ویژگی‌های دانشمندان آخرالزمان چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
ویژگی‌های دانشمندان آخرالزمان چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / آخرالزمان
مدخل اصلیدانشمندان آخر الزمان
تعداد پاسخ۲ پاسخ

ویژگی‌های دانشمندان آخرالزمان چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

مجتبی تونه‌ای

آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:

«در هرعصری، عالمان دینی مسؤولیت زدودن جهل و نادانی از اندیشه‌های مردم را به عهده دارند و از روایات فهمیده می‌شود که عالمان در آخر الزمان نیز این نقش را به خوبی ایفا می‌کنند.

امام هادی (ع) می‌فرمایند: اگر در دوران غیبت قائم آل محمد (ص) عالمان نبودند که مردم را به سوی او هدایت کنند و با حجت‌های الهی از دین دفاع نمایند و شیعیان ضعیف را از دام‌های شیطان و پیروانش رهایی و از شرّ ناصبی‌ها نجات بخشند، کسی در دین خدا پابرجا نمی‌ماند و همه مرتد می‌شدند. ولی آنان رهبری دل‌های شیعیان ضعیف را با قدرت در دست می‌گیرند و حفظ‍‌ می‌کنند، چنان‌که ناخدای کشتی، سکان و فرمان کشتی را نگاه می‌دارد؛ پس آنان نزد خداوند والاترین انسان‌ها هستند[۱]. رسول خدا (ص) نیز درباره زنده‌کننده دین در هر قرن می‌فرمایند: خداوند بزرگ برای امّت اسلام در آغاز هرقرن، شخصی را برمی‌انگیزاند تا دین را زنده نماید[۲].

احادیث دیگری نیز در مذمّت برخی دانشمندان اهل آخر الزمان آمده است. رسول خدا (ص) فرمود: علمای آن‌ها خائن و فاسق هستند. آن‌ها و پیروان‌شان و آنان که به سوی آن‌ها می‌آیند و از آن‌ها کسب نور می‌کنند، آنان که آن‌ها را دوست دارند، بدترین مخلوقات روی زمین هستند[۳]. و در روایتی می‌خوانیم: فقهای آن زمان، طبق هوای نفس خود فتوا می‌دهند[۴]»[۵].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آقای کامل سلیمان؛
آقای کامل سلیمان، در کتاب «روزگار رهایی» در این‌باره گفته است:

«پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید:"دو صنف از امت من هستند که اگر آنها اصلاح شوند مردمان اصلاح می‌شوند، و اگر آنها فاسد باشند مردمان فاسد می‌شوند: آنها دانشمندان و زمامداران می‌باشند"[۶]. بعد از وجود اقدس حضرت احدیت، چه کسی راستگوتر از وجود مقدس حضرت ختمی مرتبت (ص) می‌باشد؟ و به راستی حق مطلب را ادا کرده، و ما امروز شاهد تباهی امت اسلامی، در اثر تباهی این دو صنف می‌باشیم."بدترین علما آنهایند که پیشانی به آستان پادشاهان بسایند، و بهترین زمامداران آنهایند که به سوی علما بشتابند"[۷]. یکبار دیگر از پیشگاه رسول اکرم (ص) سؤال کردند: بدترین مردم کیانند؟ فرمود:"علما هستند هنگامی که فاسد شوند"[۸]. اخبار غیبی وارده از پیشگاه مقدس حضرت رسالت‌پناه و فرزندان عالیمقدار آن حضرت، از سنخ پیشگویی‌های منجمان، کاهنان، فال‌بین‌ها و کف‌بین‌ها نیست، بلکه مستند به وحی الهی و پیک امین می‌باشد، و خبر دادن آنها از این رویدادها برای مصالح امت اسلامی است که اولا با تحقق یافتن هر یک از این رویدادها دلایل حقانیت آیین مقدس اسلام تداوم می‌یابد، ثانیا امت‌ اسلامی می‌تواند از این زنگ خطرها حداکثر استفاده را نموده، خود را به موقع از ورطه هلاکت دور نگه دارد. از این رهگذر همه این خبرهای غیبی درروند هدایت مردم و به دلایل تربیتی و ارشادی بیان شده است، و در پاسخ پرسش افراد حساس و کنجکاو القاء شده است. تصور نشود که پیامبر اکرم (ص) و جانشینان معصوم او (نعوذ بالله) بساط پیشگویی باز کرده، رهگذران را صید نموده، خبرهایی در رابطه با آینده با عابران و رهگذران مطرح می‌کردند!، بلکه آنها در خاندان رسالت و در دودمان امامت مستقر بودند، تشنگان دانش و شیفتگان فضیلت از راه‌های دور و دراز رنج سفر تحمل کرده، به پیشگاه آنها تشرف حاصل می‌کردند و از مسائل مورد ابتلای خود می‌پرسیدند، و آنان در رابطه با پرسش‌های آنها یک سلسله مسائلی را مطرح می‌فرمودند، و احیانا مطالبی را هم در رابطه با آخر الزمان که با پرسش آنها مربوط باشد، یا در روند تربیتی آنها لازم شناخته شود، با آنها بازگو می‌کردند. تلاش دائم آن بزرگواران در زمینه تحکیم مبانی عقیدتی و تعلیم احکام دینی و تهذیب و تقویت جهات اخلاقی مردم بود، و گفتگوی خبرهای غیبی به دلیل ارتباط آنها با انجام رسالت تربیتی و ایفای نقش رهبری بود. ما که بیش از هزار سال از عصر آنها فاصله داریم، با تحقق هریک از خبرهای غیبی آنها، بیش از پیش ایمان و اعتقادمان به آنها راسخ‌تر می‌شود و به یقین درمی‌یابیم که آنها از مبدء وحی سخن گفته‌اند و هرگز کلمه‌ای از جانب خود نفرموده‌اند. تمام مطالبی که از عصر ما بیان کرده‌اند، آنچنان با زمان ما منطبق است که گویی سالیان درازی در میان ما زندگی کرده‌اند و همه مسائل امروز را تجربه نموده‌اند. رسول گرامی اسلام سخنان گرانبهای خود را برای عموم القاء می‌کند و همه اعصار و قرون را در نظر می‌گیرد و سخنان پر ارجش را با تمام اقطار و اکناف زمین منطبق می‌سازد. از این رهگذر آنچه در مورد دانشمندان و زمامداران بیان فرموده، سخن حق و مسلمی است که هیچ جای جدل و مناقشه نمی‌باشد و همه می‌دانند که اصلاح مردم با اصلاح دانشمندان و زمامداران ارتباط مستقیم دارد، زیرا امور مذهبی مردم با دانشمندان ارتباط دارد و زمام امور مادی مردم به دست زمامداران است، اگر این دو گروه اصلاح شوند امور دین و دنیا اصلاح خواهد شد و اگر این دو طبقه فاسد شوند، امور دین و دنیا به تباهی کشیده خواهد شد. و این چنین خداوند پیامبرش را آگاه نموده و ما امروزه آن را با چشم خود می‌بینیم. رسول گرامی اسلام در فرصت‌ها مختلفی امت اسلامی را از خطر فساد و تباهی این دو گروه بیم داده و آگاه نموده، تا در دام مفسدان آنها نیفتاده، در وادی سقوط و هلاکت گام نگذارند.

امیر مؤمنان (ع) می‌فرماید:پیشوای نخستین شیعه در مورد شکایت از دانشمندان می‌فرماید: "دو گروه کمرم را شکست: ۱- دانشمند گستاخ ۲- نادان زاهدمآب". دانشمند گستاخ با رأی خود فتوا می‌دهد و احکام دین را دگرگون می‌سازد و نادان زاهد مآب با شیوه غلط خود مردم را به گمراهی می‌کشد[۹]. "احکام دین تعطیل می‌شود، آیین اسلام حبط می‌گردد، دولت اشرار ظاهر می‌شود و کابوس ستم هر شهر و آبادی را فرا می‌گیرد"[۱۰]. ای پیشوای عزیز! و ای امام رئوف!، آنچه فرمودی تحقق یافته، دولت اشرار تشکیل شده، مسلمانان در رنج و اضطراب به سر می‌برند، نسل جوان از دین و آیین روی برتافته، از تأیید کفر و الحاد، علیرغم ادعای ایمان، پروایی ندارند!. "آنها در ملکوت آسمان‌ها پلید نامیده می‌شوند"[۱۱]. ولی مسلمانان از زنگ‌های خطری که به صدا درمی‌آید، به هوش نمی‌آیند، آنها هدفی جز به دست آوردن پول و اشباع غرائز حیوانی از خود نشان نمی‌دهند»[۱۲].

