سیمای جهان در دوران پیش از قیام امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)

سیمای جهان در دوران پیش از قیام امام مهدی (ع) چگونه خواهد بود؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

سیمای جهان در دوران پیش از قیام امام مهدی چگونه خواهد بود؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی
مدخل اصلیآخرالزمان

پاسخ نخست

 
علی رضا امامی میبدی

حجت الاسلام و المسلمین علی رضا امامی میبدی، در کتاب «آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی» در این‌باره گفته است:

«روایات فراوانی که در رابطه با ملاحم[۱] و دوران آخرالزمان در متون و منابع روایی ذکر شده است، گویای به وجود آمدن فضای تیره و تاریک در آخرالزمان و قبل از ظهور حضرت مهدی است. در زمان نزدیک به ظهور، بسیاری از ارزش‌ها و خوبی‌ها نابود، و بدی‌ها و انحراف‌ها جای آنها را می‌‌گیرد و حتی لباس ارزش به خود می‌‌گیرد. به عبارت دیگر در آن زمان معروف تبدیل به منکر، و منکر تبدیل به معروف می‌‌شود، و فضای بسیار نابودکننده نسبت به دین و معارف الهی ایجاد می‌شود.

علامه طباطبایی نیز در ذیل بعضی از آیات و در ضمن تفسیر آنها، به برخی از روایات پرداخته و معتقد است که در میانه این اخبار، روایات قطعی و صحیح و قابل استناد نیز وجود دارد. ایشان در ضمن مباحث مربوط به اوصاف انسانهای صالحی که در دوره آخرالزمان برای اصلاح جهان می‌آیند، به نقد شرایط فعلی جامعه اسلامی می‌پردازد و از گستردگی رذائل و انحرافات در میان مسلمانان و جامعه اسلامی، ابراز ناراحتی و تعجب می‌کند؛ پس از آن می‌‌گویند: اگر ما رذائل موجود در جامعه کنونی را آمارگیری کنیم، خواهیم دید که همان رذائلی است که اخبار غیبی امامان (ع) و پیشگویی‌های شان از آخرالزمان از آن رذائل خبر داده‌‌اند، و آن روایاتی از رسول خدا (ص) و ائمه اهل بیت (ع) نقل شده، هرچند مجموع آنها از دسیسه و تحریک سالم نمانده، اما جریان حوادث ۱۴ قرن گذشته اخباری که از منابع هزاران و چند سال قبل گرفته شده و نویسندگان آنها بیش از هزار سال قبل و یا نزدیک به هزار سال قبل می‌زیسته‌‌اند. علاوه بر آن اخبار از حوادث و وقایع خبر می‌‌دهد که هنوز واقع نشده و انسان‌های قرون گذشته هم انتظار زنده بودن و دیدن آن وقایع را نداشته‌‌اند پس چاره‌‌ای جز این نداریم که به صحت آن اخبار و صدور ش از منبع وحی اعتراف کنیم[۲].

لذا علامه با وجود پذیرش تحریف و دس در این روایات، برای استحکام بخشیدن به بحث و رد این مطلب روایات ملاحم قابل استناد نیست، به کثرت آن روایات و وقوع خارجی بعضی از آن حوادث نصیحت نسبت کتب ملاحم به مولفان و قدمت آنها بلکه صد نقل از کتب اشاره می‌‌کند.

علامه پس از بیان مطلب فوق، به ذکر دو نمونه از این روایات می‌پردازد، و با اینکه متن آنها طولانی می‌‌باشد، ولی آنها را به صورت کامل در تفسیر المیزان ذکر می‌کند؛ که حاکی از اهمیت موضوع از نگاه ایشان می‌‌باشد[۳].

این دو حدیث، یکی روایت علی بن ابراهیم قمی از ابن عباس است که حاکی از گفتگوی رسول خدا (ص) سلمان (ع) درباره علائم آخرالزمان و قیامت[۴] می‌‌باشد؛[۵] و دیگر روایتی است که مرحوم کلینی با سند خود از امام صادق (ع) نقل می‌‌کند که آن حضرت در بخشی از سخنان خود، به تبیین احوال آخرالزمان می‌‌پردازد[۶]. در اینجا برای رعایت اختصار به نقل عناوین کلی مطرح شده در این دو روایت می‌پردازیم:

ضایع شدن نماز، حج و دیگرعبادات، توجه به ظواهر مساجد و معابد، برپا نشدن عبادات حقیقی، کهنه شدن قرآن و تفسیر و توجیه شدن آن بر اساس هوا و هوس ها، جمع شدن مردم در مساجد برای غیبت و سخنان باطل.

