بحث:وظیفه مسلمانان درباره اطاعت و نصرت امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

Page contents not supported in other languages.
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین اباذری؛}}
[[پرونده:152003.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمود اباذری]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین'''[[محمود اباذری]]'''، در کتاب ''«[[سیمای ماه دوازدهم در سی جزء قرآن (کتاب)|سیمای ماه دوازدهم در سی جزء قرآن]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند  فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>. [[جابر بن عبد الله انصاری]] گوید: نگامی که [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} نازل گردید، [[خدمت]] [[حضرت رسول]]{{صل}} عرض کردم: ما [[خدا]] و [[رسول]] را شناختیم و اکنون می‌‌خواهیم بدانیم این اولوا الامر که [[طاعت]] آنان با [[طاعت]] [[خدا]] و [[رسول]] قرین شده، کدام افراد هستند؟ فرمود: "این افراد خلفای من هستند. ای [[جابر]]! اینان [[پیشوایان]] [[مسلمین]] می‌‌باشند که پس از من خواهند آمد، اول آنها [[علی بن ابی طالب]] است،... پس از اینها همنام و [[صاحب]] [[کنیه]] من که [[حجت]] [[پروردگار]] و نشانه او در [[زمین]] است... از [[شیعیان]] و [[پیروان]] و [[دوستان]] خود [[غیبت]] خواهد کرد، و جز افرادی که در [[ایمان]] [[امتحان]] داده باشند، کسی در [[امامت]] او [[باقی]] نخواهد ماند؛ به خداوندی که مرا به [[راستی]] برانگیخته، [[شیعیان]] از [[غیبت]] او استفاده خواهند کرد و از تابش [[انوار]] او [[مستفیض]] خواهند شد، همان‌طور که از [[خورشید]] [[بهره]] می‌‌برند حتی اگر در زیر [[ابر]] باشد"<ref>{{متن حدیث|جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيَّ يَقُولُ لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى نَبِيِّهِ مُحَمَّدٍ{{صل}}:}} {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} {{متن حدیث|قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ عَرَفْنَا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَمَنْ أُولُو الْأَمْرِ الَّذِينَ قَرَنَ اللَّهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِكَ فَقَالَ{{ع}} هُمْ خُلَفَائِي يَا جَابِرُ وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ بَعْدِي أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ثُمَّ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الْمَعْرُوفُ فِي التَّوْرَاةِ بِالْبَاقِرِ وَ سَتُدْرِكُهُ يَا جَابِرُ فَإِذَا لَقِيتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّي السَّلَامَ ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ مُوسَى ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ سَمِيِّي وَ كَنِيِّي حُجَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ بَقِيَّتُهُ فِي عِبَادِهِ ابْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ ذَاكَ الَّذِي يَفْتَحُ اللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ عَلَى يَدَيْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا ذَاكَ الَّذِي يَغِيبُ عَنْ شِيعَتِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ غَيْبَةً لَا يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ إِلَّا مَنِ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِيمَانِ قَالَ جَابِرٌ فَقُلْتُ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَهَلْ يَقَعُ لِشِيعَتِهِ الِانْتِفَاعُ بِهِ فِي غَيْبَتِهِ فَقَالَ{{ع}} إِي وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالنُّبُوَّةِ إِنَّهُمْ يَسْتَضِيئُونَ بِنُورِهِ وَ يَنْتَفِعُونَ بِوَلَايَتِهِ فِي غَيْبَتِهِ كَانْتِفَاعِ النَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ إِنْ تَجَلَّلَهَا سَحَابٌ}}؛ (شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۵۳، باب۲۳، ح۳).</ref>. [[امام صادق]] در پاسخ این سؤال که چرا نام [[اهل بیت در قرآن]] نیست فرمودند: (خلاصه [[روایت]]) بر [[رسول خدا]] [[حکم]] [[نماز]] نازل شد، اما در [[قرآن]] به این مطلب که چه نمازی سه رکعتی یا چهار رکعتی است تصریح نشد و این [[رسول الله]] بود (طبق [[فرمان]] إلهی در [[آیه]] ۴۴ سوره نحل) که [[نماز]] را [[تفسیر]] کرد و همین طور [[زکات]] بر [[رسول خدا]] نازل شد، اما این مطلب که از هرچهل درهم یک درهمِ آن [[زکات]] است در [[قرآن]] نام برده نشده است و [[رسول خدا]] آن را برای [[مردم]] [[تفسیر]] نمود و [[حج]] نیز نازل شد، اما در [[قرآن]] نگفت هفت شوط [[طواف]] کنید و [[رسول خدا]] آن را [[تفسیر]] نمود. در مورد إمامت و [[ولایت]] هم همین طور است؛ اصلِ إمامت در [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} بیان شد و [[حضرت رسول]] مصادیق و جزئیات {{متن قرآن|أُولِي الْأَمْرِ}} را در [[حدیث غدیر]]، [[ثقلین]]، [[منزلت]] و... بیان نموده است<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}... فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ النَّاسَ يَقُولُونَ فَمَا لَهُ لَمْ يُسَمِّ عَلِيّاً وَ أَهْلَ بَيْتِهِ{{عم}} فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ فَقَالَ قُولُوا لَهُمْ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} نَزَلَتْ عَلَيْهِ الصَّلَاةُ وَ لَمْ يُسَمِّ اللَّهُ لَهُمْ ثَلَاثاً وَ لَا أَرْبَعاً حَتَّى كَانَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} هُوَ الَّذِي فَسَّرَ ذَلِكَ لَهُمْ وَ نَزَلَتْ عَلَيْهِ الزَّكَاةُ وَ لَمْ يُسَمِّ لَهُمْ مِنْ كُلِّ أَرْبَعِينَ دِرْهَماً دِرْهَمٌ حَتَّى كَانَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} هُوَ الَّذِي فَسَّرَ ذَلِكَ لَهُمْ وَ نَزَلَ الْحَجُّ فَلَمْ يَقُلْ لَهُمْ طُوفُوا أُسْبُوعاً حَتَّى كَانَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} هُوَ الَّذِي فَسَّرَ ذَلِكَ لَهُمْ وَ نَزَلَتْ}} {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} {{متن حدیث|وَ نَزَلَتْ فِي عَلِيٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} فِي عَلِيٍّ مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ وَ قَالَ{{صل}} أُوصِيكُمْ بِكِتَابِ اللَّهِ وَ أَهْلِ بَيْتِي...