پرسش‌های وابسته

  1. مقصود از آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  2. روایات آخر زمان چگونه دسته‌بندی می‌شوند؟ (پرسش)
  3. اول زمان و آخر زمان به چه معناست؟ (پرسش)
  4. آیا اصطلاح آخر زمان در قرآن آمده است؟ (پرسش)
  5. به چه دلیل این زمان آخرالزمان است؟ (پرسش)
  6. سیمای جهان در دوران پیش از قیام امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  7. آیا قبل از ظهور امام مهدی جنگ‌هایی رخ می‌دهد که حدود دو سوم شیعیان از بین می‌روند؟ (پرسش)
  8. آیا قبل از ظهور امام مهدی کافران از مؤمنان جدا می‌شوند؟ (پرسش)
  9. محدوده زمانی آخرالزمان از چه وقت تا چه وقت است؟ (پرسش)
  10. باورهای دینی مردم در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)
  11. پیشگویی‌های کتاب‌های مقدس درباره آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  12. پیشگویی‌های نوستر آداموس درباره آینده و آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  13. پیشگویی‌هایی که پیش از ظهور تحقق پیدا کرده چیست؟ (پرسش)
  14. امر به معروف کردن در آخرالزمان چه وضعیتی پیدا می‌کند؟‌ (پرسش)
  15. چه کسی در آخرالزمان کعبه را ویران می‌کند؟ (پرسش)
  16. وضعیت معاملات مردم در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)
  17. چه ارتباطی میان ماه رجب و نشانه‌های آخرالزمان وجود دارد؟ (پرسش)
  18. زمامداران آخرالزمان چه صفاتی دارند؟ (پرسش)
  19. ویژگی‌های دانشمندان آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  20. منظور از روم در روایات آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  21. در آخرالزمان چه حوادثی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  22. ویژگی‌های زنان در آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  23. ویژگی‌های مردان در آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  24. وضعیت شهر تهران در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)

نشانه‌های آخرالزمان

  1. مراد از آشوب‌های جهانی که از نشانه‌های آخرالزمان است چیست؟ (پرسش)
  2. آتش و دود که از نشانه‌های آخرالزمان است چگونه تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  3. نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
    1. مفهوم لغوی اشراط الساعه چیست؟ (پرسش)
    2. آیا اشراط الساعه از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
  4. آیا در آخرالزمان کفار هم گرفتار ظلم می‌شوند؟ (پرسش)
  5. آتش و دود که از نشانه‌های آخرالزمان است چگونه تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)

زندگی در آخرالزمان

  1. سیمای زندگی در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)

آخرالزمان در قرآن

  1. آیا در قرآن نشانه‌های آخرالزمان آمده است؟ (پرسش)
  2. آیا مراد "الیوم‌ الآخر" در قرآن آخرالزمان است؟ (پرسش)

آخرالزمان در احادیث

  1. آخرالزمان در احادیث به چه معناست؟ (پرسش)

ویژگی مردم در آخرالزمان

  1. در روایت است که دین‌‏داری در آخر الزمان مثل گرفتن آتش در دست چرا دین‌‏داری در این زمان سخت‌‏تر از زمان‌‏های دیگر است؟ (پرسش)
  2. وضعیت دین در آخر الزمان و حفظ آن توسط مؤمن چگونه خواهد بود؟ (پرسش)

فساد در آخرالزمان

  1. انواع فسادهای آخر الزمان در روایات چیست؟ (پرسش)
  2. فتنه‌هایی که در آخر الزمان شیعیان را تهدید می‌کنند کدامند و راه مقابله با آنها چیست؟ (پرسش)

آخرالزمان و ظهور منجی

  1. چه ارتباطی میان آخرالزمان و ظهور منجی وجود دارد؟ (پرسش)