از بین رفتن حق و اهل آن، فراگیری جور و ستم، سلطه و سروری اهل باطل بر اهل حق و رونق نفاق.

وارونه شدن دین و تعطیل شدن احکامش، کهنه و از بین رفتن شعائر دین، حرام شدن حلال الهی و حلال شدن حرام الهی.

تسلط امرای جور و وزرای فاسد و ستمگر، و امارت زنان و کودکان و اشرار امت بر مردم.

بسته شدن راه خیر و باز شدن راه شر، تعطیل شدن امر به معروف و نهی از منکر، معروف شدن منکرات و زشت شمردن معروف ها.

گسترش معصیت و فسق به صورت علنی، رواج بی بندوباری و فراگیری گناهانی چون دروغ، غیبت، زنا، همجنسگرایی، قطع رحم، همسایه آزاری، شرب خمر، ربا، ریاء، بدعت گذاری، قمار، قسم دروغ، لهو و لعب و رقص و آوازه‌خوانی، خونریزی و قتل و غارت، پرداخت نشدن زکات و خورده شدن اموال اقربای رسول خدا (ص) (خمس)، دزدی، کم فروشی و خیانت، احتکار، درمان کردن امراض با شراب و سفارش به آن، خوردن بیت المال، جفا به والدین و... پیروی مردم از شهوات و تمایل به هوا و هوس‌ها، ورود زنان به کارهای مردانه و تمایل مردان به رفتارهای زنانه، انحرافات شدید جنسی و معضلات فراوان اخلاقی، کم شدن ازدواج و رواج طلاق.

مشکلات اقتصادی و معیشتی، رواج ربا و رشوه در بازار مسلمین، و بی اعتنایی اغنیاء و توانمندان به فقراء و مساکین.

خونریزی و رعب و وحشت فراوان در جامعه و سلطه شرق و غرب بر امت اسلامی.

مسلط شدن زنان بر شوهرانشان و بر خلاف میل آنها کار کردن. بی اثر شدن نصیحت و مسخره شدن مومنین و صالحین و اجراء نشدن حدود.

و... ::::::علامه پس از نقل این دو روایت می‌‌گوید: در این زمینه اخبار بسیار دیگری از رسول خدا (ص) و امامان اهل بیت آن جناب (ع) به یادگار مانده، که این دو حدیث که ما نقل کردیم از نظر معنا جامع‌ترین آنهاست و احادیث آخرالزمان در حقیقت شکفته و تفصیل کلیاتی است که آیه شریفه ﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلاَ يَخَافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ[۷] بر آن دلالت می‌‌کند[۸]»[۹].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. نویسندگان کتاب آفتاب مهر؛
نویسندگان کتاب «آفتاب مهر» در این‌باره گفته‌اند: «جهان در آستانه ظهور را می‌توان چنین تصور کرد: گروهی از مردم برای کسب منافع بیشتر، به ظلم و ستم رو می‌آورند. اینان برای به دست آوردن امکانات بیشتر از هیچ جنایتی روی گردان نبوده، به استثمار مردم اقدام می‌کنند[۱۰] در کنار استفاده از ابزار ظلم، فساد را نیز در جامعه رواج می‌دهند. آنان می‌کوشند با فریب مردم و کشاندن آنان به ورطه فساد، حاکمیت ظالمانه خود را ادامه دهند و در این راستا عده ای را به دامن فساد می‌کشانند؛ درنتیجه: وضع حکومت‌ها، استبدادی[۱۱] و افراد آن، فاسد و ظالم هستند و حکومت‌ها ضعیف و زودگذر و متزلزلند. از اسلام و قرآن فقط اسمی‌ باقی می‌ماند و مساجدِ زیبا، اما بدون جمعیت، فراوان است.[۱۲] عواطف انسانی ضعیف می‌شود و رحم و دلسوزی وجود ندارد. انواع فساد‌های اخلاقی به صورت علنی و بدون نهی و جلوگیری در جامعه انجام می‌شود.[۱۳] ترس و اضطراب، فراگیر و راه‌ها ناامن می‌شود. جنایت‌های هولناک صورت می‌گیرد و مردم، آرزوی مرگ می‌کنند. مرگ‌های ناگهانی و زلزله و جنگ و فتنه و بیماری و مرگ زیاد می‌شود.[۱۴] باران و محصولات کشاورزی کاهش یافته و رود‌ها و چشمه‌ها خشک می‌شوند و گرانی و فقر و گرسنگی و عدم رونق تجارت و بازار، بیداد می‌کند. در مقابل این گروه، برخی دیگر از مردم که دین را ضامن سعادت، و دولت امام مهدی (ع) را شایسته جامعه و منزلت انسان‌ها می‌دانند، ضمن تقویت درونی باور‌های دینی، زمینه‌سازی برای دوران ظهور را سرلوحه برنامه‌های خود قرار می‌دهند. آن‌ها سعی می‌کنند مردم را با امام مهدی (ع) و واقعیت‌های حکومت او آشنا کنند تا آماده پذیرش ظهور شوند.[۱۵] در آستانه ظهور، حرکت این دو گروه به اوج می‌رسد و هریک با تلاش فراوان می‌کوشند مردم را با خود هم رأی کنند. نتیجه این تقابل، خواست عمومی‌ مردم برای ظهور است.[۱۶] برابر با روایات مهدویت قطع به یقین خواسته مهدی یاوران تحقق می‌یابد»[۱۷].