}}؛ (محمد کلینی، کافی، ج۱، کتاب الحجه، باب ما نص الله و رسوله...ص۲۸۶، ح۱؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ذیل آیه ۵۹ سوره نساء).</ref>.
::::::'''نکته‌ها'''
:::::#[[اطاعت]] از [[خداوند]] فقط در پرتو [[اطاعت]] از رسولش و [[جانشینان]] [[الهی]] [[رسول]] امکان پذیر است {{متن قرآن|مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ}}<ref>«هر که از پیامبر فرمانبرداری کند بی‌گمان از خداوند فرمان برده است» سوره نساء، آیه ۸۰.</ref>.
:::::#در [[قرآن]] در موارد متعدد از [[اطاعت]] مطلق از دیگران [[نهی]] شده است<ref>سوره عنکبوت، آیه ۸؛ سوره شعراء، آیه ۱۵۱؛ سوره کهف، آیه ۲۸؛ سوره فرقان، آیه ۵۲؛ سوره احزاب، آیه ۱؛ سوره قلم، آیه ۸ و۱۰؛ سوره انسان، آیه ۲۴؛ سوره علق، آیه ۱۹؛ سوره انعام، آیه ۱۱۶.</ref>، اما در این [[آیه]] از ما خواسته شده است به طور مطلق از {{متن قرآن|أُولِي الْأَمْرِ}} [[اطاعت]] نماییم و این نیست مگر به خاطر [[عصمت]] آنان. "آنان بر حقند و [[حق]] پیوسته با آنان است، نه [[حق]] از آنها جدا می‌‌شود و نه آنها از [[حق]] جدا می‌‌شوند"<ref>ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۷۲، باب۴، ح۸.</ref>. بنابراین، [[اطاعت]] از آنها هرگز در تضادّ با [[اوامر]] [[خدا]] و [[رسول]] نخواهد بود. از سوی دیگر، [[تبیین]] [[رسول]] درباره مصادیق {{متن قرآن|أُولِي الْأَمْرِ}} جای هیچ تردیدی [[باقی]] نمی‌گذارد که معنای لغوی این واژه مراد نیست و مراد از آن، فقط کسانی هستند که به وسیله همان خدایی که [[رسول]] را تعیین نموده، تعیین شده‌اند و [[حکم]] آنها [[ابلاغ]] شده است. "ای [[پیامبر]]! آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده است، کاملًا (به [[مردم]]) برسان! و اگر نکنی، [[رسالت]] او را انجام نداده‌‌ای! [[خداوند]] تو را از (خطرات احتمالی) [[مردم]] نگاه می‌‌دارد و [[خداوند]]، جمعیّت [[کافران]] (لجوج) را [[هدایت]] نمی‌کند"<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}} سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>.
:::::#[[ثبات]] قدم بر [[ولایت]] دوازدهمین {{متن قرآن|أُولِي الْأَمْرِ}} و [[اطاعت]] از او و [[الگو]] قرار دادن وی از مهم‌ترین آزمون‌های [[دوران غیبت]] به شمار می‌‌آید: {{متن حدیث|يَغِيبُ عَنْ شِيعَتِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ غَيْبَةً لَا يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ إِلَّا مَنِ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِيمَانِ}} بنابراین فرمود: "خوشا به حال کسی که [[قائم اهل بیت]] مرا [[درک]] کند، به شرطی که در دوران غیبتش، او را مقتدا و الگوی خود قرار داده باشد"<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۸۶، باب۲۵.</ref>.
:::::#در [[دوران غیبت]]، می‌‌توان از پرتو [[انوار]] [[هدایت]] [[امام]] بهره‌مند شد؛ همانند بهره‌مندی از [[خورشید پشت ابر]]: {{متن حدیث|وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالنُّبُوَّةِ إِنَّهُمْ يَسْتَضِيئُونَ بِنُورِهِ وَ يَنْتَفِعُونَ بِوَلَايَتِهِ فِي غَيْبَتِهِ كَانْتِفَاعِ النَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ إِنْ تَجَلَّلَهَا سَحَابٌ}}.
:::::#چگونه می‌‌توان از [[نور امام]] بهره‌مند شد؟ با قلبی [[پاک]] و [[پیروی از امام]] می‌‌توان در [[دوران غیبت]] و [[ظهور]] از [[نور]] او بهره‌مند شد. [[امام باقر]]{{ع}} به ابا خالد کابلی فرمود: به [[خدا]] قسم ای ابا خالد! [[نور امام]] در [[دل]] [[مؤمنان]] از خورشیدِ فروزان، [[نورانی]] تر است و آنان به [[خدا]] قسم [[دل]] [[مؤمنان]] را روشن می‌‌کنند و [[خداوند]] نورشان را از کسانی که بخواهد (لیاقتش را نداشته باشند) باز می‌‌دارد، در نتیجه [[دل]] آنها تاریک خواهد ماند. به [[خدا]] قسم، ای ابا خالد! هیچ بنده‌ای ما را [[دوست]] نخواهد داشت و [[ولایت]] ما را نخواهد پذیرفت مگر اینکه [[خداوند]] قلبش را [[پاک]] و [[طاهر]] گرداند و او [[قلب]] بنده‌ای را [[طاهر]] نمی‌گرداند تا اینکه [[تسلیم]] ما باشد؛ پس وقتی این چنین بود، [[خداوند]] او را از حساب شدید و [[وحشت]] [[روز قیامت]] در [[امان]] خواهد داشت<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ يَا أَبَا خَالِدٍ لَنُورُ الْإِمَامِ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ أَنْوَرُ مِنَ الشَّمْسِ الْمُضِيئَةِ بِالنَّهَارِ وَ هُمْ وَ اللَّهِ يُنَوِّرُونَ قُلُوبَ الْمُؤْمِنِينَ وَ يَحْجُبُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نُورَهُمْ عَمَّنْ يَشَاءُ فَتُظْلِمُ قُلُوبُهُمْ وَ اللَّهِ يَا أَبَا خَالِدٍ لَا يُحِبُّنَا عَبْدٌ وَ يَتَوَلَّانَا حَتَّى يُطَهِّرَ اللَّهُ قَلْبَهُ وَ لَا يُطَهِّرُ اللَّهُ قَلْبَ عَبْدٍ حَتَّى يُسَلِّمَ لَنَا وَ يَكُونَ سِلْماً لَنَا فَإِذَا كَانَ سِلْماً لَنَا سَلَّمَهُ اللَّهُ مِنْ شَدِيدِ الْحِسَابِ وَ آمَنَهُ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ الْأَكْبَرِ}}؛ (کلینی، کافی، ج۱، ص۱۹۴، باب ان الائمه نور الله عزّوجلّ).</ref>»<ref>[[محمود اباذری|اباذری، محمود]]، [[سیمای ماه دوازدهم در سی جزء قرآن (کتاب)|سیمای ماه دوازدهم در سی جزء قرآن]]، ص ۴۴-۴۷.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{جمع شدن|۲. آیت‌‌الله فاضل همدانی؛}}