آخرالزمان و برپایی قیامت

آخرالزمان در آیین‌های دیگر

  1. آیا باور به آخرالزمان در ادیان گوناگون وجود دارد؟ (پرسش)
  2. ویژگی‌های آخرالزمان را از دیدگاه یهود چیست؟ (پرسش)
  3. آخر الزمان از نظر مسیحیان چه دورانی است؟ نظریه پایان دوران و نهایت عالم به چه معناست و چه جایگاهی در کتاب مقدس دارد؟ (پرسش)

آخرالزمان در رسانه‌ها

  1. تفکرات حاکم بر فیلم‌های هالیوود درباره تسخیر جهان و این که کسی می‌آید و جهان را به هم می‌ریزد چگونه تحلیل می‌شود؟ (پرسش)
  2. فیلم‌هایی مانند روز استقلال و نوستراداموس یا بازی جهنم خلیج فارس چه ارتباطی با موضوع مهدویت دارد؟ (پرسش)
  3. چه سیاست‌هایی در فیلم‌سازی هالیوود دنبال می‌شود؟ (پرسش)

آخرالزمان و پایان تاریخ

  1. دیدگاه هانتینگون در رابطه با پایان تاریخ چیست؟ (پرسش)
  2. نظر فوکویاما در رابطه با پایان تاریخ چیست؟ (پرسش)
  3. نظر تافلر در رابطه با پایان تاریخ چیست؟ (پرسش)
  4. ماجرای کنفرانس تل آویو و مصوبات آن چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. بحار الانوار، ج ۲، ص ۶؛ احتجاج طبرسی، ج ۲، ص ۲۶۰.
  2. کنز العمال، ج ۱۲، ص ۱۹۳؛ سنن ابی داود، ج ۴، ص ۱۰۹.
  3. الزام الناصب، ص ۱۸۵.
  4. بشارة الاسلام، ص ۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۹۵.
  5. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص۳۱۶.
  6. "صِنْفَانِ مِنَ النَّاسِ إِذَا صَلَحَا صَلَحَ النَّاسِ، وَ إِذَا فَسَدَا فَسَدَ النَّاسُ: الْعُلَمَاءُ، وَ الْأُمَرَاءُ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۳۹۳؛ المحجة البیضاء، ج ۱، ص ۱۵؛ تحف العقول، ص ۴۲.
  7. "شِرَارُ الْعُلَمَاءِ الدِّينِ ياتون الْأُمَرَاءِ، وَ خِيَارِ الْأُمَرَاءِ الدِّينِ ياتون الْعُلَمَاءِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ المحجة البیضاء، ج۱، ص ۱۴۴.
  8. " الْعُلَمَاءُ إِذَا فَسَدُوا‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ تحف العقول، ص ۳۱.
  9. " قَصَمَ‏ ظَهْرِي‏ رَجُلَانِ‏ عَالِمٌ مُتَهَتِّكٌ وَ جَاهِلٌ مُتَنَسِّكٌ هَذَا يُضِلُّ النَّاسَ عَنْ عِلْمِهِ بِتَهَتُّكِهِ وَ هَذَا يَدْعُوهُمْ إِلَى جَهِلِهِ بِتَنَسُّكِهِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ ینابیع المودة، ج2، ص415.
  10. "وَ تُبْطِلُ الْأَحْكَامِ وَ تُحْبِطُ الْإِسْلَامِ وَ تَظْهَرُ دَوْلَةِ الْأَشْرَارُ وَ يَحِلُّ الظُّلْمِ فِي جَمِيعِ الْأَمْصَارِ"؛ الزام الناصب، ص ۱۹۵؛ بشارة الاسلام، ص ۷۶.
  11. " فَأُولَئِكَ‏ يُدْعَوْنَ‏ فِي‏ مَلَكُوتِ‏ السَّمَاوَاتِ‏ الْأَرْجَاسَ‏ الْأَنْجَاسَ‏"؛ منتخب الاثر، ص ۴۳۴؛ بشارة الاسلام، ص ۲۷.
  12. کامل سلیمان، روزگار رهایی، ج2، ص 533-545.