پرسش‌های وابسته

  1. مقصود از آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  2. روایات آخر زمان چگونه دسته‌بندی می‌شوند؟ (پرسش)
  3. اول زمان و آخر زمان به چه معناست؟ (پرسش)
  4. آیا اصطلاح آخر زمان در قرآن آمده است؟ (پرسش)
  5. به چه دلیل این زمان آخرالزمان است؟ (پرسش)
  6. سیمای جهان در دوران پیش از قیام امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  7. آیا قبل از ظهور امام مهدی جنگ‌هایی رخ می‌دهد که حدود دو سوم شیعیان از بین می‌روند؟ (پرسش)
  8. آیا قبل از ظهور امام مهدی کافران از مؤمنان جدا می‌شوند؟ (پرسش)
  9. محدوده زمانی آخرالزمان از چه وقت تا چه وقت است؟ (پرسش)
  10. باورهای دینی مردم در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)
  11. پیشگویی‌های کتاب‌های مقدس درباره آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  12. پیشگویی‌های نوستر آداموس درباره آینده و آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  13. پیشگویی‌هایی که پیش از ظهور تحقق پیدا کرده چیست؟ (پرسش)
  14. امر به معروف کردن در آخرالزمان چه وضعیتی پیدا می‌کند؟‌ (پرسش)
  15. چه کسی در آخرالزمان کعبه را ویران می‌کند؟ (پرسش)
  16. وضعیت معاملات مردم در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)
  17. چه ارتباطی میان ماه رجب و نشانه‌های آخرالزمان وجود دارد؟ (پرسش)
  18. زمامداران آخرالزمان چه صفاتی دارند؟ (پرسش)
  19. ویژگی‌های دانشمندان آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  20. منظور از روم در روایات آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  21. در آخرالزمان چه حوادثی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  22. ویژگی‌های زنان در آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  23. ویژگی‌های مردان در آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  24. وضعیت شهر تهران در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)

نشانه‌های آخرالزمان

  1. مراد از آشوب‌های جهانی که از نشانه‌های آخرالزمان است چیست؟ (پرسش)
  2. آتش و دود که از نشانه‌های آخرالزمان است چگونه تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  3. نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
    1. مفهوم لغوی اشراط الساعه چیست؟ (پرسش)
    2. آیا اشراط الساعه از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
  4. آیا در آخرالزمان کفار هم گرفتار ظلم می‌شوند؟ (پرسش)
  5. آتش و دود که از نشانه‌های آخرالزمان است چگونه تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)

زندگی در آخرالزمان

  1. سیمای زندگی در آخرالزمان چگونه است؟ (پرسش)

آخرالزمان در قرآن

  1. آیا در قرآن نشانه‌های آخرالزمان آمده است؟ (پرسش)
  2. آیا مراد "الیوم‌ الآخر" در قرآن آخرالزمان است؟ (پرسش)