[[پرونده:152015.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید یحیی فاضل همدانی]]]]
::::::آیت‌‌الله '''[[سید یحیی فاضل همدانی]]'''، در کتاب ''«[[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]»'' در این‌باره گفته است:
:::::*«[[نصرت]] و [[یاری]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و ائمّه هدی{{عم}} یعنی [[اقدام]] کردن و عمل نمودن به دستورهای ایشان و این در زمان‌های مختلف متفاوت است. گاهی [[نظامی]] است، چون [[جهاد]] و [[مبارزه]]. گاهی [[دعا]] و [[صدقه]]، گاهی تشکیل مجلس و ذکر [[فضیلت]] و [[مبارزه]] [[فرهنگی]]... همه باید [[عزم]] و تصمیم داشته باشیم که آن [[حضرت]] را در هر شرایطی [[یاری]] نمائیم و بدانیم قصد و [[نیّت]] [[یاری]] [[حضرت]] بسیار مهم است. در [[روایت]] آمده است که {{متن حدیث|نِيَّةُ الْمُؤْمِنِ خَيْرٌ مِنْ عَمَلِهِ}}. در بیانی [[امام صادق]]{{ع}} میفرماید: من خودم را از [[شهدای کربلا]] بیرون نمی‌دانم و ثوابم را کمتر از آنان نمی‌شمارم، زیرا که در [[نیّت]] من [[یاری]] ([[دین حق]] و [[کمک]] به [[امام حسین]]{{ع}}) است...<ref>اصول کافی، کتاب الروضه، ج ۸، ص ۸۰، ح ۳۷.</ref>»<ref>[[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۷۵.</ref>.
:::::*«[[قرآن کریم]] دو [[پیامبر]] بزرگ خود [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و [[پیامبر اکرم]]{{صل}} را در [[قرآن کریم]] به عنوان [[اسوه]] و [[الگو]] برای [[پیروان]] ایشان معرّفی مینماید، درباره [[پیامبر خاتم]]{{صل}} میفرماید: {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref>؛ در جایی دیگر میفرماید: {{متن قرآن|وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا}}<ref>«و آنچه پیامبر به شما می‌دهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز می‌دارد دست بکشید» سوره حشر، آیه ۷.</ref>. پس از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} ائمّه{{عم}} [[الگو]] و [[اسوه]] هستند. کمال [[ایمان]] و [[یقین]] این است که [[انسان]] از ایشان که الگوهای آسمانی‌اند [[پیروی]] نماید. و در [[روایات]] بسیاری نیز وارد شده است که شما نیز [[مردم]] را با [[اعمال]] خوب و [[رفتار]] صحیح به [[دین مبین اسلام]] [[دعوت]] کنید و حقّاً نیز چنین است که [[اقتدا]] به اولیای الاهی در [[اعمال]] و [[اخلاق]] باعث راهیابی دیگران به سوی [[امامان]] می‌شود. در [[حدیث]] آمده است که: ما کسی را [[مؤمن]] نمی‌شماریم تا اینکه نسبت به تمام امر ما ([[امامت]] و [[رهبری]]) [[پیروی]] علاقه‌مند... و [[مطیع]] دستورهای ما که [[فرمان]] خداست باشد. [[اقتدا]] به [[امام]]{{ع}} نتیجه‌اش تحقق اهداف [[عالی]] آن بزرگوار است که [[ترویج]] [[دین خدا]] و حصول [[طاعت]] الاهی است. اگر کسی در این مسیر قرار گرفت در [[حقیقت]] [[حجّت]] [[خدا]] را در مقصدش [[یاری]] کرده است. پس [[منتظران]] در [[عصر غیبت]] باید دقّت کنند خواسته [[امام زمان]]{{ع}} [[اجرای احکام]] [[خدا]] است آن بزرگوار از [[مشتاقان]] خود میخواهد که این [[آیه شریفه]] را مورد توجّه قرار دهند که {{متن قرآن|أَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ}}<ref>«به سامان دادن (امور) بپرداز و از راه و روش تبهکاران پیروی مکن!» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.</ref>. آیه‌ای که [[حضرت موسی]]{{ع}} این [[کلام]] را هنگام جدایی موقت و رفتن به میقات به برادرش [[هارون]] فرمود»<ref>[[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۸۶.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{جمع شدن|۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛}}
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|100px|right|[[خدامراد سلیمیان]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در مقاله ''«[[بایسته‌های عصر چشم به راهی (مقاله)| بایسته‌های عصر چشم به راهی]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«از آنجا که تمام [[امامان]]{{عم}} [[نور]] [[واحد]] هستند، دستورها و فرموده‌های ایشان نیز یک [[هدف]] را دنبال می‌کند؛ بنابراین [[پیروی]] از هر کدام، [[پیروی]] از همه آنها است و در زمانی که یکی از آنها در دسترس نیست، دستورهای دیگران چراغ راه [[هدایت]] است. [[امام صادق]]{{ع}} در پاسخ کسی که گفت: "شنیده‌ایم که [[صاحب الامر]] [[غایب]] خواهد شد؛ پس چه کنیم؟" فرمود: چنگ بزنید به آنچه [از [[پیشوایان]] قبل] در دستتان است، تا این که امر بر شما [[آشکار]] شود<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبه، ص ۱۵۹، ح ۵ و ۴.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[بایسته‌های عصر چشم به راهی (مقاله)|بایسته‌های عصر چشم به راهی]].</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
==پاسخ اجمالی==
==پاسخ اجمالی==
==[[ضرورت]] [[اطاعت از امام]] زمان{{ع}}==
==[[ضرورت]] [[اطاعت از امام]] زمان{{ع}}==

