرالزمان در رسانه‌ها
- تفکرات حاکم بر فیلم‌های هالیوود درباره تسخیر جهان و این که کسی می‌آید و جهان را به هم می‌ریزد چگونه تحلیل می‌شود؟ (پرسش)
- فیلم‌هایی مانند روز استقلال و نوستراداموس یا بازی جهنم خلیج فارس چه ارتباطی با موضوع مهدویت دارد؟ (پرسش)
- چه سیاست‌هایی در فیلم‌سازی هالیوود دنبال می‌شود؟ (پرسش)
آخرالزمان و پایان تاریخ
پانویس
- ↑ " وَ مِنَّا مَهْدِيُّ هَذِهِ الْأُمَّةِ إِذَا صَارَتِ الدُّنْيَا هَرْجاً وَ مَرْجاً وَ تَظَاهَرَتِ الْفِتَنُ وَ تَقَطَّعَتِ السُّبُلُ وَ أَغَارَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ فَلَا كَبِيرٌ يَرْحَمُ صَغِيراً وَ لَا صَغِيرٌ يُوَقِّرُ كَبِيراً فَيَبْعَثُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عِنْدَ ذَلِكَ مَهْدِيَّنَا التَّاسِعَ مِنْ صُلْبِ الْحُسَيْنِ يَفْتَحُ حُصُونَ الضَّلَالَةِ وَ قُلُوباً غَفْلَاءَ يَقُومُ بِالدِّينِ فِي آخِرِ الزَّمَانِ كَمَا قُمْتُ بِهِ فِي أَوَّلِ الزَّمَانِ وَ يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً "؛ ر.ک: ص ۱۰۷، ح ۱۴۶۴ نیز، ر.ک: کفایة الأثر، ص ۶۲، الملاحم و الفتن، ص ۳۲۱، ح ۴۶۳: " عَنْ أَبِي الطُّفَيْلِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: بِنَا فَتَحَ الْأَمْرِ وَ بِنَا يَخْتِمُ، وَ بِنَا اسْتَنْقَذَ اللَّهُ النَّاسُ فِي أَوَّلِ الزَّمَانِ، وَ بِنَا يَكُونُ الْعَدْلِ فِي آخِرِ الزَّمَانِ، وَ بِنَا تَمْلَأَ الْأَرْضَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً، تُرَدُّ الْمَظَالِمِ إِلَى أَهْلِهَا بِرَجُلِ اسْمُهُ اسْمِي وَ اسْمُ أَبِيهِ اسْمُ أَبِي "؛ پیامبر خدا (ص) فرمود: کار با ما آغاز می‌شود و با ما پایان می‌گیرد، خدا به وسیله ما، مردم را در اولْ زمان، نجات داد و عدالت آخر زمان با ما برپا می‌شود و زمین با ما از عدل، پُر می‌شود، همان گونه که از ستم، پر شده است و حق به ستم برده شده هر کسی به دست مردی همنام من، به صاحب حق، باز گردانده می‌شود؛ الملاحم والفتن، ص ۳۲۱، ح ۴۶۳ و نیز ر.ک: ج ۳، ص ۳۰، ح ۴۹۲.
- ↑ مانند حدیث مشهور به «توحید مفضل»: "فَإِن قَالَ: وَ لِمَ تَحدُثُ [الآفات] عَلَی الناسِ قِیلَ لَهُ لِکیلَا یرکنُوا إِلَی‌المَعَاصِی مِن طُولِ السلَامَةِ فَیبَالِغَ الفَاجِرُ فِی رُکوبِ المَعَاصِی وَ یفتُرَ الصالِحُ عَنِ الِاجتِهَادِ فِی البِر فَإِن هَذَینِ الأَمرَینِ جَمِیعاً یغلِبَانِ عَلَی الناسِ فِی حَالِ الخَفضِ وَ الدعَةِ وَ هَذِهِ الحَوَادِثُ التِی تَحدُثُ عَلَیهِم تَردَعُهُم وَ تُنَبهُهُم عَلَی مَا فِیهِ رُشدُهُم فَلَو خُلوا مِنهَا لَغَلَوا فِی الطغیانِ وَ المَعصِیةِ کمَا غَلَا الناسُ فِی أَولِ الزمَانِ حَتی وَجَبَ عَلَیهِمُ البَوَارُ بِالطوفَانِ وَ تَطهِیرِ الأَرضِ مِنهُم"؛ اگر بگوید: «اصلًا چرا آسیب‌هایی به مردم می‌رسد؟»، در پاسخ گفته می‌شود: برای آن که فاجران و فاسدان از سلامت و راحتی، در گناه و فسق و فجور بیشتر و گناهان افزون‌تر، گرفتار نیایند و نیکوکاران نیز از تلاش و مجاهده- که لازمه آن تحمل دشواری‌ها و ناگواری‌هاست- سستی نکنند. غالباً این دو حالت، زمانی رخ می‌نمایند که مردم در راحتی و وفور نعمت باشند. این بلاها، آنان را از سقوط، باز می‌دارد و به آنچه سود و مصلحت آنان در آن است، آگاه می‌سازد. اگر از این بلاها در امان و آسوده باشند، در طغیان و معصیت، فرو می‌روند، چنان که مردم در آغاز، چنین بودند و چنان در معصیت و فساد غرق شدند که به بلا و طوفان، گرفتار گشتند تا زمین از لوث آنان، پاکیزه شود». (کتاب توحید، ص ۱۱۳).
- ↑ "قال علی (ع) [للحبر]: سَل، قَالَ: أَخبِرنِی عَن قَومٍ کانُوا فِی أَولِ الزمَانِ فَمَاتُوا ثَلَاثَمِائَةٍ وَ تِسعَ سنینَ ثُم أَحیاهُمُ اللهُ‌مَا کانَ قِصتُهُم فَابتَدَأَ عَلِی (ع) وَ أَرَادَ أَن یقرَأَ سُورَةَ الکهفِ ..."؛ امام علی (ع) [به حبر] فرمود: «بپرس». گفت: مرا از کسانی که در دوره نخستین بودند و سیصد و نه سال پیش مردند، سپس خداوند، آنان را زنده کرد، خبر ده که داستانشان چیست؟ علی (ع) آغاز سخن کرد و خواست سوره کهف را قرائت کند .... (قصص الأنبیاء، ص ۲۲۵، بحار الأنوار، ج ۱۴، ص ۴۱۲)
- ↑ مانند روایت وهب بن منبه- در تعبیر خوابی که بختنصر دیده بود: "... قَالَ دَانِیالُ (ع): أَما الصنَمُ الذِی رَأَیتَ فَإِنهَا أُمَمٌ تَکونُ فِی أَولِ الزمَانِ وَ أَوسَطِهِ وَ آخِرِهِ وَ أَما الذهَبُ فَهُوَ هَذَا الزمَانُ وَ هَذِهِ الأُمةُ التِی أَنتَ فِیهَا وَ أَنتَ مَلِکهَا وَ أَما الفِضةُ فَإِنهُ یکونُ ابنُک یلِیهَا مِن بَعدِک"؛ دانیال (ع) گفت: اما بتی که دیدی، امت‌هایی هستند که در دوره نخستین و میانی و پسین خواهند بود. طلا، عبارت از زمان کنونی است و امتی که تو در آنی و حاکمشان هستی. نقره نیز فرزند توست که پس از تو به حکومت می‌رسد (قصص الأنبیاء، ص ۲۲۵، بحار الأنوار، ج ۱۴، ص ۳۶۶،، ح ۷).
- ↑ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۸، ص۱۲۱، ۱۲۳.