آخرالزمان در احادیث

  1. آخرالزمان در احادیث به چه معناست؟ (پرسش)

ویژگی مردم در آخرالزمان

  1. در روایت است که دین‌‏داری در آخر الزمان مثل گرفتن آتش در دست چرا دین‌‏داری در این زمان سخت‌‏تر از زمان‌‏های دیگر است؟ (پرسش)
  2. وضعیت دین در آخر الزمان و حفظ آن توسط مؤمن چگونه خواهد بود؟ (پرسش)

فساد در آخرالزمان

  1. انواع فسادهای آخر الزمان در روایات چیست؟ (پرسش)
  2. فتنه‌هایی که در آخر الزمان شیعیان را تهدید می‌کنند کدامند و راه مقابله با آنها چیست؟ (پرسش)

آخرالزمان و ظهور منجی

  1. چه ارتباطی میان آخرالزمان و ظهور منجی وجود دارد؟ (پرسش)

آخرالزمان و برپایی قیامت

آخرالزمان در آیین‌های دیگر

  1. آیا باور به آخرالزمان در ادیان گوناگون وجود دارد؟ (پرسش)
  2. ویژگی‌های آخرالزمان را از دیدگاه یهود چیست؟ (پرسش)
  3. آخر الزمان از نظر مسیحیان چه دورانی است؟ نظریه پایان دوران و نهایت عالم به چه معناست و چه جایگاهی در کتاب مقدس دارد؟ (پرسش)

آخرالزمان در رسانه‌ها

  1. تفکرات حاکم بر فیلم‌های هالیوود درباره تسخیر جهان و این که کسی می‌آید و جهان را به هم می‌ریزد چگونه تحلیل می‌شود؟ (پرسش)
  2. فیلم‌هایی مانند روز استقلال و نوستراداموس یا بازی جهنم خلیج فارس چه ارتباطی با موضوع مهدویت دارد؟ (پرسش)
  3. چه سیاست‌هایی در فیلم‌سازی هالیوود دنبال می‌شود؟ (پرسش)

آخرالزمان و پایان تاریخ

  1. دیدگاه هانتینگون در رابطه با پایان تاریخ چیست؟ (پرسش)
  2. نظر فوکویاما در رابطه با پایان تاریخ چیست؟ (پرسش)
  3. نظر تافلر در رابطه با پایان تاریخ چیست؟ (پرسش)
  4. ماجرای کنفرانس تل آویو و مصوبات آن چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. ملاحم: به فتح میم و کسر حاء، جمع ملحمه: حوادث بزرگ و وقایع مهم آینده. مجمع البحرین، جلد ۶، صفحه ۱۶۱.
  2. المیزان، جلد ۵، صفحه ۳۹۴.
  3. همان.
  4. گرچه در این روایات سخن از علائم قیامت است ولی چنانچه در گفتار اول همین فصل آمد، و علامه نیز قبل از ذکر روایت تصریح می‌‌کند، مقصود علائمی است که در دوران آخرالزمان قبل از ظهور و مدت زمانی قبل از قیامت اتفاق می‌افتد.
  5. تفسیر قمی، جلد ۲، صفحه ۳۰۳ تا ۳۰۷؛ علامه این روایت را در المیزان، جلد ۵، صفحه ۳۹۴ به بعد ذکر کرده است.
  6. روضه کافی، جلد ۸، صفحه ۴۲ تا ۳۶غ علامه این روایت را در المیزان، جلد ۵، صفحه ۳۹۶ ذکر کرده است.
  7. (مائده: ۵۴) مباحث مربوط به این آیه، در فصل نهم گذشت.
  8. المیزان، جلد ۵، صفحه ۴۰۰.
  9. امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۱۸۱-۱۸۴.
  10. ملاحم، ص۷۷.
  11. غیبت نعمانی، ص۲۵۳؛ غیبت طوسی، ص۲۷۴.
  12. بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۳.
  13. بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۰.
  14. بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۰.
  15. احتجاج، ج۲، ص۲۶۰؛ بحارالانوار، ج۲، ص۶.
  16. احقاق الحق، ج۱۳، ص۳۲۴.
  17. آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۲۵ - ۱۲۷.