نسخهٔ ‏۲۵ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۵۴

پاسخ اجمالی

ضرورت اطاعت از امام زمان(ع)

اطاعت از امامان در آیات و روایات

راه‌های اطاعت از امام زمان(ع)

  1. آشنایی با قرآن و آموزه‌های آن به همراه شناخت سیره و معالم اهل بیت (ع)، تا بتوان بدین وسیله آمادگی حضور در محضر امام زمان (ع) را پیدا کرد[۱۶]. چون پیروی از پیشوایان معصوم (ع) در گرو شناخت آموزه‌های دینی و رفتار دین‌مدارانه است و رفتار هر کسی رهاورد آگاهی و نوع بینش اوست و آنچه شخص پیرو را به امام (ع) پیوند می‌دهد، ایمان و بصیرت برخاسته از آموزه‌های دینی است که زمینه‌ساز الگوپذیری می‌گردد[۱۷]، به گونه‌ای که فرد ارادۀ‌ امام را بر ارادۀ خود مقدَّم می‌‌دارد و در برابر امام تسلیم و خاضع است[۱۸] و اطاعت او‌ از‌ امام، از فرمانبرداری کنیز‌ در‌ برابر مولایش بیشتر است[۱۹].
  2. پیروی از دستورات و فرمایشات امامان پیشین (ع): از آنجایی که همۀ امامان (ع) نور یگانه‌ای هستند، دستورات و فرموده‌های ایشان نیز یک هدف را دنبال می‌کند؛ بنابراین، در زمانی که یکی از آنها در دسترس نیست، فرامین امامان دیگر چراغ راه هدایت است[۲۰] و هر کس به آنها تمسک جوید، به خدا تمسک جسته است[۲۱]. خدا به پیامبرش دستور می‌‌دهد: ﴿قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونىِ يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ[۲۲] بر اساس این آیه، اطاعت از دستورات اهل بیت (ع) بیانگر محبت به آنان است و محبت زمینه ساز اطاعت بوده و سختی‌های مسیر بندگی را هموار می‌‌سازد[۲۳]. بنابراین، اگر کسی در اعتقادات، عبادات و بندگی و صفات، مانند آن بزرگواران عمل کند نسبت به خداوند متعال نیز مطیع و تابع خواهد بود[۲۴].
  3. مراجعه به نایبان خاص در زمان غیبت صغری و نایبان عام در زمان غیبت کبری: به این معنا که پیوند امام (ع) در زمان غیبت با مردم به طور کلی قطع و گسسته نشده است؛ زیرا در هر دو غیبت، امر سفارت و نیابت وجود داشته و دارد و از طریق نایبان، پیوند امام با مردم برقرار بوده و هست؛ در زمان غیبت صغری نیابت نایبان خاص بوده و در زمان غیبت کبری نیابت نایبان عام، که همان اطاعت فقهاء جامع‌الشرایط است[۲۵]. همانطور که حضرت می‌‌فرمایند[۲۶]: «اما حوادثی که پیش می‌آید به راویان حدیث ما مراجعه کنید زیرا آنها حجت و نمایندگان من هستند بر شما و من حجت خدا بر آنها»[۲۷].

نصرت و یاری امام زمان(ع)

  1. مرحله اول: شکر قلبی نعمت که همان معرفت صحیح حضرت است؛
  2. مرحله دوم: شکر زبانی نعمت که امام را به دیگران معرفی می‌‌نماید؛
  3. مرحله سوم: شکر عملی نعمت که فرد به اصلاح اعمال خود می‌‌پردازد[۳۲].
  1. نصرت مادی: بذل‌ جان برای حفظ جان‌ امام‌؛ مانند اینکه در معرکۀ جنگ از وجود امام دفاع کنیم[۳۴]؛ یا بذل مال در راه نصرت امام؛ مانند کمک مالی برای برطرف شدن گرفتاری شیعیان[۳۵].
  2. نصرت معنوی: این نصرت‌، بالاتر از نصرت مادی است؛ مثل اینکه واسطۀ نشر معارف ائمه (ع) بشویم[۳۶].

نتیجه گیری

پاسخ تفصیلی

ضرورت اطاعت از امام زمان(ع)

اطاعت از امامان در آیات و روایات

راه‌های اطاعت از امام زمان(ع)

  1. آشنایی با قرآن و آموزه‌های آن به همراه شناخت سیره و معالم اهل بیت (ع)، تا بتوان بدین وسیله آمادگی حضور در محضر امام زمان (ع) را پیدا کرد[۶۱]. چون پیروی از پیشوایان معصوم (ع) در گرو شناخت آموزه‌های دینی و رفتار دین‌مدارانه است و رفتار هر کسی رهاورد آگاهی و نوع بینش اوست و آنچه شخص پیرو را به امام (ع) پیوند می‌دهد، ایمان و بصیرت برخاسته از آموزه‌های دینی است که زمینه‌ساز الگوپذیری می‌گردد[۶۲]، به گونه‌ای که فرد ارادۀ‌ امام بر ارادۀ خود مقدَّم می‌‌دارد و در برابر امام تسلیم و خاضع است[۶۳] و اطاعت او‌ از‌ امام، از فرمانبرداری کنیز‌ در‌ برابر مولایش بیشتر است[۶۴]. امام صادق (ع) مهم‌ترین پیش‌نیاز گام نهادن در راه رشد و تکامل را داشتن بصیرت و آگاهی بیان کرده و رفتار بدون شناخت را سبب بیراهه رفتن و گمراهی می‌داند، به گونه‌ای که شتاب در آن، جز دوری از هدف نتیجه‌ای نخواهد داشت[۶۵]. این معرفت و آگاهی، از رهگذر عمل به تکالیف الاهی و دین‌مداری پیروان امامان معصوم (ع) به دست می‌آید[۶۶].
  2. پیروی از دستورات و فرمایشات امامان پیشین (ع): از آنجا که همه امامان (ع) نور یگانه‌ای هستند، دستورها و فرموده‌های ایشان نیز یک هدف را دنبال می‌کند؛ بنابراین، پیروی از هر کدام، پیروی از همۀ آنهاست. در زمانی که یکی از آنها در دسترس نیست، دستورهای دیگران چراغ راه هدایت است. امام صادق (ع) در پاسخ کسی که گفت: «شنیده‌ایم صاحب الامر پنهان خواهد شد؛ پس چه کنیم؟ فرمود: چنگ بزنید به آنچه "از پیشوایان پیشین" در دستتان است، تا اینکه امر بر شما آشکار شود.[۶۷]»[۶۸]. به همین دلیل، امیرمؤمنان(ع) مهم‌ترین شناسۀ پیروان راستین خویش را اخلاص و پایبندی به فرمان پیشوایان معصوم (ع) یاد کرده، فرمودند[۶۹]: «سعادتمند‌ترین مردم کسانی هستند که با مهرورزی و الگوپذیری از امام خویش به سوی خدا نزدیکی جویند و نسبت به آن چه سفارش کرده ایم، پای بند و آنچه بر حذر داشته ایم، دوری گزینند. چنین کسانی از ما بوده و در بهشت نیز کنار ما خواهند بود. لزوم اقتدا به آنان، برای این است که آنان شاخصه حق و پایه‌های استوار دین‌اند و دیگران باید رویه آنان را الگوی عملی خویش قرار دهند؛ تندروان به آنان بازگردند و کندروان خود را به آنان برسانند»[۷۰]. هر کس به اهل بیت(ع) تمسک جوید، به خدا تمسک جسته است[۷۱]. خدا به پیامبرش دستور می‌‌دهد: ﴿قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونىِ يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ[۷۲] بر اساس این آیه، اطاعت از دستورات اهل بیت (ع) بیانگر محبت به آنان است به طوری که هر چه محبت بیشتر باشد، تبعیت و پیروی از ایشان بیشتر و کامل‌تر است و محبت زمینه ساز اطاعت بوده و سختی‌های مسیر بندگی را هموار می‌‌سازد[۷۳].
  3. مراجعه به نایبان خاص در زمان غیبت صغری و نایبان عام در زمان غیبت کبری: در خصوص امام زمان ارتباط محسوس بین امام و مردم وجود ندارد ولی در هیچ یک از دو غیبت صغری و کبرای امام زمان، پیوند امام با مردم به طور کلی قطع و گسسته نشده است زیرا در هر دو غیبت، امر سفارت و نیابت وجود داشته و دارد و از طریق نایبان، پیوند امام با مردم برقرار بوده و هست. در زمان غیبت صغری نیابت نایبان خاص بوده و در زمان غیبت کبری نیابت نایبان حضرت عام می‌باشد که با توجه به شرایط و ضوابطی که مطرح می‌کنند اطاعت فقهاء جامع ‌الشرایط لازم و در ردیف اطاعت از امام زمان است و مخالفت با فقیه جامع‌ الشرایط که نایب امام است، مخالفت با امام و مخالفت با امام، مخالفت با خداوند می‌باشد. "اسحاق بن یعقوب" نامه‌ای به وسیلۀ نایب دوم، یعنی محمد بن عثمان عمری به محضر حضرت مهدی (ع) نوشت و در ذیل آن سوال کرده بود مردم در عصر غیبت در حوادث واقعه به چه کسی مراجعه کنند؟ حضرت فرمودند: «اما حوادثی که پیش می‌آید به راویان حدیث ما مراجعه کنید زیرا آنها حجت و نمایندگان من هستند بر شما و من حجت خدا بر آنها»[۷۴]. همچنین از این حدیث استفاده می‌شود اطاعت از ائمۀ قبل، عین اطاعت از امام زمان است چون فقها با توجه به قرآن کریم و قول ائمه احکام شرعی را بیان می‌کنند[۷۵].

نصرت و یاری امام زمان(ع)

  1. مرحله اول: شکر قلبی نعمت که همان معرفت صحیح حضرت است؛
  2. مرحله دوم: شکر زبانی نعمت که امام را به دیگران معرفی می‌‌نماید؛
  3. مرحله سوم: شکر عملی نعمت که فرد به اصلاح اعمال خود می‌‌پردازد[۸۰].
  1. نصرت مادی: بذل‌ جان برای حفظ جان‌ امام‌؛ مانند اینکه در معرکه جنگ از وجود امام دفاع کنیم[۸۲]. یا بذل مال در راه نصرت امام؛ مانند کمک مالی برای برطرف شدن گرفتاری شیعیان[۸۳].
  2. نصرت معنوی: این نصرت‌، بالاتر از نصرت مادی است؛ مثل اینکه واسطۀ نشر معارف ائمه (ع) بشویم[۸۴].

نتیجه گیری

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص ۱۲۴.
  2. ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۹۳-۱۸۹؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۱۱۷-۱۱۰؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۲۲۸-۲۲۲ و «انتظار و منتظران»، ص ۲۰۹-۲۰۱؛ هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۷.
  3. ر.ک. قرائتی، محسن، شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم، ص ۹۳ ـ ۱۰۴.
  4. «"طُوبَی لِشِیعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ فِی غَیْبَتِهِ وَ الْمُطِیعِینَ لَهُ فِی ظُهُورِهِ"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۵۷.
  5. ر.ک. گرجیان، محمد مهدی، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، ص ۲۰.
  6. ر.ک. نقوی، سید محمد تقی، شرح زیارت جامعه کبیره، ص۲۹۷ - ۲۹۸.
  7. «ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.
  8. ر.ک. موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۲ ص ۱۷۱ به نقل از تفسیر عیاشی؛ مناقب، ج ۳، ص ۱۵.
  9. «و الطّاعة تعظیما للإمامة»نهج البلاغه (صبحی صالح)، حکمت ۲۵۲
  10. ر.ک. محمد‌هاشمی، عبدالله، فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی، ص۳۵-۳۶.
  11. «"تمسّکوا بِطَاعَةِ أئمّتکم وَ لَا تُخَالِفُوهُمْ، فَإِنْ طَاعَتُهُمْ طَاعَةِ اللَّهِ"»؛ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۶۹.
  12. «"ذِرْوَةُ الْأَمْرِ وَ سَنَامُهُ‏ وَ مِفْتَاحُهُ‏ وَ بَابُ‏ الْأَشْیَاءِ وَ رِضَا الرَّحْمنِ‏- تَبَارَکَ‏ وَ تَعَالی‏- الطَّاعَةُ لِلْإِمَامِ‏ بَعْدَ مَعْرِفَتِه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»؛ کافی، ج۱، ص۱۸۵.
  13. «هر کس از شما اطاعت کند همانا از خدا اطاعت کرده است».
  14. ر.ک. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۰۸.
  15. ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ج۸، ص۳۲۰، ۳۲۳؛ شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، او را بشناسیم، ص ۱۰۹.
  16. ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۹۳-۱۸۹.
  17. ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ج۸، ص۳۲۰، ۳۲۳؛
  18. «"هُمْ أَطْوَعُ لَهُ مِنَ الْأَمَةِ لِسَیِّدِهَا"»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸.
  19. ر.ک. آیتی، نصرت‌‏الله، آیینه انتظار یاوران مهدی، ص ۱۶۱-۱۶۲؛ روح‌بخش، سید مهدی، انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح، ص ۲۹۰.
  20. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۲۲۲- ۲۲۸؛ انتظار و منتظران، ص ۲۰۱-۲۰۹.
  21. ر.ک. موسوی، سید علی، فلسفه انتظار فرج با تأکید بر افضل اعمال بودن آن، ص ۲۳۹-۲۴۴؛ محمدی ری‌شهری،محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص؟؟؟
  22. «بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید تا خداوند شما را دوست بدارد» سوره آل عمران، آیه ۳۱.
  23. ر.ک. فرحمند، مهناز، جامعه منتظر ظهور از منظر دعای عصر غیبت، ص؟؟؟
  24. ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج۲، ص ۳۸۵-۳۸۶.
  25. ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۱۱۷-۱۱۰.
  26. «"وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِیهَا إِلَی رُوَاةِ حَدِیثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِی عَلَیْکُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ"». کمال‌الدین، ص۴۸۴.
  27. ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۱۱۰-۱۱۷.
  28. «"وَ نُصْرَتِی مُعَدَّةٌ لَکُمْ"»؛ زیارت جامعه کبیره.
  29. ﴿يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِن تَنصُرُواْ اللَّهَ يَنصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدَامَكم‏«ای مؤمنان! اگر (دین) خداوند را یاری کنید او نیز شما را یاری می‌کند و گام‌هایتان را استوار می‌دارد» سوره محمد، آیه ۷.
  30. ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، وظایف امت در برابر امام، ص ۱۰۰.
  31. «"رابِطُوا إِمَامَکُمْ‏ وَ اتَّقُوا اللَّهَ‏ فِیمَا أَمَرَکُمْ بِهِ وَ افْتَرَضَ عَلَیْکُمْ‏"»؛ بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۲۱۷.
  32. ر.ک. صمیمی، سیمین، عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث، ص؟؟؟
  33. ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار بهار و باران، ص ۷۷- ۸۱.
  34. ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلَى أَوْلِيَائِكُمْ مَعْرُوفًا كَانَ ذَلِكَ فِي الْكِتَابِ مَسْطُورًا«پیامبر بر مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او، مادران ایشانند و خویشاوندان نسبت به یکدیگر در کتاب خداوند از مؤمنان و مهاجران (به ارث) سزاوارترند مگر آنکه بخواهید به وابستگان خود، نیکی ورزید، این (حکم) در کتاب (خداوند) نگاشته است» سوره احزاب، آیه ۶.
  35. کافی، ج ۲، ص ۱۸۹.
  36. ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، وظایف امت در برابر امام، ص ۱۰۰.
  37. ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۹۳-۱۸۹؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۱۱۷-۱۱۰؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۲۲۸-۲۲۲ و «انتظار و منتظران»، ص ۲۰۹-۲۰۱. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۷.
  38. «"اعْرِفْ‏ إِمَامَکَ‏ فَإِنَّکَ إِذَا عَرَفْتَ لَمْ یَضُرَّکَ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ"»؛ کافی، ج ۱، ص ۳۷۱.
  39. ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷۷.
  40. ر.ک. قرائتی، محسن، شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم، ص ۹۳ ـ ۱۰۴.
  41. «"ذِرْوَةُ الْأَمْرِ وَ سَنَامُهُ‏ وَ مِفْتَاحُهُ‏ وَ بَابُ‏ الْأَشْیَاءِ وَ رِضَا الرَّحْمنِ‏- تَبَارَکَ‏ وَ تَعَالی‏- الطَّاعَةُ لِلْإِمَامِ‏ بَعْدَ مَعْرِفَتِه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»؛ شیخ کلینی، کافی، ج۱، ص۱۸۵.
  42. ر.ک. قرائتی، محسن، شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم، ص ۹۳ - ۱۰۴.
  43. «"کَدَّادُونَ مُجِدُّونَ فِی طَاعَتِهِ"»، یوم الخلاص، ص ۲۲۴.
  44. متن روایت؟؟؟، عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۶۳.
  45. ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۴۶-۶۳.
  46. «"مَنْ ثَبَتَ عَلَی وَلَایَتِنَا فِی غَیْبَةِ قَائِمِنَا أَعْطَاهُ اللَّهُ أَجْرَ أَلْفِ شَهِیدٍ مِثْلِ شُهَدَاءِ بَدْرٍ وَ أُحُدٍ"»؛ بحار‌الانوار، ج۵۲، ص ۱۲۵.
  47. ر.ک. محمد ‌هاشمی، عبدالله، فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی، ص۳۵-۳۶.
  48. «"طُوبَی لِشِیعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ فِی غَیْبَتِهِ وَ الْمُطِیعِینَ لَهُ فِی ظُهُورِهِ"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۵۷.
  49. ر.ک. گرجیان، محمد مهدی، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، ص ۲۰.
  50. «ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.
  51. ر.ک. موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۲ ص ۱۷۱ به نقل از تفسیر عیاشی؛ مناقب، ج ۳، ص ۱۵.
  52. ر.ک. نهج البلاغه (صبحی صالح) حکمت ۲۵۲
  53. ر.ک. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۰۸.
  54. ر.ک. محمد‌هاشمی، عبدالله، فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی، ص۳۵-۳۶.
  55. «"تمسّکوا بِطَاعَةِ أئمّتکم وَ لَا تُخَالِفُوهُمْ، فَإِنْ طَاعَتُهُمْ طَاعَةِ اللَّهِ"»؛ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۶۹.
  56. «هر کس از شما اطاعت کند همانا از خدا اطاعت کرده است».
  57. «"شیعتنا، الْمُسَلِّمُونَ لِأَمْرِنَا، ألآخذون بِقَوْلِنَا، الْمُخَالِفُونَ لأعداءنا، فَمَنْ لَمْ یکن کذلک فلیس مِنَّا"»؛ وسائل الشیعه، ج ۱۸ ص ۸۳.
  58. «"وَ لکن لَا رأی لِمَنْ لَا یطاع"»؛ نهج البلاغه، خطبۀ ۲۷
  59. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۰۸.
  60. ر.ک. شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، او را بشناسیم، ص ۱۰۹.
  61. ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۹۳-۱۸۹.
  62. ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ج۸، ص۳۲۰، ۳۲۳.
  63. «"هُمْ أَطْوَعُ لَهُ مِنَ الْأَمَةِ لِسَیِّدِهَا"»؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸.
  64. ر.ک. آیتی، نصرت‌‏الله، آیینه انتظار یاوران مهدی، ص ۱۶۱-۱۶۲؛ روح‌بخش، سید مهدی، انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح، ص ۲۹۰.
  65. «"الْعَامِلُ‌ عَلَی‌ غَیْرِ بَصِیرَةٍ کَالسَّائِرِ عَلَی‌ غَیْرِ الطَّرِیقِ‌ وَ لَا یَزِیدُهُ سُرْعَةُ السَّیْرِ مِنَ الطَّرِیقِ إِلَّا بُعْداً"»
  66. ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ج۸، ص۳۲۰، ۳۲۳.
  67. الغیبة(طوسی)، ص ۱۵۹، ح ۴ و ۵.
  68. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۲۲۲- ۲۲۸؛ انتظار و منتظران، ص ۲۰۱-۲۰۹.
  69. «"أسعَدُ الناسِ مَن عَرَفَ فَضلَنا، وَ تَقَرَّبَ إلی اللّهِ بِنا، وَ أخلَصَ حُبَّنا، وَ عَمِلَ بما إلَیهِ نَدَبنا، وَ انتَهی عَمّا عَنهُ نَهَینا، فذاک مِنّا وَ هُو فِی دَارِ المُقامَةِ مَعَنا"»؛ غرر الحکم، ص۱۱۵.
  70. ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص ۱۲۴.
  71. ر.ک. محمدی ری‌شهری،محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص؟؟؟
  72. «بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید تا خداوند شما را دوست بدارد» سوره آل عمران، آیه ۳۱.
  73. ر.ک. فرحمند، مهناز، جامعه منتظر ظهور از منظر دعای عصر غیبت، ص؟؟؟
  74. «"وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِیهَا إِلَی رُوَاةِ حَدِیثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِی عَلَیْکُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ"»؛ کمال‌الدین، ص۴۸۴. جهت مطالعه بیشتر به کتاب سیمای آفتاب سیری در زندگانی حضرت مهدی (ع) به قلم حجت‌الاسلام دکتر طاهری درس یازدهم (غیبت کبری و نواب عام، حضرت مهدی (ع)) مراجعه شود.
  75. ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۱۱۰-۱۱۷.
  76. ﴿يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِن تَنصُرُواْ اللَّهَ يَنصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدَامَكم‏«ای مؤمنان! اگر (دین) خداوند را یاری کنید او نیز شما را یاری می‌کند و گام‌هایتان را استوار می‌دارد» سوره محمد، آیه ۷.
  77. ﴿إِن يَنصرُْكُمُ اللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمْ وَ إِن يخَْذُلْكُمْ فَمَن ذَا الَّذِى يَنصرُُكُم مِّن بَعْدِهِ وَ عَلىَ اللَّهِ فَلْيَتَوَكلَ‏ِ الْمُؤْمِنُون«اگر خداوند یاریتان کند هیچ کس بر شما چیره نخواهد شد و اگر شما را واگذارد پس از او کیست که یاریتان دهد؟ و مؤمنان باید تنها بر خداوند توکل کنند» سوره آل عمران، آیه ۱۶۰.
  78. ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، وظایف امت در برابر امام، ص ۱۰۰.
  79. «"رابِطُوا إِمَامَکُمْ‏ وَ اتَّقُوا اللَّهَ‏ فِیمَا أَمَرَکُمْ بِهِ وَ افْتَرَضَ عَلَیْکُمْ‏"»؛ بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۲۱۷.
  80. ر.ک. صمیمی، سیمین، عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث، ص؟؟؟
  81. ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار بهار و باران، ص ۷۷- ۸۱.
  82. ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلَى أَوْلِيَائِكُمْ مَعْرُوفًا كَانَ ذَلِكَ فِي الْكِتَابِ مَسْطُورًا«پیامبر بر مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او، مادران ایشانند و خویشاوندان نسبت به یکدیگر در کتاب خداوند از مؤمنان و مهاجران (به ارث) سزاوارترند مگر آنکه بخواهید به وابستگان خود، نیکی ورزید، این (حکم) در کتاب (خداوند) نگاشته است» سوره احزاب، آیه ۶.
  83. کافی، ج ۲، ص ۱۸۹.
  84. ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، وظایف امت در برابر امام، ص ۱۰۰.